Morgunblaðið - 14.06.1991, Page 19

Morgunblaðið - 14.06.1991, Page 19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 1991 19 Morgunblaðið/Þorkell. Ráðstefnugestir í fjöruferð Ráðstefnugestir á norrænu umhverfismenntunarráðstefnunni voru á faraldsfæti í gær og kynntu sér ís- lenska umhverfiskennslu og íslenskt umhverfi. Einn hópur ráðstefnugesta fór í flöruferð að Gróttu á Selt- jarnarnesi og á myndinni sést hluti hans við athuganir í góða veðrinu. Jón Olafsson, hafefnafræðingur: Geislavirkni í hafinu langt undir mörkum MENGUN í hafinu er með margvíslegum hætti. Jón Ólafsson, hafefna- fræðingur, flutti í gær erindi um mengandi efni og hafið. Þar gerði hann skil megnun af geislavirkum efnum, DDT og PCB, nitrati og fosfati og koltvísýringi. í erindi hans kom fram, að koltvísýringur er mjög víða og fer vaxandi, en mengun af hinum efnunum er mest við þéttbýlustu svæðin og iðnaðarsvæði. Jón sagði, að athuganir, sem gerð- ar hafa verið í Norðurhafi og í Atl- antshafinu sunnan íslands, annar vegar á hafstraumum og hins vegar á útbreiðslu geislavirkra efna, bentu til þess að lárétt útbreiðsla í hafinu réðist í aðalatriðum af ríkjandi straumakerfi. Þetta kæmi fram, væru borin saman straumakort og útbreiðsla úrgangs (Cs-137) frá end- urvinnslustöðum kjamorkuúrgangs svo sem Sellafield. Sjór með háan Cs-137 styrk flytjist úr íriandshafi norður fyrir Skotland, inn í Norð- ursjó, þaðan inn í Noregshaf með Norður-Atlantshafsstraumnum uns straumurinn skipti sér út af Norður- Noregi og færi annar hlutinn inn í Barentshaf, en hinn hlutinn með Vestur-Svalbarðsstraumnum til Norður- Grænlands og loks til suðurs með Austur-Grænlandsstraumnum. Við strendur íslands væri geisla- virkni mun lægri en á sambærilegri breidd við Noreg eða Grænland. Þessi hefði valdið straumur, sem færi rétt- sælis um landið og flytti sjó sunnan úr hafi, en geislavirkni í þeim sjó væri nær eingöngu leyfa þess, sem dreifðist um öll höf vegna tilrauna með kjarnavopn í lofti fyrir um 30 árum. Jón gat mælinga á geisla- virkni og sagði að hún væri langt undir viðmiðunarmörkum á höfunum umhvefis okkur. Þá ræddi hann um eiturefnin DDT og PCB og sagði að PCB væri sér- lega útbreitt í sjávarseti undan ströndum iðnaðarsvæða, en það hefði einnig borist um loftveg til ijarlæg- ari staða. Þá sýndi hann dæmi um innihald PCB í þorsklifur úr Norð- ursjó, þar sem glögglega kom fram að styrkurinn minnkaði er fjær dró iðnaðarkjömum. Einnig sýndi hann mælingar úr selsfitu og kom þar í ljós að ástandið var margfalt verra í Norðursjó^ og Eystrasalti en til dæmis við ísland og Svalbarða, en langminnstra áhrifa af PCB og DDT gætir við Suðurskautslandið. Jón fjallaði einnig um offrjósemi af völdum fosfats og nitrats, sem voru aðalvaldurinn að þörungaplág- unni svokölluðu við Svfþjóð og Noreg í maí 1988. Þessi mengun stafar mest af mikillí áburðargjöf í landbún- aði og skoipi frá þéttbýlum svæðum, en offrjósemi á strandsvæðum hér á landi er óþekkt fyrirbrigði. Loks kynnti hann koltvísýring í hafinu, en í heimshöfunum er um 50 sinnum meira af honum en í andrúmsloftinu, hlutverk hans í lífríki sjávar og þurr- lendis er jafnmikið og hlutverk súr- efnis. 1 20-35% AFSLÁTTU R Á 40 NOTUÐUM BÍLUM SEM TEKNIR HAFA VERIÐ UPP í NÝJA ÞETTA EINSTAKA TILBOÐ STENDUR AÐEINS í FÁA DAGA OPIÐ LAUGARDAG KL. 10-17

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.