Morgunblaðið - 23.04.1989, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 23.04.1989, Blaðsíða 10
e8CI JIHMA ,8S hu; MORGUNBEAÐIÐ MÁNnÆftSStóðSSðlÍll1 /il/IAiyi OIGAJHMUOHOl/i SUNNUDAGUR 23. APRÍL 1989 LÖGFRÆDI/L^ til ad forba gjaldþroti? Greiðslustöövun Laugardaginn 8. apríl sl. var haldinn í Viðey, nánar tiltekið Viðeyjarstofu, fræðafundur á veg- um Lögfræðingafélags íslands. Umræðuefni fundarins var al- gengt viðfangs- efni lögfræðinga um þessar mund- ir, gjaldþrotarétt- ur. Var það raun- ar vel til fundið þar sem gjaldþrot eftir Davíð Þór eru áberandi þátt- Björgvmsson ur ; gjjgy Viðeyja.1* og er þá skemmst að minnast mála Skúla Magnús- sonar landfógeta á síðari hluta 18. aldar og gjaldþrots milljónafélags- ins á fyrri hluta þessarar aldar. Samkvæmt fundarboðinu voru tvö erindi á dagskrá. Annars vegar erindi Gests Jónssonar, hæstarétt- arlögmanns, um störf bústjóra í þrotabúum og hins vegar erindi Ragnars H. Hall borgarfógeta um greiðslustöðvun. I yfirskrift erind- is þess síðarnefnda kom spurning- in hér að ofan fram. Þegar til kom bættist þriðja erindið raunar við þegar fundarstjórinn, Sigurður Líndal, prófessor, flutti yfirlit um sögu Viðeyjar. Það var skemmti- leg nýbreytni að halda fundinn í Viðey og hefur það, ásamt vin- sældum umræðuefnisins um þess- ar mundir, eflaust átt sinn þátt í góðri þátttöku. Þurfti tvær ferðir á Viðeyjarfeijunni til að flytja fundargesti á milli lands og eyjar. Þegar haft er í huga að lögfræð- ingar njóta yfirleitt takmarkaðra vinsælda, einkum þeir sem þykja grimmastir við innheimtu van- skilaskulda, má búast við að sum- um skuldurum hefði verið ósárt um þótt feijan sykki, þar sem slíkur fjöldi jafn illa þokkaðra per- sóna var innanborðs. Það hefði kannski jafngilt eins konar greiðslustöðvun fyrir þá sem mest verða fyrir ágangi lögmanna. Því miður eru ekki tök á að greina ítarlega frá efni erindin- anna á þessum vettvangi. Erindi Ragnars gefur hins vegar tilefni til að fjalla aðeins um greiðslu- stöðvun enda reikna ég með að það viðfangsefni höfði meira til hins almenna lesanda, en störf bússtjóra í þrotabúum. Þetta er þó ekki sagt til að kasta rýrð á erindi Gests. Við gjaldþrotaskipti tapa að jafnaði sumir kröfuhafar kröfum sínum endanlega. Þau þykja því oftar en ekki af hinu illa og því eðlilegt að menn leiti annarra leiða. Það eru einkum þijár leiðir sem koma til greina. I fyrsta algi að freista þess að semja við kröfu- hafa um greiðslufrest og/eða eftir atvikum um að fella niður hluta af kröfunum. í öðru lagi koma til greina nauðasamningar skv. sér- stökum lögum. Þetta úrræði er raunar lítið notað hér á landi, ekki síst fyrir þá sök að lögin þykja bæði flókin og erfið í framkvæmd. í þriðja lagi kemur til greina greiðslustöðvun. Greiðslustöðvun merkir að skuldari fær heimild skiptaráðanda til að stöðva greiðslur skulda um tíma vegna verulegra fjárhagsörðugleika. Þennan tíma á hann síðan að nota til að freista þess að ná tökum á ijármálum sínum og endurskipu- leggja þau. í þessu felst jafnframt að viðkomandi er bannað að stofna til nýrra skuldbindinga. í gjald- þrotaskiptalögum frá 1978 ergert ráð fyrir að greiðslustöðvunartími sé allt að 3 mánuðir, sem þó má lengja um tvo mánuði ef sérstak- lega stendur á. Skilyrðin fyrir því að fyrirtæki eða einstaklingur fái heimild til greiðslustöðvunar eru aðallega þessi: í fyrsta lagi að um sé að ræða verulega fjárhagsörð- ugleika og í öðru lagi verður við- komandi að hafa aðstoð lögmanns eða löggilts endurskoðanda við endurskipulagninguna. Þar að auki verður aðili a.m.k. að gera sennilegt að aðgerðir hans á greiðslustöðvunartímanum séu til þess fallnar að afstýra gjaldþroti. Réttaráhrifin eru í stuttu máli þau að viðkomandi er bæði í senn óskylt og óheimilt að greiða gjald- fallnar skuldir sínar og stofna til nýrra skuldbindinga. í þessu felst m.a. að hann verður ekki knúinn til greiðslu þeirra, t.d. með sölu eigna á nauðungaruppboði. Greiðslustöðvun er því bæði í senn ætlað að þjóna hagsmunum kröfuhafa og skuldara. Kröfuhafa með því að koma í veg fyrir skipti og þar með hugsanlegt tap vegna þeirra eða með því að fá bú fyrr til skipta til að forðast frekari skuldasöfnun, og skuldara með því að skapa honum svigrúm til að ná tökum á fjármálum sínum án afskipta kröfuhafa eða opinberra aðila. í erindi sínu taldi Ragnar að reglum um greiðslustöðvun og framkvæmd þeirra væri á ýmsa lund ábótavant. Eftir á að hyggja kæmi í ljós að oftar en ekki hefði verið leitað eftir heimild til greiðslustöðvunar of seint, skulda- staðan verið mun verri en skuldari lét í veðri vaka þegar beiðni kom fram og hugmyndir um nýskipan á fjármálum algerlega óraunhæfar af þeirri ástæðu. í mörgum slíkum tilfellum, sem í raun væru of al- geng, þjónaði greiðslustöðvun fyrst og fremst hagsmunum skuld- arans, sem notaði tímann til að skjóta eignum undan skiptum og/eða til að mismuna einstökum kröfuhöfum, öðrum til tjóns. Leið- in til úrbóta í þessum efnum fæ- list í tvennu. í fyrsta lagi að skapa skiptaráðanda aukið svigrúm til að meta hvort greiðslustöðvun er raunhæft úrræði eins og á stendur og hins vegar með auknu eftirliti með aðgerðum skuldara á greiðslustöðvunartímabilinu. Þetta mætti t.d. gera með því að skiptaráðandi sjálfur skipaði skuldaranum tilsjónarmann, sem bæði í senn mæti það í samráði við skiptaráðanda hvort greiðslu- stöðvun væri líkleg til að skila árangri og fylgdist með fram- kvæmd hennar. SINFÓNÍUHUÓMSVEIT ÍSLANDS ÓPERUTÓNLEIKAR ÓPERAN TANNHÁUSER EFTIR RICHARD WAGNER flutt í Háskólabíói fimmtudaginn 27. apríl kl. 19.30 og laugardaginn 29. apríl kl. 15.00. Flytjendur ásamt Sinfóníuhljómsveit íslands: Lisbeth Balslev, Norbert Orth, Cornelius Hauptmanny Kristinn Sigmundsson, Jón Þorsteinsson, Sigurður Björnsson, Viðar Gunnarsson, Robert Holzer, Sigríður Gröndal og kór íslensku óperunnar. Æfingastjóri: PETER FORD STJÓRNANDI: PETRI SAKARI Aðgöngumiðar í Gimli við Lækjargötu, opið frá kl. 9-17. P ■■■■ TÆKNI/Getur „radíómengun “gert tölvur óstarjhœfar? Rafsegulgeislun, vandi raf- eindatækninnar Rafeindatæknin notar rafsegul- öldur, m.a. til merkjasendinga. Um leið eru þessar öldur orðnar einn helsti vandi sem þessi tækni glímir við, því að þær trufla þar sem þeim er ekki ætlað að vera. T.d. gera tölvur hvorttveggja í einu: að senda frá sér rafsegulöldur sem trufla tæki í nánd við þær, og þær verða fýrir truflunum. Heil eftir Egil Egilsson forrit og gagna- söfn geta horfið úr tölvum á þenn- an hátt. Ef tölvustýrt farartæki, svo sem flugvél eða skip, kemur í nánd við öldus- endi geta afleið- ingamar verið slæmar. Vitað er með vissu að flugvélar hafa farist af þessum völdum. Vitaskuld er þess konar hætta helst fyrir hendi við stóra útvarpssenda. Þessi vandi eykst ekki aðeins vegna síaukinnar notkunar rafseg- ulbylgna (síaukinnar „radíómeng- unar“ andrúmsloftsins), heldur er hin nákvæma rafeindatækni nú- tímans farin að nota æ smærri merki til að flytja upplýsingar. Og vitanlega þarf þá minni utanað- komandi truflun til að rugla merkj- unum. HAGFRÆÐI///vaó er trilljón? Milljón, billjón, trilljón Frá því talnakerfi voru fyrst fundin upp, hefur mikil dulúð fylgt þeim og í mörgum trúarritum er mikið lagt upp úr helgum tölum. Börn, sem eru að byija að stauta og leggja saman, skynja mjög sterkt þessa dulúð taln- anna. Talnaspeki var lengi notuð til spádóma. Nú á dögum hefur talnaspekin auð- vitað öðlast nýjar víddir, m.a. í hag- fræði og skyldum greinum. Tölur skipa stærri sess í lífi nútímamannsins en nokkru sinni fyrr, ekki bara peningastærðir held- ur enn frekar krefst upplýsinga- kerfið þess að fyrir yfirvaldinu séum við tölur, kennitölur eða nafnnúmer. í ársbyijun 1981 var eins og mönnum er í fersku minni innleitt myntkerfisbreyting hér á landi, sem fólst í því að tvö núll voru klippin aftan af krónunni, og hinni nýju mynt gefið nafnið nýkróna. Þetta var ekki efnahagsaðgerð, þar sem allar peningastærðir voru iækkaðar í sama takti. Verð á krónukúlum og öðru smásælgæti lækkaði hins vegar ekki jafnmikið og annað, og má því segja einu raunverulegu áhrif aðgerðanna hafi verið að rýra kaupmátt vikupeninga smáfólksins. Því er við þetta að bæta að því miður eru afleiðingar gengisfellinga einatt svipaðar þessu nema hvað að allt hækkar um sama hundraðs- hlutfall. Eftir myntbreytinguna var verð- lag svipað að krónutölu og það hafði verið árið 1957. Frá því að hin nýja króna var tekin upp hefur verðlag, á mælistiku vísitölu fram- færslukostnaðar 3,8-faldast eða hækkað um 376%, það þýðir að nýkrónan er 26% af upphaflegu verðgildi sínu. Ef verðlag hækkar með sama takti og frá 1981 til dagsins í dag, verður rýrnun jafn há í krónum talið og var fyrir mynt- breytinguna á því herrans ári 2015. Ferðamenn sem leggja leið sína til Ítalíu þurfa að reiða fram milljónir líra fyrir lítilræði, en ein líra kostar 3,85 aura eða 3,85 g.kr. Áætlanir benda til að framleiðsla landsmanna á þessu ári muni nema 288 milljörðum króna, þ.e. 288.000.000.000. Ef ekki hefði ver- ið gripið til myntbreytingarinnar árið 1981, hefði framleiðslan mælst 28.800.000.000.000 gkr., eða 28,8 þúsundir milljarða gkr. eða 28,8 biiljónir g.kr. Reynslulitlir blaða- og frétta- menn tala um „Bavaríu" og höfuð- borg hennar „Mjúnik“, en hér er vitaskuld átt við Bæjaraland og Múnchen. Jafnvel fréttamenn með mikla reynslu þýða fréttaskeyti að vestan um „billions of dollars" sem billjónir, eða billjarða dollara. í bandarískri málhefð er „billion" sama og milljarður samkvæmt evr- ópskri málhefð. í Bretlandi hefur „milliard“ átt í vök að veijast fyrir hinum bandarísku „billjónum". Milljón og milljarður eru dregin af latínu, en í því máli er þúsund „mille“, en hver ,jón“ var, er mér ókunnugt um. Milljón er þúsund þúsundir (eða 1.000.000) og millj- arður er þúsundir milljóna (eða ' 1.000.000.000). í skýrslum Seðla- banka íslands er stundum notuð skammstöfunin mja eða mia, sem tákna mun .milljarða. Forskeytið „bi“ er einnig latneskt og vísar til tveggja, og má þýða með tví- eða eftir Sigurð Snævarr

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.