Morgunblaðið - 24.05.1991, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 24.05.1991, Blaðsíða 26
26 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 1991 Iðnaðarráðherra: „Ráðstj ómarhugmynd- ir stj ómarandstæðinga4 ‘ Vaxtahækkun er skattahækkun, segir Svavar Gestsson FRAMHALDSUMRÆÐUR um stefnuræðu forsætisráðherra voru í Sam- einuðu þingi í fyrradag. Ekki tókst að ljúka umræðu og verður henni framhaldið á mánudaginn. Þá verður væntanlega einnig skýrsla fjár- málaráðherra um stöðu ríkisfjármála rædd en henni var dreift til þing- manna í upphafi fundar. Kristín Einarsdóttir (SK-Rv) taldi ekki þörf á að bæta mörgu við gagnrýni talsmanna Kvennalistans sem fram hafði komið í útvarpsum- ræðunum síðastliðið þriðjudagskvöld en það voru nokkur atriði sem hún vildi ræða frekar, m.a. taldi hún ummæli í stefnuræðu Davíðs Odds- sonar forsætisráðherra um að ríkis- stjórn hefði bolmagn til að fella úr gildi margvísleg ólög skráð og óskráð sem truflað hefðu menn við verð- mætasköpun og viðskipti, benda til þess að hömlulaust markaðskerfi væri stefna ríkisstjórnarinnar. Kristín taldi einnig ástæðu til að forsætisráðherra útskýrði betur það stefnumarkmið að kannaðir yrðu kostir þess að tengja íslensku krón- una við evrópska myntkerfið. Hvern- ig ætlaði ríkisstjórnin að mæta sveifl- um í hagkerfinu? Það mátti skilja af orðum ræðumanns að hún tryði ríkisstjórninni til að seilast í vasa launafólks í þeim tilgangi. Ræðumaður taidi fyrstu ráðstaf- anir ríkisstjórnarinnar ekki lofa góðu. Hún spennti upp vextina og fjármagnseigendur högnuðust án þess að þurfa að greiða nokkuð af þeim ávinningi. Krístin taldi litla stoð í ákvæði í stefnuskrá ríkisstjórnar- innar um að samræmd yrði skatt- lagning eigna og eignatekna. í stefnuræðu forsætisráðherra kom m.a. fram að lögð yrði mikil áhersla á einkavæðingu ríkisfyrir- tækja. Kristínu fannst oftast vera talað um einkavæðingu einkavæð- ingarinnar vegna, hún taldi að sölu ríkisfyrirtækja yrði að gaumgæfa mjög vel. Reynslan væri misjöfn er- lendis og oft hefði ekki verið tekið tillit til heildarhagsmuna. Ræðumað- ur varaði við að komið yrði á fót einokunarfyrirtækjum í einkaeigu og var Bifreiðaskoðun íslands nefnd í því sambandi. Kristín taldi það þó vera af hinu góða að dregið yrði úr miðstýringu í kerfinu og sjálfstjórn stofnana og ábyrgð starfsmanna yrði aukin. Kristín sagði ráðuneyti umhverfis- máia vera eitt hið mikilvægasta í stjórnarráðinu og ítrekaði þá skoðun að gera yrði hinar ströngustu kröfur í því álveri sem væntanlega verður reist á næstu árum. Hún innti um- hverfismálaráðherra um stöðu þeirra mála. Ræðumaður óttaðist um velferð- arríkið í höndum þessarar ríkisstjórn- ar og reifaði hann sérstaklega mál- efni kvenna og barna og brýndi fyr- ir þingmönnum að standa betur á þeim málum en hingað til hefði reynst. Almennt sýndist Kristínu Einarsdóttur málafylgja ríkisstjóm- arinnar bera miklu ráðleysi vitni. Ríkisstjórninni yrði einna helst til úrræða að gefa alveg eftir efnahags- lega stjórn til yfirþjóðlegra stofnana. í ræðulok sagði Kristín Einarsdóttir að Samtök um Kvennalista myndu leitast við að vera málefnaleg og þingmenn hans myndu taka ' undir þau málefni ríkisstjórnarinnar sem góð þættu. En þeirra hlutverk yrði að gæta hagsmuna kvenna, bama og umhverfisins og sjá til þess að efnalegt og menningarlegt sjálfstæði þjóðarinnar yrði í heiðri haft. Allt blátt Svavar Gestsson (Ab-Rv) gerði að umtalsefni í upphafi sinnar ræðu að stefnuyfirlýsingar ög skýrslur þessarar ríkisstjórnar væm bundnar í bláu bandi. Taldi Svavar það viðeig- andi að litur Sjálfstæðisflokksins væri á útgáfunni því allt væri blátt frá þessari ríkisstjórn; kratar ættu þar ekkert nema fimm stóla. Svavar ræddi nokkuð útgáfu ríkis- stjórnarinnar. Hann gagnrýndi harð- lega að ráðherrar ríkisstjórnarinnar hefðu í útvarpsumræðum í fyrra- kvöld talað um skýrslu fjármálaráð- herra um stöðu ríkisfjármála áður en þingmenn hefðu borið hana aug- um. Nú hefði þessari skýrslu verið dreift í upphafi þessa þingfundar; svo seint að óhjákvæmilegt væri að hafa um hana sérstaka umræðu, væntan- lega í næstu viku. Stefnuyfirlýsing ríkisstjórnarinnar, fyrsta bláa kverið, hefði vakið athygli fyrir það að vera stutt og snaggaralegt en fram hefði komið samkvæmt viðtölum við ráð- herra að til væm gögn sem hétu „bakskjöl". Svavar vildi fá að vita hvar þessi bakskjöl væru og vænti þess að forsætisráðherrann sæi sér fært að birta þinginu þessi skjöl. „Hvað er í hinum óttalegu bakskjöl- um?“ Svavar taldi mögulegt að ein- hver þeirra væru eldri en frá því í kosningunum. E.t.v. mars eða febrú- ar. Svavar gerði að umtalsefni það val ríkisstjórnarinnar að hafna skattahækkunum en hækka frekar vexti. Svavar sagði vaxtahækkun vera ekkert annað en skattahækkun á atvinnuvegi og húsbyggjendur. Síðasta vaxtahækkun væri í þynging um 7-8 milljarða. Þessi skattahækk- un legðist á atvinnuvegina og ein- staklinga án tillits til fjárhags þeirra sem greiða ættu. Hann innti forsæt- isráðherra og viðskiptaráðherra eftir því, hvaða kannanir lægju fyrir um áhrif þessara vaxtahækkana á hag húsbyggjenda og hag atvinnguveg- anna og möguleika þeirra til að greiða kaupbætur í samræmi við þann viðskiptakjarabata sem þjóðin hefði fengið undanfarin misseri. Félagsmálaráðherrann var einnig inntur eftir því hver hann hygði áhrif vaxtahækkana verða á húsbréfa- og vaxtabótakerfið. Svavar samþykkti ekki þau rök að ríkisstjórnin tæki við þjóðarbúinu í kaldakoli og yrði því að hækka vextina. Sparnaður landsmanna færi eftir fleiru en vaxtastigi, greindi hann frá því að í aprílmánuði síðast- liðnum hefði aukning í innlánum og ný útgáfa verðbréfa numið 1,3 millj- arði, en almenn útlán á sama tíma um 1,1 milljarði. Þetta bæri því ekki vitni að sparnaður hefði verið að hrynja. Svavar taldi í sinni ræðu að ríkis- stjórnin stefndi að því að binda Is- land við erlend bandalög í ríkari mæli. Hvað þýddi það að tengjast evrópska myntkerfinu og afsala sér gengisskráningarvaldinu? Hann spurði hvort þetta hefði verið rætt innan þingflokka Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks. Óskertur hlutur Eiður Guðnason umhverfismála- ráðherra tók undir orð Kristínar Ein- arsdóttur um að umhverfismálin væru hin mikilvægustu og vildi full- vissa hana um að nýtt álver yrði búið hinum fullkomnustu mengunar- vörnum sem tíðkanlegar væru í slíkum fyrirtækjum. Eiður svaraði Svavari Gestssyni því að auðvitað hefði verið rætt inn- an þingflokks Alþýðuflokks um að kanna fordómalaust að tengjast evr- ópska myntkerfinu. Eiður sagðist hafa heyrt það áður að Alþýðuflokkurinn hefði fengið litlu framgengt í þessu stjórnarsam- starfi. Hann taldi það ekki lítinn hlut að fá þann málaflokk sem 86-87% landsmanna teldu mestu skipta, þ.e.a.s. umhverfismál. Jóhannes Geir Sigurgeirsson (F-Ne) vísaði til ummæla Davíðs Oddssonar að ríkisstjómin mæti það svo að hæfilegar aðhaldsaðgerðir á sviði ríkisfjármála og peningamála myndu duga til að koma á jafnvægi í þjóðarbúskapnum og varðveita for- sendur kjarasáttar og stöðuðleika í gengi. Það skyti skökku við ef þetta hefði verið allur vandinn sem við blasti en tala svo með þeim hætti að ekki stæði steinn yfir steini í pen- inga- og ríkisfjármálum. Jóhannes Jón Svavar Sigurðsson Gestsson Geir taldi að stærsti þensluvaldurinn á peningamarkaðnum væri ekki ríkisfjármálin heldur húsnæðismálin. Húsbréfakerfinu hefði verði skellt inn án þess að hyggja nánar að því að sníða agnúana af eldra kerfi. Hefði harka Jóhönnu Sigurðardóttur félagsmálaráðherra þar ráðið svo engu tauti hefði verið við komandi. Það kom fram í ræðu Jóhannesar Geirs að Alþýðubandalagið hefði að nokkru leyti brugðist á síðustu mán- uðunum í ríkistjórnarsamstarfinu. Fjármálaráðherrann hefði reynst of undanlátssamur og ríkisfjármálin að nokkru leyti farið úr böndum. Enn alvarlegra hefði þó verið að ráðherr- ar hefðu hætt að gera greinarmun á flokk og ríki. Það hefði m.a. komið fram í útgáfu auglýsingabæklinga og samningagleði um nýfram- kvæmdir. Um stefnu núverandi ríkisstjórn- arinnar almennt sagði ræðumaður m.a. að hún einkenndist af hörðum enskum fijálshyggjuskóla og fyrstu aðgerðir ríkisstjórnarinnar staðfestu það. Jóhannes Geir ræddi í nokkru máli um landbúnaðarmál og fagnaði því að framfylgja ætti þeirri stefnu sem bændur og stjómvöld hefðu mótað. Ræðumaður lýsti sig einnig fylgjandi því að skógrækt væri mála- flokkur sem tilheyrði landbúnaðar- ráðuneytinu og innti Halldór Blöndal nánar um það atriði. Davíð Oddsson forsætisráðherra var spurður um hvort lög um aðstöðugjöld væru meðal þeirra ólaga sem ætti að breyta eða fella úr gildi. Hagkvæmni ogjöfnuður Jón Sigurðsson iðnaðar- og við- skiptaráðherra sagði að ríkisstjórnin væri mynduð um stór verkefni, fijáls- ara, jafnara og réttlátara þjóðfélag; ijúfa kyrrstöðu og efla verðmæta- sköpun. Það væri ranghugmynd að hagkvæmni og jöfnuður þyrftu að rekast á. Miklu oftar en ekki færi markaðsfrélsi og jafnrétti einstakl- inganna saman. Iðnaðar- og við- skiptaráðherra taldi að fyrri fjár- málaráðherra hefði margt vel gert en tók undir þau orð Jóhannesar Geirs Sigurgeirssonar að Olafi Ragn- ari Grímsyni hefði nokkuð skjöplast í lok síns valdaferils. Ræðumaður fagnaði því hve stjórnarandstæðing- ar létu sér annt um stefnumál Al- þýðuflokksins. Um sjávarútvegsmál sagði ráðherrann m.a. mikilvægt að ná því skipulagi sem skilaði sem mestum arði fyrir þjóðarbúið og það fólk sem við sjávarútveginn inni. Fiskveiðistjórnkerfið hefði lent í vanda. T.a.m. kæmu upp ný vanda- mál þegar 2.000 smábátum hefði verið bætt við kerfið og það væru vaxandi vandamál varðandi viðskipti og framsal með veiðiheimildir. Gera þyrfti ákvæðið í lögum um stjóm fiskveiða um að fiskstofnarnir væru þjóðareign virkt. Ræðumaður sagði að móta yrði landbúnaðarstefnu sem hefði að leið- arljósi lægra verð til neytenda, bætta samkeppnisstöðu bænda og verndun, lægri ríkisútgjöld og gróðurvernd. Þetta fæli m.a. í sér breytingar á dreifingar- og vinnslukerfi landbún- aðarvara í framhaldi af endurskoðun búvörusamningsins. Unnið yrði af skynsemi að því að lækka kostnaðinn í þessu kerfi. Viðskiptaráðherra sagði húsnæði- skerfið frá 1986 hafa verið mistök frá upphafi. Ráðherra sagði vanda og kostnað í húsnæðismálum nú ekki lengur falinn í reykjarkófi verð- bólgubálsins. í sinni ræðu hafnaði hann „ráðstjórnarhugsun" sem hann taldi sig verða varan við í málflutn- ingi stjórnarandstæðinga; ætla að stjórna vöxtum með valdboði. Svavar Gestsson hefði talað um vexti sem skatt. Ræðumaður minnti á að fjár- magnseigendur væru m.a. almenn- ingssjóðir s.s. lífeyrissjóðir og að þúsundir íslendinga ættu sparifé. Vextir væru til að auka sparnað, draga úr neyslu og hafa áhrif á ráð- stöfun fjármuna. Ríkisstjórnin hefði orðið að horfast í augu við veruleik- ann á lánamarkaðinum. Jóhanna Sigurðardóttir, félags- málaráðherra, tók næst til máls. Svaraði hún gagnrýni á hækkun vaxta á húsnæðismálastjórnarlánum og lagði fram dæmi um hvað þessi vaxtahækkun þýddi í aukinni greiðslubyrði. Lagði hún áherslu á að fólk með lágar og meðal tekjur fengi vaxtakostnaðinn endurgreidd- an. Hún svaraði einnig gagnrýni á húsbréfakerfið sem komið hafði fram í máli Ólafs Ragnars Grímssonar fyrr í umræðunum. Sagði Jóhanna að hún teldi að ekkert hefði aðstoðað fyrrum íjármálaráðherra jafn mikið við að ná niður halla ríkissjóðs og húsbréfakerfið. Ólafur Ragnar hefði hins vegar kosið að fjármagna ríkis- sjóð í' gegnum Seðlabanka til að koma í veg fyrir hækkanir á spari- skírteinum. Davíð Oddsson, forsætisráð- herra, svaraði ýmsum athugasemd- um sem komið höfðu fram í máli fyrri ræðumanna. Taldi hann alþýðu- bandalagsmenn m.a. gera full mikið úr þeim lit sem væri á nýframlagðri skýrslu um ríkisfjármál. Ef jafn djúp merking væri lögð í aðra hluti s.s. nýtt merki Alþýðubandalagsins mætti lesa úr því margt. Þar væri t.d. rauður punktur sem gæti þýtt enda sósíalismans og græn sletta sem væntanlega ætti að minna á fortíð formannsins í Möðruvalla- hreyfingunni. Varðandi allt. tal um einhver „bakskjöl" þá hefði það legið fyrir frá því að stjórnin var mynduð að ætlunin væri að leggja fram ítar- legri stjórnarsáttmála í haust. Hann sagðist telja að þessar um- ræður, sem hefðu orðið í kringum stefnuræðuna, sönnuðu að fullyrð- ingar um að auðvelt hefði verið að endurvekja fyrri ríkisstjórn væru rángar. Það mikill ágreiningur væri uppi milli þessara flokka. Þá væri það líka augljóslega rangt að Kvennalistinn hefði getað orðið slíkri stjórn einhver styrkur. '“•v FLUGLEIDIR Upplýsingar í síma 690300 (alla 7 daga vikunnar) á söluskrifstofum okkar, hjá umboðsmönnum um land allt og ferðaskrifstofum. *Stgr. á manninn m.v. 4 í bíl í b-flokki (2 fullorðna og 2 börn, 2-11 ára). E3ŒJ

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.