Morgunblaðið - 20.12.1990, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 1990
Opiötilkl. 22.00
Armúla 8, sírnar: 8-22-75 og 68-53-75 | E |
ERTU í HÚSGAGNALEIT?
Goll úrval leöurhvíldarstóla
Verð frá aðeins kr.
30.000,- stgr.
Verð kr.
9.900,- stgr.
Mikið úrval
sjónvarpsskápa
Verð frá kr.
6.000,- stgr.
Ver* frá kr. 9.780-12.330,-
Margar gerðir, margir litir.

úthJf
H
Málari sólarljóða
Myndlist
BragiÁsgeirsson
Það eru fjögur ár síðan Gísli
Sigurðsson sýndi síðast og þá var
það í vestari sal Kjarvalsstaða.
Nú er hann aftur kominn á kreik,
en að þessu sinni hefur hann flutt
sig yfir í austari salinn, nánar
tiltekið Kjarvalssal.
Sýningin mun um sumt haldin
í tilefni sextugsafmælis Gísla nú
fyrst í mánuðinum, en svo hratt
líður tíminn, að sá er hér ritar
áttaði sig ekki á því fyrr en við
nánari athugun.
Engin er þetta þó yfirlitssýn-
ing frekar en hjá Sigfúsi Hall-
dórssyni hinum megin í bygging-
unni, en hún dregur þó mjög dám
af listsköpun höfundarins í
tímans rás ekki síður en sýning
Sigfúsar.
Gísla eru heimaslóðir kærar
ásamt sögusviðinu, ekki síður en
Sigfúsi, en þar með er öll samlík-
ing fyrir bí, vegna þess að um-
hverfi þeirra á uppvaxtarárunum
var gjörólíkt. Gísli er sem sagt
úr sveit, nánar tiltekið Tungun-
um, og vanari meiri víðáttum en
starfsbróðir hans.
Gísli sækir myndefni sitt til
uppruna síns, en fléttar það
íslenskri sögu og bókmenntaarfi
og hefur m.a. gert myndaröð úr
Sólarljóðum, hinum nafnkennda
kvæðabálki, sem Iifði í munni
fólks öld fram af öld og eru ekki
varðveitt nema í tiltölulega ný-
legum handritum, þar sem hin
elstu eru frá 17du öld.
Gísli hefur valið sér erfitt hlut-
skipti, en þó er það svo að margt
í þessari myndaröð er ótvírætt í
sérflokki á þessari sýningu og
maður hefði óskað sér að hann
hefði einungis einbeitt sér að
þessu eina viðfangsefni sýning-
una í gegn, enda ærið nóg verk-
efni að gera þeim skil. Þannig
eru myndirnar nr. 3 og 7 með
því besta sem frá honum hefur
komið til þessa fyrir þróttmikil
átök við liti og form ásamt mögn-
uðum frásagnarkrafti.
Hvað notkun stafa í myndverki
snertir, þá krefst það mjög mikill-
ar myndrænnar nákvæmni og
agaðs formskyns, því að ella er
hætt við, að myndirnar fái svip
af myndlýsingum frekar en sjálf-
stæðum myndverkum. í mynd-
inni „Sálarskipið" (22) tekst
Gísla langsamlega best upp að
mínum dómi, og bréfbáturinn er
að auki vel útfærður, en oftar
verða áhrifin meira til þess að
koma skoðandanum í bókmenn-
talega þanka en myndræna.
Dæmið gengur og einnig upp
hvað dagblaðið snertir á bak við
fígúruna í myndinni „Á norður-
hjaranum" (34).
Ein mynd á sýningunni,
„Aðdáandinn“ (49), vakti sér-
staka athygli mína, vegna þess
að hún sker sig úr um útúrdúra-
lausa og opna tjáningu og hygg
ég, að það yrði ávinningur fyrir
Gísla að einbeita sér meira að
slíkum myndstíl.
.Aðrar myndir á sýningunni,
sem vöktu sérstaka athygli mína,
voru „Á rauðu tungli“ (16) og
„Sæluhús við Sóleyjarhöfða“
(55), en báðar búa þær yfir meiri
og sjálfsprottnari mýkt en flest
annað á sýningunni.
Sagan er alltaf nálæg í mynd-
verkum Gísla Sigurðssonar, en
hún á að undirstrika myndverkið
og efnistök myndlistarmannsins
en síður að yfirgnæfa.
Það er margt vel gert í mynd-
unum á þessari sýningu, en enn-
þá á gerandinn nokkuð í land við
að tengja saman allar eigindir
málverksins í eina svipmikla og
samræmda heild.
Reykjavíkurmyndir
Það var mikið um að vera í
kringum Kjarvalsstaði laugar-
daginn 8. þ.m., en þann dag var
tveim sýningum hleypt af stokk-
unum.
Þegar mig bar að garði, er
klukkan var nokkuð gengin í
fjögur, átti sonur minn fullt í
fangi með að finna bílastæði og
það voru fleiri um það að leita
að smugu til að leggja bílum
sínum, auk þess sem fólk
streymdi að úr öllum áttum á
tveim jafnfljótum.
Minnist ég þess naumast að
hafa lent í öðru eins á þessum
stað, en þó mætti vel segja mér,
að svipuð og jafnvel meiri örtröð
hafi verið þegar Erró sýndi
síðast, en þar er ég ekki til frá-
sagnar, því að nokkuð var liðið
á opnunina er ég mætti.
Tilefnið var, að Ijúflingur
Reykjavíkurborgar (og Kópa-
vogs) fjöllistamaðurinn Sigfús
Halldórsson var að halda upp á
sjötugsafmæli sitt fyrr í haust
með „pompi og pragt“, eins og
það iðulega var orðað hér áður
fyrr.. Auk þess var Gísli Sigurðs-
son, ritstjóri Lesbókar, nýorðinn
sextugur, að opna í hinum enda
byggingarinnar og báðir eru
þessir menn nafnkenndir og vin-
margir.
Svo var mannfjöldinn mikill
inni, að við hrökkluðumst á burt
um stund og þótti vænlegra að
líta áður inn á aðrar sýningar,
sem voru opnaðar þennan dag.
Er við komum til baka, voru all-
margir horfnir til síns heima en
samt drjúgur manngrúi í bygg-
ingunni.
Satt að segja er byggingin
ekki þessleg, að það sé hentugt
að opna sýningar með tónlist og
ræðuhöldum, en það er annað
mál og hér var um sértilfelli að
ræða og auðvitað vildu heilmarg-
ir heiðra listamennina og taka í
höndina á Sigfúsi í tilefni afmæl-
is, sýningar og bókarútkomu.
Það eru yfir hundrað myndir
á þessari sýningu og tengjast að
sjálfsögðu allar Reykjavík og þá
aðallega eldri hluta borgarinnar,
þótt nýbyggingar skjóti upp koll-
inum hér og þar og því miður
iðulega eins og steinrunnin nátt-
tröll. Sigfúsi líkar þessi þróun
einnig ekki of vel, og ekki er ég
heldur sáttur við allar bifreiðirnar
á myndum Iistamannsins upp við
þessi gömlu vinalegu hús, sem
eru í skerandi andstöðu við þau.
Ekki svo að maður sé á móti
framþróuninni, sei sei nei, en hér
verður að vera samræmi á milli
og einnig á myndfletinum.
Það er með sanni heilmikill
andblær gömlu Reykjavíkur, sem
j
streymir frá myndum Sigfúsar,
og þær bera þess vott um jafnan
áður, að hér er fyrst og fremst
um tilfinningamann að ræða.
Mann sem nýtur þess að taka sér
pentskúf í hönd og dragá það
upp, sem hjarta hans stendur
næst í tíma og rúmi. Búa til eins
konar sviðsmyndir af tilverunni
og því, sem tekur hug hans fang-
inn hveiju sinni.
Og þegar Sigfús virðist gleyma
sjálfi sínu i pataldri við lit og línu,
líkt og í sambandi við tilorðningu
sumra þekktustu laga hans, nær
hann þrumuskoti í bláhornið, eins
og stundum er sagt. Á það að
mínu mati einkum við myndir
eins og „Á Lækjartorgi" (12),
„Hús við Nýlendugötu“ (20),
„Brunnstígur“ (39) og „Úr
Gijótaþorpi" (75). Allar búa þær
yfir samræmdum þokka og lát-
leysi sem ég tel bestu eðliskosti
Sigfúsar Halldórssonar sem
myndlistarmanns.