Morgunblaðið - 26.04.1988, Qupperneq 15

+
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. APRÍL 1988
15

Ritið skiptist í 37 kafla. í hveij-
um kafla er skrifað um vissan þátt
heimspekinnar og er ætlunin að
þessir kaflar veiti yfirlit yfir alla
höfuðþætti heimspekilegrar hugs-
unar nú á dögum. Bókalisti fylgir
hveijum afla. í bókarlok er orða-
skrá um heimspekileg hugtök og
tímatafla um heimspeki og heim-
spekinga frá 1600—1960 og jafn-
framt helstu atburði og höfunda í
vísindum og bókmenntum. I lokin
eru nafnaskrá og efnisskrá.
Hver kafli ritsins er yfirlitskafli
og höfundarnir hafa sínar skoðanir
á efninu. Ritstjórinn hefur leitast
við að velja þá höfunda, sem hann
taldi hæfasta til að gera hinum
ýmsu þáttum sem best skil.
Bókinni er skipt eins og áður
segir í 37 kafla, en þeir eru flokkað-
ir í þemu sem eru: Merking og
sannleikur, þekkingarfræði, há-
speki, mannshugurinn, siðfræði,
samfélag, listir og trúarbrögð.
Ritstjórinn er G.H.R. Parkinson,
heimspekiprófessor við Reading-
háskóla. Hann hefur skrifað margt
um heimspekileg efni, m.a. um
þekkingarfræði Spinoza, um Leib-
niz og Lukács, einnig um Hegel,
Marx og heimspeki Wittgensteins.
Bókin er alls 946 blaðsíður í stóru ‘
broti.
„ Ég hef treyst þeim í gegnum árin f/rirallri minni framleiðslu, það segirsitt."
Útflytjandi.
VARAERVERÐMÆTI
EIMSKIP
Einnig fínnst mér óþægilega áber-
andi hversu sjúskaðir sumir bún-
inganna eru. T.d. bleiki!! kjóllinn
sem Ófelía birtist í. Og af hveiju
eru allir búningar Hamlets einsog
númeri of stórir?
Sigurður Karlsson og Guðrún
Asmundsdóttir eru spillingin holdi
klædd. Túlkun þeirra beggja er
teygð á ystu nöf og rétt á mörkun-
um að texti verksins haldi utan
um svo einstrengingslega túlkun.
Sigurður nær því að gera Kládíus
afspymu ógeðfelldan, svo ógeð-
felldan að fyrirgefningarræða
Kládíusar kemur hálfpartinn á
óvart í þessu samhengi. Á hinn
bóginn næst með þessu móti mjög
sterk undirstrikun á viðbjóði
Hamlets á sambandi móður hans
við Kládíus föðurbróðir hans.
Sigrún Edda Björnsdóttir fer með
hlutverk Ófelíu. Hvort Ófelía á
að vera svona eða einhvem veginn
öðruvísi er alltaf matsatriði. Ég
hefði viljað sjá yngri og sakleysi-
legri Ófelíu. Hún verður saklaus
fyrir barðinu á grimmum heimi.
Hún má þá ekki virðast nægilega
lífsreynd til að geta staðið hremm-
ingamar af sér. Sigrún Edda náði
sér fyrst verulega á strik eftir að
Ófelía hefur misst vitið og lokat-
riði Ófelíu var eftirminnilegt. Að
öðrum leikendum ólöstuðum vil
ég tíunda sérstaklega leik Eyvind-
ar Erlendssonar í hlutverki graf-
arans. Ég saknaði þess að hann
hafði ekki allt atriðið til að moða
úr. Valdemar Örn Flygenring var
kórréttur Laertes. Valdemar virt-
ist þó hinn eini sem ekki hafði
textaflutninginn krystaltæran.
Kjartan Bjargmundsson og Jakob
Þór Einarsson vom Gullinstjama
og Rósinkrans. Einhvem veginn
fannst mér vanta örlítinn húmor
í leik þeirra. Þetta tvíeyki er
hlægilegt, eða á að vera. Loks vil
ég nefna Eggert Þorleifsson í
hlutverki Hórasar. Þar fann ég
aftur þessa sömu einlægni og
virðingu fyrir hlutverkinu og
reyndar verkinu í heild einsog hjá
Þresti Leó.
Ekki verður skilið svo við Ham-
let að þýðingar Helga Hálfdanar-
sonar sé í engu getið. Á köflum
rís hún svo hátt og orðkynngin
svo mögnuð að gefur frumtextan-
um lítið eftir. Og samt þýðir Helgi
svo ótrúlega orðrétt og af svo
miklum trúnaði við höfundinn.
Þessi þýðing er listrænt afrek
unnið af hógværð og lítillæti.
Kjartan Ragnarsson leikstjóri
og leikendur vinna sigur með
þessari Hamlet uppfærslu. Sýn-
ingin ljómar af dirfsku og hugvit-
semi. Þannig sýning kveikir um-
ræður, vekur til umhugsunar, fær
fram andstæð sjónarmið. Það er
kostur en ekki löstur.
Njósnarar í návígi
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Ted Albeury: The Seeds of Trea-
son
Útg. Hodder& Stoughton 1988
Þetta mun vera nýjasta bók Albeur-
ys, en á bókum hans hef ég fengið
mikið dálæti, þótt þær vegi engin
ósköp umfram afþreyinguna. En allt-
af má reikna með að þær eru vel
skrifaðar og lesanda ekki ofboðið
alveg með of hasarkenndri atburða-
rás.
Njósnasögur eru óneitanlega grein
út af fyrir sig og atferli njósnara og
þær flóknu uppákomur, sem þeir
setja á svið til að koma frá sér upp-
lýsingum eru í senn fáránlegar og
sjálfsagt stórmerkilegaf. Njósnari
njósnar um næsta njósnara og venju-
lega njósna svo báðir um þá og ekki
sé nú talað um að sá þriðji er senni-
lega gagnnjósnari. Og allir eru þeir
yfirleitt að njósna annaðhvort fyrir
Vesturlönd eða Rússa og stundum
eru þeir að njósna um þvílík smáat-
riði, að manni er hulin ráðgáta af
hveiju það kemur Vesturlöndum/R-
ússum vel að fá þessa vitneskju.
Velgengni njósnarans byggist á
útsjónarsemi, hugviti, æðislegum
kjarki og hann lætur aldrei bugast.
Langoftast er hann glæsimenni og
konur falla fýrir honum í hrönnum,
en þær hinar sömu konur eru líka
oftar en ekki, útsendarar hins aðilans
og taka þátt í framvindu sögunnar
THE
SEEDS OF
TREASON
Kápumynd
til að reyna að fella njósnarann.
í þessari bók er sögusviðið Berlín,
mjög vinsælt svið fyrir njósnasögur.
Jan Massey er mjög vel lukkaður
njósnari og augljóst að varla nokkur
er honum fremri, þvi að hann er
ekki bara flínkur og fær, hann hatar
kommúnista eins og pestina. Unz
hann verður fyrir því að hitta Önnu
rússnesku, sem er meira en venjuleg-
ur kvenmaður. Hún er einnig gift
sovézkum njósnara, sem er að öllum
líkindum að njósna um Jan. Og það
má geta nærri að nú flækist sagan
heldur betur og elskendumir virðast
ekki eiga sér neina framtíð saman.
Fjöldi annarra kemur við sögu, og
þeir tengjast á óbeinan og beinan
hátt Berlínarmálinu. Það er ekki of-
sagt að Ted Albeury er mjög dillað,
þegar hann færir mennina til, rétt
eins og meistari á skákborði. Og
ekki verra að það er gaman að öllu
saman.