Morgunblaðið - 31.05.1988, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MAÍ 1988
35

Vængur í stað segla
Bandaríska skútan Stars and
Strípes á tilraunasiglingu við
San Diego i Kaliforniu. Myndin
var tekin fyrir helgi, i fyrstu
æfíngaferð skútustjórans
Dennis Conner eftir sjósetn-
ingu tvibytnunnar, sem notuð
verður við vörn Ameríkubik-
arsins í siglingum. í stað mast-
urs og segla hefur verið settur
eins konar vængur, sem virkar
eins og flugvélavængur. Getur
skútan náð 40 km/klst hraða í
golu.
Neyðarþingjúgóslavneskrakommunista:
Gagngerar umbæt-
ur eða nýja stjórn
- sagði leiðtogi flokksins í Serbíu
Belgrað. Reuter.
Júgóslavneski kommúnista-
flokkurinn hóf á sunnudag
þríggja daga neyðarþing um efna-
hagsástandið i landinu. Leiðtogi
flokksins i stærsta lýðveldinu
sagði í gær, að hefðu stjórnvöld
ekki komið sér saman um viða-
miklar umbætur i þjóðfélags- og
efnahagsmálum fyrir haustið, yrði
að fá aðra menn til þeirra verka.
Neyðarþing kommúnistaflokksins
er haldið í skugga mikilla erfiðleika.
Verðbólgan er 152%, verkföll og
ókyrrð meðal launafólks og erlendar
skuldir, 21 milljarður dollara, eru
meiri en þjóðin fær ráðið við. I gær
sagði Slobodan Milosevic, 47 ára
gamall leiðtogi flokksins í Serbíu,
að yrðu yfirvöld ekki búin að beita
sér fyrir „gagngerum þjóðfélagsum-
bótum" fyrir haustið, yrði að boða
til nýs skyndifundar kommúnista-
flokksins. Ætti sú ráðstefna að hafa
vald til að kjósa nýja menn í mið-
stjóm og æðstu valdastöður flokks-'
ins.
„Annaðhort fer stjómin að vilja
fólksins eða fólkið skiptir um stjóm
með lýðræðislegum hætti," sagði
Milosevic. „Ef við bíðum með umbæ-
tumar höldum við áfram að safna
skuldum, nýjum milljörðum dollara."
Líbanon:
Minnst 15 fórust í bíl-
sprengingu 1 Beirút
Beirút, Reuter.
AÐ MINNSTA kosti fimmtán
manns létust og rúmlega 60 slös-
uðust þegar sprengja sprakk i
bil nálægt skrifstofu flokks
krístilegra falangista i Beirút í
gær.
Öryggisverðir sögðu að maður
Geislavirkur úrgangur geymdur á Rockall eða á hafsbotni?:
Ráðagerðir Breta valda
miklum óhug í Færejrjum
Krefjast þess, að danska stjórnin hafi uppi hörð mótmæli
Þórshðfn. Frá Snorra Halldórssyni, fréttarit&ra Morgunblaðsins.
FRÉTTIRNAR um þær áætlanir, þeirra sérstakt áhyggjuefni fyrir
sem Bretar hafa á pijónunum
um geymslu geislavirkra úr-
gangsefna, hafa vakið mikinn
óhug í Færeyjum og hefur Atli
Dam lögmaður af þeim sökum
snúið sér til stjórnvalda í Kaup-
mannahöfn. Segir hann í bréfi
til þeirra, að verði geislavirkum
úrgangi komið fyrir á hafsbotni
milli Færeyja og Skotlands eða
á Rockall geti það haft skelfileg-
ar afleiðingar.
í bréfinu segir Atli Dam, að þótt
bresk stjómvöld hafi enn ekki
ákveðið hvar kjamorkuúrganginum
verði komið fyrir, séu vangaveltur
landsstjómina og alla Færeyinga.
„í þeim skýrslum, sem birtar
hafa verið í Bretlandi, kemur fram,
að hugsanlegt sé að koma úrgang-
inum fyrir á hafsbotni milli Fær-
eyja og Skotlands og þá vekja ekki
minni áhyggjur hugleiðingar um að
geyma hann á Rockall," segir Atli
meðal annars og krefst þess, að
danska stjómin mótmæli harðlega
við bresku stjómina.
Jóannes Dalsgarð, formaður í
umhverfismálanefnd Lögþingsins,
segir í viðtali við blaðið Sosialurin,
að Færeyingar verði að skera upp
herör gegn þessum áætlunum
Breta.
„Við verðum að nota hvert ein-
asta tækifæri til að mótmæla, við
verðum að fá aðrar þjóðir við Norð-
ur-Atlantshaf í lið með okkur í
stríði gegn þessum stórhættulegu
ráðagerðum, sem geta eyðilagt
Atli Dam lögmaður
lífsafkomu þjóðarinnar,"
Dalsgarð meðal annars.
sagði
hefði lagt bíl með um 70 kíló af
sprengiefni í Ashrafiyeh-hverfinu í
austurhluta Beirút-borgar. Hann
hefði flúið eftir að hafa skilið bflinn
eftir við kjötverslun í grennd við
íbúðar- og skrifstofubyggingar.
Þetta var önnur mesta sprenging
í Líbanon á þessu ári, eyðilagði fjór-
ar húsaraðir og átta til viðbótar
urðu fyrir miklum skemmdum.
Talsmaður lögreglunnar sagði að
bfllinn hefði sprungið um hundrað
metrum frá annari stærstu skrif-
stofu flokks falangista og nálægt
heimili Josephs al-Hashem, ráð-
herra heilbrigðismála, félagsmála,
póst- og símamála. Þessi hús hefðu
ekki orðið fyrir skemmdum og eng-
inn hefur lýst yfir ábyrgð á spreng-
ingunni.
Fréttaskýrendur segja að spreng-
ingin hefði verið viðvörun til Has-
hems, sem hvatti til þess á sunnu-
dag að libanski herinn tæki að sér
eftirlit með austurhluta Beirút.
Sjónarvottar sögðu að ijöldi her-
manna og öryggisvarða hefði komið
á svæðið eftir sprenginguna, skotið
vélbyssuskotum upp í loftið og lok-
að svæðið af.
Fjárframlög til NATO:
Hlutur Evrópu fer vaxandi
Nýstárlegur dómur:
Reykingabindindi
eða fangelsis vist
Dallas. Reuter.
DÓMARI I Texas hefur skipað
23 ára gamalli, fimm barna móð-
ur, sem er á opinberu framfærí,
að hætta að reykja þar sem það
nái ekki nokkurrí átt, að skatt-
borgararnir standi straum af
þeim ávana hennar.
Konan var á skilorði vegna þjófn-
aðar en ákæruvaldið hafði krafist
þess, að hún yrði látin sitja af sér
tveggja ára dóm vegna þess, að hún
hafði gert tilraun til að flýja burt
úr ríkinu. Leonard Hoffman, dóm-
ara í Greenville, leist þó ekki vel á
að fangelsa konuna og sagði, að
það yrði bara enn útlátasamara
fyrir ríkið.
„Hún grét og barmaði sér og bað
um annað tækifæri þegar ég spurði
hana hvort hún reykti," sagði Hoff-
man og þegar konan játti því skip-
aði hann henjii að hætta því á einum
mánuði eða fara í fangelsi ella.
„Konan hafði ekki orðið sér úti
um neina atvinnu til að sjá sjálfri
sér og bömunum farborða og því
skyldu þá skattgreiðendur borga
fyrir tóbaksfíknina,“ sagði Hoffman
dómari, sem sjálfur var mikill
reykingamaður í eina tíð. Reykti
hann þá tvo pakka á dag en hætti
fyrir um 30 árum.
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgnnblaósins.
Á vegum hins svokallaða „Evrópuhóps" sem eru 12 Evrópuríki
innan Atlantshafsbandalagsins hefur veríð gefinn út bæklingur sem
fjallar um framlög Evrópuþjóðanna til sameiginlegra útgjalda NATO
og eigin varna. Bæklingurínn kemur fram á tímum vaxandi gagn-
rýni í Bandaríkjunum í garð Evrópuríkjanna vegna ónógra framlaga
þeirra til sameiginlegra varna. Reiknað er með þvi að þetta mál
setji svip sinn á komandi forsetakosningar í Bandarikjunum i haust.
Evrópuhópurinn var stofnaður þjálfunar, flutningatækni,
árið 1968 m.a. vegna gagnrýni sem
þá var uppi um ónóga þátttöku
Evrópuríkjanna í vömum Evrópu.
Markmið hans er því að styrkja
hinn svokallaða evrópska stólpa í
þeirri brú sem menn hugsa sér að
Atlantshafsbandalagið myndi yfír
Atlantshafið.
í bæklingnum em tínd til ýmis
töiuleg og söguleg rök fyrir því að
Evrópuríkin hafi alla tíð haft ábyrga
afstöðu í eigin vamar- og öryggis-
málum. Minnt er á Bmsselyfirlýs-
inguna frá 1948 sem var fyrsti vísir-
inn að Atlantshafsbandalaginu og
staðfesting þess að Evrópuríkin
vildu vinna saman að því að tryggja
eigin öryggi og friði. Evrópuríkin
vinni saman að sameiginlegum ör-
yggismálum á mörgum sviðum,
bæði formlega og óformlega. Þau
hafi með sér formlegt samstarf inn-
an þriggja samtaka; Evrópuhópur-
inn sem leggur fyrst og fremst
áherslu á hagnýta samvinnu á sviði
sam-
skiptatækni, skyndihjálpar og
hjúkmnar og alls konar atriða sem
snerta skipulag. IEPG (Independent
European Programme Group) sem
er einskonar „Eureka" áætlun í
Evrópu og miðar að því að efla
framleiðslu vamartækja í Evrópu
og efla evrópskan iðnað. Vestur-
Evrópusambandið sem byggist á
endurskoðaðri útgáfu Bmssel-yfír-
lýsingarinnar frá 1954 og em sam-
tök Nato-ríkja innan Evrópubanda-
lagsins. Lögð er áhersla á að samn-
efnari alls þessa samstarf sé og
verði Atlantshafsbandalagið og
samstaðan við Bandaríkin um sam-
eiginlegar vamir og öryggi.
3,5 milljónir undir vopnum
í bæklingnum kemur fram að
Evrópurfkin í NATO hafí 3,5 millj-
ónir manna undir vopnum og annað
eins í varaliði. Sambærilegar tölur
fyrir Bandaríkin séu 2,3 milljonir
undir vopnum og 1,5 milljón í vara-
liði. 95% herfylkja NATO séu evr-
ópsk, 90% mannaflans, 90% stór-
skotabúnaðar, 80% skriðdreka, 80%
omstuflugvéla og 65% stærri her-
skipa, séu að sama skapi á vegum
Evrópuríkja. Bent er á að frá árinu
1970 hafi heildarútgjöld Evrópu-
ríkja til vamarmála vaxið um 34%
en einungis 15% í Bandaríkjunum
á sama tímabili. Ef miðað er við
útgjöld til þessa málaflokks á fbúa
hefur framlaga Evrópuþjóða aukist
um 21% á þessu 17 ára tímabili en
dregist saman um 3% í Banda-
ríkjunum. 5% aukning hefur orðið
á mannafla í heijum Evrópuríkj-
anna en 31% samdráttur í banda-
ríska hemum. Ef miðað er við þjóð-
artekjur em framlög Bandaríkjanna
mun hærri eða 6,5% á móti 3,5%
til jafnaðar í Evrópu. Minnt er á
að aðferðir innan Atlantshafs-
bandalagsins til að meta framlög
aðildarríkjanna til þessara mála séu
að sumu leyti ekki fullnægjandi t.d.
sé ekki tekið tillit til tapaðrar arð-
semi af fasteignum sem lagðar em
til hemaðamota í Evrópu. Eins seg-
ir það sína sögu að hinn almenni
borgari í Bandaríkjunum hafi 60%
meira í vasanum til að eyða í annað
þegar búið er að greiða vamar-
reikninginn.