Morgunblaðið - 20.08.1988, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 1988
41
Afmæliskveðja:
Magnús Olafsson
bílstjóri - 100 ára
„Hundrað ár á gæðingum eru
skjótt riðin hjá,“ segir í gömlu ljóði.
Gæðingar Magnúsar Ólafssonar,
sem er 100 ára í dag, voru að vísu
ekki hestar, nei, hans gæðingar
voru Dodge og Chrysler. Hann var
farinn að aka bíl fyrir meira en 70
árum, var einn af brautryðjendum
bílaaldarinnar.
Hann fæddist að Úlfljótsvatni í
Grafningi 20. ágúst 1888, en flutt-
ist með foreldrum sínum þriggja
ára gamall til Reykjavíkur og þaðan
að Lækjarbotnum þar sem foreldrar
hans ráku greiðasölu. Síðar bjuggu
þau í Þormóðsdal í Mosfellssveit.
Á unglingsárum venst hann auð-
vitað þessum venjulegu sveitastörf-
um þess tíma, en kynnist þá nokkuð
þeirra tíma þéttbýli vegna nálægð-
arinnar við Reykjavík.
Hann segir frá því í blaðaviðtali
sem birtist í Morgunblaðinu 3. apríl
1980, að 16 ára gamall hafi hann
verið sendur til Reykjavíkur að
sækja bjór og brennivín og ýmsan
varning vegna greiðasölu foreldr-
anna.
„Ég kom þar að sem 40 kallar
voru að deila við Hannes Hafstein
út af símamálinu, en bændur höfðu
fjölmennt til Reykjavíkur frá hálf-
hirtum túnum sínum í miðjum hey-
önnum til að mótmæla símamálinu.
Karlarnir voru illir og fullir og
ætluðu að drepa Hannes Hafstein.
Þegar hann hafði messað yfir þeim
riðu þeir lúpulegir burtu, hann var
búinn að snúa þeim.“
Þannig er þessi atburður í minn-
ingu Magnúsar og hann reisist í
sæti og lifnar allur við þegar hann
rifjar hann upp. „Já, ég hefði viljað
líkjast Hannesi Hafstein, en þess
var nú engin von,“ segir Magnús.
Trúlega eru ekki margir nú á lífi,
sem hlustað hafa á Hannes Haf-
stein þruma yfir bændum vegna
símamálsins fræga, sem var mikið
hitamál rétt eftir síðustu aldamót.
Þá kann Magnús að segja frá
ýmsu sem á dagana dreif áður en
hann gerðist bílstjóri, svo sem
bjargsigi í Krísuvíkurbjargi, sjó-
mennsku, en hann hafði sótt mótor-
istanámskeið og var mótoristi á
mótorbátnum Heru, sem Garðar
Gíslason gerði út o.fl., o.fl.
En eins og fyrr er að vikið varð
bifreiðaakstur hans ævistarf. Hann
tók bifreiðastjórapróf 1918 og
þurfti lítið fyrir þvi að hafa þar sem
hann hafði áður verið mótoristi.
Okuskírteini hans er nr. 78 útgef-
ið 30. júlí 1918, ogfyrsti bílinn, sem
hann ók, var White-vörubíll er
Garðar Gíslason átti, og eftir það
má heita að hann hafi verið óslitið
undir stýri þar til hann hætti störf-
um fyrir aldurs sakir þá kominn
fast að áttræðu.
Undirritaður kom fyrst inn á
heimili Magnúsar á kreppuárunum.
Þá var hann méð vörubíl og lítið
að gera, en þó tókst honum furðu
oft að skrapa sér verkefni. Stundum
smalaði hann saman brotajárni í
ruslaportum og á fjörum bæjar-
landsins, en Bíó-Bjarni keypti og
sendi að ég held til Þýskalands. I
annan tíma sótti hann kvarsmuln-
ing, sem þá var töluvert notaður í
múrhúðun, upp í Þormóðsdal og
þannig sitt af hvetju. Hann kunni
alltaf betur við að vera sinn eiginn
herra.
En margan snúninginn fór
Magnús áreiðanlega fyrir lítið gjald,
því að hann er einstaklega greiðug-
ur og hjálpsamur, en skussar og
liðleskjur eru ekki hans menn.
Bjargaðu þér sjálfur hefur verið
hans fyrsta boðorð um dagana.
Árið 1942 eignaðist hann sinn
fyrsta fólksbíl og keyrði eftir það
hjá BSR en þeim er sennilega farið
að fækka, sem muna eftir honum
þar.
Tómstundir átti Magnús ekki
margar á starfsárum sínum en
stöku sinnum tókst honum að
skreppa í veiðiá og renna fyrir lax
eða silung og þótti lunkinn veiði-
maður.
„Sá stærsti sem ég fékk var 30
pund, það var í Hvítá við Iðu.“
Á yngri árum og reyndar langt
fram eftir aldri stundaði hann
ijúpnaveiðar, sem í þann tíma var
töluverð tekjuöflun. Áður hefur ver-
ið minnst á bjargsig í Krísuvík. Það
var Vestmanneyingur sem kenndi
honum tökin á þeim starfa. í
Krísuvíkurbjarg sótti hann bæði
egg og fugl en ekki auðgaðist hann
á þeim starfa, því að þá var hann
vinnumaður og húsbóndinn hirti
allan aflann.
Magnús segir að það hafi verið
Fer inn á lang
flest
heimili landsins!
Hannes Hafstein sem vakti áhuga
hans á stjómmálum og að hann
hafi alla tíð verið harður sjálfstæðis-
maður og það er engan bilbug á
honum að finna í þeim efnum. >
Að vísu þykja honum þessir yngri
menn heldur bragðdaufir. Hans
menn eru Jón Þorláksson, Ólafur
Thors og Bjami Benediktsson. Jú,
Geir var nokkuð sleipur.
Um skeið stóð Magnús í tölu-
verðu pólitísku stappi. Hann var
m.a. einn aðalhvatamaðurinn að
stofnun Málfundafélagsins Óðins
og telur sig hafa verið fyrsta for-
mann þess.
Markmið félagsins var fyrst og
fremst „að spyrna við fótum gegn
yfirráðum vinstri manna í verka-
lýðshreyfingunni" eins og komist
er að orði í blaðagrein á 50 ára
afmæli féiagsins 29. mars sl.
Á 35 ára afmæli félagsins var
hann gerður að heiðursfélaga.
Enn í dag fylgist Magnús vel
með stjórnmálaþrasinu og er harður
á meiningunni eins og fyrr.
Geta má nærri að Magnúsi hafi
ekki staðið á sama þegar hann
komst að því að væntanlegur
tengdasonur var „blóðrauður bolsi“
eins og hann orðaði það. En alltaf
hefur samt farið vel á með okkur.
Við komumst fljótt að því að varla
væri skoðanaskipta að vænta á
hvoruga hlið.
Árið 1917 kvæntist Magnús fyrri
konu sinni, Jónínu Þorsteinsdóttur,
mikilhæfri konu. Hún lést 1938
aðeins 43 ára. Þau eignuðust þijú
börn: Ragnheiði, gift Ragnari Jó-
hannessyni, kaupmanni, þau eru
bæði látin, Ingibjörgu, gift undirrit-
uðum, og Steinar, sem lést úr berkl-
um 1946 aðeins 23 ára gamall,
mikill efnismaður. Var það Magn-
úsi þung raun.
Hann var þá nýlega kvæntur
seinni konu sinni, Guðrúnu Sveins-
dóttur frá Miklholti í Biskupstung-
um, og varð sá ráðahagur honum
til mikillar gæfu.
Þau eiga þijá syni: Steinar, skip-
stjóri hjá Eimskip, Ólafur bifreiða-
stjóri, og Þröstur, skrifstofumaður.
Guðrún hefur annast mann sinn
af mikilli natni og umhyggju. Magn-
ús hefur verið einstaklega heilsu-
hraustur í ellinni, er á fótum frá
morgni til kvölds, les sinn Mogga,
hlustar á útvarp, horfir á sjónvarp
og klæðist og rakar sig hjálparlaust
þegar honum hentar. Það eina sem
háir honum er að heyrninni er farið
að hraka.
En nú er mál að linni. Það var
aldrei ætlun mín að gera neina út-
tekt á þessu óvenjulega langa ævi-
skeiði Magnúsar Ólafssonar, en ég
vil að lokum óska tengdaföður
mínum góðs ævikvölds og þakka
honum fyrir allar pólitísku rimm-
urnar, sem oft voru skemmtilegar
en breyttu að sjálfsögðu engu um
okkar skoðanir.
Það er grunur minn að Magnús
eigi enn eftir að halda upp á nokkra
afmælisdaga sína.
Þau hjónin, Guðrún og Magnús,
taka á móti gestum í Átthagasal
Hótels Sögu laugardaginn 20. ágúst
milli kl. 15 og 17.
Gunnar Ólafsson