Morgunblaðið - 13.10.1989, Qupperneq 10

1
MORGUNBLAÐIÐ PÖSTUÐAGUR 13. OKTÓBER-1989
Hvers vegna að vera
með íjárvana löggæslu?
eftir Pál Daníelsson
Nú á að spara. Ekkert er nema
gott eitt um það að segja svo fremi
að tjónið verði ekki meira en
sparnaðurinn en sú hætta getur
leynst víða.
Löggæslan
Lögreglan á að spara eins og
aðrir, enda þótt fámenni á því
starfssviði geti bæði aukið hættu
fyrir lögreglufólk og ekki síður
fyrir hinn almenna borgara, sem
vill vera í öruggu umhverfi. En
hvgrsvegna að vera með fjárvana
löggæslu?
Stór hluti af störfum lögregl-
unnar er þess eðlis að hægt ef að
selja þjónustuna. Má þar nefna
ýmis útköll. Mörg þeirra eru vegna
áfengisneyslu og afleiðinga henn-
ar. Þau störf ætti að innheimta
fullt gjald fyrir. Þetta er kostnað-
ur, sem þeir einir valda, sem fram-
leiða, selja (þ.m.t. ÁTVR) eða
neyta áfengis. Þeirra og þeirra
einna er því að bera þau óþægindi
og það tjón sem af starfseminni
leiðir. Og ekki er ég í vafa um að
Kirkjudag-
ur Oháða
safnaðarins
SUNNUDAGINN 15. október
kl. 14.00 verður hátíðarguðs-
þjónusta í kirkju Oháða safiiað-
arins.
Kirkjudagurinn er árviss hjá
Óháða söfnuðinum og er ávallt
haldinn hátíðlegur á sunnudegi í
októbermánuði. Guðsþjónustan er
þungamiðja hátíðarinnar og verð-
ur hún sniðin við hæfi allrar fjöl-
skyldunnar.
Svala Nielsen syngur einsöng
og feðgarnir Jónas Dagbjartsson
og Jónas Þórir, organisti safnaðar-
ins, sjá um tónlistarflutning.
E'ftir messu verður kaffisala til
styrktar safnaðarstarfinu, og mun
Kvenfélag safnaðarins sjá um að
útbúa veisluborð í Kirkjubæ.
Þórsteinn Ragnarsson,
saíhaðarprestur.
Páll Daníelsson
„Einstaklingur sem
veldur Ijóni á að borga
fyrir sig.“
þessir aðilar mundu grípa við
þessu fegins hendi.
Hvernig á þá að innheimta?
Einstaklingur sem veldur tjóni
á að borga fyrir sig. Sá er selur
vöru er veldur skaða hlýtur að
vera ábyrgur og framleiðandi vöru
er skaðleg reynist verður að bera
fjárhagslega ábyrgð. Þessir aðilar
geta sjálfir komið sér saman um
hvernig kostnaðurinn skiptist á
milli þeirra innbyrðis en reikning-
ana fyrir kostnaðinum_ er rétt að
einn aðili greiði, t.d. ÁTVR. Hér
gæti því orðið dijúgur tekjustofn
fyrir lögregluna og ýmsa fleiri
aðila.
Og fleiri gjöldum mætti
létta af skattborgurunum
Þeir sem áfengisviðskipti
stunda í einni eða annarri mynd
verða einnig að ■ standa undir
rekstri meðferðarheimila fyrir
áfengissjúka og sjúkrahúskostnaði
þeiri'a, sem sjúkdóma hljóta af
völdum áfengisneysiu, dóms- og
fangelsiskostnaði þeirra sem
bijóta af sér í ölvunarástandi,
slysakostnaði vegna ölvunar, glöt-
uðum vinnudögum, örorku, fram-
færslu og fleiru. E.t.v. þykir við-
amikið að reikna þetta út en margt
er þó flóknara gert á tölvuöld.
Hin góða þjónustu
Þeir sem selja áfengi vilja veita
góða þjónustu og þeir sem kaupa
vilja fá góða þjónustu. Þessir aðil-
ar mundu því sameinast um að
hámarka gæði þjónustunnar og
gera hana ódýra. Það ætti að
minnsta kosti að vera auðveldara
að ná góðum árangri þegar tekjum
og kostnaði er haldið innan sama
viðskiptageira. Og þeir sem ekki
vilja taka þátt í þessum viðskiptum
eru lausir undan því að bera kostn-
að þeirra vegna.
Hagur fyrir ríkissjóð
Það er fullvíst að þetta mundi
vera hagur fyrir ríkissjóð enda
þótt hann missti tekjur af áfengis-
sölu ÁTVR umfram eðlileg og al-
menn gjöld. Fjárframlög til mála-
flokka eins og dóms- og lögreglu-
mála, heilbrigðismála, félagsmála
og margt fleira mundi lækka miklu
meira en sem nemur áfengistekj-
um ÁTVR miðað við núverandi
fyrirkomulag. Útgjöld ríkissjóðs
mundu því lækka verulega.
Grundvallarbreyting
Þetta er grundvallarbreyting í
áfengismálastefnu, sem rétt er að
gefa gaum. „Boðin og bönnin“
verða flest í höndum þeirra, sem
stunda viðskiptin með áfengi. Þeir
fá mjög aukið frelsi en til viðbótar
fá þeir ábyrgðina og undan því
ættu þeir ekki að þurfa að kvarta
enda er hún hvorki meiri né minni
en þeir geta sjálfir mótað. Að sjálf-
sögðu má ekki binda hendur þess-
ara aðila með því að láta áfengi-
sviðskiptin hafa áhrif á verðlagsv-
ísitölur.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Suðurhvammur - Hf,
rðiEo
Eigum aðeins eftir tvær íbúðir í þessu skemmtilega fjöl-
býlishúsi við Suðurhvamm í Hafnarfirði. íbúðirnar eru
4ra herb. með bílskúr og afh. tilb. u. trév. í nóvember
nk. eða lengra komnar eftir nánara samkomulagi.
Allar nánari upplýsingar eru veittar á skrifstofu Hagvirk-
is í símum 53999 og 652862 (Inga).
§ § HAGVIBKI HF
Skútahrauni 2, Hafnarfirði
KVIKMYNDAHATIÐ LISTAHATIÐAR1989
Trúnaðar-
traust
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
„Bizalom“. Leikstjóri og hand-
ritshöfundur: István Szabó.
Helstu hlutverk: Ildikó Bánsági
og Péter Andorai. Ungveija-
land, 1979.
Sögusvið Trúnaðarbrests er
Ungverjaland undir hersetu nas-
ista í seinni heimsstyrjöldinni.
Karl og kona, sem aldrei hafa
sést áður, eru á flótta og neyðast
til að leika hjón þar sem þau leyn-
ast saman í lítilli íbúð í Búdapest.
Konan á eiginmann í andspyrnu-
hreyfingunni og dóttur en getur
ekkert samband haft við þau.
Maðurinn hefur verið svikinn áð-
ur, er mjög var um sig og lokaður
og treystir engum en smám sam-
an í þröngum húsakynnunum
skapast ástarsamband á milli
þeirra, sem er dæmt til að mistak-
ast.
Þetta er fjórða og elsta mynd-
in, sem sýnd er á Kvikmynda-
hátíð eftir gest hennar, István
Szabó, og stendur talsvert utan
við þríleik hans (Mefistó, Redl,
Hanussen) um sögulega og
pólitíska þróun í Mið-Evrópu fyrir
stríð. Trúnaðartraust er lítil mynd
með litlum leikarahóp, gerist að
mestu í þröngri og illa lýstri íbúð
flóttafólksins og þótt hefði mátt
þjappa henni betur saman veitir
hið innilokunarkennda umhverfi
og hættulegu ytri aðstæður upp-
lagt tækifæri til að magna upp
togstreitu, draga fram bældar til-
finningar og kveikja ástríður.
Búnaður myndarinnar líkist
mest leikverki og gefur ágætum
leikurum Szabó svigrúm til að
skapa sterkar, ágengar persónur.
Þau eru ólík, konan er mjög opin
og skelfd en maðurinn er forvitni-
legri, eins og dýr í búri, tor-
tryggni hans stappar nærri geð-
bilun og hann á bágt með að sýna
tilfinningar. Þetta land er eins og
gruggugt vatn, segir hann einu
sinni, ef þú hrærir í því gýs upp
Úr myndinni Trúnaðartraust.
fýlan. Besta vörnin er að tala
ekkert og gera ekkert.
Þau eru eftir allt kannski ekki
endilega í felum fyrir nasistum
heldur hveijum sem kýs að kúga
og bæla niður andspyrnu fólks og
selja náunga sinn í hendur kúgar-
ans.
Úrslita-
orustan
- Le Dernier
Combat
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Leikstjóri: Luc Besson. Hand-
rit: Besson, Pierre Jolivet. Að-
alleikendur: Pierre Jolivet, Je-
an Bouisse, Jean Reno. Frakk-
land 1982.
Framgangur franska leikstjór-
ans Luc Bessons hefur verið með
ólíkindum. Hér gefst okkur tæki-
færi á að sjá fyrstu mynd hans,
Úrslitaorustuna, sem er aðeins sjö
ára gömul. Þetta er ósköp fá-
breytt vísindafantasía, auðsjáan-
lega gerð af miklum vanefnum.
Nokkrum árum síðar kom Sub-
way, sem hlaut nokkra aðsókn í
Evrópu og á síðasta ári Bláminn
mikli sem sló víst öll aðsóknarmet
í Frans.
Úrslitaorustan segir frá ijórum
mönnum sem lifað hafa af
heimsstríð og að sjálfsögðu reyna
allir að þrauka, með misjöfnum
árangri.
Frekar skemmtileg uppákoma,
tæpast sagt orð í myndinni, leik-
urinn í ætt við „slapstick“ þöglu
grínmyndanna. Sá leikstíll á eink-
ar vel við Bouisse, sem á fjöl-
mörg, góð augnablik í hlutverki
læknis sem hefur hreiðrað um sig
í sjúkrahúsrústum. Minnir jafnvel
örlítið á Tati. Gestur hátíðarinnar,
Reno, á líka góða takta sem ber-
serkurinn. Jafn mikið útí bláinn
og seinni myndir leikstjórans,
engu að síður frísklegt innlegg í
það ágæta hanastél sem þessi
kvikmyndahátíð er.
Myndir sýndar
í dag
Blóðakrar
Lestin leyndardómsfúlla
Atlantshafsrapsódía
Aðskildir heimar
Erjur í Austurbotni,
Sögur af Gimlispitala
Ekki gráta elskan mín
Omótstæðilegt afl
Verðum að gera mynd-
ir sem fólk vill sjá
segir leikarinn Jean Reno
Einn af gestum Kvikmynda-
hátíðar er leikarinn Jean Reno,
en hann leikur eitt aðalhlut-
verkið í mynd franska leikstjór-
ans Lucs Bessons, Úrslitaorust-
an (le Dernier combat), sem
sýnd er á hátíðinni.
Reno hitti blaðamenn í gær
og var viðstaddur þegar Úr-
slitaorustan var frumsýnd í
Regnboganum í gærkvöldi.
Jean Reno kynntist Luc Besson
árið 1981 og hefur leikið í öllum
myndum hans til þessa. Úrslita-
orustan (1983) var fyrsta mynd
Bessons, en á eftir komu „Sub-
way“ (1985) og „The Big Blue“
(1988). Hann leikur einnig í nýj-
ustu mynd Bessons, „Nikita“, sem
ekki er búið að frumsýna.
Jean Reno segist vera hrifinn
af „Úrslitaorustunni", sem er
svart/hvít og án orða. „Myndin
fékk góðar viðtökur hjá gagnrýn-
endum á sýnum tíma og vann til
verðlauna á kvikmyndahátíðinni í
Avorial,“ segir Reno. „Almenn-
ingur var aftur á móti ekki eins
hrifinn. Þessu var öfugt farið með
„Subway“ og „The Big Blue.
Ég hef ekkert á móti listrænum
myndum, en mér finnst samt að
við verðum að gera kvikmyndir
sem fólk vill sjá.“