Morgunblaðið - 06.06.1989, Blaðsíða 63

63
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 1989
Leið páfa um Norðurlönd. Brotna línan sýnir leiðina frá Tromsö tíl
Islands en á henni ferðaðist páfinn með Flugleiðum.
Leið páfa myndar kross-
mark yfir Norðurlöndum
Með því að marka leið hinnar páfi er áhugasamur um dulúð og
ítölsku flugvélar páfa um Norð- tákn sem alltaf hafa verið ríkur
urlönd inn á landabréf sést að á þáttur í kaþólskri trú,“ sagði Þórar-
ferðaáætlunin myndar kross- inn þegar hann var inntur eftir
mark yfir Norðurlöndum. Þetta hvemig honum hefði hugkvæmst
benti Þórarinn Þórarinsson arki- a-ð skoða málið frá þessu sjónar-
tekt Morgunblaðinu. Páfi ferðað- homi. Hann benti á að svo virtist
ist með sínu venjulega flugfélagi, sem páfinn hefði viljað gera kross-
Alitalia, frá Róm til Noregs en mark yfir Norðurlöndum. Flugvél
frá Tromsö fór hann með Flug- hans hefði flutt hann til Tromsö
leiðum til Keflavíkur. Héðan fór að kvöldi föstudags en Flugleiðavél-
han sem kunnugt er til Finnlands in sótt hann þangað að morgni laug-
og með því að undanskilja kaf- ardags. Á sunnudag hefði ítalska
lann frá Tromsö til Keflavíkur vélin verið komin á Keflavíkurflug-
sést að leið flugvélarinnar mynd- völl til að sælq’a páfa aftur. Því
ar krossmark milli Rómar, virtist svo sem páfinn hefði farið
Tromsö, Keflavíkur og Helsinki. með Flugleiðum til að ijúfa ekki
„Ég hef lagt mig eftir táknum feril krossmarksins.
og merkingu þeirra, og vissi að
I Karmelsysturnar í Hafnarfírði:
, Fengu undanþágn til
að hitta páfa tvisvar
SYSTURNAR í Karmelklaustr-
inu í Hafnarfirði fengu sérstaka
undanþágu Páfagarðs til að hitta
Jóhannes Pál páfa n tvívegis,
meðan hann var staddur hér á
landi, en þeim er að jafhaði ekki
heimilt að yfirgefa klaustur sitt.
Heimsókn hans var þeim mjög
mikilvæg, þar sem þær líta á
páfa sem eftirmann Péturs post-
ula og staðgengil Krists á jörðu.
í Karmelklaustrinu í Hafnarfírði
dvelst nú 21 nunna frá Póllandi.
Þær tóku þátt í undirbúningnum
fyrir heimsókn páfa og voru við-
staddar er hann tók á móti katólska
söfnuðinum í Landakotskirkju á
laugardaginn. Einnig tóku þær þátt
í hámessunni á sunnudagsmorgun.
Regla Karmelíta er ströng og er
systrunum að jafnaði óheimilt að
fara út fyrir klausturmúrana. Und-
anteknig er þó gerð vegna heim-
sókna páfa, en þeim er þá leyft að
ná fundi hans einu sinni. Að þessu
J sinni var þó vikið frá þessari reglu
og var Karmelsystrunum veitt sér-
stök heimild Páfagarðs til að hitta
páfa tvisvar. í samtali við Morgun-
blaðið sagði systir Agnes, ein úr
þeirra hópi, að sennilega væri það
vegna þess hve katólski söfnuður-
inn hér á landi er lítill.
Þegar páfí tók á móti söfnuðinum
á laugardaginn kölluðu systumar
til hans á pólsku og svaraði hann
þeim á sama máli. Að sögn systur
Agnesar kölluðu þærtil hans: „Heil-
agi faðir, vertu velkominn!" og
síðan: „Heilagi faðir, við elskum
þig!“ Hann svaraði þeim með orðun-
um: „Við eigum að vera stillt.“
Systir Agnes sagði, að heimsókn
Jóhannesar Páls páfa H væri afar
mikilvæg fyrir þær systumar. Ekki
vegna þess að hann væri pólskur
eins og þær, heldur vegna hlutverks
hans innan kirkjunnar. „Hann er
eftirmaður Péturs og staðgengill
Krists á jörðu og það er svo mikil-
vægt fyrir alla sem trúa,“ sagði
systir Agnes.
Páfamessa á Landakotstúni:
Kalsaveður aftraði
ekki mannfiöldanum
ÞRÁTT fyrir þungbúið veður og
aðeins fimm stiga hita þyrptust
þúsundir manna upp á Landa-
kotstún á sunnudag til að hlýða
páfamessu. Reist hafði verið mikið
altari við austurenda Landakotss-
pítala og meira en tveir tugir
manna aðstoðuðu hans heilagleika
Jóhannes Pál H páfa við messuna.
Hópur kaþólskra bama, meðal
þeirra allmörg frá vamarstöðinni
í Keflavík, gengu í fyrsta sinn til
altaris við þetta tækifæri og
ávarpaði páfi þau nokkrum orðum
á islensku og ensku. Mikill hluti
kaþólska safiiaðarins á íslandi sat
á sérstaklega afinörkuðu svæði
fyrir framan altarið ásamt boðs-
gestum. Öryggisráðstafanir lög-
reglu voru gífurlegar enda tók
messan rúmar tvær stundir og var
páfi allan þann tima uppi á altaris-
pallinum; meðal annars var varð-
maður uppi í turni Kristskirkju.
Lögregla taldi ógeming að nefna
ákveðna tolu um fjölda fólks við
messuna þar sem margir dvöldu að-
eins skamma hríð á svæðinu. Kuldinn
var napur og undir lokin mátti sjá
suma kirkjuhöfðingjana uppi á altar-
ispaliinum blása í kaun.
Messan fór að mestu fram á latínu
og íslensku en stólræðu sína flutti
Jóhannes Páll U páfí að miklu leyti
á ensku að undanskildum nokkrum
setningum á íslensku. Ræðan er birt
í heild í blaðinu í dag. Á undan mess-
unni flutti Söngsveitin Fflaharmonía
sálma eftir Allessandro Scarlatti og
Jakob Arcadelt. Er páfi, þrír kardiná-
lar, fjórir erkibiskupar og aðrir prel-
átar, sem aðstoðuðu við messuna,
gengu í skrúðfylkingu frá Krists-
kirkju að altarispallinum var sunginn
sálmur í þýðingu séra Matthíasar
Jochumssonar, „Við skírnarheitið".
Þess má geta að talið er að séra
Matthías hafi þýtt flesta sálmana í
sálmabók íslenskra kaþólikka en þýð-
andinn var ekki nafngreindur í fyrstu
útgáfunni. Páfi bar mítur á höfði og
hafði páfastaf í hendi; hann heilsaði
altarinu með því að kyssa það en
áður höfðu allir prelátar tekið ofan
höfuðföt sín. Höklar páfa og æðstu
klerka voru grænir að lit, ísaumaðir
gulli, en Karmelsystur í Hafnarfírði
unnu að gerð þeirra allan síðastliðinn
vetur.Áður en páfi gekk til sætis var
borið reykelsi að altarinu. Að loknum
inngöngusálminum sneri páfí sér að
söfnuðinum og blessaði hann. Ka-
þólski biskupinn á íslandi, hr. Alfred
Jolson bauð síðan páfa velkominn
með stuttu ávarpi.
Messan sjálf hófst á syndajátn-
ingu, síðan var latneskur söngur og
endað á safnbæn og settu guðsmenn-
imir þá upp rauðar húfur sínar og
mítur á ný. Ragnar Brynjólfsson las
nú fyrri ritningalestur sem var úr I
Konungabók 8, 41-43 og sungið var
sálmavers sem hófst á orðunum:
„Farið út um allan heim og prédikið
fagnaðarerindið öllu mannkyni."
Versið er einkunnarorð hirðisheim-
sóknar Jóhannesar Páls H páfa til
Norðurlanda og er úr Markúsarguð-
spjalli.
Síðari ritningalesturinn las Gunn-
ar Eyjólfsson og var hann úr Galata-
bréfínu 1, 1-2, 6-10 þar sem Páll
postuli hvetur Galatamenn. til að
halda fast við upprunalega kenningu.
Áður en guðspjallið var lesið var rey-
kelsi lagt í ker og presturinn, séra
Hjalti Þorkelsson, hneigði sig fyrir
páfa og bað lágum rómi: „Herra,
blessa mig.“ Páfi svaraði: „Drottinn
sé í hjarta þínu og á vörum þínum
svo að þú verðuglega og réttilega
boðir fagnaðarerindi hans; í nafni
föður og sonar og heilags anda.“
Guðspjallið var úr Lúkasarguðspjalli
7, 1-10; fyrirfram ákveðið guðspjall
er notað í öllum kirkjum kaþólikka
í heiminum á sunnudögum. Guðspjal-
lið fjallar um það er Jesús læknaði
þjón hundraðshöfðingjans. Að lestr-
inum loknum kysstu prestur og páfi
bókina eftir að söfnuðurinn hafði
lofað Krist.
Fólk úr söfnuðinum las nú nokkrar
fyrirbænir, þar á meðal nunna úr
reglu Fransiscusarsystra, ungmenni
og bam. Kórinn söng þar næst „Sic-
ut cervus desiderat" eftir Giovanni
Pierluigi da Palestrina en textinn er
úr 42. Davíðssálmi: „Eins og hindin
sem þráir vatnslindir þráir sál mín
þig, ó Guð. Sál mína þyrstir eftir
Guði, hinum lifanda Guði. Hvenær
mun ég fá að koma og birtast fyrir
augliti Guðs? Tár urðu fæða mín dag
og nótt, af því menn segja við mig
allan daginn. „Hvar er Guð þinn?“
Meðan sunginn var sálmurinn
„Jesús Kristur lífsins ljómi" báru
messuþjónar á brott messubók, kal-
eik og fleira áður en altarisþjónusta
hófst. Þar næst voru fómargjafir til
stuðnings kirkjunni bomar fram;
tvær konur báru fram vatnið og vínið
til nota við altarisþjónustuna. Karm-
elsystur færðu páfa að gjöf málverk
Elísabetar príórinnu af Reykhóla-
Maríu, litlu Maríulíkneski úr tré er ■
krýnt var við athöfnina í Kristkirkju
á laugardag og hlaut þá blessun
páfa. Halldór Rafnar, framkvæmda-
stjóri Blindrafélagsins; samtaka
blindra og sjónskertra á íslandi, og
’Asgeir Gunnarsson framkvæmda-
stjóri gáfu þríkrossa sem sá síðar-
nefndi hefur hannað og ætlunin er
að selja eintök af um allan heim,
meðal annars til stuðnings blindum
hérlendis sem í öðmm löndum. Gunn-
ar Markússon, sóknamefndarform-
aður og fyrrum skólastjóri í Þorláks-
höfn, hafði meðferðis ljósmynd af
altaristöflu Þorlákskirlqu.
Gjörbreytinguna nefna kaþólskir
það er brauðið og vínið breytist í
líkama og blóð Krists en að því loknu
var Faðirvorið sungið á latínu. Páfi
veitti nú bömunum og fleira safnað-
arfólki hið heilaga sakramenti. Hann
ávarpaði íslenska æsku og blessaði
kross sem smíðaður var í Póllandi
og reistur verður af skátum við Úl-
fljótsvatn. Er þetta svonefndur kelta-
kross.
í messulok var flutt Angelusbæn,
er páfi flytur á hveijum sunnudegi
•og var þessum hluta messugjörðar-
innar útvarpað víða um heim; talið
að allt að 600 hundmð milljónir
manna hafí fylgst með útsending-
unni. Áður en hann flutti bænina
sagði Jóhannes Páll H páfí nokkur
orð um ísland og sagðist vænta þess
að mikill árangur næðist í sameining-
artilraunum kristinna manna fyrir
næstu aldamót. Messugjörð lauk með
því að sungið var Te Deum í þýðingu
Stefáns frá Hvítadal. Er páfi gekk
niður altariströppumar vörpuðu
nunnur rósablöðum að honum; fögn-
uður þeirra vegna páfakomunnar var
mikill og einlægur.
Eftir að hafa hvílt sig í Landa-
kotsspítala og þakkað Davíð Odds-
syni borgarstjóra fyrir góðar móttök-
ur og viðurgjöming í Reykjavík hélt
páfi til bifreiðar sinnar ásamt fylgd-
armönnum. Hann stansaði óvænt
aftan við altarispallinn þar sem hann
ræddi í fáeinar mínútur við nokkrar
St. Jósefssystur og fleiri viðstadda
áður en lagt var af stað til Keflavík-
urflugvallar. Flugvél páfa hélt síðan
af stað til Helsinki í Finnlandi stund-
arfjórðung yfir tólf á hádegi.
GjöfÞorlákshafharbúa
Meðal gjafa sem páfi tók á móti í messunni á Landakotstúni var ljósmvnd af altaristöflu Þorláks-
kirkju í Þorlákshöfn. Töfluna málaði Gunnsteinn Gíslason í Reykjavík fyrir nokkrum árum. Það
var Gunnar Markússon sóknamefiidarformaður sem afhenti páfe gjöfina. „Hugmyndina fékk ég
fljótlega eftir að ég heyrði um fyrirhugaða heimsókn páfe hingað til lands og sóknamefnd reynd-
ist henni hliðholl. Kirlgan er hin eina á öllu landinu sem kennd er við Þorlák helga Þórhallsson
sem var Skálholtsbiskup á tólftu öld, og er vemdardýrlingur kaþólskra hér á landi. Ég kom þessu
á framfæri við séra Georg, skólastjóra Landakotsskóla, og fleiri ráðamenn kirkjunnar hér á landi.
Að sjálfsögðu þurfti að bera þetta undir valdamenn í Páifegarði en að lokum fengum við jákvætt
svar.“ Altaristaflan heitir „Herra, bjarga þú mér.“ Neðan við ljósmyndina er áletrun á íslensku
þar sem skýrt er frá tilefni gjaferinnar og Þorláki helga; aftan á er sami texti á ensku.
\