Morgunblaðið - 10.02.1990, Síða 1

64 SIÐUR B/LESBOK
34. tbl. 78. árg._________________________________LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1990________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Reuter
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétleiðtogi býður James Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, velkominn
í Moskvu i gær. Þeir áttu Qögurra stunda viðræður um alþjóðamál, einkum afvopnunarmál og samein-
ingu þýsku ríkjanna tveggja. Aður hafði Baker rætt við sovéskan starfsbróður sinn, Edúard Shevardnadze.
Afvopnun í Evrópu:
Gorbatsjov vill frek-
ari fækkun herliðs
Sovétmenn samþykkja ekki að Bandarík-
in hafi meira lið en þeir í Evrópuríkj unum
Moskvu. Reuter, dpa.
MIKHAÍL Gorbatsjov Sovétleiðtogi lagði í gær til að risaveldin tvö,
Sovétríkin og Bandaríkin, hefðu 195 þúsund manna herlið í Evrópu
vestan Sovétríkjanna hvort fyrir sig. Hann tók því undir hugmyndir
George Bush Bandaríkjaforseta um enn frekari niðurskurð herafla
en áður hefur verið stefht að. Leiðtoginn hafnaði á hinn bóginn til-
lögu Bush um að 30.000 bandariskir hermenn að auki yrðu í stöðv-
um utan Mið-Evrópu, þ.e. í Bretlandi, Grikklandi, Tyrklandi og á
Ítalíu. Ljóst þykir samt að verulega hafi þokast i samkomulagsátt í
viðræðum James Bakers, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, við Gorb-
atsjov og Edúard Shevardnadze utanríkisráðherra en þeim lýkur í
dag, laugardag.
Tillögur Bush komu fram í Vínar-
viðræðunum um niðurskurð hefð-
bundins herafla austurs og vesturs
á fimmtudag. TASS-fréttastofan
sovéska sagði Sovétleiðtogann hafa
stungið upp á 225 þúsund manna
hámarksliðsafla hjá hvoru risaveldi
í álfunni ef Vesturveldin sættu sig
ekki við 195 þúsund manna há-
mark. Sovétmenn hafa nú um 575
E&iahagserfíðleikarnir í Austur-Þýskalandi:
Orðrómur um yfirvofandi
gjaldþrot veldur titringi
Bonn. Reuter og dpa.
HÁTTSETTIR embættismenn og stjórnmálamenn í Vestur-Þýskalandi
létu hafa það eftir sér í gær að gjaldþrot Austur-Þýskalands væri
yfirvofandi. Austur-þýsk stjórnvöld hafa neitað þvi að svo sé og gruna
Vestur-Þjóðveija um að viija með slíkum orðrómi grafa undan láns-
trausti Austur-Þýskalands. Þannig verði hægt að knýja Austur-Þjóð-
verja til myntbandalags sem sé að mati vestur-þýsku stjórnarinnar
eina leiðin tii að stöðva flóttamannastrauminn vestur yfir landamæri
ríkjanna. Vestur-þýski seðlabankastjórinn hefúr látið af andstöðu sinni
við myntbandalag.
Háttsettur vestur-þýskur embætt-
ismaður sem ekki vildi láta nafns
síns getið sagði í gær að efnahags-
ástand í Austur-Þýskalandi væri svo
bágborið að landið væri að komast
í greiðsluþrot og gæti það gerst „á
næstu dögum“. Svo gæti einnig far-
ið að fyrstu fijálsu kosningarnar í
landinu yrði haldnar enn fyrr en
áætlað er. Fyrir skemmstu var
ákveðið að flýta kosningunum og
halda þær 18. mars í stað 6. maí.
Ríkisstjórnir beggja þýsku ríkjanna
mótmæltu þessum fréttum í gær en
heimildarmenn Reutens-fréttastof-
unnar fullyrða að orðrómurinn sé
mjög útbreiddur í Bonn og hafi vald-
ið miklum titringi á fjármálamörkuð-
um.
Karl Otto Pöhl, bankastjóri vest-
ur-þýska seðlabankans, sagði í gær
að hann væri nú hlynntur mynt-
bandalagi þýsku ríkjanna svo skjótt
sem auðið væri. Því yrði þó að fylgja
gagnger umbylting á efnahag Aust-
ur-Þýskalands. Skilyrði væri einnig
að austUr-þýsk stjórnvöld viður-
kenndu sjálfstæði vestur-þýska
seðlabankans í ákvörðunum er
snerta t.d. peningamagn í umferð.
Fýrr í vikunni hafði Pöhl sagt að
hugmyndir um myntbandalag væru
„heilaspuni". Pöhl viðurkenndi í gær
að tilboð Helmuts Kohls, kanslara
til Austur-Þjóðveija, um glfkt banda-
lag hefði komið sér á óvart og and-
staða sín hefði verið „byggð á mis-
skilningi".
Christa Luft, efnahagsmálaráð-
herra Austur-Þýskalands, hefur sagt
austur-þýsku stjórnin reiðubúna til
að ræða við stjómina í Bonn um að
vestur-þýska markið verði tekið í
notkun í Austur-Þýskalandi. Hins
vegar tekur hún fram að „efnahags-
legu afleiðingarnar af slíkum að-
gerðum yrðu svo gífurlegar að
stjóm, sem aðeins situr í fímm vikur
til viðbótar, getur auðvitað ekki lagt
blessun sína yfir þær“.
Helmut Kohl kemur í dag í opin-
bera heimsókn til Sovétríkjanna sem
ákveðin var með skömmum fyrir-
vara. Síðar í mánuðinum fer Kohl
til Bandaríkjanna. Tilgangur ferð-
anna er að draga úr tortryggni risa-
veldanna vegna sameiningar Þýska-
lands. Edúard Shevardnadze, ut-
anríkisráðherra Sovétríkjanna, lét
svo um mælt í gær við upphaf fund-
ar hans með James Baker, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, að
Sovétmenn styddu „evrópskt Þýska-
land en ekki þýska Evrópu“.
Reuter
Fjölskrúðug kosningaspjöld
Dresden í A-Þýskalandi.
þúsund hermenn utan eigin landa-
mæra í Austur-Evrópu en Banda-
ríkjamenn samanlagt 305 þúsund í
álfunni allri. í öllum herafla Sovét-
manna er nú talsvert á sjöttu millj-
ón manna en rúmar tvær milljónir
í liði Bandaríkjamanna. Nýjar ríkis-
stjórnir lýðræðissinna í Austur-
Evrópuríkjunum hafa farið fram á
að Sovétmenn kalli heri sína heim
frá löndunum þegar á þessu ári. í
gær sagði TASS að náðst hefði
samkomulag um að fækka í liði
Sovétmanna í Tékkóslóvakíu fyrir
maílok.
Baker hét því að svara tilboði
Gorbatsjovs formlega áður en hann
yfirgefur Moskvu en þaðan heldur
hann til Búlgaríu og Rúmeníu.
Svíþjóð;
Biðlað til
Græningja
Stokkhólmi. Frá Claes von Hofsten, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
Minnihlutastjórn jafnaðar-
manna í Svíþjóð reynir nú að
tryggja sér stuðning Græningja á
þingi við neyðarráðstafanir stjórn-
arinnar í efnahagsmálum.
Saman hafa flokkarnir 176 þing-
sæti eða nauman meirihluta.
Kommúnistar hafa að jafnaði stutt
stjórnina en ólíklegt er talið að svo
fari nú. Kjell-Olof Feldt fjármála-
ráðherra segir að síðustu forvöð séu
að bjarga sænska velferðarkerfinu;
aðhaldsaðgerðirnar séu óhjákvæmi-
legar.
Danskir iðnrekendur um Evrópska efiiahagssvæðið:
EFTA-ríkin hljóta að ganga í EB
Brussel. FVá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
í NÝLEGRI skýrslu danskra iðnrekenda um viðræður Evrópu-
bandalagsins (EB) og Fríverslunarbandalags Evrópu (EFTA) um
hið svokallaða Evrópska efnahagssvæði (EES) koma fram miklar
efasemdir um árangur viðræðnanna. í skýrslunni er bent á að til
þess að koma á fót sameiginlegu efnahagssvæði EFTA og EB verði
EFTA-ríkin að sætta sig við afsal sjálfsákvörðunarréttar til yfir-
þjóðlegra stofnana og þar með séu forsendur sjálfstæðrar tilveru
EFTA úr sögunni. Danir gengu í EB 1973.
í niðurstöðum skýrslunnar er skipti meira máli sem viðskiptavin-
lögð áhersla á að eina mögulega
lausnin á þeim vandamálum sem
glímt er við í samningunum um
EES sé full aðild EFTA-rlkjanna
að EB, Þvl er vlsað á bug að EFTA
ur en aðrar þjóðir utan EB þar sem
þeir mælikvarðar sem notaðir hafa
verið séu afstæðir. Á sama hátt
mætti fullyrða þegar allar Evrópu-
þjóðir hafi gengið I EB nema
Liechtenstein að það ríki væri mik-
ilvægasti viðskiptaaðili EB í Evr-
ópu.
Fullyrt er með tilvísun í Evrópu-
dómstólinn í Lúxemborg að óheim-
ilt sé að gera samninga við al-
þjóðlegar stofnanir á borð við
EFTA sem feli í sér afsal eða tak-
mörkun á sjálfsákvörðunarrétti EB
og þar með bijóti allar hugmyndir
um sameiginlegar ákvarðanir
EFTA og EB í bága við Rómarsátt-
málann. Bent er á að I afstöðu
EFTA sé þversögn sem byggist á
því að aðildarríkin vilji ekki vera
hjáleigur frá EB en neiti á sama
tíma að axla þá ábyrgð sem fylgi
höfuðbóli.
í skýrslunni er vísað til hug-
mynda þess efnis, að EES geti í
framtíðinni orðið vettvangúr nán-
ari samskipta EB við öll Evrópu-
ríki utan bandalagsins og þá sér-
staklega ríkin í Mið- og Áustur-
Evrópu, EFTA-ríkin hafni hins
vegar þessari hugmynd vegna þess
að þau telji sig eiga tilkall til sér-
stöðu gagnvart EB.