Morgunblaðið - 05.02.1989, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ VEROLD/HLAÐVARPIIMN SUNNUDAGUR 5. FEBRÚAR 1989
25
Þríhenti maðurinn sem
vill engan sjá né heyra
Langar lífsreynslusögur eru
ekki daglegt brauð í Neue
Zurcher Zeitung. Fréttir af at-
burðum, aðgerðum, ákvörðun-
um fylla síður blaðsins; fólk sem
slíkt þykir sárasjaldan í frásög-
ur færandi. Það vakti því at-
hygli fyrr í vetur þegar hið virta
og víðlesna blað birti mynd-
skreytta helgargrein í tveimur
hlutum um þríhentan mann eftir
kvikmyndagerðarmanninn Kurt
Gloor.
Gloor þessi hefur alltaf haft
mikinn áhuga á vanskapning-
um. Sem bam lá hann í myndabók
foreldra sinna um dverga, risa,
hjólbeinótta, vatnshöfða og sam-
vaxna tvíbura. Honum var kennt
að glápa ekki á þá sem eru öðru
vísi en aðrir en komst fljótt að því
að fréttamenn forvitnast um hluti
sem aðrir veigra sér við og kvik-
myndagerðarmenn horfa á allt sem
fyrir augu ber þangað til að þeir
hafa séð nægju sína.
Á fullorðinsaldri frétti Gloor fyr-
ir tilviljun af þríhentum manni.
Hann gafst ekki upp fyrr en hann
fann hann og fékk leyfi til að heim-
sækja hann, spjalla við hann og
taka myndir af honum.
Armand S. bjó með konu sinni
og dóttur á afskekktum bóndabæ
á fjallstoppi. Þangað var ófært á
bíl og hundurinn gelti sem vitlaus
væri þegar gest bar að garði. Ar-
mand var fæddur og uppalinn í
Elsass í Frakklandi. Þegar hann
stálpaðist ætlaði heimilislæknirinn
að fjarlægja þriðja handlegginn,
sem óx út úr vinstri handarkrikan-
um, en Armand þvertók fyrir það.
Af hveiju átti að fjarlægja einn
handlegginn? Þeir voru allir hluti
af honum.
Honum var strítt í skóla. Sumum
krökkunum fannst handleggurinn
ógeðslegur en aðrir öfunduðu
hann. Hann gat gert hluti sem
þeir gátu ekki, til dæmis klifrað
eins og api eða borðað epli með
einni hönd, týnt þau með annarri
og haldið á körfu í þeirri þriðju.
Kennarinn gafst að lokum upp á
að hafa hann í tímum og móðir
hans tók við kennslunni. Hún
saumaði líka handa honum klæði
svo að hann gæti falið eða klætt
handlegginn að vild.
Hann hafði gaman af að skrifa
og samdi sögur um hunda með
horn, hænur með sundfit og fljúg-
andi hesta. Hann dreymdi um að
hafa vængi og geta flogið. Eitt
sinn fór faðir hans með hann í sirk-
us. Þegar þulurinn öskraði að nú
skyldu áhorfendumir fá að sjá
nokkuð sem þeir hefðu aldrei séð
fyrr gerði Armand í buxurnar af
ótta. Hann var viss um að það
ætti að sýna sig sem læknisfræði-
legt viðundur. En apamenni var
leitt fram á sviðið og Armand sór
að gefa fólki aldrei tækifæri til að
góna á sig.
Eiginkona hans komst að raun
um handlegginn á óþægilegan
máta. Þau höfðu lengi verið penna-
vinir þegar þau hittust fyrst. Hún
vissi að hann var bæklaður en sá
ekkert athugavert við hann. Hann
sagði henni ekkert. Með tíð og tíma
ákváðu þau að gifta sig. Skömmu
fyrir brúðkaupið eyddu þau nótt
saman. Hann fór ekki úr fyrr en
búið var að slökkva. Blessuð konan
hélt að það væru fleiri en einn í
rúminu hjá henni þegar hann tók
utan um hana. Hún kveikti og
komst að hinu sanna. Hún jafnaði
sig fljótt og huggaði sig við að
þijár hendur geta gert meira en
tvær.
Þau settust að fjarri öllum öðr-
um, eignuðust heilbrigða dóttur
og Armand hitti aldrei sálu. Ekki
einu sinni höfund greinarinnar. í
seinni hluta hennar kemur fram
að sagan er uppspuni frá rótum
og myndimar af manninum, sem
gat spilað á orgel og flett nótna-
bók um leið með þriðju höndinni,
em falsaðar. Kurt Gloor sannaði í
eitt skipti fyrir öll að það á ekki
að trúa öllu sem sést á prenti.
Ekki einu sinni því sem birtist í
Neue Zurcher Zeitung.
HÖS6IN6M
Okkar á milli ...
B JAPANSKA lögreglan hand-
tók nýlega 24 ára gamla konu
sem hafði ofsótt fyrrverandi ást-
konu eiginmanns síns með
símtölum i þrjú ár. Hin afbrýðis-
ama hringdi í hina, sem er píanó-
kennari í borginni Kobe, um
6.200 sinnum. Hún sagði aldrei
neitt og lagði tólið á þegar svar-
að var. Eiginmaður hennar hafði
viðurkennt í nóvember 1985 að
hafa átt vingott við píanókennar-
ann áður en þau giftu sig. - AB.
I VÉL afgerðinni Hjuschin 76
sem átti að flytja 176 nýliða frá
Tbílísí í Georgíu til Khabarovsk
í austri varð að nauðlenda í
Síberíu þegar farþegarnir fóru
að fljúgast á eftir að hafa drukk-
ið óhóflega mikið heimabruggað
vodka. Einn úr áhöfhinni sagðist
hafa upplifað ýmislegt en ekkert
þessu líkt. Risaþotan hefði henst
til og frá eins og hún væri í
versta óveðri og engin leið var
að halda fluginu áfram. - AB.
■ Þrír Danir urðu að fleyta sér
í hálftíma áður en nokkur fékkst
til að taka þá um borð. Tveir
Norðmenn hjálpuðu um 20 synd-
um Brasiliumönnum upp á kjöl
“Bateau Mouche IV“ en gátu
ekki hjálpað þeim frekar þegar
báturinn sökk. Þeim tókst að
klifra um borð í fiskibát ásamt
nokkrum Dönum en eigendur
hans harðneituðu að reyna að
bjarga fleiri þó það hefði verið
pláss fyrir 20 manns til viðbótar
um borð. í stað þess sigldu þeir
á fiillu í átt að Copachabana-
ströndinni til að missa örugglega
ekki af flugeldasýningunni um
áramótin. Skandinövunum var
tjáð að þeir mættu þakka fyrir r
að hafa fengið far í land þegar
þeir kvöddu.
Á götunni
Þ AÐ ER gaman að ferðast og það geri ég iðulega. Til dæmis hef
ég undanfarin fimmtán ár farið til Reykjavíkur til að dvetfast þar
í grenndinni yfir hátíðarnar. Auk jólagjafakaupa og Qölskyldumóta
hafa þessar ferðir mínar verið rannsóknarleiðangrar. Ég hef nefiii-
lega tekið þátt í umferðinni og stundað samanburðarumferðarmálar-
annsóknir. Þær eru jafnmerkilegar og orðið er langt. Og þegar
hafðar eru til hliðsjónar sambærilegar rannsóknir úr ferðum minum
til útlanda verða þessir leiðangrar enn merkilegri.
Fró Sverri Póli
Erlendssyni ó
AKUREYRI
Eg ferðaðist um Ítalíu á liðnu
hausti. Það var stórmerk ferð,
en eitt af því eftirminnilegasta var
umferðin í borgum þar. Dáleiddur
horfði ég á tugi og jafnvel hundruð
bíla í óskiijanlegum hnútum á Róm-
artorgum. Með nokkrum svipbrigð-
um, dálitlu handapati og jafnvel
örfáum orðum gerðist hið ótrúlega
á svipstundu: Allir komust leiðar
sinnar. Svona gekk þetta daginn
út og inn eftir einni umferðarreglu:
Að aka eftir þörfum!
í víðlesnum ferðamannabókum
er sagt að umferðin í Napólí sé
skelfilegust í veröld hér. Þar séu
umferðarmerki einungis til augna-
yndis og umferðarljós bara nútíma-
legt gatnaskraut. Yfir Napólíum-
ferðina ná engin orð. Ef til vill hef-
ur félagi minn komist næst því að
lýsa þessu þegar hann sagði: Þetta
er bijálað fólk! Samt komust allir
leiðar sinnar eftir sömu reglu og í
Róm: Að aka eins og nauðsynlegt
er!
í öðrum löndum hef ég fylgst
með umferð og tekið þátt í henni.
Ævinlega grípur mig sama tilfinn-
ing þegar ég kem heim: Hér er
vont að keyra. Af hveiju? Ef til
vill vegna þess að umferðarmenn-
ingin hér er vitlaus — eða engin.
Ég veit til dæmis ekki hvort nokk-
urs staðar í heiminum tíðkast sú
umferðarregla sem hér á Akureyri
er mjög algeng: Tveir ökumenn
stoppa bfla sína á miðri götu og
halda dijúglangan bílgluggafund
og skeyta engu þótt aðrir þurfi að
komast hjá.
í útlöndum hefur ipér þótt áber-
andi það viðhorf í umferð að allir
eigi rétt á að komast leiðar sinnar
og að jafnaði séu aðrir vegfarendur
reiðubúnir að greiða fyrir því. Þurfi
ég til dæmis að skipta um akrein
er gefið færi á því strax og ég gef
merki um það. Hérlendis er viðmót-
ið hins vegar allt annað. „Þú skalt
ekki halda að þú getir farið að troða
þér fram fyrir mig, góði minn!“ ís-
Bömin þykja langt
um of harðhent
lendingar virðast ríghalda í um-
ferðarrétt sinn eins og einkaeign.
Umferðarspekingar skýra vanda
hérlendrar umferðar flestir á sama
veg. Hér sé allt hraðanum að kenna.
Einasta ráðið sé að keyra nógu
andsk... hægt. Hvergi annars staðar
þar sem ég hef farið um hef ég séð
umferðarmannvirki eins og þau sem
hér skjóta upp kolli þessi misserin:
Að búa til hringtorg til þess að
draga úr hraða, en verða um leið
til tafar. Að skjóta upp kryppum á
annars sléttum og greiðfærum
brautum, í sama skyni, en líka til
að skemma lágskreiða bíla og tefja
fyrir. Skjóta steyptum köntum inn
í miðjar götur eða hálffylla þær af
stórgiýti eða skolprörum.
Ég held að umferðarvandamál
séu mörg önnur en hraði — og hann
stafar ef.til vill sumpart af þeim.
Ég nefndi áðan tillitsleysið og við
það bæti ég sofandahætti og seina-
gangi. Vegfarendur þurfa að vita
hvert þeir eru að fára! Þó að hér
hafi verið hægri umferð í rúm tutt-
ugu ár er hún varla nema að nafn-
inu til. Mikill hluti vegfarenda droll-
ar pg dólar á vinstri akrein og neyð-
ir aðra til að aka fram úr öfugu
megin. Það er stórhættulegt. Flest-
ir eru alltof lengi að drattast af
stað á ljósum þegar grænt kviknar.
Sama gegnir um þá sem koma af
hliðarvegum inn á umferðargötur.
Þá tekur slíkan ógnartíma að ná
eðlilegum umferðarhraða að stór-
hætta verður á árekstrum hjá þeim
sem á eftir fara. Stefnuljós eru
ekki riotuð svo neinu nemi. Margir
nota þau eins og þeir séu að sýna
að þeir séu búnir að beygja, ekki
hvað þeir ætlast fyrir.
Vissulega aka sumir hættulega
hratt og það er bannað. En það á
líka að banna fólki að tefja um-
ferðina. Það á að banna fólki að
tala í síma á meðan það er að
keyra. Og það á að banna fullorðnu
fólki að vera vond fyrirmynd í um-
ferðinni. Ekki bara á Akureyri og
í Reykjavík. Alls staðar.
„Sá sem elst upp við
lykt af hrossum reykir
aldrei hass.“ — Ekhard
Jakobsen..
Iþessari frægu fullyrðingu gamla
stjómmálaforingjans speglast sú
skoðun margra að fátt sé mikilvæg-
ara í uppeldi bama en stöðugur
umgangur við dýr. Við það verði
siðferðisþroskinn meiri, ábyrgðar-
kenndin ríkari, skilningurinn á lífí
og dauða dýpri.
Um útbreiðslu þessarar skoðunar
hér í Danmörku vitna ekki sfst fjöl-
margir smíðaleikvellir í borgum og
bæjum, þar sem bömin smíða aðal-
lega kofa yfir geitur, hænur, end-
ur, kanínur, kindur, páfugla og
hesta, enda má segja að starfsemi
þeirra flestra snúist fremur um
skepnuhald en smíðar.
Tími búgarða borgarbamanna er
þó sennilega brátt fyrir bí, því
nefnd, sett að fmmkvæði dóms-
málaráðherra, hefur nýlega skilað
tillögu um ný dýravemdunarlög,
sem boða meðal annars talsverða
breytingu á samskiptum bama og
dýra frá því sem nú tíðkast.
Nefndin hefur nefnilega komist
aO þeirri niðurstöðu, á skjön við
nefnda uppeldishugmynd, að mjög
skorti á að börn umgangist dýr á
ábyrgan hátt.
í sambandi við smíðaleikvellina
kvartar hún yfir slælegu eftirliti;
nokkur brögð em að þvi að brotist
sé inn á þá að nóttu til og dýmnum
misþyrmt og telur nefndin tilfellin
orðin nógu mörg til að sanna að
næturgæsla leikvallanna verði aldr-
ei viðunandi. Dýrin munu því yfir-
gefa smíðaleikvellina með lögbund-
inni ákvörðun um að lögreglan geti
bannað skepnuhald á stöðum þar
sem eigiendur eða umsjónarmenn
em ekki búsettir.
En nefndin lætur ekki staðar
numið hér ...
Nei, það þarf að vemda dýr gegn
bömum almennt. Böm klípa,
kremja, toga, slíta, brenna, bíta —
í stuttu máli: hrella og meiða flest
dýr sem þau komast í tæri við og
ráða yfír. Þess vegna þyrfti til
dæmis helst að loka hinum vinsælu
bamadeildum dýragarðanna þar
sem dverggeitur, kanínur, endur
o.s.frv. eiga að heita að lifa við stöð-
ugar árásir litla fólksins, en nefnd-
in krefst þess að fyrirkomulaginu
verði að minnsta kosti breytt þann-
ig að böm fái ekki að leika lausum
hala innan um vamarlaus dýrin,
þau verði að vera í fylgd með full-
orðnum og gæsla af hálfu dýragarð-
anna stórefld.
Svo leggur nefndin til að kaup
og sala á gæludýram miðist við
lögaldur (sem er 18 ár í Dan-
mörku), þannig að tryggt sé að
umönnun þeirra í heimahúsum verði
í ábyrgum höndum.
Verði tillögur nefndarinnar sam-
þykktar er ljóst að kynni danskra
bama — að minnsta kosti þeirra
sem búa í bæjum og borgum — af
dýraríkinu munu stórminnka í
framtíðinni.
En hassneyslan væntanlega auk-
ast ...