Morgunblaðið - 12.01.1991, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JANUAR 1991
11
Hin nýja neyðarrafstöð Flugmálastjórnar.
Reykjavíkurflugvöllur:
Flugmálasljórn tekur í
notkun neyðarrafstöð
NYLEGA tók flugmálastjorn í
notkun neyðarrafstöð, sem mun
sjá stofnuninni fyrir nauðsyn-
legri raforku þegar veituraf-
magn bregst.
Hér er um að ræða tvo 414
hestafla Caterpillar Dieselhreyfla,
sem hvor um sig knýr rafala, en
samanlögð afkastageta þeirra er
■ MANNRÆKTIN verður með
kynningu á Grönn-vörum og
Grönn-námskeiðum mánudags-
kvöldið 14. janúar kl. 20.30 í Menn-
ingarmiðstöðinni Gerðurbergi,
Breiðholti. Þarna verður fjallað um
matarfíkn og áhrifaríkar leiðir til
bata. Aðgangur að fyrirlestrinum
er ókeypis og öllum opinn sem vilja
kynna sér nýjar og árangursríkar
hugmyndir um heilbrigt mataræði.
Leiðbeinandi á námskeiðunum er
Axel Guðmundsson.
560 kW Straumrof á aðalveitu
ræsir hreyflana sjálfkrafa og inn-
an 6 sekúndna er rafstöðin farin
að framleiða fulla orku, sem dreif-
ist svo til margvíslegra nota um
raflagnakerfi stofnunar flugmála-
stjómar á Reykjavíkurflugvelli og
tryggir að nauðsynleg starfsemi
flugvallarins varðandi flugumferð
verður ekki fyrir truflunum vegna
rafmagnsskorts.
Öll flugumferð og flugstjórnar-
svæði N-Atlantshafsins, sem er
undir stjórn íslenskra flugmála-
yfirvalda, er einnig háð þessum
öryggisbúnaði, enda er helmingur
kostnaðar af neyðarrafstöðinni
greiddur af alþjóða flugmálastofn-
uninni. Með tilkomu þessa búnaðar
hefur því verið stigið stórt skref
í átt að auknu flugöryggi á ís-
landi og íslensku flugstjórnar-
svæði, segir í frétt frá Flugmála-
stjórn.
Truflanir í raforkukerfinu á Stór-Reykjavíkursvæðinu
vegna Stálfélagsins:
Endurbætur gætu kost-
að tugí milljóna króna
Túlkunaratriði hver borgar, segir Páll Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Stálfélagsins
UNNIÐ er að því að finna fullnægjandi lausn á spennusveiflum í
raforkukerfinu á Stór-Reykjavíkursvæðinu sem borið hefur á undan-
farna mánuði. Kostnaður við endurbætur gæti numið tugum milljóna
króna, en ekki er enn ákveðið hvaða leið verður farin varðandi
úrbætur.
Halldór Jónatansson, forstjóri
Landsvirkjunar, segir að gripið hafí
verið til ýmissa ráðstafana sem
dregið hafí úr þeim sveiflum á raf-
orku sem verið hefur undanfama
mánuði og rekja megi til reksturs
stálbræðslu íslenska stálfélagsins.
„Sveiflurnar eru mun minni en
við upphaf rekstursins í nóvember.
Hins vegar hefur enn ekki tekist
að fínna fullnægjandi lausn og því
er málið í áframhaldandi athugun.
Liður í þeirri athugun eru mælging-
ar sem nú fara fram til að meta
nákvæmlega umfang vandamálsins
með tilliti til nauðsynlegra úrbóta
svo að rekstur stálbræðslunnar geti
aðlagast raforkukerfínu skamm-
laust, en samningslega séð er það
fýrst og síðast á ábyrgð og kostnað
Stálfélagsins að svo megi verða,“
sagði Halldór.
„Við teljum það túlkunaratriði
hvort við eigum að bera kostnað
vegna lagfæringa sem gera þarf.
Þær lausnir sem í sjónmáli eru kosta
vemlegar fjárhæðir og ef dýrasta
leiðin verður farin erum við að ræða
um tugi milljóna. Við höfum ekki
fengið reikning frá Landsvirkjun
vegna þeirra ráðstafana sem hingað
til hafa verið gerðar og ég á ekki
von á að fá reikning vegna þeirra,“
sagði Páll Halldórsson framkvæmd-
astjóri íslenska stálfélagsins.
„Ef Landsvirkjun hættir að selja
okkur orku þá er búið að kippa
rekstrargrundvellinum undan fyrir-
tækinu og þá væri ekki margt ann-
að í stöðunni hjá okkur en að fara
fram á bætur. Við getum auðvitað
ekkert gert ef við fáum ekki raí-
orku,“ sagði Páll. Stofnkostnaður
við verksmiðjuna nam rúmum ellefu
milljónum dollara, eða um 560 millj-
ónum íslenskra króna, og sagði
Páll að þegar ráðist hafi verið í
byggingu verksmiðjunar hafí ekki
verið reiknað með því að skrúfað
yrði fyrir orkuna, eins og Aðalsteinn
Guðjohnsen rafmagnsstjóri í
Reykjavík vill að gert verði vegna
þeirra truflana sem Stálbræðslan
hafí valdið.
Páll telur að mönnum geti varla
verið full alvara með þessu og trú-
lega sé verið að ýja að því að dreifí-
kerfið sé sterkra annars staðar og
því hefði ef til vill átt að setja verk-
smiðjuna niður annars staðar. „Ég
Kennslan byijar í Grundarfirði í
dag og á öðrum stöðum á Snæfells-
nesi næstu daga. Kennarar verða
Torfí Ásgeirsson og Lárus Jóhann-
esson. Kennsla í Reykjavík hefst
þriðjudaginn 15. janúar en innritun
verður 12. og 13. janúar kl. 14-18
þekki ekki dreifikerfi Landsvirkjun-
ar þannig að ég geti dæmt um
það,“ sagði Páll.
Hann sagði að íslenska stálfélag-
ið noti 750 kílóvattsstundir á hvert
framleitt tonn auk þess sem þeir
þurfi aðeins meira fyrir annan bún-
að og í heildina séu þetta um 22
gígavattsstundir. Stálfélagið greiðir
fyrir orkuna samkvæmt afgangs-
orkutaxta sem er talsvert lægri en
venjulegur taxti.
„I samningum okkar við Lands-
virkjun eru ákvæði um að þeir geti
skrúfað tímabundið fyrir raforku
til okkar. Þetta er auðvitað tölverð
áhætta, en við mátum það þannig
að við gætum tekið áhættuna vegna
þess að alltaf er til einhver umfram-
orka í kerfinu", sagði Páll.
Þess má að lokum geta að svona
spennusveiflur valda aðallega
óþægingum í lýsingu með glóðar-
perum en almennum heimilsitækj-
um ætti ekki að vera nein hætta '
búin.
báða dagana. Kennarar í Reykjavík
verða Sturla Pétursson og Óli Vá!3i-
marsson. Ekki hefur verið ákveðið
um tilhögun á vorönn en gert er
ráð fýrir að hún hefjist í byijun
apríl eða um sumarmál.
Vorönn Skákskólans
NÚ um helgina hefst síðari starfsönn Skákskólans á þessum vetri.
Verður hún með svipuðu sniði og í haust þannig að kennt verður
bæði í Reykjavík, í húsi Þjóðskjalasafnsins á Laugavegi 162 og út
um land.
Mozart-tónleikar
Ljósm./KGA
Sinfóníuhþ'ómsveitin, Söngsveitin Fílharmónía ásamt einsöngvurum að flutningi loknum. Söngvararnir
eru frá vinstri: Sigrún Hjálmtýsdóttir, Sólrún Bragadóttir, Gunnar Guðbjömsson, Úlrik Ólason, kórstjóri,
og Viðar Gumiarsson.
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Nú minnast menn þess, að Moz-
art lést í Vínarborg þann 5. desem-
ber 1791. Mikið hefur verið ritað
um tónskáldið, tónverk hans og
einnig um persónuna, manninn
Mozart, og hefur ýmist verið reynt
að hvítþvo snillinginn, eða dregnir
hafa verið fram ýmsir gallar, til að
sanna að hann hafi ekki verið allur
sem hann var séður. Allir eru sam-
mála, að Mozart hafí verið snillingur
og að hans líki hafi ekki enn komið
fram.
Á tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
íslands sl. fimmtudag voru flutt tvö
verk eftir meistarann, sem bæði
voru samin árið 1783. Linz-sinfón-
ían K. 425 og „Stóra messan“ K.
427. Flytjendur messunnar voru
Söngsveitin fílharmónía, sem Úlrik
Ólason stjómar, einsöngvaramir
Sigrún Hjálmtýsdóttir, Sólrún
Bragadóttir, Gunnar Guðbjömsson
og Viðar Gunnarsson en hljómsveit-
arstjóri var Owain Arwel Hughes.
Linz-sinfónian er fimmta síðasta
sinfónían sem Mozart samdi en á
eftir koma Prag-sinfónían (1786)
og þijár síðustu, í Es-dúr, g-moll
og C-dúr, „Júpiter", allar samdar
sumarið 1788. Þrátt fyrir að verkið
sé að stíl mjög svipað og getur að
heyra hjá Haydn, er þar ýmislegt,
sem aðeins er til hjá Mozart og jafn-
vel nýjungar, svo sem eins og notk-
* un trompeta í hæga kaflanum.
Flutningur verksins var nokkuð jafti
í áferð og vantaði að draga sterkar
fram andstæður kafianna. Það hatt-
aði varla fyrir hraðabreytingum frá
hægum Adiago-inngangi og hröðum
(Allegro spiritoso) fyrsta kafla.
Sama má segja um hraðavalið yfír-
leitt á seinni köflunum, að útkoman
var nokkuð litlaus Mozart, jafnvel
þó að leikur hljómsveitarinnar í heild
væri skýr og vel útfærður.
Á síðari hluta tónleikanna var
flutt „stóra messan", sem Mozart
lauk aldrei við. Þrátt fyrir þann
galla, að það vantar bæði á Credo
og algerlega Agnus Dei-kaflann, er
verkið mjög áhrifamikið. Sigrún
Hjálmtýsdóttir- og Sólrún Braga-
dóttir sungu veigamestu einsöngs-,
hlutverkin. Sigrún og Sólrún sungu
ágætlega, þó nokkuð gætti óstyrks
í fyrstu hjá Sigrúnu. Saman sungu
þær tvísönginn í Domini en eins og
í Quoniam, sem er tríó fyrir tvo
sóprana og tenor, er Sigrún, Sólrún
og Gunnar fluttu ágætlega, var
hljómsveitin of sterk sem og reynd-
ar í öllu verkinu. Þar má reyndar
um kenna, að hljómsveitarstjórinn
er ókunnur þungu hljómsvari Há-
skólabíós og vanur öðmm aðstæðum
í flutningi stórra kórverka.
Stóra sópranarían Et incamatus
est var vel fluttur af Sigrúnu og
er þetta erfiðasti einsöngsþáttur
verksins, sem Mozart hefur trúlega
ætlað konu sinni að syngja, þegar
verkið var frumflutt í SaLzburg.
Skrautlegur rithátturinn, ekki hvað
síst í „kadensunni" er ekki aðeins
«rfiður, heldur raddlega mjög hár,
fer tvisvar upp á „háa-céið“ og ligg-
ur auk þess mikið á tvístrikuðu g
upp á b. Þessu skilaði Sigrún með
glæsibrag.
Benedictus er saminn fyrir fióra
einsöngvara, en er hvað rithátt
snertir eins og kórkafli og þar bætt-
ist Viðar í hóp einsöngvara, sem
fluttu kaflann af öiyggi. Þar Var
það mjög til baga hversu hljómsveit-
in var allt of sterk, jafnvel þar sem
um var að ræða undirleik og tvöföld-
un á tónferli söngvaranna.
Söngsveitin fílharmónía söng af
öryggi, þó nokkuð vantaði á hljóm-
styrk sópranraddanna. Einn áhrifa-
mesti kafli verksins var Qui tollis
en þar tókust á tveir kórar með
miklum glæsibrag. Jesus Christe-
kaflinn er lengsti kórþáttuf verksins
og var ágætlega sunginn en sá erfíð-
asti og sá sem tókst lakast var
Osanna. Þar hafði kórinn ekki í
fullu tré við hljómsveitina. Að öðru
leyti stóð kórinn sig mjög vel og
var auðheyrilega vel æfður af Úlrik
Ólasyni.
Eins og fyrr segir var hljómsveit-
in á köflum allt of sterk, sem aðal-
lega þyngdi fyrir söngnum á lægra
tónsviðinu og sérstaklega þar sem
ýmsar hljóðfæraraddir tvöfölduðu
t.d. kórraddimar. Vel hefði mátt
skipta strengjasveitinni og fá þannig
fram veikari undirleik t.d. með ein-
söngvumnum og nota aðeins fulja
hljómsveit með kómum, sem undir-
strikun í hápunktum verksins.