Morgunblaðið - 31.05.1988, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MAI 1988
60
Minning:
Albert Imsland
Fæddur4.júní 1917
Dáinn 21. mai 1988
Það er einkennileg tilfínning að
horfa á eftir afa okkar yfir móðuna
miklu en dauðinn virðist ætíð svo
óendanlega fjarri, þar til hann knýr
dyra þegar maður á síst von á.
í rúm tuttugu ár hefur hann
borið titilinn að vera Albert afi, afi
okkar allra. Með væntumþykju sinni
og hjartahlýju göfgaði hann okkur
öll. Eftir að hafa kynnst þvílíkum
hafsjó af einlægri hlýju stöndum
við öll mun betur búin til að takast
á við storma og ólgusjó þess lífs
sem við erum rétt að byija að feta.
ÍÞað var alveg sama hvernig á stóð,
aldrei komum við að tómum kofun-
um hjá afa og ömmu.
Nú þegar hann heldur á braut
og við hin stöndum eftir, án hans,
hrúgast minningamar upp. Við
minnumst allra jólanna með afa og
ömmu, við munum ferðalögin og
við minnumst'sunnudagsheimsókn-
anna, til þeirra vorum við ætíð
hjartanlega velkomin, þótt oft væri
gestkvæmt. Þau höfðu ávallt tíma
til að sinna okkur. Þetta eru einlæg-
ar bemskuminningar, minningar
sem ekkert fær afmáð.
Með gæsku Alberts afa og ljúf-
mennsku hefur hann reist sér
bautastein úr kærleika sem stendur
sem klettur í hugum okkar og yljar
um hjartarætur. Að leiðarlokum
kveðjum við elsku afa okkar í hinsta
sinn.
Barnabörnin Albert, Engilbert,
Asta Steina, Bryngeir, Róbert og
Matthias Páll
Laugardaginn fyrir hvítasunnu,
hinn 21. maí 1988, lést hér í
Reykjavík frændi minn, Lars Albert
Imsland. Hann var fæddur á Seyðis-
firði hinn 4. júní 1917 ogvar blanda
af Rogalendingi og Austfirðingi.
Það er föðurætt Alberts, sem er
norsk. Faðir hans var Thorvald C.
Imsland, verslunarmaður á Seyðis-
firði, en afi hans var Thorvald L.
Imsland skipstjóri, sem kom hingað
til lands árið 1882 og gerðist þá
verslunarstjóri hjá G. Jónassen-
versluninni á Seyðisfirði. Hann
hafði áður siglt til Islands einhver
sumur. Nokkmm áram síðar keypti
Thorvald eldri verslunina af G. Jón-
assen og rak hana upp frá því sjálf-
ur og synir hans. Hann byggði fyrir-
tækið upp sem sambland verslunar
og útgerðar með fiskverkun, eink-
um saltfiskverkun og síldarvinnslu.
Thorvald eldri átti fjölskyldu í Stav-
angri, en úr héraðunum þar í kring
era ættir þessa fólks. Fjölskyldan
kom til hans, alkomin til íslands
árið 1884, konan Kristine og ijögur
böm, tvær dætur og tveir synir.
Dætumar Rakel og Gunda giftust
ekki en bjuggu alla sína tíð á Seyð-
isfirði eftir að þær komu til ís-
lands. Synimir vora Lars Jóhann,
afi undirritaðs, og Thorvald Crist-
ian, faðir Alberts. Þeir giftust báðir
á Seyðisfírði og störfuðu við fyrir-
tæki ættarinnar. Þetta var á þeim
tíma, sem kallast blómatími Seyðis-
fjarðar, þegar vart mátti á milli
sjá, hvort þar eða í höfuðstaðnum
ríkti meiri heimsmenningarblær.
Fyrirtækið varð all umsvifamikið á
meðan það var á hátindi, en hrandi
svo að segja á einni nóttu. Grand-
völlur þess brast við skyndilegt og
afgerandi verðhran á saltfiski suður
í álfu. Fór fyrirtækið á hausinn og
var gert upp. Við þetta urðu að
sjálfsögðu miklar breytingar á hög-
um þessa fólks.
Móðir Alberts var Hólmfríður
Sveinsdóttir, Pálssonar á Dallandi
í Húsavík eystra og fyrri konu hans,
Þórannar Sigurðardóttur. Sveinn
Pálsson hafði viðumafnið sterki.
Hann var talinn skáld gott og
hraustmenni með afbrigðum, sem
afrekssögur fara af. Út af honum
er komið mikið lið röskmenna og
má þar til nefna nafna hans, Svein
heitinn Eiríksson, slökkviliðsstjóra
á Keflavíkurflugvelli. Sveinn sterki
var kominn af séra Guttormi Guð-
mundssyni á Hofteigi og Þorsteini
Jónssyni, sem kallaður er forfaðir
Múlaættarinnar. Þórann kona
Sveins sterka var komin af þeim
fræga klerki Grími (Grímúlfi)
Bessasyni, sem uppi var á 18. öld
og talinn er eitt hraðskældasta en
um leið grófasta skáld sinnar kyn-
slóðar. Þrátt fyrir óheflaðan skáld-
skap þótti Grímur góður klerkur
og hafði góð brauð á Héraði. Hann
átti í frægum brösum við biskup,
sem vildi vanda um við hann út af
skáldskapnum og fá hann til þess
að yrkja frekar út af biblíuiegum
texta en kerskni þá og klúrskap sem
annars einkenndi skáldskapinn.
Grímur svaraði biskupi á stundinni
með vísu, sem Þorsteinn limraskáld
Valdimarssonn taldi vera fyrstu
limrana, sem ort hefur verið á
íslensku. Öllu meir varð ekki úr
andlegum ljóðum Gríms í það sinn.
Aldrei fundust þeir ágallar á emb-
ættisrekstri Gríms, sem nægðu
biskupi til þess að setja hann af,
þó það væri sagður yfirlýstur vilji
hans.
Albert var 10 ára gamall þegar
fyrirtækið á Seyðisfirði var leyst
upp og þá nýlega búinn að missa
föður sinn, sem lést eftir langan
sjúkdóm á besta aldri árið 1922. í
eftirmælum um Thorvald yngra í
Austanfara segir Guðmundur G.
Hagalín: „Thorvald hefur um mörg
undanfarin ár stjómað með bróður
sínum, Lars Imsland, versluninni
T.L. Imslands erfingjar. Var hann
hægur og stilltur í framgöngu og
viðmóti, hvort tveggja í senn: Hag-
sýnn og gætinn í viðskiptasökum
og framsýnn og hugvitssamur um
margt. Einnig var hann með af-
brigðum áreiðanlegur í öllum við-
skiptasökum, og mun það sameigin-
legur kostur þeirra bræðra. Er frá-
fa.ll Thorvalds hinn mesti skaði bæ
þessum ..." Ég kynntist Thorvald
aldrei, en í þessari lýsingu sé ég
Albert svo skýrt, að ég tel að ekki
Ieiki vafi á því að hann hefur líkst
föður sínum um margt, þó hann
hafí ekki stundað sams konar við-
skipti og Guðmundur ræðir um.
Missir föðurins mun hafa markað
djúp spor í sál hins unga drengs
og þar búið eftir mikill söknuður
alla tíð.
Albert var næst yngstur systkin-
anna. Eldri vora systumar Kristín
Gunda og Þórann Pálína, en yngri
var Svava Valdína. Hálfsystur átti
hann einnig, Lára, og var hún elst,
fædd fyrir hjónaband Thorvalds og
Hólmfríðar. Árið 1935 flutti Hólm-
fríður með böm sín til Reykjavíkur
og var þar vettvangur Alberts upp
frá því.
Eftir gjaldþrot Imslandsverslun-
ar á Seyðisfírði kom los á fjölskyldu-
böndin. Hólmfríður flutti suður.
Faðir minn flutti til Norðfjarðar og
síðan Homafjarðar og þannig
dreifðist fjölskyldan smátt og
smátt. Samgöngur vora á þessum
tíma bæði hægar og litlar miðað
við það sem nú er. Samband innan
íjölskyldunnar varð þannig mjög
lítið er tímar liðu frá. Yngra fólkið
þekktist ekki persónulega og hafði
lítinn kunningsskap af mörgu eldra
fólkinu. Ég til dæmis, alinn upp á
Homafirði frá tveggja ára aldri,
þekkti mjög lítið til afa míns og
ömmu á Seyðisfírði og vissi í raun
afar lítið um allt þetta fólk, aðstæð-
ur þess og líf. Með mér fór þó vax-
andi forvitni um þetta allt, eftir því
sem árin liðu. Ég var þá sjálfur
farinn að heiman og kominn á ann-
að landshom en foreldrar mínir, og
gat því fremur lítið af þeim lært.
En einmitt á sama tíma kynntist
ég Albert frænda mínum. Með okk-
ur tókst fljótt vinátta og varð brátt
eins og aldagamlir vinir hefðu loks
hist og tækju að rifja upp gamla
daga. Hann rifjaði þó mest upp en
ég hlýddi. Ég á honum því mest
að þakka hvað ég veit um mitt fólk
og upprana, einkum það hvemig
þetta fólk hugsaði og hvemig það
var frábragðið íslendingunum, sem
það bjó innan um. Þó það yrði fljótt
íslenskir ríkisborgarar og semdi sig
að flestum íslenskum siðum og liti
á sig sem íslendinga, þá var það
eins og aðrir þó nokkuð fastheldið
á gamla siði og sjónarmið og slíkt
hafði þetta fólk flutt með sér yfir
hafið. Albert sá þetta allt í mjög
skýra ljósi og gat yfírleitt greint í
sundur hvað var norskt og hvað var
íslenskt í einkennum og fari fólks-
ins. Hann sá líka bæði skoplegu
hliðamar á útlendingunum og
snöggu blettina á einstaklingunum
og hann var alls ófeiminn við að
benda á slíkt í fari sinna nánustu.
Margt af því sem hann sagði mér
um forfeður mína og frændur hefur
því bragðið upp fyrir mér skýrara
ljósi, en ég annars hefði, af minni
eigin lund og geði míns fólks. Fyrir
þetta fæ ég nú ekki lengur þakkað
honum. En það gerir ekkert til,
þetta var aldrei sagt til þess að fiska
eftir þakklæti.
Albert var ekki langskólagenginn
maður. Til slíks vora engin efni hjá
bammargri ekkju. Áður en hann
yfirgaf Seyðisfjörð var hann fyrir
löngu farinn að vinna almenna úti-
vinnu. Eftir að suður kom vann
hann lengi hjá ríkisskipum, en kom-
inn hátt á fertugsaldur réðst hann
í að læra trésmíðar og lauk sveins-
prófi í smíðum. Vegna bakveiki gat
hann þó ekki lagt stund á þessa
vinnu að staðaldri og mun það hafa
reynst honum nokkuð erfítt, enda
hafa smíðar löngum verið ástríða á
karlmönnum í ætt hans. En eftir
þetta hóf hann störf hjá Rafmagns-
veitum Reykjavíkur og starfaði þar
í ein 30 ár.
Olöf S veinsdóttir
Minning
Föðursystir mín, Ólöf Sveins-
dóttir, er látin eftir óvenju langa
og erfíða baráttu við hið óumflýjan-
lega. í tilefni þessa fannst mér skylt
'að stinga niður penna og rita nokk-
ur fátækleg orð í minningu þessar-
ar sómakonu.
Olla, eins og hún var ávallt köll-
uð innan ijölskyldunnar, fæddist
þ. 19.3.1902 að Goðdölum í Skaga-
firði, dóttir séra Sveins Guðmunds-
sonar og Ingibjargar Jónasdóttur
frá Skarði, Skarðströnd. Hún ólst
upp í föðurhúsum í Goðdölum, síðan
í Skarðsstöð, þá Litla-Múla í
Saurbæ og loks í Amesi, Ströndum.
Hennar mesti gæfudagur var er hún
kynntist og giftist síðar eftirlifandi
eiginmanni sínum, Ragnar Guð-
mundssyni, skipstjóra.
Olla var hógvær kona, snyrtileg
rpeð afbrigðum, en átti það til að
vera dálftið stríðin sem er all títt
meðal Skarðveija, en aldrei nein
rætni né illkvittni. Einn af hennar
sterkustu eiginleikum var óijúfan-
legt trygglyndi, djúp ást gagnvart
eiginmanni sínum, sem hún mat
ávallt mikið og bar virðingu fyrir.
Þessir eiginleikar komu einnig fram
gagnvart systkinum hennar og ekki
síst systkinabömum. Ólöf og móðir
mín, mágkona hennar, vora miklar
vinkonur og var ávallt mikill sam-
gangur á milli heimilanna. Fjöl-
skyldubönd hafa verið og eru mjög
’-sterk innan þessarar fjölskyldu.
Tilhlökkun er að mínu mati mjög
mikilvæg í lífínu. Boðin til Ollu og
Ragnars á jólum og við önnur tæki-
færi var árvisst tilhlökkunarefni.
Það var hennar gleði og ánægja
að gleðja þá, sem henni þótti vænt
um, og við systkinin hlökkuðum
ávallt mikið til þessara heimsókna
5fcm veittu okkur mikla ánægju.
Olla var stórmyndarleg húsmóðir
og „trakteringamar" vora með ólík-
indum.
Hjónaband Ollu og Ragnars var
með afbrigðum gott og farsælt í
alla staði og til mikillar fyrirmynd-
ar. Það sem mér fannst svo áber-
andi var hin mikla gagnkvæma
væntumþykja og virðing. Ollu og
Ragnari varð ekki bama auðið, en
samband hennar og þeirra hjóna
við okkur bömin var með afbrigðum
gott og náið og fann ég ætíð til
mikils kærleika okkar á milli.
Fyrir rúmum fimm árum varð
hún fyrir því áfalli að fá heilablóð-
fall með einhliða lömun og einnig
lömun talfæra. Ég held þó að hún
hafi megnið af þessum tíma gert
sér fulla grein fyrir sínu umhverfi.
Því miður heimsótti ég Ollu mína
ekki nógu oft, en viss er ég um að
oftast bar hún kennsl á mig og
færðist þá yfir hana blítt en þó
angurvært bros, sem ég þekkti svo
vel.
Umhyggja Ragnars frá upphafi
veikinda Ollu er kapítuli útaf fyrir
sig. Þvílík væntumþykja og tryggð
er sjaldséð. Hann sat hjá henni öll-
um stundum. Hann vissi að hún
gerði sér fulla grein fyrir návist
hans og það veitti honum sanna
ánægju. Olla hefði gert hið sama,
ef hann hefði átt í hlut.
Ég vil að lokum færa læknum
og hjúkranarfólki Landakotsspítala
hjartanlegar þakkir fyrir þá frá-
bæru umönnun sem þau veittu
frænku minni öll þessi ár.
Við sem þekktum Ólöfu söknum
hennar mikið. Ragnar minn — Guð
gefi þér styrk.
Haukur Jónasson
Með vorinu kvaddir þú vina mín
með vorinu áttir þú heima.
Mig langar til að kveðja með
nokkram orðum frænku mína Ólöfu
Sveinsdóttur með þökk fyrir allar
þær mörgu gleðistundir sem hún
og maður hennar, Ragnar Guð-
mundsson, hafa veitt mér á ótal
mörgum áram. Það er bjart yfir
öllum þeim fundum og skugga-
laust. I sorginni veitir minningin
um þær stundir birtu og yl, mitt inn
í sortann. Ólöf og Ragnar hafa jafn-
an reynst mér bestu vinir og því
hef ég misst mikið.
Ólöf var á margan hátt sérstæð
kona, fágæt húsmóðir og kunni að
taka á móti gestum sínum og láta
þá fínna að þeir væra velkomnir,
það áttu þau hjón sameiginlegt.
Ólöf var fædd 19. mars 1902 í
Goðdölum í Skagafjarðarsýslu. For-
eldrar hennar vora hjónin séra
Sveinn Guðmundsson og Ingibjörg
Jónasdóttir og hjá þeim ólst hún
upp ásamt sex systkinum sínum
sem upp komust. Bræður hennar
vora þrír, Jónas og Kristján sem
báðir voru þjóðkunnir læknar og
svo Jón, kunnur útgerðarmaður.
Systur hennar þijár vora Elínborg
sem lengi var símstöðvarstjóri á
Borðeyri og Þingeyri, Ingveldur
sem starfaði lengst af hjá Happ-
drætti Háskólans og Guðrún, hjúkr-
unarkona.
Ólöf var hjá foreldrum sínum þar
til hún fór til náms í hússtjómar-
deild Kvennaskólans í Reykjavík
árið 1922. Eftir að því námi lauk
lærði hún kjólasaum. Á þessum
áram var hún til heimilis hjá frænku
sinni Guðrúnu Guðlaugsdóttur bæj-
arfulltrúa í Reykjavík og manni
hennar Einari Kristjánssyni bygg-
ingarmeistara.
Árið 1927 fór Ólöf til náms um
misserisskéið til Svíþjóðar, nam við
Tamafolkhögskole. Þegar hún kom
heim að því námi loknu fór hún til
Jónasar bróður síns sem þá. var
læknir á Hvammstanga. Olöf lét
jafnan mikið af dvöl sinni á heimili
Jónasar og konu hans Sylviu Sig-
geirsdóttur, sem hún dáði sem góða
húsmóður sem jafnan tók vel á
móti öllu fólki, hvar í stétt sem það
stóð.
Þann 23. janúar árið 1932 giftist
Ólöf eftirlifandi manni sínum Ragn-
ari Guðmundssyni sem hún hafði
þekkt frá unglingsáram. Ragnar
er Strandamaður að ættemi og ólst
upp þar nyrðra en Ólöf flutti á
Strandir þegar séra Sveinn faðir
hennar fékk Ámesprestakall árið
1916.
Ragnar var stýrimaður þegar þau
Ólöf giftust en varð seinna skip-
stjóri. Lengst af bjuggu þau Ólöf
og Ragnar í Reykjavík að undan-
skildum tveimur áram þegar Ragn-
ar var starfsmaður Sameinuðu þjóð-
anna, FAO, í Istanbul. Talaði Olöf
oft um minningar sínar frá þessum
tíma og ferðalög þeirra hjóna, bæði
í Tyrklandi og víðar.
Fyrir tæpum fimm áram varð
Ólöf fyrir áfalli sem leiddi til þess
að hún lamaðist og missti mál og
lá eftir það á Landakotsspítala þar
til yfir lauk. Nú er hin þunga þraut
unnin og ég veit að hvfldin hefur
verið frænku minni kærkomin. Að
síðustu vil ég votta Ragnari og
öðram vandamönnum innilega sam-
úð.
Theódóra Guðlaugsdóttir
t
Útför eiginmanns míns,
JENS ÞÓRARINS KARLSSONAR,
fer fram frá Þorlákskirkju, Þorlákshöfn, fimmtudaginn 2. júní kl.
14.00. Fyrir hönd aöstandenda,
Marta Bára Bjarnadóttir.
t
Faöir okkar, tengdafaðir og afi
KJARTAN STEFÁNSSON
veröur jarðsunginn frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 1. júní kl.
13.30.
Jóna Kjartansdóttir,
Stefán Kjartansson,
Reynir Kjartansson,
Kjartan Kjartansson,
Hörður Þórarinsson,
Pálfna Sigurbergsdóttir,
Marfa Ólason,
Anna S. Jóhannsdóttir
og barnabörn.