Morgunblaðið - 23.01.1991, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 23.01.1991, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. JANUAR 1991 13 MœSrt: Hornkon$$ft nr. 3 iurmpn: Manfred fctffejkur \ HjmarfhL Konsertstuck fyrir 4 hi Laxness talað um að nú á tímum væri gefið út ótrúlegt magn af fal- legum bókum, vel prentuðum, með góðan pappír og fagurlega inn- bundnar — en því miður væri efni þeirra í rýrara lagi. Stundum virð- ast manni vel metnir rithöfundar hafi snúið þessu sjónarmiði við þannig að áhugaverð geti sú bók ein talist sem hafi nógu hraklegt útlit, sé nógu „undirgrundarleg". Slíkt sjónarmið er misskilningur. Og mér sýnist þetta greinasafn líða fyrir slíkan misskilning. Kápan, með svörtu letri á hvítan pappa, er sem slík hvorki aðlaðandi né frá- hrindandi, vekur einfaldlega enga athygli á bókinni. Milli einstakra Til höfuðs skoðanaleysinu greina vantar stundum auða síðu, slíkt er truflandi. Seinast verður að nefna að engu er líkara en bókin hafi verið illa — eðá ekki — pró- farkalesin. í seinustu greininni (Um hugarburð sannleikans og sann- leika hugarburðarins) er t.d. ein málsgrein sem endar á heljarlöng- um aðdraganda að skýringarsetn- ingu sem reynist síðan botnlaus: „A hinn bóginn hefi ég verið að velta því fyrir mér að alt þetta dót sem skáldskaparfræðingar rjáia sér við frá morgni til kvölds og kvöldi til morguns, og hafa aukinheldur gefið nöfn: hljóðstafir, endarím, /.../ vísun, þema, og hvað það nú altsaman hefur verið kallað.“ BERSTRÍPUÐ ÆTTBÓK Bókmenntir Ingi Bogi Bogason Þorgeir Þorgeirsson: Uml II. (165 bls.) Leshús 1990. í þessari bók er Þorgeir á svip- uðu róli og í fyrra Umli sínu; stutt- ar greinarnar eru fullar af beittri ádrepu. Þær eru neikvæðar í þeirri merkingu að meira fer fyrir niður- brotinu en uppbyggingunni. Svona fyrst á litið ekki ljarri lagi að ætla að margar greinarnar séu skrifaðar í fýlukasti. Og hvað með það? Er ekki ástæðulaust að allir séu alltaf kátir? Samt er líklega réttara að segja að Þorgeir rói sínum árum að því að vekja viðbrögð. Eða eins og hann segir á einum stað í bók- inni: „Háskinn byrjar ekki fyrr en margir eru orðnir sammála.“ Að efninu. Hér eru á ferðinni 24 ritgerðir sem hafa áður birst í ýmsum ritum á ýmsum tímum, allar stuttar, sum- ar nánast hugdettur einar. Viðfangsefnin eru sum kunn úr fyrra Umli: sjónvarp, kvikmyndir, hámenning og lágmenning. Að auki eru hér greinar um bjór sem stjóm- málatæki, um óréttarfar, um plat- ónskt hatur á skáldskap og um krókaleiðir skáldskaparins. Yfirleitt tekst Þorgeiri að skoða gömul við- nýtt, /.../“ í framhaldi af þessum orðum tæpir Þorgeir á afleiðingu svokallaðrar íjölmiðlabyltingar þar sem yfirborðsmennskan ræður ríkjum. T.a.m. leyfist stjórnmála- mönnum að þvaðra um sömu hlut- ina í gær, í dag og á morgun og fjölfalda gasprið í réttu hlutfalli við fjölmiðlafjöldann þar til hljómur orðanna hangir eins og leiðigjarnt bergmál í loftinu — fullkomlega laust við merkingu. Niðurstaða Þor- geirs hljómar sem kaldhæðnisleg vamaðarorð: „Slævun og hægfara dauði tungumálsins eru hér í raun að vinna það verk sem ritskoðun víðast hvar leysir af hendi.“ Um vísuna sem breytti merkingu orðtaks nefnist ein greinin. Hér rökstyður Þorgeir þá skoðun að seinustu línuna í stöku Kristjáns Fjallaskálds, Yfir kaldan eyðisand, beri ekki að taka bókstaflega. Ekki felist heldur í henni andlegt eða tilfmningalegt átthagaleysi. Þorgeir telur líklegt, og færir að því sann- færandi rök, að orðtakið „að eiga hvergi heima“ hafi á seinustu öld einfaldlega merkt „að ná ekki hátt- um“. Vísan fellur niður allmörg þrep við þetta en það verður að hafa það. Þá skal snúið frá efni til forms. Eitt er það í þessari bók sem er til töluverðs angurs fyrir lesandann: slakur frágangur. Einhvers staðar hefur Halldór efni bókarinnar og færa í riútíma- legra horf. Það skal viðurkennnast að ekki las ég bókina spjalda á milli en það sem lesið var virtist svo til laust við ummerki prentvillupúk- ans. Hins vegar má alltaf reikna með að ýmsar villur geti leynst í ættfærslum eða öðrum upplýsing- um um hrossin en til þess að geta fundið þarf að þekkja til hros- sanna. Þorgeir Þorgeirsson fangsefni í nýju ljósi, t.d. stöðu íslenskrar tungu. Grein, sem nefnist Um tungu- málið, virðist vera skrifuð af tilefni málræktarátaksins. Sjónarhornið er dálítið hvatskeytislegt og rífur dá- lítið í þankann: „Þjóðrembuhyggjan fyrir tungumálinu er að sínu leyti jafn indæl og hún er vonlaus. /.../ En svona hagar nú til um þessar mundir. Við þurfum að umgangast tungumálið einsog sjúkling. Á tímum þegar íslensk tunga þyrfti helst að brýna eggjar sína uppá Bækur Valdimar Kristinsson Ættbók og saga íslenska hests- ins á 20. öld Gunnar Bjarnason ráðunautur tók saman. Prentverk Odds Björnssonar grentaði. Útgefandi Bókaforlag Odds Bjömssonar. Gunnar Bjamason sá nafnkunni og umdeildi ráðunautur hefur um árabil skrifað bókaflokkinn Ætt- bók og sögu og nú nýverið kom út sjötta bindið. Þessar bækur hafa samanstaðið af rituðum texta frá bijósti Gunnars sem hefur haft að geyma starfsögu hans og hinsveg- ar af upptalningu á kynbótahross- um bæði stóðhestum og hryssum sem færð hafa verið til ættbókar hjá Búnaðarfélagi íslands. Þótt ættbækurnar séu alltaf vel- þegnar af hestamönnum til upp- sláttar verður að telja ritsmíð Gunnars þann þátt bókaflokksins sem aflað hefur honum mestra vin- sælda. Að þessu sinni ritar Einar E. Gíslason formaður Félags hrossabænda formála bókarinnar en Gunnar ánafnaði félaginu fram- haldandi höfundarrétti ritverksins. Ættbók og saga 6. bindi sam- anstendur einvörðungu af ættbók. Eru þar birtar upplýsingar um stóðhesta með ættbókamúmer frá 1141 til 1176. Þess ber þó að geta að Gunnar gefur hestunum þessi númer sjálfur eftir gamla kerfí BÍ. Nokkrar deilur hafa orðið um hvort halda beri þessu kerfi áfram við lýði eður ei og virðist manni það vera óþarfar deilur svo virðist sem menn hafi hætt að miklu leyti að leggja ættbókamúmer á minnið eftir að þau fóra yfir 1000. Hryss- urnar eru með númer frá 4717 til 8071. Óneitanlega olli það manni . vonbrigðum að ekki væri áfram- hald starfssögu Gunnars í bókinni en ástæða þess mun vera pláss- leysi en alls era upplýsingar um 3388 hross í bókinni. Á baksíðu segir að framhald starfsögunnar muni bíða næsta bindis. Þrátt fýrir að Ættbók og saga hafi á sínum tíma verið mikið tíma- mótaverk og gott framtak í upplýs- ingastarfi sem Búnaðarfélagið KOTASÆLA fitulítil og freistcmdi Þessi fitulitla og kalkríka afurð býr yfir óþrjótandi fjölbreytni: Hún er afbragð ein sér, frábær ofan á brauðið með t.d. kryddjurtum, gæðir súpuna rjómabragði og gefur sósunni á grænmetissalatið fyllingu og ferskleika. KOTASÆLA - fitulítil og freistandi Gunnar Bjarnason sinnti ekki sem skyldi er ljóst að upplýsingar sem gefnar eru upp um hvert hross era nægilegar ef miðað er við það sem gerist í dag. Einkunnir eru ekki sundurliðaðar eins og nú tíðkast orðið og ættar- skráningar í mörgum tilfellum fá- tæklegar. Þá vantar allar upplýs- ingar um margar hryssanna utan nafn og númer. Ósagt skal látið hversvegna þessar upplýsingar vantar en að sjálfsögðu rýrir þetta heldur gildi bókarinnar. Myndir eru frekar fáar miðað við fyrri bindi. Fremst í bókinni eru stórar litmyndir af heiðurs- verðlaunaafkvæmahrossum frá Landsmótinu í sftmar. Eitthvað hefur prentun þeirra farið forgörð- um því fjórar af myndunum sex eru vel grænar á að líta. Hinsveg- ar eru litmyndir á forsíðu og baks- íðu stórgóðar. Á forsíðunni er mynd af rauðu hrossi hlaupandi frjálsu í haga, sérlega fallcg mynd. Á baksíðu bera tvo hross við sólar- lags himin með sólina í bakgrunni. Með útkomu sjötta bindis hefur Gunnar Bjarnason unnið það ágæta afrek að gefa út lýsingu á 9247 kynbótahrossum. Þar sem ljóst er að framhald verður á útg- áfu þessa bókaflokks mætti gjarn- an huga að nákvæmari upplýsing- um um hvert hross og ef til vill mætti endurskoða uppsetningu á T0NI -rauð HáskólábK fimmti|Öaginn 24. jannar, ki, 2Q.OO EFNISSKFÍ^: ' Tsja%ovskk. EINLEIKARAR: Hefaaapn Baumann Joseph Ognibene Þorkeli Jóelsson og Émil Friöfinnsson '«•!. iih.V J.. J.J1,1 jjmr HUÓMSVEIÝÁRS TJÓRI: Petri Sakari Sinfóníuhljómsveit íslands Hásfeétabíói v/Hagatorg. Sími 622255. ====== ■== g íslandi er aðalstyrictaraðlll Slnfóniuhljómsveltar Islands starfsárið 1990 - 1991

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.