Morgunblaðið - 20.05.1990, Page 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. MAÍ 1990
Iökuferð um Reykjavíkurborg,
sem ber okkur í nýju byggð-
ina upp í Vatnsendahæð,
gegn um 25 þúsund manna
Breiðholtshverfin og yfir
Höfðabakkabrú og Gullin
brú í 5 þúsund manna hverfi, sem
byggst hefur upp í Grafarvogi á
síðasta kjörtímabili, og síðan vestur
í gamla bæinn, þar sem verið er
að byggja upp fyrir nýja íbúa við
Skúlagötu, úti á Granda og víðar,
finnur maður að Davíð er stoltur
af sinni borg og þykir vænt um
hana. Hann situr undir stýri og við
stöðvum bílinn á nokkrum stöðum
og lítum inn, þar sem fólk er að
störfum, í dagvistarstofnun hér,
skóla þar, stöldrum við fram-
kvæmdir við skautasvell og hús-
dýragarð f Laugardal og skreppum
út í Viðey, hvar sem borgarstjóran-
um dettur í hug að sýna eitthvað
til áréttingar því sem við erum að
tala um. Kannski var það ekki svo
góð hugmynd blaðamanns að taka
við hann viðtal á akstri um borg-
ina. Okkur miðar ekkert áfram, því
þar sem stansað er gefur hann sér
nægan tíma til að tala við alla og
hlusta á þá.
Davíð segir að horfa megi björt-
um augum til framtíðarinnar í
Reykjavík, því grunnurinn sé svo
góður. „Við höfum gætt okkar vel
fjárhagslega. Við höfum reynt að
búa í haginn með landrými. Við
höfum komið okkur upp vel reknum
stofnunum — og skuldlausum. Því
erum við albúin til nýrra átaka og
höfum skilning og vilja til þess að
skapa gjöful skilyrði fyrir ný fyrir-
tæki og gróin. Á undanförnum
árum höfum við haft nægar lóðir
fyrir fyrirtækin og erum að fá nýtt
svæði á svokallaðri Gylfaflöt. Höfn-
in hefur búið til nýtt land í Örfiris-
ey fyrir nýja starfsemi og gamla
höfnin hefur öðlast nýtt líf með
tilkomu fiskmarkaðarins."
Með drifkrafti og sjálfstrausti
Skúla
„Auðvitað hljótum við að horfa
á Reykjavík sem nokkuð sérstakt
sveitarfélag, bæði af því að það er
langstærsta byggð landsins og af
því að hún er höfuðborg," segir
Davíð meðan við ökum inn Miklu-
brautina fram hjá Borgarleikhúsinu
og Kringlunni og haft er orð á að
með tilkomu hennar hafi aukist
mjög viðskiptin við borgina. „Það
er öfugmæli að halda það lúxus-
stefnu að vilja hefja borgina upp
úr meðalmennsku og flatneskju.
Auðvitað mætti segja að það sé
lúxus að vilja hafa myndir og lista-
verk á heimili sínu. En fjarskalega
væri heimilið laust við að vera að-
laðandi og áhugavert, ef aðeins
væri horft til allra brýnustu þarfa.
Þess vegna höfum við viljað byggja
nýtt leikhús, sem stendur hvergi
að baki best búnu leikhúsum í
heiminum í dag. Þess vegna vildum
við endurreisa Viðeyjarstofu og
Viðeyjarkirkju með sama hugafari
og sá bjó yfir sem reisti þessar
byggingar í upphafi. Auðvitað vár
Skúli Magnússon enginn ládeyðu-
maður. En hann bjó yfir þeim drif-
krafti sem dugði til þess að gera
bæinn að kaupstað og fyllá bæj-
arbúa sjálfstrausti. Með sama hug-
arfari látum við Hitaveituna, skuld-
laust fyrirtæki, setja þennan lang-
þráða punkt yfir i-ið á- Öskju-
hlíðina. Og göngum nú í að éhdúF--
reisa Korpúlfsstaði í anda tveggja
stórvelda, athafnamannsins Thors
Jensens og listamannsins Errós.
Og við látum okkur ekki nægja að
tala um Tjörnina, eins og gert hef-
ur verið í áraraðir. Við lögum um-
gerð hennar og byggjum fallegt
ráðhús í því horni hennar, sem
áður var lakast sett. Það hús hefur
vakið gífurlega athygli fyrir fegurð
víða um lönd, eins og sést á umfjöll-
un um þessa byggingu í mörgum
fagtímaritum.“
21 ný dagvistarstofhun í tíð
Davíðs
„Þótt þessi verk séu áberandi,
þá vinnur borgin jafnt og þétt að
fjölmörgum öðrum,“ segir Davíð
sem við sveigjum upp í Breiðholtið,
stæði ekkert hús í Kringlunni nema
Hús verslunarinnar. Það væru eng-
in hús að rísa við Skúlagötuna. Þá
væri engin enduruppbygging hafín
í Gamla bænum, þar sem ekkert
skipulag var til. Þá væri ekkert
bílastæðahús risið. Þá hefði enginn '
gervigrasvöllur verið lagður. Ekk-
ert ráðhús risið. Engin Perla væri
á Öskjuhlíðinni. Og Borgarleikhúsi
hefði seinkað um nokkur ár. Ég
er ekki viss um að borgarbúar taki
undir með sumum fulltrúum vinstri
flokkanna að við séum of tregir til
að fallast á þeirra sjónarmið.
Sem betur fer hafa forráðamenn
Reykjavíkur alltaf reynt að búa í
haginn og varið fjármunum til þess
sem ekki nýttist endilega í þeirra
stjórnartíð, sbr. kaupin á iöndum
eins og Korpúlfsstöðum og jörðum
til að tryggja jarðhita. Við höfum
reynt að halda þessu merki uppi
og munum gera það,“ bætir Davíð
við.
Ekkert humm, humm og jæja
Við erum komin út í Viðey, þar
sem Reykvíkingum hefur opnast
gríðarstórt land, tengt með tíðum
og fram hjá Seljaskóla, fjölmenn-
asta skóla landsins með 1.400 nem-
endum. „Miðað við hvernig sumir
tala gæti verið erfitt að átta sig á
því að í minni borgarstjóratíð hefur
verið opnuð 21 dagvistarstofnun í
borginni, en þær eru nú alls yfir
70 talsins.“
Þetta verður til þess að við vind-
um okkur inn í Jöklaborg, efst í
Breiðholtshverfi, þar sem er dag-
vistardeild og tvær leikskóladeildir,
sem hafa lengt viðverutíma barn-
anna upp í fimm og hálfan tíma,
en í 10 leikskólum hefur verið
hægt að lengja tímann upp í 5-6
tíma. Þótt erfitt sé að slíta sig
þaðan, því að krakkarnir þurfa að
spjalla við borgarstjórann og sýna
.honum hvað þau geta höfum við
ekki ekið langt, þegar aftur er
stansað við dagvistarheimilið Ösp,
þar sem var orðið svo rúmt að
unnt var að búa í haginn og taka
inn 6 mikið fötluð börn með 16
heilbrigðum, og gengur ljómandi
vel, að því er forstöðukonan, Jónína
Konráðsdóttir, segir okkur. Og þótt
þetta sé eina heimilið sem sérstak-
lega er uppbyggt sem slíkt, hafi
aldrei verið gert eins mikið í að
taka fötluð böm inn í leikskólana.
„Og svo ég nefni hinn endann á
tilverunni, þá hefur að undanförnu
orðið gjörbylting í húsnæðismálum
aldraðra. Nú getum við einbeitt
okkur enn betur að þeim þætti sem
ríkið á að sinna en vanrækir, hjúkr-
unarheimilum fyrir aldraða," segir
Davíð þegar við ökum af stað aftur
frá börnunum.
Reykjavík byggir upp fagran
þjóðgarð
Við erum stödd á Höfðabakka-
brúnni og minnumst þess, um leið
og horft er inn og niður eftir Elliða-
árdalnum, hve andstaðan var heift-
úðleg við hana á sínum tíma. Og
Davíð segir: „Fimm flokka félags-
hyggjustjórn ræðir í heilt ár í
síbylju um umhverfsráðuneyti og
endar á að kaupa einn jeppabíl
undir ráðherrann. Á sama tíma eru
ekki miklar umræður um þann
málaflokk í borgarstjórn, en verkin
látin tala. Markvissar framkvæmd-
ir í holræsamálum og hreinsun
strandlengjunnar. Gjörbylting gerð
í sorphirðumálum, gróðursettar
1.200.000 plöntur á 4 árum. Og
nú síðast keyptur sérstakur vagn
fyrir hátt í 20 milljónir til að mæla
mengun og gera urphverfisrann-
sóknir í borginni með fullkomnari
hætti en nokkru sinni hefur verið
gert áður á landinu. Nátengd
umhverfismálunum eru útivistar-
málin. Hér hafa möguleikar til úti-
vistar vaxið verulega vegna rækt-
unar- og stígagerðar í sjálfri borg-
inni. Bláfjallasvæðið hefur verið
byggt markvisst upp í samvinnu
við önnur sveitarfélög. Og í ná-
grenni borgarinnar við Þingvalla-
vatn er hafin mikil landræktun og
landvernd á jörðum borgarinnar,
Nesjavöllum, Úlfljótsvatni og Ölf-
usvatni. Ég sé fyrir mér að borgin
muni smám saman eignast öll lönd-
in á þessu svæði og þar megi
byggja upp einn fegursta þjóðgarð
sem völ er á. Við höfum þegar
hafið þarna á sumrin ræktunar-
starf, sem ungir Reykvíkingar sjá
um. Það er mikilvægt að ala
flesta upp við 'ræktunarstörf,
'ræktúfiaFfóIk'géhgur sjálfkrafa
um landið sitt.“
Þetta leiðir talið að hinum mi
hitaveituframkvæmdum á Nesja-
völlum og Davíð segir: „Fyrir fjór-
um árum vorum við skömmuð fyrir
að ráðast í þessa stórframkvæmd,
hitaveitu sem kostar um 6 milljarða
króna. Talað um óráðsíu, sem væri
hreint óþörf og byggðist á röngum
orkuspám þáverandi hitaveitu-
stjóra. Hefðum við látið undan úr-
tölumönnunum þá er ljóst að hita-
veitan væri nú komin í þrot og
gæti ekki tengt fleiri hús inn á net
sitt. Ef við hefðum fallist á sjónar-
mið minnihlutans í þeim efnum
væru Reykvíkingar komnir í vand-
ræði með nægilegan hita í hús sín.
Og þótt jafn alvarlegt ástand hefði
ekki skapast í öðrum málaflokkum
væri fróðlegt að sjá hvernig farið
hefði.“
Ja, hvernig hefði farið? er spurt
um leið og við ökum inn í Grafar-
vogshverfið, þar sem fyrsta hús var
byggt fyrir 5 árum og nú er risin
5.000 manna byggð með þjónustu-
stofnunum, annar skólinn að rísa.
„Svo dæmi sé nefnt, þá væri Bæjar-
útgerðin enn starfandi og blóð-
mjólkaði bæjarbúa um 200 milljón-
ir króna á ári, en þess í stað renn-
ur mörg hundruð milljóna söluand-
virði í borgarsjóð. Þá hefði ekkert
hús verið byggt í Grafarvogi. Þá
LÖGUM HEIMILIS-
LÍFIÐ AÐ ÞESSU
Litið inn hjá borgarstjórafrúnni
Ástríði Thorarensen
Ástríður fær sér kvöldkaffi með Davíð í litlu vinnuherbergi, sem
hann hefur í kjallaranum í húsi þeirra.
„Mér þykir vænt um þessa
götu,“ varð Davíð Oddssyni
borgarstjóra að orði þegar ekið
var um Lynghagann. „Hér bý
ég með konu minni og syni og
með köttinn og hundinn." Þenn-
an dag, sem blaðamaður ók með
honum um borgina, var enginn
heima nema kötturinn og hund-
urinn, því að Ástríður Thorar-
ensen kona hans var í vinnu all-
an daginn. Hún starfar sem
hjúkrunarfi-æðingur í hálfu
starfi á taugadeildinni á Lands-
pítalanum. Kvaðst hafa ráðið sig
þannig að hún ynni ekki um
helgar og á kvöldin, þvi þá
þyrfti hún að vera til taks í hitt
starfið, að mæta með bónda
sínum við aðskiljanlegar athafn-
ir. „Jú, það er undantekning ef
ekki er eitthvað slíkt sem sinna
þarf um helgar, en þótt Davíð
sé flest kvöld í einhveijum
skyldustörfum þá þarf ég ekki
alltaf að mæta með honum. Og
við lögurn bara heimilislífið að
þessu,“ segir Ástriður. Borgar-
sljórafrúin segist ekki hafa hug-
mynd um hve mikinn tíma þetta
taki eða hve oft á ári hún hafi
opinberum skyldum að sinna.
Þetta gangi prýðilega eins og
þau hafi komið sér fyrir. En
blaðamanni fyndist fróðlegt að
fá að telja við tækifæri saman
vinnuframlag einnar borgar-
stjórafrúar í dagbókinni sem
hún skrifar og hefur skrifað
undanfarin 20 ár.
r
Astríður var í vorverkun-
um í garðinum þegar
við litum inn til hennar
daginn eftir og segir
það sitt yndi. Hún byij
aði í bam æsku að róta í mold í
skólagörðunum og réð síg öll sum-
ur í garðyrkjustörf meðan hún var
í skóla. Ástríður segir mór að síðan
þau Davíð giftu sig, þegar hún var
18 ára gömul og enn í mennta-
skóla á árinu 1970, þá hafi hann
verið á kafi í vinnu. Strax á há-
skólaárunum vann hann svo mikið
með námi. „Alla okkar hjúskap-
artíð hefur hann alltaf haft svona
mikið að gera, svo það munaði
kannski ekki svo miklu þegar hann
varð borgarstjóri," segir hún.
Davíð var kominn í borgarstjórn
þegar hún fór í hjúkrunarnámið
1979. Þá hafði hún verið læknarit-
ari í 6 ár í hálfu starfi og sinnti
heimiiinu á móti meðan Þorsteinn
sonur. þeirra var lítill. Eftir að
Davíð varð borgarstjóri 1982 voru
gerðar meiri kröfur til hennar, en
þá var eitt ár eftir af náminu.
„Þennan vetur hafði ég óskaplega
mikið að gera, hélt þá stundum
að þetta mundi ekki nást,“ segir
hún.
„Nú gengur þetta vel upp. Ég
hefi alltaf gætt þess að kunna mér
hóf, veit að ég vinn ekki vel undir
pressu. Öfugt við Davíð. Mér þyk-
ir óskaplega vænt um mitt starf.
En vínnan á taugadeildinni er mjög
krefjandi. Hvort ég taki með mér
vinnuna heim? Já, stundum get ég
ekki annað þótt maður eigi að
skilja starfið eftir á spítalanum.
Sumt sem maður upplifir þar er
þannig að ekki er hægt að loka á
það. Sá sem gæti það væri alveg
tilfinningalaus. Stundum þegar ég
er á ferð í útlöndum, þá hugsa ég
allt í einu: „Hvernig ætli henni
gömlu minni líði nú?“
Það kemur í ljós í tali okkar að
utanlandsferðirnar eru þó ekki
margar. Þau hjónin hafa aðeins
. þrisvar sinnum farið í frí til út-
landa á þessum átta árum sem
Davíð hefur verið borgarstjóri. Og
þar með eru upptalin sumarleyfin
sem þau hafa tekið. Það er fyrir
utan nokkurra daga vinnuferðir á
ráðstefnur og opinberar heimsókn-
ir til annarra Ianda. En hvað gera
þau þá þegar þau hafa stund
heima? „Við löbbum út með hund-
inn, oft uppi í sveit í nágrenni
borgarinnar. Og við lítum inn til
ljölskyldu og vina. Svo finnst okk-
ur gaman að spila brids,“ segir
hún. „Já, ég kann vel við mig í
.þessari stöðu. Tek því sem að
höndum ber og reyni að gera mitt
besta,“ segir Ástríður og brosir
sínu hlýja brosi, sem sjúklingarnir
á taugadeild þekkja svo vel.
Viðtal: Elín Pálmadóttir
Ástríður og Davíð hitta Jóhannes Pál páfa við opinbera athöfii
við Landakotskirkju.