Morgunblaðið - 05.10.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER 1990
Minning:
Þorsteinn Matthías-
sonfrá Kaldrananesi
Fæddur 23. apríl 1908
Dáinn 28. september 1990
Við systkinin minnumst hér föð-
urafa okkar, Þorsteins Matthías-
sonar, sem lést í Landakotsspítala
28. september síðastliðinn.
Með fátæklegum orðum sendum
við honum hinstu kveðju okkar. Afi
var okkur dýrmæt stoð það skeið,
er við nutum samvista við hann.
Hann var alltaf ljúfur og hlýr í
okkar garð, boðinn og búinn til að
rétta hjálparhönd og veita leiðsögn
ef á þurfti að halda, enda var það
hans ævistarf að leiðbeina ungu
kynslóðinni, sem hann dáði og sem
hann sífellt þráði að vera samvistum
við. Afí vildi virkja hæfileika hvers
og eins þannig að gáfur og mann-
dómur nýttust sem best því unga
fólki, sem hann leiðbeindi á sinum
kennaraferli.
Afí var mikill mannvinur og naut
þess að vera í góðum félagsskap.
hann kunni að hlusta og var hógvær
í samræðum. A yngri árum setti
hann saman vísur og ljóð, sem báru
vótt um rómantíska lund og skáld-
gáfu, og er óhætt að segja að hann
vissi allt um stuðia og höfuðstafí.
Tilfinning hans fyrir islenskri tungu
var einstök, enda sneri hann sér
að skriftum á efri árum og urðu
viðtalsþættir og æviágrip gangandi
kynslóðar aðalviðfangsefni hans.
Hann lagði mikla og vandaða vinnu
í að koma slíku efni til að skila og
kunna eflaust margir honum þakkir
fyrir.
Þorsteinn afí var sístarfandi,
hann var gæddur ótrúlegri seiglu
og virtist óbugandi þrátt fyrir ald-
KENNSLUSTARF Fjölbrauta-
skólans í Breiðholti verður kynnt
almenningi á morgun, laugardag
kl. 10-15, í tilefni af 15 ára af-
mæli skólans sem var í gær. Kynn-
ingin hefst með listsýningu þar
sem ýmsir þjóðkunnir Iistamenn,
fyrrverandi nemendur skólans,
sýna verk sín í hátíðarsal skólans.
Á kynningunni verður almenn
kennsla og upplýsingar um nám á
öllum 7 sviðum skólans, en þau eru
almennt bóknámssvið, heilbrigðis-
svið, listasvið, matvælasvið, tækni-
svið, uppeldissvið og viðskiptasvið.
hvert svið er í reynd ssérstakur
skóli, þó það tengist og njóti góðs
af framlagi annara sviða. Sum svið
veita réttindi eftir eins eða tveggja
vetra nám, en stúdentsprófí er hægt
að Ijúka á-öllum sviðum skólans að
jafnaði á fjórum árum.
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti var
fyrsti ijölbrautaskólinn á landinu, og
er í dag sá langstærsti. Þar stunda
nú 1.400 nemendur nám í dagskóla
og um 960 nemendur stunda sam-
bærilegt nám á kvöldin. Fyrsti skóla-
meistari skólans var Guðmundur
Sveinsson, en núverandi skólameist-
ari er Kristín Ámalds.
ur. I hugsun var hann skýr og ung-
ur alveg framá það síðasta.
Afí gleymdi aldrei hvar rætur
hans lágu, hann elskaði æskuslóðir
sínar og talaði alitaf um sjálfan sig
serri Strandamann. Hann var líka
eins og Strandaklettur, brimið braut
á honum en hann brotnaði ekki.
Þorsteini afa var í blóð borin þessi
mikla umhyggja og hlýja fyrir ást-
vinum sínum, það var yfirleitt eins
og hann lifði fyrir aðra en ekki sjálf-
. an sig. Afí minntist oft móðurömmu
sinnar, sem hann hændist svo mjög
að sem barn, og ef til vill var hún
sú fyrirmynd, sem skóp þessa góðu
eiginleika.
Við munum minnast orða hans
sjálfs:
Þó veikum strengjum stillt sé
harpan min
frá strengjum þeim skal tónninn
ná til þín.
Við systkinin munum um alla'
framtíð eiga minningu um elskuleg-
an afa, sem gaf sig allan í viðleitni
sinni okkur til handa. Eins og ást
hans umlukti okkur, afkomendur
hans, þá megi birta og ylur verma
sál hans að eilifu.
Gunna og Steini
Veiztu ef þú vin átt,
þann er þú vel trúir,
farðu að finna oft,
því að hrísi vex
og hávu grasi
* vegur, er vætki treður.
.(Úr Hávamálum)
Þorsteinn tengdafaðir minn lést
á Landakotsspítala 28. september
í tilefni afmælis skólans stendur
þar nú yfír sérstök menningarvika
sem hófst í gær, og frá 7.-10 októ-
ber verða haldin tónlistarkvöld, þar
sem meðal annarra koma fram fyrr-
verandi nemendur skólans, sem nú
starfa við tónlistarkennslu og tónlist-
arflutning.
Sameinuðu þjóðimar:
Tíu af 35
náðu prófi
HÆFNISPRÓF á vegum Samein-
uðu þjóðanna hefur verið haldið
fyrir íslenska umsækjendur um
störf hjá stofnuninni á sviði stjóm-
unar, hagfræði, tölvufræði og fjöl-
miðlunar.
Þær upplýsingar hafa nú borist frá
Sameinuðu þjóðunum að alls hafi 10
manns af þeim 35 sem þreyttu próf-
ið náð því. Þessir tíu hafa verið boð-
aðir í munnleg próf áður en ákvörðun
verður tekin um ráðningu þeirra.
eftir tæplega tveggja sólarhringa
sjúkralegu. Örfáum dögum fyrir
andlátið lék hann á alls oddi og
hafði á pijónunum að eiga vetur-
setu á Spáni eins og hann hafði
raunar oft gert áður. Það var til-
hlökkun í rómi hans og fasi. Sú
ferð var aldrei farin. Þess í stað
lagði hann upp í ferðina hinstu, sem
enginn fær umflúið. Kallið kom
óvænt fyrir okkur sem eftir sitjum,
hnípin með söknuð í huga.
Eg hef nú þekkt Þorstein í liðlega
24 ár og frá fyrstu stundu notið
vináttu.hans, sem aldrei bar skugga
á. Þar veitti hann af rausn og höfð-
ingsskap, sem honum var einum
lagið. Ég var oftar en ekki í hlut-
verki þiggjandans. Við þessi skil
rifjast upp ótal minningar. Minning-
ar um ferðalög á æskustöðvar hans
norður á Ströndum sem honum
þótti svo vænt um og sá ætíð í ljóma
sólar og hvítalogns um fjörðinn. Þar
naut hann þess að leiða bamaböm-
in og kenna þeim að lesa landið og
brá sér í hlutverk þess fagurkera
og rómatíkers sem aldrei var fjarri.
Þar yngdist hann allur og efldist
við að hitta gamla vini og félaga
eins og Guðmund Ragnar í Bæ,
Amgrím í Odda, Munda á Hóli,
Einar a Bakka og svo mætti lengi
telja. Strandimar vom ævintýra-
landið. Hann gerði sér far um að
halda tengslum við fólkið sem þar
býr og einnig að opna öðmm þenn-
an heim ævintýra og sagna með
því að skrifa um fólk og mannlíf á
Ströndum. Fyrir þetta starf sitt
naut hann mikils þakklætis
Strandamanna og margra annarra.
Þorsteinn var glæsilegur maður
í útliti með reisn í framgöngu. Hon-
um var einkar lagið að umgangast
fólk og hafði mikla ánægju af sam-
félagi við aðra menn. Hann átti
jafnan góð samskipti við nemendur
sína og eignaðist gjaman vináttu
þeirra. Enda náði umhyggja hans
fyrir þeim langt út fyrir veggi
kennslustofunnar.
Hann starfaði við kennslu í tæp-
lega 60 ár og sýnir það e.t.v. best
hversu mikla gleði hann hafði af
starfí sínu. Síðari hluta ævinnar
varði hann dijúgum tíma til rit-
starfa og var hamhleypa til verka,
enda liggja eftir hann á fjórða tug
bóka. Þorsteinn elskaði lífíð og naut
þess fram í fremstu fíngurgóma til
'hinstu stundar. Hann hafði brenn-
andi áhuga á þjóðmálum og var
mjög einarður í skoðunum. Hann
hafði mikla ánægju af rökræðum
og naut sín hvað best er skarst í
odda. Þá færðist hann allur í auk-
ana með glampa í augum og hvöss
orð á tungu.
Ég kveð tengdaföður minn með
virðingu og þökk fýrir umhyggju
hans og hugulsemi alla tíð, en mest
um vert þótti mér að fá að njóta
vináttu hans.
Blessuð sé minning hans.
Sigríður A. Þórðardóttir
Þorsteinn Matthíasson eða Steini
eins og við kölluðum hann í fjöl-
skyldu okkar lést þann 28. septem-
ber s.l.
Hugurinn reikar til baka —
margs er að minnast frá liðnum
árum. Steini var kvæntur frænku
okkar, Jófríði Jónsdóttur frá Ljár-
skógum, sem látin er fyrir mörgum
árum, en hún og móðir okkar Sól-
veig voru náskyldar og einnig góðar
vinkonur.
Frá bamæsku munum við eftir
komu þeirra hjóna á heimili okkar,
fyrst tvö og síðar með synina þijá,
þá Matthías, Halldór og Jón. Þá var
oft glatt á hjalla, okkur fannst
Steini svo orðheppinn og Friða var
svo hláturmild. Þetta vinasamband
hélst alla tíð. Faðir okkar Páll og
Steini áttu sameiginlegt áhugamál
þar sem voru bækur. Steini var
orðhagur og átti auðvelt með að tjá
sig í ræðu og riti, enda samdi hann
margar bækur, bæði ævisögur og
ýmsan þjóðlegan fróðleik.
Öll áttum við góðar stundir sam-
an í sumarbústaðnum, þegar við
sátum við arineld og Steini samdi
sín hugljúfu ljóð. Hann var kannski
hijúfur á yfírborðinu, en undir niðri
var hlýja, sem kom svo glögglega
í ljós í ljóðum hans.
Þau geymast í minningunni.
í mörg ár hugsaði Steini um son-
arson sinn og nafna, sem honum
þótti svo vænt um og vildi allt hið'
besta.
Við þökkum Steina samfylgdina
og biðjum honum blessunar á nýjum
leiðum.
Frændum okkar og fjölskyldum
þeirra sendum við hlýjar samúðar-
kveðjur.
Stella og Gunna
í dag verður til moldar borinn
Þorsteinn Matthíasson frá Kald-
rananesi, kennari og rithöfundur.
Hann fæddist í Bjamamesi í
Kaldrananeshreppi, Strandasýslu,
þann 23. aprfl 1908. Foreldrar hans
voni hjónin Matthías Helgason,
hreppstjóri á Kaldrananesi, og
Margrét Þorsteinsdóttir.
Átján ára gamall hóf hann nám
í Kennaraskóla íslands. Eftir þenn-
an eina vetur verður hlé á hans
skólagöngu. Um það hefur hann
sjálfur skrifað. „Órlögin skipuðu
málum þannig að mörg næstu ár
var ég heima og fór hvergi í skóla.
Sumarið 1927 lést Halldór bróðir
minn og lengi eftir það áfall má
kalla að heimilið væri í sáram þó
að ekki væri hátt yfir látið. En um
skólagöngu mína var ekki frekar
rætt að sinni. Ég fór að sinna búfé
og öðra því sem hefðbundinn bú-
skaparstörf á hlunnindajörð út-
heimtu.“
Haustið 1930 erÞorsteinn beðinn
að taka að sér bamakennslu T'
Kaldrananeshreppi. Því starfí
gegndi hann til 1935, ef undan er
skilinn veturinri 1933-34, sem hann
var í Kennaraskólanum. Kennara-
próf tók Þorsteinn vorið 1934 og
þar með var framtíðarstarf hans
ákveðið.
Kennslustörf stundaði Þorsteinn
í nærri 60 ár, þar af mörg ár sem
skólastjóri, m.a. á Hólmavík og
Blönduósi.
Um fyrstu kynni sín af fræðslu-
málum, kennslu og prófum hefur
hann ritað skemmtilega grein í 22.
árg. Strandapóstsins. Þar kemur
vel í ljós skopskyn hans og mann-
legur skilningur.
Á síðari hluta ævi sinnar gerðist
Þorsteinn mikilvirkur rithöfundur.
Eftir hann liggja fjölmargar bækur,
flestar um þjóðlegan fróðleik, sem
mikill fengur er að.
Þorsteinn kvæntist árið 1937
Jófríði Jónsdóttur frá Ljárskógum
í Dalasýslu. Hún lést 1971. Þau
eignuðust þijá syni, þeir eru: Matt-
hías, stud., Halldór, kennari og
grafískur hönnuður, og Jón, prestur
á Mosfelli.
Leiðir okkar Þorsteins lágu sam-
an í Átthagafélagi Strandamanna
í Reykjavík. Þar var hann forgöngu-
maður og starfaði af lífí og sál.
Formaður átthagafélagsins var
hann fyrstu sex árin og á 25 ára
afmæli félagsins var hann gerður
að heiðursfélaga.
í stofnfundargerð átthagafélags-
ins segir m.a.: „Þorsteinn Matthías-
son frá Kaldrananesi flutti ávarp
og gerði grein fyrir aðdraganda
stofnfundarins og störfum undir-
búningsnefndar — Líkti ræðumaður
félaginu við brú er tengdi saman
Strandamenn í Reykjavík og sýsl-
ungana í átthögunum."
Átthagafélag Strandamanna í
jUo > n. 11 Ui i i
WúrVERINU
______Sérblað um Sjávawútvec
KEMIIR ÚT Á MIÐVIKUDÖGUM
Auglýsingapantanir teknar tii kl. 16.00 á mánudögum
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti:
Kennslustarf skól-
ans kynnt almenningi
Reykjavík hefur í öll þessi ár frá
stofnun 1953 haldið uppi fjölþættri
starfsemi. Síðan 1967 hefur félagið
gefíð út ársritið Strandapóstinn.
Aðalhvatamaður að stofnun ritsins
var Þorsteinn Matthíasson og lengst
af hefur hann verið þar í ritnefnd.
í ávarpi sem Þorsteinn rítar í 1.
hefti Strandapóstsins segir hann:
„Þar sem bamsfingur struku um
blöðraþang, vorlangan dag og bár-
an hljóðláta kvað sitt fagnaðarlag
— þar eiga margir sitt óðal, þótt
þá hafí tekið út og borist að landi
við ókunnar stréndur. Og það er
þessi dula kennd, sem er undirrót
þess, að fólk frá hinum ýmsu
byggðum myndar með sér félög til
að geta komið saman og riijað upp
endurminningar þaðan, sem forðum
var þess heima.
Hin sama hugsun stendur að
baki útgáfu þessa ársrits, sem Átt-
hagafélag Strandamanna sendir nú
frá sér og hefur gefíð nafnið
Strandapósturinn. Það er von
þeirra, sem að ritinu standa, að það
geti orðið tengiliður milli fólksins
heima og heiman. Bragðið upp svip-
myndum horfínna tíma og líðandi
stundar."
Þetta ávarp lýsir vel Þorsteini,
tiifinningum og hug hans til heima-
byggðarinnar. Hann var bundinn
átthögunum mjög sterkum böndum.
Þorsteinn kenndi sig jafnan við
Kaldrananes i Bjamarfírði á
Ströndum, þar sem hann átti sín
bernsku- og unglingsár, þó að meiri
hluta ævinnar ætti hann lögheimili
annars staðar.
Þegar Strandapóstinum er flett
þá rekumst við á margs konar efni
eftir Þorstein Matthíasson frá
Kaldrananesi, ritgerðir, viðtöl, ljóð
og síðast og ekki síst þjóðlegan
fróðleik, en þar átti hann mikið
verk óunnið. Þegar ég heimsótti
Þorsteinn síðast um mánaðamótin
ágúst/september sl., þá var honum
tíðrætt um eyðibýlin á Ströndum.
Hann sagði að hin mörgu eyðibýli
ættu hvert sína sögu, sem vert
væri að varðveita. Við vorum sam-
mála um að það væri gott og þarft
efni fyrir Strandapóstinn. Ég fann
að hann hafði hug á að vinna það
verk og ég held hann hafí verið
byijaður, en því miður entist honum
ekld aldur til að ljúka því. Sláttu-
maðurinn slyngi kom of snemma.
Þorsteinn átti mjög létt með að
yrkja, þó að ekki hafí mikið birst
eftir hann af ljóðum. Þegar hann
orti þá var það með þjóðlegum hefð-
bundnum hætti, rím, stuðlar og
höfuðstafír voru sannarlega á
sínum rétta stað. Á fundi ritnefndar
Strandapóstsins fyrir um þrem vik-
um sýndi hann okkur ljóð sem hann
var nýbúinn að yrkja. Kveikjan var
aldarafmæli Hólmavíkur sem versl-
unarstaðar. Þetta ljóð mun birtast
í næsta hefti Strandapóstsins. En
mig langar til að birta hér síðasta
erindið, sem sýnir vel fæmi hans á
þessu sviði.
Sá sem saman vefur vit og dáð
valið efni fékk í gæfuþráð.
Geti æskan unnið afrek slík
er yndislegur staður - Hólmavík.
Þorsteinn var sérlega orðhagur
maður. Hann átti mjög auðvelt með
að færa hugsanir sínar í búning og
hafði hann þá stundum viðhafnar-
mikinn, ef hann vildi svo við hafa,
hvort sem var í mæltu eða rituðu
máli.
Af því sem að framan er sagt
er ljóst, að við í Átthagafélagi
Strandamanna eigum Þorsteini
Matthíassyni margt að þakka.
Þorsteinn var glæsimenni, stór
og höfðinglegur, sem setti svip á
umhverfí sitt. Reisn sinni hélt hann
til hinstu stundar.
Hann var margslunginn persónu-
leiki. Hann var vissulega alvarlega
þenkjandi, en átti auðvelt með að
blanda geði við fólk og á samkom-
um og í ferðalögum lék hann við
hvem sinn fíngur og var hrókur
alls fagnaðar.
Við hjónin þökkum Þorsteini fyr-
ir einlæga vináttu og hlýhug í okk-
ar garð.
Blessuð sé minning Þorsteins
Matthíassonar.
Sonum, öðrum aðstandendum og
vinum sendi ég samúðarkveðjur.
Þorsteinn Ólafsson