Morgunblaðið - 24.05.1991, Side 23

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 1991
Pltrga Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Flaraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúarritstjóra Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Þegar ráðherrasós
íalismann þrýtur
röstur Ólafsson, hagfræð-
ingur, sem lengi starfaði
innan Alþýðubandalagsins, lýs-
ir innviðum þess og starfshefð-
um í grein hér í blaðinu síðast-
liðinn miðvikudag. [,,Er í aðsigi
atlaga að þjóðarsátt?“] Þemað
í lýsingu Þrastar er, að Alþýðu-
bandalagið hafi skoðanaleg
hamskipti, í afstöðu til þjóð-
mála, þegar það er utan ríkis-
stjórnar. „Ég minnist eftirmála
ríkisstjómarsamstarfs 1971-
1973 og aftur 1980-1883“, seg-
ir þessi hagvani höfundur í Al-
þýðubandalaginu, „hvemig all-
ar tillögur og hugmyndir um
meiri stöðugleika og grandvall-
arbreytingar gufuðu upp um
leið og ljóst var að bandalagið
myndi lenda í stjómarand-'
stöðu“!
„Bandalagið var neytt til að
viðurkenna efnahagslegan
veraleika, þegar það bar sjálft
ábyrgð á stjórn landsins," segir
höfundur. Hann lætur hins veg-
ar að því liggja að hinn samfé-
lagslegi veraleiki hverfi sjónum
forystumanna flokksins þegar
ráðherrasósíalismann þrýtur.
„Það er eins og annars dagfars-
prúðir samstarfsmenn breytist
í hóp skemmdarverkamanna,“
segir hann, „sem búa sér til
þann veruleika sem þóknast
þeim, til að réttlæta það sem
koma skal. Það mætti halda að
sama þjóðfélagsástandið gangi
í gegnum eðlisbreytingu á einni
nóttu og fyrram samráðherrar
breyttust í svikara eftir há-
degi.“
Höfundur segir í grein sinni
að í tíð ríkisstjómar, sem Al-
þýðubandalagið átti aðild að
1980-1983, þegar „verð-
bólgubálið brann glaðar en
dæmi era um hérlendis fyrr og
síðar“, hafi „sumir okkar rætt
opinberlega að jafnvægi og
stöðugleiki væra lykilatriði fyrir
afkomu launafólks og þjóðar-
innar allrar, en einnig, að þetta
væri útilokað án faglegrar og
pólitískrar samstöðu allra
sterkustu flokkanna og þrótt-
mestu hagsmunasamtakanna“.
Hann hafi af þessum ástæðum
sett fram hugmyndir, raunar
allt frá árinu 1975, um sam-
steypustjórn eftir nýsköpurjar-
munstri, það er stjórn Sjálf-
stæðisflokks og A-flokka, án
þess að hafa erindi sem erfiði
innan Alþýðubandalagsins. Þá
segir Þröstur að mótaðar hug-
myndir um kjarasátt og kjara-
bætur, án hárra prósentuhækk-
ana launa, hafi komið fram hjá
aðilum vinnumarkaðarins
haustið 1984 og síðar í febrúar
1986. Forystumenn Alþýðu-
bandalags, þá utan stjórnar,
hafi barizt hatrammlega gegn
þessum hugmyndum. Þeir hafí
„kynt undir óraunhæfum kröf-
um, sem leiddu til skelfilegrar
niðurstöðu í kjaramálum haust-
ið 1984“.
Þegar aðilar vinnumarkaðar-
ins stóðu fyrir þeirri þjóðarsátt,
sem enn heldur velli, og leitt
hefur til verulegrar hjöðnunar
verðbólgu og nokkurs stöðug-
leika í atvinnu- og efnahags-
málum, hélt Alþýðubandalagið
að sér höndum, enda innan
ríkisstjórnar 1988-1991. Rikis-
valdið axlaði hins vegar ekki
þann þjóðarsáttarhlut, sem því
bar, með því að hemja vöxt
ríkisútgjalda og halda ríkisbú-
skapnum í jafnvægi. Það togaði
þvert á móti efnahagsþróunina
til gagnstæðrar áttar með
skattahækkunum, ríkissjóðs-
halla og tilheyrandi skuldasöfn-
un, sem er meginástæða hárra
vaxta í landinu. En í orði gerði
Alþýðubandalagið þjóðarsátt-
ina að sinni og taldi ávexti
hennar, hjöðnun verðbólgunnar
og aukinn stöðugleika, sér til
tekna í nýafstöðnum kosning-
um.
Þröstur Ólafsson lætur að því
liggja að Alþýðubandalagið,
sem nú er utan ríkisstjómar,
blási til atlögu gegn þjóðarsátt-
inni og ávinningum hennar.
„Nú heyri ég aftur sama tóninn
sem fyrr,“ segir hann, „nema
hvað tilfinningaleg sárindi era
mun meiri. - Nú skal safna liði
til stórátaka í haust. - Ríkis-
stjómin skal ekki fá tækifæri
til að sýna hvað hún vill. Jafn-
vel þótt það kosti óstöðugleika
og aukna verðbólgu. - Ríkis-
stjóm sem ekki hefur alþýðu-
bandalagsráðherra innanborðs
má aldrei dafna.“
Að sögn greinarhöfundar var
„pólitísk aleiga“ Alþýðubanda-
lagsins föl fyrir ráðherrastóla.
Hryggbrotið hyggur það á
hefndir, „þótt það kosti óstöð-
ugleika og aukna verðbólgu“.
Alþýðubandalagið hefur haft
skoðanaleg hamskipti - á einni
nóttu - á meginmálum í samfé-
laginu. Það er sem fyrr ham-
stola þegar ráðherrasósíalism-
ann þrýtur.
Kóngur vill sigla en byr ræð-
ur ferð. Og hver vill tefla heild-
arhagsmunum í tvísýnu, taka
heljarstökk út í óvissuna, með
byr í segl Alþýðubandalagsins,
verðbólgunnar og óstöðugleik-
ans?
Reykjavíkurbréfi svarað
eftir Sturlu
Böðvarsson
í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðs-
ins sunnudaginn 28. apríl sl. kveink-
ar bréfritari sér undan skoðunum
mínum varðandi skrif Morgunblaðs-
ins fyrir kosningar.
Af því tilefni vil ég gera nokkra
grein fyrir þeim athugasemdum
sem ég gerði og afstöðu minni í
ajávarútvegsmálum.
Morgunblaðið er án nokkurs vafa
öflugasti fjölmiðill landsins og sá
fjölmiðill sem hefur mest áhrif á
pólítískum vettvangi. Blaðið tekur
afgerandi afstöðu í nær öllum mál-
um og beitir sér hiklaust t.d. í sjáv-
arútvegsmálum.
1 flestum málum fara skoðanir
ritstjómar blaðsins saman við
stefnu Sjálfstæðisflokksins þrátt
fyrir það að engin formleg tengl séu
milli blaðsins og flokksins. Það er
mikils virði fyrir Sjálfstæðisflokkinn
að hafa stuðning Morgunblaðsins.
Á sama hátt er það miður gott þeg-
ar blaðið gengur gegn stefnu foryst-
umanna flokksins eða hampar þeim,
sem eru andstæðingar þeirrar
fijálslyndu borgaralegu stefnu og
hugsjónum, sem flokkurinn fylgir
og ritstjórar Morgunblaðsins hafa
tekið undir og gert að sinni.
Styrkur Morgunblaðsins er mik-
ill. Það er tekið eftir því þegar blað-
ið tekur undir viðhorf þeirra, sem
telja sig hafa það meginmarkmið
að vinna gegn fijálslyndum viðhorf-
um. Ekki síst þegar það er gert
rétt fyrir kosningar.
Ég tel mig mæla fyrir munn
margra sjálfstæðismanna þegar ég
held því fram að Morgunblaðið hafi
gert flokknum grikk í kosningabar-
áttunni og það hafi ekki einungis
gilt á Vesturlandi. En það má vel
vera að það hafi ekki verið gert
með vilja ritstjóranna og megi
flokkast undir mistök blaðsins á
viðkvæmum tíma. Og undir það
skal tekið með bréfritara að Sjálf-
stæðisflokkurinn verður að geta
staðist gagnrýni blaðsins. Ég tel að
stefna fiokksins hafí „dugað vel“ í
kosningabaráttunni og það muni
koma í ljós að hún „þoli umræðu“
af því tagi sem Morgunblaðið hefur
sfnt til.
En í hveiju felst gagnrýni mín?
Hún felst í því að ég tel að Morgun-
blaðið hafí hampað sérstaklega
sjónarmiðum þeirra sem settu fram
hugmyndir í sjávarútvegsmálum,
sem gengu gegn þeirri samþykkt
um sjávarútvegsmál sem var gerð
á landsfundi Sjálfstæðisflokksins.
Með því gerði blaðið frambjóðendum
Sjálfstæðisflokksins grikk. Það má
lesa í Reykjavíkurbréfí 7. apríl og
verður ekki tíundað frekar hér. I
upphafi kosningabaráttunnar var
mikil sundrung í stjórnarliðinu.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins
vakti mikla athygli og gerði and-
stæðingana skelkaða. Viðbrögð
þeirra urðu þau að reyna að koma
því inn hjá þjóðinni að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði ekki stefnu í helstu
málum.
Þetta var á sinn hátt snjall áróð-
ur vegna þess að almenningur fékk
nær eingöngu fréttir af formanns-
kjöri. Á landsfundinum var fjallað
um málin af mikilli festu. Stefna
stjórnmálaflokks er ekki mótuð á
einum landsfundi og hún getur ekki
verið nákvæm verkáætlun um sér-
hvern málaflokk. Stefna Sjálfstæð-
isflokksins er skýr og afdráttarlaus.
Hun er fólgin í grundvallarhug-
myndum sjálfstæðisstefnunnar sem
byggir á frelsi en ekki miðstýringu;
á trúnni á einstaklinginn en ekki
ríkisforsjá. Það var undirstrikað I
slagorði landsfundarins, frelsi og
mannúð.
Töluverður hluti af umræðum á
framboðsfundum fór í árásir á
„stefnuleysi" Sjálfstæðisflokksins.
Kratar sögðu að flokkurinn skilaði
auðu. Samt vöruðu þáverandi
stjórnarflokkar við stefnu flokksins.
Mitt í þessari umræðu og árásum
á Sjálfstæðisflokkinn tekur Morg-
unblaðið upp í Reykjavíkurbréfí 14.
apríl að málefnalega umræðu skorti
í mikilvægum málum, sem taka
verði afstöðu til á næstu árum.
Vekur blaðið athygli á því að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafí verið gagn-
rýndur fyrir stefnuleysi og leggur
síðan út af því og skýrir reynslu
flokksins af því að gera of nákvæma
grein fyrir því, sem gera eigi eftir
kosningar. I þessum skrifum blaðs-
ins var í raun verið að taka undir
gagnrýni á Sjálfstæðisflokkinn. Og
undan því er auðvitað ekkert hægt
að kvarta við fijálsan og óháðan
fjölmiðil. Svo sem vænta mátti var
þetta notað og lesið upp á fundum
reyndar stundum slitið úr sam-
hengi. Þessi skrif tel ég að hafi
gert Sjálfstæðisflokknum grikk.
Sem að framan er getið hafa
Morgunblaðið og Sjálfstæðisflokk-
urinn átt samleið á grundvelli fijáls-
lyndra borgaralegra viðhorfa. Skoð-
anaskipti og rökræður eru nauðsyn-
legar og þess vegna ber að fagna
einarðri afstöðu Morgunblaðsins.
Engu að síður gera Sjálfstæðismenn
miklar kröfur til blaðsins og ég
held að styrkur Morgunblaðsins fe-
list í málefnalegum tengslum við
Sjálfstæðisflokkinn. Sameiginlega
eiga Morgunblaðið og Sjálfstæðis-
flokkurinn mikilvægu hlutverki að
gegna við að efla íslenskt þjóðfélag.
Sturla Böðvarsson
„Mín afstaða hefur ver-
ið og er, að lögin um
stjórn fiskveiða beri að
endurskoða og móta
eigi sjávarútvegsstefnu
er taki til veiða og
vinnslu.“
Morgunblaðið sem sterkur fjölmiðill
sem vill varða leiðina til nýrrar ald-
ar.
í Reykjavíkurbréfí þann 28. apríl
segir m.a. þar sem gagnrýni mín á
blaðið er tekin til meðferðar.
„Hvaða grikk“ hefur Morgunblaðið
gert Sjálfstæðisflokknum með skrif-
um um sjávarútvegsmál? Mánuðum,
misserum og raunar árum saman,
hefur blaðið vakið athygli á því, að
Ákvæði í EES-samningnum
skerða fullveldi Islands
eftir Jólmnn
Þórðarson
Fyrir hálfri öld að kvöldi 16. maí
1941 var settur fundur í sameinuðu
þingi og voru þá lagðar fram þijár
þingsályktunartillögur frá ríkisstjórn
Islands er vörðuðu sjálfstæðismál ís-
lendinga. Efni þessara tillagna var
m.a. það að íslendingar mundu ekki
taka það í mál að endumýja samband-
slagasáttmálann við Danmörku frá
1918 og að lýðveldi yrði stofnað janf-
skjótt og sambandinu við Danmörku
yrði formlega slitið. Þessi þingsálykt-
unartillaga var undanfari þess að
þann 12. janúar 1944 lét ríkisstjórn
Islands útbýta á Alþingi þingsálykt-
unartillögu um niðurfellingu sam-
bandslagasamnirfgsins og frumvarpi
til stjórnskipunarlaga um stjómarskrá
fyrir lýðveldið ísland. Frumvarp þetta
var síðan samþykkt af Alþingi 7.
mars 1944. í þjóðaratkvæðagreiðslu
sem fram fór dagana 20.-23. maí
1944 varð niðurstaða atkvæðagreiðsl-
unnar sú að 97,35% þeirra sem at-
kvæði greiddu lýstu sig fylgjandi sam-
bandsslitum, en 0,52% vildu halda
konugssambandinu við Danmörku.
Með lýðveldisstjórnarskránni voru
95,04%, en 1,44% vom á móti. Þjóðin
stóð sem sagt einhuga saman um að
endurheimta sjálfstæði sitt. Þjóðin var
búin að fá nóg af nær sjö alda er-
lendri stjórn og flutningi á arði af
íslenskum auðlindum úr landi, með
þeim afleiðingum að á tímabili stóð
til að flytja íslendinga af landi brott
og setja þá niður á Jótlandsheiðar í
Danmörku.
Síðan lýðveldið var stofnað hefur
mikið áunnist. Á ég þá helst við út-
færslu landhelginnar í 200 mílur, sem
náðist einnig með samstöðu megin-
hluta þjóðarinnar. Við lýðveldisstofn-
unina máttu erlendir aðilar veiða allt
að þremur mílum frá fjörumáli, sem
þýddi það að þessi erlendu skip máttu
veiða langt inn á firði og þar með var
þeim gefínn kostur á að veiða upp
undir landsteina. Nýting á þessum
gæðum, sém sjórinn og landið hefur
gefið, hcfur að stórum hluta til skilað
sér til þjóðarinnar í hraðri og mikilli
uppbyggingu, sem gerð var miðað við
íslenskar aðstæður og mannfjölda upp
á rúmlega 250 þúsundir. A þessari
hálfu öld hefur auður þjóðarinnar
vaxið það og tekjur á einstakling að
íslendingar hafa fram að þessu verið
í fremstu röð hvað þetta snertir með-
al þjóðanna, þrátt fyrir það dverghag-
kerfí, sem við höfum búið við og fróð-
ir menn í efnahagsmálum telja að sé
á mörkum hins mögulega. Ég vil hins
vegar biðja þig lesandi góður að hug-
leiða það hvort þetta dverghagkerfi
hafi ekki reynst okkur vel, dæmin
sýna það augljóslega, ef hlutirnir eru
skoðaðir vandlega.
í stjórnarskrá lýðveldisins íslands,
sem samþykkt var í framhaldi af
framangreindum aðgerðum, segir svo
í 2. gr.: „Alþingi og forseti Islands
fara saman með löggjafarvaldið. For-
seti og önnur stjómvöld skv. stjómar-
skrá þessari og öðrum landslögum
fara með framkvæmdavaldið. Dóm-
endur fara með dómsvaldið." Það er
grundvallaratriði til þess að telja megi
þjóð sjálfstæða, að það vald sem 2.
gr. stjórnarskrárinnar færir þessum
aðilum að það sé sótt til íslensku þjóð-
arinnar. Ef eitthvert annað ríki eða
„Það er því af algerri
vanþekkingu talað að
halda því fram að EES-
samningurinn hafi ekki
í för með sér skerðingu
á sjálfstæði þeirra
þjóða sem gerast aðilar
að honum.“
ríkjasambönd skerða þetta vald eða
setja á þessa aðila einhver takmörk,
þá er um leið búið að skerða sjálf-
stæði þjóðarinnar. Þá era þessir aðilar
farnir að sækja vald sitt annað en til
þjóðarinnar.
Það er nokkuð furðulegt að nú í
maímánuði 1991, hálfri öld eftir að
Alþingi íslendinga ákvað að losa sig
undan erlendum yfirráðum, að þá
skuli verið að ræða um það á Alþingi
í sambandi við EES-samninginn, sem
augljóslega grandvallast á Rómar-
samningnum, sem er grandvallarlög
Efnahagsbandalags Evrópu, hvort lög
sett af Alþingi eigi að gilda hér fyrir
okkur íslendinga eða ekki. Það er
verið að ræða um það að gefa kost á
því að lög og reglugerðir EB eigi að
ráða þar sem íslensk lög ganga í aðra
átt. Dómstóll EB á síðan að skera úr
um það hvar línu skuli draga. Alveg
er ljóst að hér er verið að vega að
íslensku sjálfstæði. Eflaust hafa ein-
hverjir af okkar nýkjörnu þingmönn-
um, sem af stórum hluta til eru nýlið-
ar, áhuga á að koma með ný lög og
reglur til að bæta hag okkar lands-
manna eins og þingmenn eru alltaf
að reyna. Þá getur þessi góði þing-
maður ekki samið framvarp að lögum
samkvæmt sinni sannfæringu eins og
verið hefur, ef þessi samningur verður
samþykktur, hann verður fyrst að
leita til furstanna sem stjóma EB í
Brassel og kanna hvort þessi væntan-
lega lagasetning kynni að vera and-
stæð lögum eða reglugerðum EB. Ef
sú yrði niðurstaðan þá yrði þessi góði
íslenski þingmaður, sem hafði þá hug-
sjón að setja lög sem bættu stöðu
íslendinga, að draga sitt framvarp til
baka. Þama kemur skerðing á sjálf-
stæðinu fram, þarna verður þessi
þingmaður að sækja sitt vald til er-
lend aðila — íslenskir hagsmunir verða
að víkja. Segjum svo að þingmaðurinn
fengi sitt frumvarp samþykkt á Al-
þingi og frumvarpið síðan staðfest
sem lög. Síðan reyni á þau í ein-
hverju tilviki og ágreiningur yrði, þá
yrði þessu ágreiningsatriði skotið til
EB-dómstólsins, eða afsprengi hans,
hins væntanlega EFTA- og EB-dóm-
stóls, sem síðan dæmdi í málinu, og
þá er ljóst að eftir íslenskum lögum
yrði ekki dæmt. Vinna þingmanna
gæti því orðið einskis virði.
Það er því af algerri vanþekkingu
talað að halda því fram að EES-samn-
ingurinn hafí ekki í för með sér skerð-
ingu á sjálfstæði þeirra þjóða sem
gerast aðilar að honum. Ráðamenn
verða að kanna þetta betur og þá er
ég þess fullviss, ef vilji er fyrir hendi
að þeir hætta að setja ef-ið fyrir fram-
an, þegar þeir velta fyrir sér spurning-
unni um það hvort hinn margnefndi
EES-samningur ef af yrði hafi í för
með sér skerðinu á sjálfstæði íslensku
þjóðarinnar. Skerðingin er alveg ljós,
hér er urn að ræða samruna, það er
ekki um að ræða samstarf eins og
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 1991
23
Islenskir vordagar ’91:
Veljum íslenskt
með núverandi kvótakeiTi væri ver-
ið að færa eignarhald yfir helstu
auðlind landsmanna frá þjóðinni
allri til fámenns hóps manna. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur meiri skyld-
ur við íslensku þjóðina en fámennan
hóp útgerðarmanna. Sturla Böð-
varsson alþingismaður og frambjóð-
andi Sjálfstæðisflokksins, hefur
meiri skyldur við kjósendur í kjör-
dæmi sínu almennt en fámennan
hóp útgerðarmanna.“
Hér seilist blaðið full langt til
varnar og telur að því er virðist að
sókn sé besta vörnin. Sá sem ritar
Reykjavíkurbréf getur hvergi séð
eftir mér haft, að ég veiji núver-
andi kvótakerfi og sérstaklega
hagsmuni útgerðarmanna. Mín af-
staða hefur verið og er, að lögin
um stjórn fískveiða beri að endur-
skoða. og móta eigi sjávarútvegs-
stefnu er taki til veiða og vinnslu.
Byggja verður að mestu á núver-
andi veiðiheimildum skipanna, en
vinnslustöðvarnar fái hlutdeild í
veiðiheimildum svo hagsmunir sjáv-
arbyggðanna verði tryggðir.
Ég tel að koma verði í veg fyrir
brask með kvótann og tryggja beri
með raunhæfum og skýrum hætti
eignarhald þjóðarinnar á auðlindum
sjávar. Leggja verður áherslu á, að
nýta þá fiskistofna sem ónýttir eru
og marka skýra stefnu í markaðs-
málum sjávarafurða.
Ég get ekki fallist á óhefta sölu
veiðileyfa eða að lagt verði á sjávar-
útveginn aflagjald. Með því væri
landbyggðin skattlögð sérstaklega.
Með sömu rökum og menn leggja
til skatt á veiðar mætti leggja til
orkuskatt til ríkisins og þannig verði
allar auðlindir skattlagðar. Það
kann að vera, að sú verði niðurstað-
an.
Að lokum þakka ég blaðinu ágæt
Reykjavíkurbréf og vænti þess að
Morgunblaðið og Sjálfstæðisflokk-
urinn geti náð saman í sjávarút-
vegsmálum.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í
Vesturlandskjördæmi.
Jóhann Þórðarson
t.d. með því að taka þátt í og vera
aðili að Sameinuðu þjóðunum. Þar er
byggt á þeirri grandvallaríeglu þjóð-
arréttar urn fullveldisjafnrétti ríkja,
sama hvort þau eru stór eða smá. Þar
verður ekkert ríki bundið, nema í
mjög takmörkuðum tilvikum, af
ákvörðunum, sem þar eru teknar án
þess að fyrir liggi að ákvörðunin sé
stjómskipulega samþykkt af aðildar-
ríki, andstætt því sem EB-reglurnar
gera ráð fyrir. Þar getur Ráðið sett
reglur, sem bindur aðildarríki, þó það
hafi tekið afstöðu á móti samþykkt-
inni,
Látum ekki óheilla ártölunum sem
enda á tveimur í sögu íslensku þjóðar-
innar fjölga. Ártölin sem mér eru í
minni eru þessi: Gamli sáttmáli 1262,
farstóttin sem kennd var við svarta-
dauða 1402, einokun komið á á ís-
landi 1602 og 1662 fór fram erfðahyll-
ingin (einvaldshylling) í Kópavogi.
Látum ekki árið 1992 verða á skrá
með þessum ártölum. Allir sannir og
frelsisunnandi íslendingar verða að
standa vörð unr það.
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
eftir Ólaf Davíðsson
íslenskir.iðnrekendur hafa að und-
anförnu staðið fyrir margvíslegum
aðgerðum, m.a. í samvinnu við versl-
anir, til að hvetja fólk til að velja
íslenskar vörur. Um þessar mundir
er unnið að þessu átaki í fjölmörgum
verslunum í samvinnu við Kaup-
mannasamtökin.
Það er ekki að ástæðulausu að
iðnrekendur grípa til þessara að-
gerða því mikið er í húfi fyrir ís-
lenskt efnahags-og atvinnulíf.
í íslenskum iðnaði starfa um 20
þúsund manns og era það um 15%
af starfandi fólki á landinu. Til sam-
anburðar má nefna að í sjávarútvegi
- útgerð og fiskvinnslu - starfa um
16 þúsund manns.
Af þeim sem starfa í iðnaði, vinn-
ur um helmingur við framleiðslu á
neysluvörum fyrir heimilin í landinu.
Um árabil jókst einkaneysla jafnt
og þétt og innlend framleiðsla fór
einnig vaxandi. Hún hélt þó ekki í
við innflutning og markaðshlutdeild
innlendrar framleiðslu minnkaði því
nokkuð í sumum greinum.
Síðustu árin hefur hins vegar tek-
ist að halda í horfinu með hlutdeild
innlendrar framleiðslu og í sumum
tilvikum hefur hún jafnvel farið vax-
andi.
Það er kunnara en frá þurfí að
segja að lífskjör á íslandi fara mjög
eftir því hvernig okkur gengur að
afla gjaldeyris. Við þurfum óhjá-
kvæmilega að flytja margt inn til
daglegra neysluþarfa eða til marg-
víslegrar starfsemi. Útflutningur er
því veigamikil undirstaða hagvaxtar
og bafnandi lífskjara í landinu. Sjáv-
arafurðir eru stærsti hluti útflutn-
eftir Magnús E.
Finnsson
Nú er hafið samstarf verslana
innan Kaupmannasamtakanna og
íslenskra framleiðenda í Félagi ísl.
iðnrekenda um kynningu 'á íslensk-
um framleiðsluvörum.
Tugir fyrirtækja taka þátt í þessu
samstarfi og er neytendum boðin
íslensk vara á sérstökum vildarkjör-
um.
í raun og vru er það svo að síðasti
hluti framleiðslunnar er í því fólginn
að koma framleiðslunni til neytenda,
selja hana. Ljóst er að það yrði ekki
um neina framleiðslu að ræða ef
framleiðslan seldist ekki. Því gegnir
íslensk smásöluverslun miklu hlut-
verki í íslenskri framleiðslu.
Þegar íslendingar dvelja í öðrum
löndum er því við brugðið að þeir
komi í verslanir. Áberandi er þar að
sjá hversu stór hluti þess varnings,
sem í boði er, er innlend framleiðsla.
Það kann að eiga þær skýringar að
þarlendur iðnaður sé öflugri og flóra
hans fjölskrúðugri en hér á landi.
Það er hins vegar mín skoðun að
þrátt fyrir það hvað landinn er nú
mikill föðurlandsvinur þá kemur það
ekki fram í tryggð hans við innlend-
an iðnað. Við sem teljumst „landinn“
erum ginnkeyptari fyrir erlendri
vöru en flestar aðrar þjóðir. Þessu
er hægt að breyta a.rn.k. varðandi
daglega neysluvöru. Slík breyting
færir okkur einnig umbun varðandi
gjaldeyri, aukna atvinnu og tekjur
til samfélagsins almennt.
íslenskur iðnaður jafnt sem aðrar
atvinnugreinar stendur nú á þrösk-
uldi þeirra dýra sem liggja að Evr-
Ólafur Davíðsson
„Það skiptir miklu máli
að íslenskur iðnaður
nái að vaxa og dafna í
framtíðinni. Hann er í
harðri samkeppni við
erlenda framleiðslu og
verður að standast þá
samkeppni. Þessi er-
lenda samkeppni þýðir
einfaldleg-a að íslensk-
ur iðnaður verður að
standa sig eins og best
gerist erlendis.“
ings og þær munu áfram verða það
á næstu árum. Stór hluti þessa út-
Magnús E. Finnsson
flutnings eru unnar vörur, t.d. fyrst-
iafurðirnar, sem era í engu frá-
brugðnar margvíslegri annarri iðn-
framleiðslu. Það eru því engin skörp
skil milli fiskiðnaðar og annars
neysluvöruiðnaðar.
Þótt útflutningur gegni veiga-
miklu hlutverki í þjóðarbúskapunum,
gildir alveg sama máli urn fram-
leiðslu sem sparar gjaldeyri, að því
tilskildu að um hagkvæma fram-
leiðslu sé að ræða sem stenst erlenda
samkeppni.
Það skiptir miklu máli að íslenskur
iðnaður nái að vaxa og dafna í fram-
tíðinni. Hann er í harðri samkeppni
við erlenda framleiðslu og verður að
standast þá samkeppni. Þessi er-
lenda samkeppni þýðir einfaldlega
að íslenskur iðnaður verður að
standa sig eins og best gerist erlend-
is. Rekstur hans verður að vera arð-
vænlegur og það skilar líka þjóðarbú-
inu mestum afrakstri.
Undirtektir almennings við hvatn-
ingu iðnaðarins hafa verið mjög já-
kvæðar og því augljóst að þau rök
fyrir eflingu íslensks iðnaðar, sem '•
ég nefndi hér að framan, eiga góðan
hljómgrunn meðal fólks. Islenskir
iðnrekendur vita hins vegar að þessi
rök mega sín lítils ef framleiðsla
þeirra er ekki samkeppnisfær í verði
og gæðum við það sem erlendir fram-
leiðendur bjóða. Þetta hlýtur áfram
að verða leiðarljós í íslenskum iðnaði.
Félag íslenskra iðnrekenda þakkar
kaupmönnum og samtökum þeirra
kærlega fyrir samstarfíð nú og iðn-
rekendur vilja eiga gott samstarf við
verslunina í framtíðinni.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félags íslenskra iðnrekenda.
áður. íslensk verslun væntir þess
sama. Það er m.a. tilgangurinn með
þessari kynningu að efla skilning
viðskiptavina á því mikilvægi sem
þessar aðalatvinnugreinar landsins
gegna fyrir þjóðarbúið. íslensk
framleiðsluvara er oft og tíðum betri
vara en sú erlenda. Dæmi hafa sann-
að a.m.k. á vettvangi matvöru að
svo er, og hefur erlend vara sem
boðin er í samkeppni við innlenda
ekki haft roð við þeirri innlendu að
gæðum. Með samstilltu átaki geta
þessar stóra atvinnugreinar fyrir
atbeina neytenda styrkt íslenskt at-
vinnu- og efnahagslíf. I verslunar-
þjónustu og iðnaði liggur vaxtar-
broddur íslands í framtíðinni. Ef vel
gengur þá þurfum við engu að kvíða
um framtíð barna okkar í íslensku
þjóðfélagi.
ópu. Líklegt er að honum verði veitt
meiri samkeppni innan fárra ára en
Höfundur er framkvæmdastjóri
Kaupmannasamtaka íslands.
Islandsdagur í upplýs-
ingamiðstöð ferðamála
UPPLY SING AMIÐSTOÐ
ferðamála á íslandi stendur
fyrir kynningu á ferðamögu-
leikum innanlands laugardag-
inn 25. maí í Bankastræti 2,
Bernhöftstorfunni.
Fulltrúar frá öllum helstu aðil-
um í ferðaþjónustu, s.s. ferða-
skrifstofum, Ferðaþjónustu
bænda, ferðafélögum, Ferðamála-
samtökum landshlutanna og fleiri
verða á staðnum með kynningar-
efni um ferðalög innanlands í
sumar. Opið hús verður frá kl.
10-18.
Gestum gefst kostur á að
spreyta sig á myndagetraun og
verða ferðavinningar í boði auk
þess sem boðið verður upp á skoð-
unarferðir með leiðsögn um borg-
ina kl. 13 og 15 ásamt fleiri uppá-
komurn.
VORDAGAR í VERSL-
UN OGIÐNAÐI