Morgunblaðið - 06.10.1989, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B/C
227. tbl. 77. árg.
FÖSTUDAGUR 6. OKTÓBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Friðarverðlaun Nóbels:
Kínverjar mótmæla
valinu á Dalai Lama
Ósló. Reuter, Daily Telegraph.
DALAI Lama, hinn útlægi trúarleiðtogi Tíbeta, hlaut lriðarverðlaun
Nóbels í gær fyrir friðsamlega baráttu fyrir frelsi þjóðar sinnar.
Talsmaður kínverska sendiráðsins í Ósló sakaði norsku Nóbelsverð-
launanefiidina um íhlutun í innanríkismálefhi Kínvetja, sem hernámu
Tíbet árið 1950.
Kínverskur sendiráðunautur í
Ósló, Wang Guisheng, sagði við
fréttamann norsku fréttastofunnar
NTB að val nefndarinnar skaðaði
kínversku þjóðina. „Málefni Tíbets
varða eingöngu Kínverja. Dalai
Lama er ekki aðeins andlegur leið-
Eistland:
Kosningarétt-
ur aðfluttra
ekki skertur
Moskvu. Reuter.
ÞING Sovétlýðveldisins Eistlands
ákvað í gær að fella burt ákvæði
í nýrri kosningalöggjöf sem orðið
hefðu til þess að takmarka kosn-
ingarétt tugþúsunda aðfluttra
Rússa og fleiri þjóðabrota. Mikil
spenna hefúr ríkt í Eistlandi'vegna
breytinga þessara og stjórnvöld í
Moskvu höfðu lýst þær ólöglegar.
Utvarpað var frá umræðum í þmg-
inu og varð niðurstaðan sú að allir
þeir sem hefðu fast aðsetur í Eist-
landi hefðu rétt til að kjósa í kosning-
um sem fram fara 10. desember.
í ágústmánuði samþykktu þing-
menn að framvegis hefðu einungis
þeir sem búið hefðu í lýðveldinu í tvö
ár eða lengur rétt á að greiða at-
kvæði í kosningum þar. Þetta vakti
mikla reiði í röðum aðfluttra Rússa
en þeir eru tæþur helmingur íbú-
anna. Skipulögðu þeir víðtæk verk-
föll til að leggja áherslu á þá kröfu
sína að fallið yrði frá breytingum
þessum. Forsætisnefnd Æðsta ráðs
Sovétríkjanna, sem hefur aðsetur í
Moskvu, lagðist einnig gegn nýju
kosningalöggjöfinni á þeim forsend-
um að hún væri brot gegn stjórnar-
skrá Sovétríkjanna.
togi heldur einnig stjórnmálamaður,
sem stefnir að því að grafa undan
einingu kínversku þjóðarinnar,“
sagði Wang.
Egil Aarvik, formaður Nóbels-
verðlaunanefndarinnar í Ósló, sagði
að þróunin í Asíu að undanförnu,
einkum í Kína, hefði orðið til þess
að Dalai Lama varð fyrir valinu.
Hann vísaði því hins vegar á bug
að með valinu hefði verðlauna-
nefndin viljað koma höggi á
kínversk stjórnvöld.
Dalai Lama sakaði kínversk
stjórnvöld um að hafa reynt á skipu-
legan hátt að uppræta þjóðarein-
kenni Tíbeta. „Sá möguleiki blasir
við Tíbetum nútímans að þeim verði
útrýmt sem þjóð,“ sagði hann.
Sjá: „Hafnar ofbeldi . . .“ á
bls. 18.
Tíbetar í flóttamannabúðum í Nýju-Delhí, höfuðborg Indlands, halda á mynd af Dalai Lama er þeir
fagna því að hann hlaut friðarverðlaun Nóbels í ár.
Rúmlega 7.000 austur-þýskir flóttamenn fluttir frá Tékkóslóvakíu:
Oeirðasveitum sigað á
þúsundir A-Þjóðveija
Uppþotin þau mestu frá 1953 og spenna í landinu magnast stöðugt
Hof, Austur-Berlín, Bonn, Washington. Reuter, dpa, The Daily Telegraph.
RUMLEGA 7.000 Austur-Þjóð-
verjar kvöddu í gær heimaland
sitt er járnbrautarlestir sem fluttu
þá frá Prag, höfúðborg Tékkósló-
vakíu, námu staðar í Hof í Vestur-
Þýskalandi. Að kröfú stjórnvalda
í Austur-Berlín lá leið þeirra um
Olíukreppa í kjölfar
aukinnar eftirspumar?
London. Reuter.
EFTIRSPURN eftir olíu hefúr aukist svo mikið að undanlornu, að
veruleg hætta er talin á, að ný olíukreppa sé í aðsigi. Að vísu er
ekki búist við, að sagan frá 1973 endurtaki sig, þegar olíuverðið
fjórfaldaðist og fór upp í 40 dollara fatið, en margir eru á því, að
Fahd, konungur Saudi-Arabíu, hafi haft lög að mæla þegar hann
sagði nýlega, að olían stefndi í 25 dollara hvert fat. Heimsmarkaðs-
verðið er nú 17 dollarar.
Sérfróðir menn um olíumarkað-
inn benda á, að fyrri olíukreppur
hafi yfirleitt komið í kjölfar mikill-
ar eftirspurnaraukningar í Banda-
ríkjunum og það er einmitt það,
sem nú er að gerast. Fyrir fjórum
árum keyptu Bandaríkjamenn 5,1
milljón fata daglega en nú eru
kaupin komin upp í 8,2 milljónir.
Olíunotkun í heiminum utan
kommúnistaríkjanna er talin
verða 52,1 milljón föt daglega á
þessu ári en á Vesturlöndum eru
til birgðir, sem svara til 92 daga
notkunar. Ýmislegt getur þó haft
áhrif á olíunotkunina á næstu
árum og ekki víst, að eftirspurnin
aukist jafn mikið og að undan-
förnu. Minni hagvöxtur en verið
hefur síðastliðin átta ár mun vafa-
laust draga úr henni og einnig
verði gripið til róttækra ráðstaf-
ana á sviði umhverfis- og meng-
unarmála.
austur-þýskt landsvæði til þess að
formlega væri unnt að reka flótta-
fólkið úr landi. í Dresden börðust
sveitir óeirðalögreglu við þúsund-
ir manna sem safnast höfðu saman
við helstu brautarstöð borgarinn-
ar, sumir í þeirri von að komast
um borð í lestirnar, aðrir til að
lýsa vandlætingu sinni á stefnu
valdhafa. Heimildum ber saman
um að spenna fari ört vaxandi í
landinu eftir að stjórnvöld lokuðu
flóttaleiðinni í gegnum Tékkósló-
vakíu á þriðjudag.
Oeirðirnar í Dresden eru þær
fyrstu sem bijótast út í Austur-
Þýskalandi frá árinu 1953 er verka-
menn risu upp. Þær hófust aðfara-
nótt fimmtudags er óeirðalögregla
beitti kröftugum vatnsdælum og
kylfum til að halda aftur af um
10.000 manns sem komið höfðu sam-
an á brautarstöðinni. Nafn Míkhaíls
Gorbatsjovs Sovétleiðtoga heyrðist
hrópað en á endanum tókst lögreglu-
sveitunum að loka brautarstöðvun-
um. Máttu viðstaddir því gera sér
að góðu að horfa á járnbrautar-
lestirnar leggja af stað á leið vestur
eftir að landamæraverðir höfðu
kannað skilríki flóttafólksins.
Flóttamennirnir hrópuðu „frelsi,
frelsi" er járnbrautarlestirnar námu
staðar í Hof þar sem fjöldi manns
var saman kominn til að bjóða Aust-
Reuter
Mikill Qöldi fólks var saman kominn í gær á aðalbrautarstöðinni í
landamærabænum Hof til að fagna rúmlega 7.000 austur-þýskum
flóttamönnum sem komu til bæjarins frá Tékkóslóvakíu.
ur-Þjóðveijana velkomna. Erfiðlega
gekk að opna dyrnar því þær höfðu
verið innsiglaðar í Prag til að koma
í veg fyrir að fleiri bættust við á
leiðinni í gegnum Austur-Þýskaland.
í gærkvöldi voru 7.600 flóttamenn
komnir til Hof og von var á rúmlega
600 til viðbótar frá Varsjá. Þar með
hafa um 45.000 Austur-Þjóðveijar
flúið vestur á tæpum mánuði.
250 Vestur-Þjóðveijum var í gær
meinað að fara í dagsferð yfir til
Austur-Þýskalands. Miklar tafir urðu
við „Checkpoint Charlie" en í gegn-
um þá eftirlitsstöð fara þeir útlend-
ingar sem hug hafa á því að kynna
sér lífið austan Berlínarmúrsins.
Þekktir austur-þýskir flóttamenn
kváðust óttast að stjórnvöld myndu
beita valdi færi svo að alþýða manna
risi upp gegn stjórn kommúnista í
landinu. Þannig sagði Hermann von
Berg, fyrrum ráðgjafi ráðamanna í
Austur-Þýskalandi, að hann óttaðist
harkaleg viðbrögð stjórnvalda og
jafnvel blóðsúthellingar færi svo að
efnt yrði til mótmæla um næstu helgi
en þá halda austur-þýskir kommún-
istar hátíðlegt 40 ára afmæli al-
þýðulýðveldisins.