Morgunblaðið - 06.10.1989, Blaðsíða 2

2
MOHGUNBLAÐIÐ 1-PSTUÐAGUR 6. OKTÓUEK 1989
Stækkun álversins í Straumsvík:
Alls ekki svartsýnir
- s^gir Jóhannes Nordal formaður ráð-
gjafarneftidar iðnaðarráðuneytisins
Við upphaf
landsfiindar
Landsfundur Sjálfslæðisflokks-
ins hófst í Laugardalshöll í gær
og er myndin tekin við upphaf
fundarins er Friðrik Sophusson
varaformaður flokksins heilsar
Davíð Oddssyni borgarstjóra. A
milli þeirra er Þorsteinn Páls-
son formaður Sjálfstæðisflokks-
ins. Davíð Oddsson vildi í gær
ekki segja af eða á um hvort
hann gefur kost á sér í vara-
formannskjörinu á landsfundin-
um á sunnudag. Búist er við
að Davíð taki af skarið í dag
og greini fyrst frá ákvörðun
sinni á fimdi landsfundarfull-
trúa úr Reykjavík í hádeginu,
en þá hittast fúlltrúar úr ein-
Morgunbiaðið/Bjami stökum kjördæmum.
„VIÐ erum alls ekki svartsýnir, þær upplýsingar sem fram eru komn-
ar virðast nokkurn veginn á sömu línu og búist var við í vor. En ekki
er hægt að staðhæfa um niðurstöðuna fyrr en eftir fund með fulltrú-
um ATLANTAL-hópsins í Amsterdam um miðjan mánuðinn," segir
Jóhannes Nordal, formaður ráðgjafarnefiidar iðnaðarráðuneytisins,
um hagkvæmnikönnun vegna stækkunar álvers ÍSAL í Straumsvík.
Jóhannes segir að enn liggi ekki
fyrir rekstraráætlun vegna stækk-
unar álversins um helming eða
byggingar nýs 185 þúsund tonna
álvers. Hins vegar bendi þær upp-
lýsingar sem þegar hafi borist frá
sænska verkfræðifyrirtækinu SIAB
mjög í sömu átt og ATLANTAL-
hópurinn gerði ráð fyrir í vor, það
er að stækkun álversins í
Straumsvík myndi reynast hag-
kvæmari kostur.
Ráðgjafarnefnd iðnaðarráðu-
neytisins hittir fulltrúa ATLAN-
TAL-hópsins 16. þessa mánaðar.
Gert er ráð fyrir að lokaniðurstöður
hagkvæmnikönnunarinnar verði þá
lagðar fram, en afstaða tekin til
þeirra í lok mánaðarins.
Aldamótanefnd Sjálfstæðisflokksins:
Margeir
sigraðií
Holstebro
Tryggði sér
rétt til þátttöku
ámillisvæða-
móti FIDE
Holstebro, Danmörku. Frá Gunnari
Finnlaugssyni, blaðamanni Morgun-
blaðsins.
DANINN Bent Larsen vann
Finnann Juha Yrjöla í síðustu
skákinni í aukakeppni þeirra
tveggja og Margeirs Péturs-
sonar um annað sætið á skák-
þingi Norðurlanda. Margeir
stendur því uppi sem sigur-
vegari og færir sá áfangi
honum rétt tfl þátttöku í
næsta millisvæðamóti FIDE.
Bent Larsen vann sannfær-
andi sigur í skákinni í 47 leikj-
um. Aukakeppninni lauk því
þannig að sigurvegari varð
Margeir Pétursson með 3 vinn-
inga, annar varð Yijöla með 2
og Larsen hlaut 1 vinning.
Larsen vann þessa einu skák,
Margeir vann báðar skákir
sínar við Larsen, en jafnt varð
í báðum skákum hans við Yij-
öla. Yijöia vann svo fyrri skák
sína gegn Larsen.
Þíngmöimum fækkað, landskjör
og stærstu kjördæmum skipt
í DRÖGUM að greinargerð frá svokallaðri aldamótanefiid Sjálfstæðis-
flokksins, sem liggja fyrir landsfundi flokksins, er vikið að þeirri
leið þegar rætt er um kosningalög og kjördæmaskipan, að þingmönn-
um verði fækkað og hlutfallslega meira í þeim kjördæmum, sem
minna vægi hafa. Einnig verði nýjum stjórnsýsludómi falið að endur-
skoða kjördæmaskipan á þriggja kosninga fresti miðað við íbúaþró-
un. Yrði dóminum falið að færa breytingar á löngum tíma í þá veru,
að atkvæði sérhvers manns væri orðið því sem næst jafngilt.
Miðstjóm Sjálfstæðisflokksins nokkra þætti sjálfstæðisstefnunnar
setti á sínum tíma á laggirnar nefnd
til þess að fjalla um framtíðarstefnu
flokksins. í nefndinni eiga sæti
Davíð Oddsson formaður, Einar
Oddur Kristjánsson, Guðmundur
Magnússon, Sigríður Þórðardóttir,
Valur Valsson og Þorgeir Pálsson.
Á landsfundi sjálfstæðismanna nú
liggja fyrir drög að greinargerð um
og eru þau 25 þéttskrifaðar blaðsíð-
ur. Fylgir Davíð Oddsson drögunum
úr hlaði á landsfundi í dag en þar
er tekið á ýmsum mikilvægum við-
fangsefnum stjórnmálanna, án þess
að segja fyrir um einstök úrlausnar-
efni í stjórnmálabaráttu dagsins.
Þar segir meðal annars þegar
rætt er' um kjördæmaskipun og
kosningarétt, að í því efni þurfi að
hafa tvö meginsjónarmið í mestum
heiðri. Annars vegar jafnrétti milli
manna og hins vegar að kjördæma-
skipunin sé til þess fallin að skapa
festu um stjórn landsins. Mikilvæg-
ast sé í þessum efnum að ná sem
víðtækustu samkomulagi og sem
mestum friði. Núverandi kjördæma-
skipan verði látin standa að mestu,
en breytingar miði að því að bæta
úr núverandi göllum á löngu ára-
bili. Þá segir:
„Verði sú leið farin að alþingis-
mönnum verði fækkað og gæti
þeirrar fækkunar í öllum kjördæm-
um þá auðvitað hlutfallslegá meira
í þeim, sem minna vægi hafa.
Krafa formannafundar BSRB:
Kaupmáttur bættur og tryggður
„FRÁ því samið var í vor hafa
meðallaun í BSRB rýrnað um
2,5% þótt BSRB hafi með samn-
ingum og áðgerðum í kjölfarið
tekist að verja kaupmátt lægstu
launa,“ segir í ályktun formanna-
fiindar BSRB frá í gær.
í ályktuninni segir að ekki verði
lengur búið við að kreppu þjóð-
félagsins, raunverulegri sem tilbú-
inni, verði velt yfir á almenning.
Þar segir ennfremur að kaupmáttur
almenns launafólks hafi farið
minnkandi undanfarin misseri og
sé nú svo komið að venjulegar
launatekjur dugi ekki til heimilis-
halds. BSRB krefst þess að kaup-
máttur verði bættur og rækilega
tryggður, að raunvextir verði lækk-
aðir og að okurbyrðum verði létt
af almenningi þegar í stað. Krafist
er umbóta í velferðarmálum, sem
stuðla að bættum lífskjörum al-
mennings. Þess er krafist að hjá
sömu stofnun verði sömu laun
greidd fyrir sömu vinnu, óháð stétt-
arfélagi og búsetu og lokakrafan í
ályktun BSRB frá í gær er um
strangt aðhald í ijárfestingar- og
verðlagsmálum.
Félag íslenskra stórkaupmanna:
„VIÐ skiljum ekki þessa fyrirstöðu hjá skipafélögunum og félags-
menn okkar eru óánægðir með að reglugerðin, sem heimilaði safn-
sendingar til landsins, hefur í raun engu breytt,“ sagði Árni Reynis-
son, framkvæmdastjóri Félags íslenskra stórkaupmanna. Síðastliðið
vor var sett reglugerð, sem veitir heimild fyrir því, að sendingar
nokkurra aðila séu sameinaðar í gáma og var tilgangurinn sá, að
sögn Árna, að ná fram lægri flutningskostnaði. Skipafélögin hafi
hins vegar staðið í vegi fyrir að af þessu yrði. Hjá skipafélögunum
fékk Morgunblaðið m.a. það svar, að reglugerðin breytti ekki ábyrgð-
arþætti félaganna, sem væru eftir sem áður bótaskyld ef varan
skemmdist og því væri erfitt að flytja gáma, sem innihéldu vörur
af ýmsu ólíku tagi. Ólafur Ragnar Grímsson, fjármálaráóherra,
kveðst ætla að leita skýringa á þessu hjá skipafélögunum og Félagi
stórkaupmanna.
Ámi Reynisson sagði að reglu-
gerðin, sem styðst við nýju tollalög-
in, gerði ráð fyrir, að fyrirtæki, sem
flytja ekki mikið magn vöm til
landsins í einu, eigi kost á að sam-
eina sendingar sínar í einn gám.
„Flutningsmiðlarar geta þá gert
samninga við skipafélög um að þau
setji upp ákveðna taxta fyrir slíkan
gámaflutning, sem eru ekki lakari
en taxtar fyrir magnflutninga ann-
arra," sagði hann. „Þannig standa
smáfyrirtækin jafn vel að vígi og
þau stóru og þetta er því spuming
um vöruverð og samkeppni. Við
skiljum ekki fyrirstöðu skipafélag-
anna.“
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, sagði að það hefði
komið sér á óvart að frétta að reglu-
gerðin væri í raun ekki komin til
framkvæmda. Hún hefði verið sett
vegna eindreginna óska frá for-
svarsmönnum verslunarinnar. „Þeir
lögðu fram gögn sem sýndu að af
þessu myndi leiða aukna hag-
kvæmni og lægra vöruverð,“ sagði
hann. „Mér finnst mjög alvarlegt,
ef það er rétt, að hagsmunaaðilar
eins og skipafélögin skuli standa í
vegi að aukið fijálsræði fái að njóta
sín. Ég læt kanna næstu daga
hvaða ástæður búa að baki.“
Ómar Hl. Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri skipadeildar Sam-
bandsins, segir að reglugerðin
breyti í engu ábyrgðarþætti skipa-
félaganna. „Við höfum ætíð samið
um ákveðna fasta taxta fyrir
ákveðnar vörutegundir,“ sagði
hann. „Þá er ákveðið verð fyrir
flutning á hveijum gámi, en við
höfum aldrei samið óháð vöruteg-
undum. Ef eitthvað kemur fyrir
farminn, þá skiptir miklu máli fyrir
bótaskyldu skipafélagsins, hvað í
gámnum er. Það skiptir máli hvort
í honum er gijót eða gimsleinar."
Þórður Sverrisson framkvæmda-
stjóri flutningasviðs Eimskips, segir
að í raun sé um venjulegar stykkja-
vörusendingar að ræða. „Við höfum
alltaf boðið viðskiptavinum okkar
upp á slíkar sendingar og þá á
stykkjavörutaxta. Við teljum hag-
kvæmast og kostnaðarminnst að
við söfnum vörunni sjálfir saman
og flytjum heim. Flutningsmiðlarar,
sem safna vörunni í gáma, greiða
þá fyrir flutninginn samkvæmt
sömu gjaldskrá og aðrir viðskipta-
vinir okkar, sem flytja stykkja-
vöru.“
Stærstu kjördæmunum verði skipt
upp og jafnframt tekið upp lands-
kjör af sérstökum listum með þeim
hætti að ákveðinn hópur þingmanna
verði kjörinn hlutfallskosningu af
landslistum. Þau skilyrði verði þó
sett að frambjóðendur slfkra lista
nái ekki sæti á þingi, nema flokkur
hafi hlotið mann kjörinn í kjör-
dæmi, ellegar náð tiltekinni lág-
marksprósentu af heildaratkvæða-
fylgi-“
Er þeirri skoðun lýst, að þetta
fyrirkomulag gefi flokkum meðal
annars færi á að bjóða forystumenn
sína fram utan kjördæma og þeir
hæfu sig yfir kjördæmaríginn og
kröftum þeirra í þjóðmálabarátt-
unni yrði því varið með markvissari
hætti en gerist þegar þingmenn séu
bundnir tilteknum kjördæmum og
þröngum sérhagsmunum þeirra. I
lok þessa kafla er mælt með að
nýjum stjómsýsludómstóli verði fal-
ið að endurskoða þessa kjördæma-
skipun reglubundið á þriggja kosn-
inga fresti miðað við þá íbúaþróun
sem orðið hefur. Þeim dómi verði
jafnframt falið að færa þessar
breytingar á löngu tímabili í þá
veru að þá yrði svo komið að at-
kvæði sérhvers manns væri orðið
því sem næst jafngilt.
Sjá einnig blaðsíðu 16.
Skipafélög gegn hagkvæm-
ari sendingum smáfyrirtækja
Nýr Heijólfur:
Hæsta tilboð
er þrefalt
hærra en
það lægsta
TILBOÐ í smíði nýrrar Vest-
mannaeyjaferju í stað Heijólfs
voru opnuð hjá Skipatækni
hf. í gær. Mikill verðmunur
var á hæsta og lægsta tilboði,
það Iægsta hljóðaði upp á 707
milljónir króna, en það hæsta
2.231 milljón. Áætlaður kostn-
aður hönnuða var 1.200 millj-
ónir.
Tilboðin hafa ekki verið metin
og borin saman, en útboðið er
liður í því að kanna hvort borgi
sig að byggja nýtt skip eða
kaupa notað. Alls bárust 17 til-
boð í smíðina.
Júgóslavnesk skipasmíðastöð
átti lægsta tilboðið, 707 milljón-
ir króna, 905 milljóna boð kom
frá Bermuda, 919 frá Centromor
í Póllandi, tvær norskar skipa-
smíðastöðvar buðu 1.149 millj-
ónir hvor, Hollendingar buðu
1.172 og síðan hækkuðu tilboðin
ört. Slippstöðin á Akureyri var
með 12. hæsta boðið, 1.680
milljónir og frá Spáni kom hæsta
tilboðið, 2.231 milljón.