Morgunblaðið - 06.06.1989, Blaðsíða 32

__________________________________MORGUNBIAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 1989.
MORGUNBLABIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 19gg
Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar MatthíasJohannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
ÁgústlngiJónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Blóðvöllur
í Peking
IUngveijalandi eru stjórn-
völd og almenningur nú í
óða önn að endurskoða at-
burðina haustið 1956, þegar
sovéskum herafla var beitt til
að bijóta uppreisnina í landinu
á bak aftur. Er litið á það
uppgjör sem mikilvægan lið í
þróuninni til fijálsræðis og
fjölflokkakerfis í landinu. I
Póllandi voru um helgina
kosningar, þar sem fulltrúar
Samstöðu, fijálsu verkalýðs-
hreyfingarinnar, sýnast hafa
gjörsigrað frambjóðendur
valdastéttarinnar, kommún:
istaflokksins og hersins. í
byijun þessa áratugar, þegar
Samstaða var að heija göngu
sína, tók herinn völdin í Pól-
landi. Þess er beðið með eftir-
væntingu, hve langt Pólveijar
ganga á lýðræðisbrautinni.
Pólveijar og Ungveijar feta
þessa braut með vísan til
breyttra viðhorfa í Moskvu,
sem kennd eru við perestrojku
Míkhaíls Gorbatsjovs Sovét-
leiðtoga. Að flestra mati hafa
Sovétmenn verið á eftir
Kínveijum á þessu sviði. Mikl-
ar vonir hafa verið bundnar
við það, ekki síst meðal ungs
fólks, að Kínveijar kynnu að
ryðja kommúnistaríkjum leið-
ina frá alræði til lýðræðis. Þær
vonir urðu að engu um helg-
ina, þegar fréttir bárust af
blóðbaði á Torgi hins himn-
eska friðar kommúnismans í
Kína.
Helteknir af hernaðar-
hyggju og ótta við að missa
völd sín sendu leiðtogar Kína
óvígan her gegn óvopnuðum
námsmönnum sem hvíldust
snemma morguns í skjóli
„Lýðræðisstyttunnar", sem
þeir höfðu reist málstað sínum
til styrktar. Styttan var gerð
af nemendum í listadeild há-
skólans í Peking og var hún
marin undir beltum skrið-
dreka eins og námsmennimir
sjálfír þegar herfylking rudd-
ist inn á torgið og skotið var
á hvem sem fyrir var. Tölur
um fallna em á reiki en ljóst
er að þeir skipta þúsundum.
í gær bámst fréttir um að
stúdentar í Peking-háskóla
hefðu búist til vamar gegn
áhlaupi á skólann og óttuðust
listnemar sérstaklega um líf
sitt vegna hefnda fyrir stytt-
una góðu sem var eftirmynd
af Frelsisstyttunni í New
York.
Ofbeldi kínverska hersins
og þeirra sem gáfu honum
fyrirmæli um að skjóta á al-
menna, vopnlausa borgara er
stalínskt. Alþýðuhemum
kínverska hefur nú verið beitt
gegn alþýðu eigin lands af
hóflausri grimmd. Pólitískar
íjöldaaftökur innan Kína em
ekkert nýnæmi. Þannig birti
dómsmálanefnd bandarísku
öldungadeildarinnar skýrslu
1971, þar sem samanlögð tala
líflátinna í Kína síðan 1949
er áætluð á bilinu milli 32,35
og 61,7 milljón manns. Þá
hafa kínverskir kommúnistar
sýnt íbúum Tíbets takmarka-
lausa hörku.
Blóðbaðið á Torgi hins him-
neska friðar er sorgleg áminn-
ing til okkar sem búum við
lýðræði og frelsi um að engin
trygging er fyrir því að um-
bætur í ríkjum kommúnism-
ans beri þann árangur sem
við höfum vænst. Þeir sem
halda um stjómartaumana,
valdastéttin, sleppa þeim ekki
auðveldlega og eru alls ekki
reiðubúnir til að afhenda þá
öðrum átakalaust. Þrátt fyrir
kosningar í Póllandi, uppgjör
í Ungveijalandi og nýja hugs-
un í Sovétríkjunum hafa
kommúnistaflokkarnir og þeir
sem stjóma í umboði þeirra
enn undirtökin og fara sínu
fram án tillits til annarra.
í umræðum á hinu nýja
sovéska fulltrúaþingi síðustu
daga hefur verið spurt: Hver
gaf fyrirmæli um að nota eit-
urgas gegn almenningi í Tíflis
í Georgíu? Einn ræðumanna
vildi vita, hvort það væri ekki
öryggislögreglan KGB sem í
raun stjómaði landinu. Gerð
voru hróp að Andrei Sakharov
þegar hann andmælti innrás-
inni í Afganistan og mann-
fórnunum þar.
Á Torgi hins himneska frið-
ar komu námsmenn saman í
nafni frelsis og mannréttinda.
Þeir vitnuðu í Abraham Lin-
coln og aðra talsmenn vest-
rænna, lýðræðislegra stjóm-
arhátta. Þeir hafa nú verið
skotnir, myrtir á annan hátt
eða hraktir á brott. Kommún-
isminn er enn samur við sig.
.... ■—.......-.- ......... —
ISLANDSHEIMSOKN JOHANNESAR PALS PAFA II
Jóhannes Páll páfi II í dyrum Þingvallakirhju.
Morgunblaðið/RAX
Samkirkjuleg guðsþjónusta á Þingvöllum:
Akall um aukið samstarf
kirkjudeildanna á Islandi
Um 6-7 þúsund manns sóttu guðsþjónustuna
BÆÐI Jóhannes Páll páfi II og Pétur Sigurgeirsson biskup lögðu
áherslu á sameiningu kristinna manna í ræðum sínum við samkirkju-
lega guðsþjónustu á Þingvöllum á laugardag. Páfi sagði að mannkyn-
inu væri mest þörf á að heyra fagnaðarerindið um elsku Guðs til
vor, nú þegar þær breytingar yrðu í hinum siðmenntaða heimi, að
svo virtist sem farið væri að leggja nýtt, veraldlegt mat á andleg
verðmæti.
Morgunblaðið/RAX
Biskup íslands og páfi standa við altarið inni í tjaldinu þar sem guðs-
þjónustan fór fram.
Talið er að um 6-7 þúsund
manns hafi hlýtt á guðsþjónustuna
á Þingvöllum. Var fólk þegar farið
að safnast saman neðan við Al-
mannagjá upp úr klukkan 14, en
athöfnin hófst klukkan 16.45. Kalt
var í veðri, og fór sumt fólk áður
en athöfninni lauk.
Athöfnin fór fram á völlunum
fyrir neðan Almannagjá, og hafði
lögregla girt af svæðið í kring um
tjald þar sem reist hafði verið alt-
ari og ræðupallur, og pall þar sem
boðsgestir sátu. Inn á þetta svæði
var aðeins hleypt boðsgestum sem
gengu í gegnum vopnaleitarhlið.
í tjaldinu var altari innst, gler-
plata á tveimur steinstöplum. Til
hægri handar voru fjórir stólar.
Til vinstri voru fjórir stólar og
snéru tveir þeirra að áhorfendum.
Fremst í tjaldinu var ræðustóll,
gerður úr tveimur steinstöplum úr
stuðlabergi með plexigleri.
Tónlistarfólk gekk að áhorf-
endapallinum í nokkrum hópum.
Lúðrasveitin Svanur gekk fyrst á
pallinn. Nokkru síðar kom söngfólk
úr Dómkómum og Módettukór
Hallgnmskirkju, og loks böm úr
kór Öldutúnsskóla og Skólakór
Garðabæjar. Hófst flutningur tón-
listar klukkan 16.45.
Boðsgestir komu einnig í hóp-
um. Karmelsystur og kaþólskir
prestar komu saman í hóp, og
íslenskir prestar gengu hempu-
klæddir í tvöfaldri röð yfir túnið
að pallinum. Ráðherrar ríkisstjóm-
arinnar og makar þeirra gengu
saman á pallinn. Aðrir gestir vom
m.a. forsetar alþingis og formenn
þingflokka, forseti Hæstaréttar og
ráðuneytisstjóri kirkjumálaráðu-
neytissins.
Til bílalestar páfa sást um
klukkan 17.30 og ók hún að Þing-
vallakirkju, þar sem fram fór stutt
athöfn. Fimmtán mínútum síðar
kom bílalestin að tjaldinu, og
skyndilega stóð Jóhannes Páll páfí
II á pallinum með fylgdarliði, ná-
kvæmlega klukkan 17.45 eins og
áætlun gerði ráð fyrir.
Páfi fór inn í lítinn sumarbústað
við hliðina á pallinum, en inn í
tjaldið gengu sr. Heimir Steinsson
prestur og þjóðgarðsvörður á Þing-
völlum, Alfred Jolson biskup ka-
þólska safnaðarins á íslandi, sr.
Kristján Búason dósent, formaður
samstarfsnefndar kirkjulegra trú-
félaga og Torfi Ólafsson formaður
Félags katólskra leikmanna. Þeir
settust í stólana fjóra til hægri.
Páfi og biskup Island gengu þá inn
í tjaldið, ásamt siðameistara og
ritara páfa og settust á stólana.
Loks gekk Vigdís Finnbogadóttir
forseti Islands á pallinn ásamt for-
setaritara, og settist fremst.
Athöfnin hófst með ávarpi sr.
Heimis Steinssonar prests og þjóð-
garðsvarðar. Hann rakti sögu
þingvalla í stuttu máli, og sagði
heimsókn páfa merkan viðburð.
Þingvellir væru landfræðilegur
fundarsalur tveggja heimshluta,
austur- og vesturhvels jarðar, og
ævarandi helgidómur sjálfstæðrar
íslenskrar þjóðar og þjóðkirkju.
„Megi nú þetta sameiningartákn
og brunnur brigðalausrar arfleiðar
vera gestinum góða veganesti heim
til borgarinnar eilífu," sagði sr.
Heimir, og bauð páfa síðan vel-
kominn á latínu.
Sr. Kristján Búason las fyrri
ritningarlesturinn, úr 90. sálmi
Davíðs. Torfí Ólafsson formaður
las síðari ritningarlesturinn, kafla
úr fyrra Kórintubréfi Páls postula
og Alfred Jolson biskup las guð-
spjallið úr Matteusarguðspalli: Og
Jesús gekk til þeirra, talaði við þá
og sagði: Allt vald er mér gefíð á
himni og jörðu. Farið þvi og gjörið
allar þjóðir að lærisveinum. Skírið
þá í nafni föður, sonar og heilags
anda og kennið þeim að halda allt
það sem ég hef boðið yður. Sjá,
ég er með yður alla daga, allt til
enda veraldar.
Herra Pétur Sigurgeirsson bisk-
up lagði út af guðspjallinu í ræðu
sinni og sagði meðal annars, að
árið 2054 væru 1000 ár frá því
kirkjan klofnaði fyrst í Austur- og
Vesturkirlq'u og 500 árum síðar
klofnaði Vesturkirkjan í siðbótinni.
„Betur væri ekki hægt að mæta
þeim þúsund ára tímamótum en
með því að þá verði öllum heimi
augljós eining kirkjunnar," sagði
biskup.
Jóhannes Páll páfi II flutti sína
ræðu. á eftir biskupi. Hann sagði
í upphafi, að afar mikilvægt væri,
að þessi bænasamkoma færi fram
á Þingvöllum því kristnitakan á
Alþingi árið 1000 væri sameigin-
legur arfur allra kristinna manna
landsins. Hann sagði að klofningur
kirkjunnar hefði valdið djúpum
sárum, sem enn væru ógrædd.
Sameiningarhreyfingin reyndi að
græða þau sár með því að byggja
á skíminni sem sameiningartákni.
Páfi sagði að ísland stæði
frammi fyrir erfiðleikum, þegar
nýtt árþúsund nálgaðist. Aukin
lífsgæði heimtuðu að ísiendingar
legðu skynsamlegt mat á þau
sannindi og gildi sem tengd væru
því besta í sögu þjóðarinnar. Þá
hefðu djúpstæðar breytingar orðið
á fjölskyldulífi, og ekki ævinlega
til þess betra. Fjölskyldur yrðu
fyrir nýjum og alvarlegum þrýsingi
sem aðeins yrði létt með djúpri
virðingu fyrir lífinu og meiri mann-
ást. Því væri nauðynlegt að hefja
siðferðileg verðmæti aftur til vegs.
„Vér eru samankomin í Al-
mannagjá. Getum vér þa'ekki
hugsað okkur íslenska kaþólikka
og Lúterstrúarmenn vinna saman
að því að leysa verkefni komandi
áratugar," sagði páfi síðan.
Biskup íslands stóð upp þegar
páfi hafði lokið máli sínu og þeir
föðmuðust. Þeir fóru upp að altar-
inu, og lásu níkeönsku trúaijátn-
inguna og páfi blessaði söfnuðinn
á íslensku. Biskup og páfi skiptust
síðan á gjöfum. Biskup gaf pafa
ljósprentaða Guðbrandsbiblíu, en
páfi gaf biskupi myndskreytta
latneska útgáfu af Nýja testament-
inu frá 13. öld. Loks var íslenski
þjóðsöngurinn sunginn og athöfn-
inni var lokið. Páfi og fylgdarlið
hans stigu upp í bíla sína og óku
til Reykjavíkur aftur.
Nokkuð tafsamt var fyrir fólk
að komast í bíla sína og af staðnum
eftir athöfnina. Magnús Einarsson
yfirlögregluþjónn sagði við Morg-
unblaðið að einungis fjórir bílar
hefðu verið í flutningum milli þjón-
ustumiðstöðvarinnar og staðarins
þar sem athöfnin fór fram, og því
hefðu orðið tafír. En að öðru leyti
hefði allt gengið vel og áfallalaust
og samkoman verið öllum til sóma.
Mágnús sagði erfítt að segja til
um, hve margir voru á staðnum.
Fólk hefði setið þétt saman vegna
kuldans, og sumt farið áður en
athöfninni lauk. Hann giskaði á
að um 7-10 þúsund manns hefðu
verið á Þingvöllum, en aðrir nefndu
lægri tölu, 6-7 þúsund manns.
Sr. Heimir Steinsson þjóðgarðs-
vörður sagði við Morgunblaðið, að
þessi samkirkjulega athöfn í þjóð-
arhelgidómi Islendinga, þar sem
1059 ára saga væri að baki, væri
sögulegur atburður sem gengi
mönnum að hjarta.
Hann sagðist vera ánægður
hversu vel tókst til og þakklátur
þeim fjölmörgu sem komið hefðu
við sögu við undirbúning þessa
stórviðburðar. Og það mikla fjöl-
menni, sem á Þingvöllum var, hefði
gengið sérlega vel um, og þjóðin
hefði sýnt Þingvöllum þann sóma
sem staðnum bæri öllum stundum.
Þegar Heimir var spurður hvort
ræðustóllinn yrði settur upp á
staðnum til minningar um þennan
atburð, sagði hann öldungis víst,
að gripunum úr steindröngunum
yrði ekki fargað, en ekki hefði
verið tekin ákvörðun um hvar þeir
yrðu settir niður.
Morgunblaðið/Bjami
Herra Pétur Sigurgeirsson biskup og Jóhannes Páll páfi II faðmast við guðsþjónustuna á Þingvöllum.
Morgunblaðið/RAX
Talið er að um 6-7 þúsund manns hafi verið viðstaddir guðsþjónustuna á Þingvöllum, og veifuðu áhorfendur islenskum og pólskum fánum, svo
og fána Vatikansins í Róm.