Morgunblaðið - 26.01.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1991
Dagur vonar frum-
sýndur í Kaup-
mannahöfn í dag:
Eg vona að
þetta verði
vegsauki fyr-
ir íslenska
leikritun
- segir Birgir Sigurðs-
son leikritahöfundur
Leikriti Birgis Sigurðssonar,
„Degi vonar“, hefur verið vel tek-
ið i Danmörku, en það.var frum-
sýnt í Álaborg 11. janúar sl. Sýn-
ingar hafa verið vel sóttar og
hafa gagnrýnendur farið lofsam-
legum orðum um leikritið. I dag
verður verkið frumsýnt í Konung-
lega leikhúsinu i Kaupmannahöfn.
„Þetta hefur gengið ljómandi vel.
í Álaborg var sami leikstjóri og
heima, Stefán Baldursson, og það
má í raun segja að heildai-yfirbragð
sýningarinnar hafi verið mjög líkt
og heima þó aðrir leikarar breyti
auðvitað alltaf talsvérðu. Danskur
leikstíli er líka öðruvísi, léttari og
örlítið fíngerðari en íslenskur og þó
að leikstjórinn sé íslenskur þá gætir
þess alltaf. Leikararnir voru mjög
góðir og ég held að leikritið hafi
skilað sér mjög vel. Ég verð þó að
segja að mér fannst sýningin heima
betri en það kann að stafa af því
að hún stendur hjarta mínu nær,“
sagði Birgir Sigurðsson Jeikritahöf-
Hallgrímskirkja:
Sálmadag-
skrá með
sr. Sigurjóni
Guðjónssyni
LISTVINAFÉLAG Hallgríms-
kirkju gengst sunnudaginn
27. janúar fyrir sálmadagskrá
með sr. Siguijóni Guðjónssyni
fyrrum prófasti í Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd. Dagskráin
fer fram í safnaðarsal í suður-
álmu Hallgrímskirkju og hefst
kl. 17.00.
Sr. Siguijón Guðjónsson hefur
verið eitt mikilvirkasta sálma-
skáld og sálmaþýðandi íslensku
kirkjunnar á síðustu áratugum.
Auk þess hefur hann ritað mikið
um sögu sálma og sálmabóka.
Er mikið af skrifum hans á því
sviði enn óbirt en annað hefur
verið kynnt í útvarpserindum.
Sálmadagskráín hefst með því
að sr. Sigutjón les frumsaminn
ljóðabálk „Skálholt". Þá mun
hann flytja stutt erindi um sálm-
inn „Þann signaða dag vér sjáum
enn“ eftir Grundtvig. Loks mun
hann Iesa úr sálmaþýðingum
sínum. Á dagskránni verða einn-
ig sungnir sálmar i þýðingu sr.
Sigurjóns.
(Fréttatilkynning)
Sýningum á
„Meistaran-
um“ að ljúka
„ÉG ER Meistarinn" eftir Hrafn-
hildi Hagalín Guðmundsdóttur var
frumsýnt í upphafi leikárs á litla
sviði Borgarleikhússins. Bæði
verkinu og sýningunni var ákaf-
lega vei tekið, jafnt af gagnrýn-
endum sem almennum leikhús-
gestum, því segja má að uppselt
hafi verið á allar sýningar til
þessa.
Af óviðráðanlegum ástæðum verð-
ur sýningum á verkinu hætt innan
skamms, síðasta sýningin er fyrir-
huguð 19. febrúar. Uppselt er á þá
sýningu, en Meistarinn verður sýnd-
ur nokkrum sinnum fram að þeim
degi og er enn hægt að fá miða.
undur í samtali við Morgunblaðið.
í dag verður leikritið frumsýnt í
Konunglega leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn en þar leikstýrir sænskur
leikstjóri og kvikmyndaleikari, Göran
Stangertz, verkinu.
„Ég tel að sýningin í dag verði
mjög ólík hinum sýningunum, leiktj-
öldin mun stílfærðari og sama mun
að öllum líkindum gilda um leikinn.
Annars hef ég einungis séð æfinga-
brot úr verkinu í Kaupmannahöfn
og er því mjög spenntur að sjá þessa
alútlensku útfærslu á því,“ sagði
Birgir.
30. maí næstkomandi verður leik-
ritið frumsýnt í Los Angeles Theater
Center í Bandaríkjunum og fyrirhug-
að er að á næsta leikári verði það
sýnt víðar, m.a. í Det Norske Teater
í Ósló og í Rogalandsleikhúsinu í
Stavanger. Innan skamms verður
verkið jafnframt leiklesið í New
York.
„Los Angeles Theater Center er
næststærsta leikhúsið í Los Angeles
og hefur verið leiðandi í þeirri ný-
sköpun sem nú á sér stað í leiklist-
arlífi í Kaliforníu. Þetta verður í
fyrsta skipti sem virt atvinnuleikhús
í Bandaríkjunum setur upp íslenskt
leikrit og jafnframt í fyrsta skipti
sem þetta leikhús setur upp nútíma
norrænt leikverk. Þeir þekkja Ibsen
og Strindberg, en ekkert þar fram
yfir af norrænum leikritum," 'sagði'
Birgir.
„Velgengni leikritsins eru mikil
gleðitíðindi fyrir mig og ég vona að
þetta verði jafnframt vegsauki fyrir
íslenska leikritun og íslensk leikrit
og veki athygli á því spm er að ger-
ast í þessum málum á íslandi," sagði
Birgir að lokum.
Norrænt dagsverk 1991:
íslensk ungmenni styðji
jafnaldra sína í Brasilíu
Viljum fá sem flest nemendafélög til samstarfs, segir
Karen Bernhardsson, framkvæmdastjóri verkefnisins
ÍSLAND tekur á þessu ári þátt í norrænu verkefni, sem nefnist
Norrænt dagsverk, undir kjörorðinu „Menntun til frelsis". Hug-
myndin á bak við verkefnið er að norrænir framhaldsskólanemar
leggi sitt af mörkum til að hjálpa jafnöldrum sínum annars staðar
í heiminum til menntunar. í ár varð Brasilía fyrir valinu og
munu íslenskir framhaldsskólanemar, sem áhuga hafa á, lesa sér
til um land og þjóð. Þann 10. október verður þessum nemendum
gefið frí í skólum, svo þeir geti lagt sitt af mörkum, til dæmis
með söfnun peninga, sölu á eigin framleiðslu eða öðru slíku.
Peningunum verður varið til að efla hjálpar- og skólastarf í fá-
tækrahverfum brasilískra stórborga, hjá börnum smábænda og
indíánum á Amazon-svæðinu.
Karen Bernhardsson, starfs-
maður Iðnnemasambandsins, er
framkvæmdastjóri Norræns dags-
verks 1991 á Islandi. Hún sagði,
að Svíar hefðu riðið á vaðið árið
1963. „íslendingar reyndu þetta
árið 1985, en þá fékkst ekki leyfi
þáverandi menntamálaráðherra
til að gefa frí í skólum þann 10.
október, svo minna varð úr fram-
kvæmdinni en efni stóðu til,“
sagði hún. „Hugmyndin er sú, að
unglingar, sem eiga kost á góðri
menntun, styðji jafnaldra sína,
sem ekki eru jafn lánsamir. Hér
á landi stendur Iðnnemasamband-
ið að framkvæmdinni, ásamt
Bandalagi íslenskra sérskólanema
og Hjálparstofnun kirkjunnar."
Karen sagði að framkvæmd
Norræns dagsverks væri tvíhliða.
„Við kynnum þetta í skólum og
nemendur geta sjálfir ráðið hvern-
ig þeir nálgast viðfangsefnið,"
sagði hún. „Það er hægt að fjalla
um Brasilíu í sögu, félagsfræði,
náttúrufræði, tónmennt eða mat-
reiðslu, svo dæmi séu nefnd.
Markmiðið er að nemendur fræð-
ist um land'og þjóð. Þann 10.
október fá svo þeir, sem unnið
hafa að verkefninu, frí í skólum.
Morgunblaðið/KGA
Karen Bernhardsson
Þá geta þeir unnið dagsverk í
þágu jafnaldra sinna í Brasilíu.
Þeim er í sjálfsvald sett hvernig
það er gert. Sumír geta selt blóm
eða muni sem þeir hafa búið til,
aðrir safnað peningum, eða hvað
annað sem þeim dettur í hug. Iðn-
nemar á hinum Norðurlöndunum
hafa til dæmis leitað til vinnuveit-
enda sinna og fengið þá til að
leggja fram daglaun."
Karen sagði að gefin yrði út
bók á íslensku um Brasilíu, auk
þess sem verið væri að ljúka við
gerð kvikmyndar, sem sýnd yrði
í skólum. „Við erum þegar byijuð
að kynna þetta í skólunum og
viljum fá sem flest nemendafélög
til samstarfs. Við höfum fengið
jákvæðar undirtektir og ríkis-
stjórnin samþykkti einnar milljón-
ar króna styrk til okkar. Þá hefur
menntamálaráðherra samþykkt
frí fyrir nemendur þann 10. októb-
er og gefið vilyrði fyrir styrk
vegná útgáfu bókarinnar og kvik-
myndarinnar."
Hjálparstofnun kirkjunnar sér
um að koma peningunum á leiðar-
enda. „Við erum I sambandi við
fimm félög í Brasilíu, sem starfa
með börnum og unglingum,“
sagði Karen. „Þeir peningar, sem
safnast á Norðurlöndunum, verða
ekki sendir allir í einu til Brasilíu,
heldur á næstu 3-5 árum. Þannig
er hægt að fylgjast betur með því
til hvaða verkefna þeir renna, svo
tryggt sé að Norrænt dagsverk
nái markmiði sínu. Við viljum
stuðla að því að þessi hjálparfélög
verði sjálfbjarga, til dæmis með
því að greiða menntun kennara,
byggingu skólahúsa og félagsmið-
stöðva. Þörfin í Brasilíu er mikil.
Þar eru til dæmis um 15 milljónir
barna og unglinga, sem hvergi
eiga höfði sínu að halla. Forsenda
þess að þau fái menntun er að
veita þeim húsaskjól og mat. Við
viljum gefa þeim möguleika á að
ráða eigin lífi; möguleika til sjálfs-
bjargar," sagði Karen Bernhards-
son, framkvæmdastjóri Norræns
dagsverks.
Hafnarframkvæmdir við Húnaflóa:
Þingnienn hlynntir byggingn
brimvarnargarðs á Blönduósi
Þingmenn Norðurlandskjördæmis vestra áttu á miðvikudag fund
með ráðamönnum Blönduóss um hafnarframkvæmdir nyrðra. Eru
þingmenn í aðalatriðum sammála um nauðsyn þess að byggja 160
milljóna kr. brimvarnargarð á Blönduósi þrátt fyrir hafnarfram-
kvæmdir á Skagaströnd en 23 kílómetrar eru á milli þessara byggðar-
laga. Jón Sæmundur Sigurjónsson, Alþýðuflokki, telur þó að verkef-
nið verði að víkja fyrir öðrum meira aðkallandi hafnarframkvæmdum
á þéttbýlisstöðum á Norðurlandi vestra.
Pálmi Jónsson, Sjálfstæðisflokki,
sagði að enn lægi ekki fyrir endan-
legur kostnaður við endurbætur
hafnar á Skagaströnd. „Það liggur
ekki fyrir hvað myndi kosta að
byggja þar aðstöðu fyrir Blönduóss-
flotann, ef um það væri að ræða.
Sá kostnaður kemur auðvitað á
móti þeim kostnaði sem færi í bygg-
ingu brimvarnargarðs á Blönduósi,"
sagði Pálmi.
Engin framtíð án hafnar
Pálmi sagði ekki líkur á að útgerð
á Blönduósi ætti framtíð fyrir sér
ef ekki yrði byggð þar aðstaða fyrir •
bátaflotann/ „Þingmenn kjördæmis-
ins hafa lýst yfir þeirri stefnu að
þessari aðstöðu verði komið þar upp.
Ekki með því að ráðast í byggingu
hafnar fyrir 500 - 1.000 milljónir,
heldur verði byggður brimvarnar-
garður sem myndaði skjól fyrir
gömlu bryggjuna. Hann kostar 160
milljónir samkvæmt áætlun Hafnar-
málastofnunar og þar af eru 120
milljónir framlag ríkisins. Það er
nauðsynlegt að hefja það verk sem
fyrsl,“ sagði Pálmi.
Sagði Pálmi að þótt ekki væru
nema 23 kílómetrar á milli Blöndu-
óss og Skagastrandar væri mikið
veðravíti í norð-austan átt á Skaga-
strönd og iðulega erfið færð. „Þeir
erfiðleikar gera það að verkum að
það er mjög hætt við að aðilar í
útgerð og fiskvinnslu á Blönduósi
myndu flótt gefast upp ef ekki verða
gerðar úrbætur með byggingu brim-
varnargarðs," sagði hann.
Ljótsaga
Páll Pétursson, Framsóknar-
flokki, segir óhjákvæmilegt að
byggja brimvarnargarð á Blönduósi.
„Það er búið að þyrla upp moldviðri
vegna þess máls og ausa út blekk-
ingup á báða bóga,“ sagði hann.
„Á Blönduósi er bryggja þar sem
fara um talsverðir vöruflutningar við
óhentugar aðstæður. Brimvörnin er
að bila og það kostar verulegt fé
að laga hana. Það eru uppi fleiri en
ein kenning um hvernig beri að gera
við hana en ef það verður gert á
skikkanlegan hátt kostar það 60 -
100 milljónir. Það er mun skynsam-
legra að skapa betri aðstöðu til að
bjarga bryggjunni og því eru áform
uppi um að byggja brimvarnargarð,
þannig að þar myndist höfn. Þetta
er ódýr og hentug lausn sem kostar
ekki nema 160 milljónir," sagði Páll.
Hann sagði að höfnin á Skaga-
strönd dygði fyrir flota Skagstrend-
inga. Löndunarbryggjan þarfnaðist
endurnýjunar vegna skemmda og
kostnaður við hana gæti orðið 60
milljónir. „Ef á að skapa aðstöðu
fyrir skip frá Blönduósi í Skaga-
strandarhöfn kostar það nokkuð á
annað hundrað milljónir. Það er því
skynsamlegra ijárhagslega að
byggja höfnina á Blönduósi. Hafnar-
aðstaða á Skagaströnd getur aldrei
orðið fullnægjandi 1ausn fyrir
Blönduós. Það gengur ekki að ætla
að meina þessu bæjarfélagi aðgang
að sjónum. Það er hörmulegt hvað
illgirni og annarleg sjónarmið hafa
flækst inn í þetta mál. Meinsemi frá
öðrum hefur markað allt of mikið
umræðuna um þetta. I stað þess að
unna íbúum Blönduóss eðlilegrar
uppbyggingar í atvinnulífi sínu, hafa
menn ráðist á þetta byggðarlag og
reynt að gera möguleika þess til
lífsbjargar tortryggilega. Það er ljót
saga sem ég ætla ekki að rifja upp
hér,“ sagði Páll Pétursson.
Samnýting æskileg
Jón Sæmundur Siguijónsson, Al-
þýðuflokki, sagði að þingmenn kjör-
dæmisins hefðu lýst yfir á sínum
tíma að byggja ætti brimvvarnar-
garð á Blönduósi og hefðu þá vísað
til Eyjafjarðar til samanburðar, þar
sem byggðar hefðu verið hafnir allt
í kringum Ijörðinn.
„Blönduósbúar hafa lagt niður
hugmyndir um byggingu hafnar á
næstunni sem átti að kosta 6 - 700
milljónir og ætla einungis að fá brim-
varnargarð. Þegar ég kom á þing á
sínum tíma sagðist ég geta stutt
byggingu brimvarnargarðsins svo
fremi að verkefni í öði’um höfnum
væru ekki meira aðkallandi. Ég er
ekki á móti nýbyggingu á Blönduósi
en það er víkjandi framkvæmd fyrir
öðrum aðkallandi verkefnum.
Skagaströnd, Siglufjörður, Sauðár-
krókur og Hvammstangi eiga mikið
undir vinnslu sjávarafla. Nú eru
hafnarframkvæmdir mjög aðkall-
andi á Skagaströnd og ég lýsti því
yfir við fulltrúa Blönduóss í haust
að ég myndi standa að því að Ijár-
veitingar gengju frekar til Skaga-
strandar en til nýframkvæmda á
Blönduósi. Á Siglufirði þarf að koma
upp stálþili vegna löndunarbryggju
sem mun taka tvö til þijú ár. Við
höfum því iítið rými til að standa
að nýbyggingum. Ég fagna því Lins
vegar að samgönguráðherra hefuV
samþykkt að taka boði sveitarstjóra
Skagastrandar til að ræða almennt
um þessi mál og freista þess að ná
samkomulagi. Ef tekst að ná sam-
komulagi um samnýtingu hafnar á
Skagaströnd yrði það góð niður-
staða,“ sagði Jón.
Ekki náðist tal af Ragnari Arn-
alds, þingmanni Al])ýðubandalags-
ins, þrátt fyrir'ítrekaðar tilraunir.