Morgunblaðið - 19.09.1990, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 1990
t
Móðir mín,
REGÍNA SIGURLAUG METÚSALEMSDÓTTIR,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni fimmtudaginn 20. september
kl. 13.30.
Fyrir hönd aðstandenda,
Sigrún Jóhanna Metúsalems.
t
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir og amma,
HERDÍS HELGA EYFELD,
Furugrund 36,
Kópavogi,
andaðist 9. september.
Jaðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Eyjólfur Eyfeld,
Helga Eyfeld, Hallgrímur Arnalds
og barnabörn.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
AÐALSTEINN DAVÍÐSSON,
á Arnbjargarlæk,
verður jarðsunginn fimmtudaginn 20. september kl. 14.00. Athöfnin
fer fram frá Stafholtskirkju en jarðsett verður í Norðtungu.
Brynhildur Eyjólfsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn,
SKÚLI ÓLAFSSON,
Fannarfelli 6,
Reykjavík,
áður búsettur á Hvammstanga,
lést 16. september. Jarðarförin auglýst síðar.
Fyrir hönd vandamanna,
Guðbjörg Ólsen.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ANNA GUÐMUNDSDÓTTIR,
Nóatúni 32,
Reykjavík,
sem andaðist í Borgarspítalanum aðfaranótt 14. september sl.
verður jarðsungin frá Fríkirkjunni í Reykjavík fimmtudaginn 20.
september kl. 13.30.
Þormóður Einarsson,
Ólöf Erla Hjaltadóttir,
Ólöf Cooper,
Svana Guðjónsdóttir,
Kristinn Jóhannsson,
barnabarnabörn.
Erla Einarsdóttir,
Magnús Einarsson,
Gylfi Einarsson,
Guðmundur Einarsson,
Sigrún Einarsdóttir,
barnabörn og
Dr. Gustaf Petrén
dómari -
Með dr. Gustaf Petrén sem and-
aðist 28. ágúst sl., 72 ára að aldri,
er genginn mikill vinur íslands og
íslendinga. Á árabilinu 1952-1971
starfaði hann við Norðurlandaráð
eða í tengslum við það. Kynntist
hann þá mörgum íslendingum,
einkum embættismönnum og
stjórnmálamönnum, þ. á m. dr.
Bjarna Benediktssyni, en með þeim
tókst góð vinátta. Vann hann að
undanförnu að samningu ritgerðar
um ævi- og starfsferil Bjama. Gust-
af kom oft til íslands á þessum
árum og einnig síðar. Hann hreifst
mjög af náttúru landsins, enda mik-
ill útivistarmaður og m.a. göngu-
garpur hinn mesti. Til marks um
harðfengi hans er, að hann lagðist
stundum til sunds í febrúar í Sketja-
firði, gekk báðar leiðir frá hóteli
og að frakkalaus og kom þangað í
þann mund er félagar hans fóru á
fætur. Síðast bar fundum okkar
saman í Jemtalöndum - á norður-
slóðum, - í apríl á þessu ári. Gat
hann þess þá, að nú þætti sér sem
hann væri næstum kominn „heim
til íslands".
Gustaf Petrén var sonur lækna-
prófessors í Lundi í Svíþjóð. Hann
hlaut mjög víðtæka og staðgóða
háskólamenntun. Varð meistari í
stjórnmálafræði 1940, kandídat í
lögfræði tveimur árum síðar, 1942,
og doktorsprófi í lögfræði lauk hann
1949. Báru ræður hans og ritgerðir
þess óræk merki, hve víðfeðm
menntun hans var auk þess sem
sýnt var af þeim, hve vel lesinn
hann var í fornum fræðum og hve
vel hann fylgdist með í málefnum
samtímans.
Gustaf Petrén kom víða við á
starfsferli sínum. Hann hlaut
starfsþjálfun sína í dómstólum,
þ. á m. í Svea Hovrátt, og fékkst
þá einnig auk dómarastarfa við
ýmis önnur verkefni á lögfræði-
sviði. Eftir að hann lauk doktors-
prófi varð hann dósent við laga-
deild Stokkhólmsháskóla, en sneri
sér brátt að störfum við Norður-
landaráð sem þá var nýstofnað. Var
það í samræmi við brennandi áhuga
hans á norrænu samstarfi sem hann
trúði svo mjög á ævilangt. Allir
þeir sem til þekkja ljúka upp einum
rómi um, hve mikilvægt framlag
hans hafi verið á fyrstu árum Norð-
urlandaráðs. Það hlýtur enda að
hafa verið ómetanlegur fengur fyrir
þá stofnun að njóta beint og óbeint
ráða svo mikilhæfs og gagnmennt-
aðs manns sem Gustaf var.
Minning
Árið 1972 gerðist Gustaf Petrén
dómari í æðsta stjórnsýsludómstóli
Svía. Af hálfu samdómara hans þar
hefir komið fram, hve mikils þeir
mátu þennan starfsbróður sem
krufði hvert mál til mergjar af yfir-
gripsmikilli þekkingu og réttlætis-
kennd, dómara sem ekki taldi full-
nægjandi að vísa til fyrri úrlausna
en vildi ávallt virða hvert mál eftir
sérkennum þess. Gustaf var dómari
í þessum mikilvæga dómstóli í 13
ár allt til 1985 er hann lét af störf-
um samkvæmt lögum um aldurs-
hámark embættismanna. Hann
ræddi oft við mig um einstök mál
sem þar voru til úrlausnar og þá
af svo miklum eldmóði og sannfær-
ingarkrafti að minnisvert er. Það
er vissulega hægt að hrífast af
gömlu, góðu lögfræðinni, ef rétt er
á haldið.
Gustaf Petrén var eldhugi. Sam-
starf Norðurlanda var honum æsku-
hugsjón og metnaðarmál sem hann
vann að af elju og þrótti. Hann sat
m.a. lengi í stjórn Norræna félags-
ins, ennfremur var hann formaður
aðalstjórnar Letterstedtska félags-
ins um langt árabil og vann þar
geysimikið starf. Átti hann frum-
kvæði að því, að deild í því var stofn-
uð hér á landi. Úr sjóði Jacobs Lett-
erstedt hafa verið veittir ferða- og
rannsóknarstyrkir árlega um nokk-
urt árabil hér á landi. Hafa þeir
komið að góðu gagni. Við sem val-
ist höfum í stjórnarnefndina hér
minnumst sérstaklega ánægjulegs
samstarfs við þennan hugmynda-
ríka hugsjónamann. Frá honum
andaði ávallt hlýju í garð íslendinga
og hann kom því þannig fyrir, að
hlutdeild okkar í þeirri heildarupp-
hæð sem til úthlutunar er úr sjóði
Letterstedts er miklu hærri en
vænta mátti miðað við fólksfjölda.
Gustaf Petrén var atkvæðamikill
í þjóðfélagsumræðu í heimalandi
sínu og á hinum Norðurlöndunum
og tók þátt í þingum og ráðstefnum
vfða um lönd. Hann ritaði margt
og ræddi um lögfræði og stjórn-
mál. Hann var eindreginn og ein-
lægur talsmaður liberalismans,
fijálslyndis í orði og verki. Hann
var gagnrýninn á margt í stjórnar-
fari í heimalandi sínu og raunar í
öðrum löndum. Hann varaði við
þeirri þróun, að þjóðþingin settu
ofan og væru í alltof ríkum mæli
seld undir áhrifamátt framkvæmda-
valdsins andstætt grundvallarhug-
myndum réttarríkisins. Hann var
þeirrar skoðunar, að lýðræði þyrfti
t
Þökkum af alhug þeim fjölmörgu sem létu í Ijósi samúð vegna
andláts
FRIÐJÓNS SVEINBJÖRNSSONAR
sparisjóðsstjóra
og vottuðu minningu hans virðingu við útförina.
Sérstakar alúðarþakkir til stjórnar og starfsmanna Sparisjóðs
Mýrarsýslu, Borgarnesi.
Björk Halldórsdóttir,
Sigríður Friðjónsdóttir,
Andrés Gunnlaugsson,
Margrét Friðjónsdóttir,
Halldóra Björk Friðjónsdóttir
og barnabörn.
Eiginmaður minn, faðír okkar, tengdafaðir, stjúpfaðir og afi,
PÉTUR BERNDSEN,
endurskoðandi,
verður jarðsunginn frá Háteigskirkju á morgun fimmtudaginn 20.
september kl. 15.00.
Anika Sjöfn Berndsen,
Gerður Berndsen,
Margrét Berndsen,
Sólveig Berndsen,
Jóhanna S. Berndsen,
Páll Pálsson,
Júlíus Pálsson,
Kristín Júliusdóttir,
og barnabörn.
Egill Guðmundsson,
Kristjón Haraldsson,
Böðvar Guðmundsson,
Bogi B. Jónsson,
Þ. Nikulás Þorvarðarson,
Elsa Ólafsdóttir,
Birna Arinbjarnardóttir
t Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför fósturföður okkar, ÞORSTEINS KRISTLEIFSSONAR, fyrrum bónda á Gullberastöðum. Erla Magnúsdóttir og fjölskylda, Kristín Herbertsdóttír og fjölskylda.

t Útför mannsins míns, TORFA GUÐMUNDSSONAR frá Drangsnesi, sem lést í Sjúkrahúsi ísafjarðar 12. þessa mánaðar verður gerð frá ísafjarðarkapellu laugardaginn 22. september kl. 11.00. Fyrir mína hönd og annarra aðstandenda, Ása Maria Áskelsdóttir.

t Þökkum auðsýnda samúð og hlýhug vegna andláts og útfarar föður míns, tengdaföður, afa og bróður, SIGURÐAR HALLGRÍMS GUÐMUNDSSONAR, Hvammstanga. Guð blessi ykkur öll. Jónína Sigurðardóttir, Ólafur Þ. Sæmundsson, Sigurður H. Ólafsson, Hafdis Ólafsdóttir, Egill Ólafur Guðmundsson, Haraldur Z. Guðmundsson.
að stórefla og var mikill talsmaður
þess, að leitað yrði þjóðaratkvæðis
um mörg meiriháttar málefni þar
sem almenningi gæfíst kostur á að
hafa úrslitaáhrif á lausn mála. Með
þessu yrði lýðræðið gert virkara en
nú er. Hugsjónir réttarríkisins voru
honum ofarlega í huga og honum
var tamt að tala máli hins „litla,
gleymda borgara" andspænis hinu
volduga ríkisvaldi. Honum varð
tíðrætt um stjórnarskrána sem
bijóstvörn borgaranna, brimvarnar-
garð í ólgusjó stjórnmála. Meðal
hinna síðustu hugmynda hans var,
að komið yrði á fót stjórnskipunar-
dómstóli í Svíþjóð til að tryggja að
stjómarskráin yrði í heiðri höfð og
til að stuðla að auknum mannrétt-
indum og lýðréttindum. Gustaf lét
sér umhugað um, að Norðurlöndin
væru í fararbroddi þjóða heims um
mannréttindi. Ég minnist þess, hve
sárt honum þótti þegar eitthvert
Norðurlandanna var réttilega sakað
um að vanvirða mannréttindasátt-
mála Evrópu eða dæmt var, að svo
hefði verið. Skoðanir hans um þetta
vom skýrar og afdráttarlausar -
mér fannst stundum, að hann væri
einskonar samviska Norðurlanda á
þessum sviðum. Hann var ódeigur
að benda á veilur í stjómháttum -
hann talaði oft, þegar aðrir þögðu
um málefni sem biýn þörf var að
hreyfa.
Gustaf Petrén var áhugasamur
um norrænt löggjafarsamstarf.
Hann taldi, að dregið hefði úr því
merka samstarfi síðustu árin og
olli það honum vonbrigðum. Hvatti
hann mjög til þess að það samstarf
yrði eflt. Hann sótti oft norrænu
lögfræðingaþingin. Tók hann þar
iðulega til máls og var jafnan vel
hlustað er hann kvaddi sér hljóðs.
Menn gátu verið sammála honum
eða ósammála, en ávallt hlutu menn
að gaumgæfa orð hans. Hann setti
fram skoðanir sínar umbúðalaust,
og ótrauður rökstuddi hann mál
sitt, þótt honum væri stundum ljóst,
að mál hans stríddi mót straumi
aldar. Hann lét sér ekki eingöngu
annt um málefni líðandi stundar
heldur horfði hann fram á veginn
í skoðunum sínum og lífssýn. Nutu
sín þar vel hugkvæmni hans og
gagnrýnisleg viðhorf, byggð á
traustri þekkingu og grunnsjónar-
miðum réttarríkisins og virks lýð-
ræðis. Gustaf gat ekki komið því
við vegna anna að sækja norræna
lögfræðingaþingið í Reykjavík
22.-24. ágúst sl. og þótt það mið-
ur. Var hans mjög saknað þar.
Þegar kallið mikla kom, var Gust-
af staddur á fundi um áhugamál
sín. Hann var til hinstu stundar
skeleggur baráttumaður fyrir því,
sem hann vissi „sannast fyrir guði
eftir lögum og sinni samvisku“, svo
að vitnað sé til orða Jónsbókar.
Við leiðarlok er dr. Gustaf Petrén
þökkuð einstök góðvild í garð lands
og þjóðar, vinátta, Ijúfmennska og
tryggð. Það eru forréttindi að hafa
eignast vináttu slíks drengskapar-
manns, málsvara frelsis og réttlæt-
is, hugsjónamanns um norrænan
metnað og samstarf, um mannrétt-
indi og mennskt þjóðfélag.
Stjórnarnefnd Letterstédtska fé-
lagsins á íslandi þakkir af heilum
hug samfylgdina og ótrauða forystu
og sendir börnum hans og öðrum
vandamönnum einlægar samúðar-
kveðjur.
Genginn er góður maður. Megi
hann hvíla í Guðs friði.
Ármann Snævarr