Morgunblaðið - 14.06.1991, Síða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 1991
„MraÚcirndtLL fyrir Fej’ra.rL 'Qi. "
Með
morgunkaffinu
Ég veit hann verður myrt-
ur. En verð ég sýknuð ...?
Á ÖFUGUM ENDA
Síst er því að neita að tekist hef-
ur að koma nokkurri hreyfingu á
mál og mannlíf vegna vímuefna-
neyslu á íslandi. Tekist hefur að
mynda fjölmenn samtök á þeim
grundvelli. SÁÁ er okkur sagt að
hafi níu þúsund félagsmenn. For-
eldrasamtökin Vímulaus æska hafa
átta þúsund félagsmenn. Töluverð
umsvif eru á veguin þessara sam-
taka. Og mörgu má hér við auka
þó að nefndar hafi verið fyrirferðar-
mestu fjöldahreyfingar.
Við skulum ekki gera lítið úr þessu
starfi öllu saman. Það hefur að vísu
ekki valdið neinum straumhvörfum
almennt. Viðnám í varnarstöðu er í
sínu gildi þó engir stórir sigrar vinn-
ist. En hinu er ekki að neita að auð-
veldast virðist að vekja athygli al-
mennings þar sem byijað er á öfug-
um enda.
Sú kenning hefur verið boðuð
nokkra síðustu áratugi að drykkju-
hneigð væri meðfæddur sjúkdómur.
Ef þessir fæddu alkóhólistar vendust
áfengi yrðu þeir háðir því og misstu
alla sjálfsstjórn gagnvart ástríðunni.
Þessari kenningu fylgir sú skoðun
að mestu máli skipti að finna alkóhó-
listana sem yngsta og koma þeim í
bindindi svo að þeir geti verið óvirk-
ir alkóhólistar. Áthyglinni er þá beint
svo ákveðið að þessum sídrykkju-
mönnum að litið er oft fram hjá
annarri neyslu áfengis.
Þá sem líta á drykkjuhneigðina
sem sjúkdóm er eðlilegt að spyrja
hvort þeir trúi því að sullaveiki hefði
verið útrýmt á íslandi með því einu
að herða á lækningatilraunum þeirra
sem orðnir voru sjúkir? Sullaveikin
hvarf þegar sýkingarleiðinni var lok-
að með viðeigandi hreinlæti. — Eins
og allir vita.
Neysla áfengis er hættuleg þeim
sem ekki eru orðnir sídrykkjumenn.
Stundum leggjast menn fyrir ofur-
ölvi úti á víðavangi og vakna ekki
aftur til þessa lífs. Menn þurfa ekki
að vera orðnir sídrykkjumenn til
þess að vínandinn lami líffæri svo
að ælan komist ejtki alla leið en
berist í barka svo að maðurinn kafni
í spýju sinni.
Eldur og vatn verður ölvuðum að
grandi þó að ekki séu sídrykkjumenn
og enginn nefni þá alkóhólista.
Svo er það ölvun í umferðinni sem
er miklu fyrirferðarmest alls þess
sem hér er tæpt á. í hverri viku er
hópur manna staðinn að því að sitja
ölvaður undir stýri. Þó vita allir að
það er óhæfa.
Fyrir 60 árum, þegar verið var
að tengja byggðir landsins bílfærum
ruðningum, bröttum, mjóum og
krókóttum, voru sagðar frægðarsög-
ur af bílstjórum sem hefðu ekið
verstu kaflana með aðra hönd á stýr-
inu en hina á brennivínsflöskunni.
Nú er það ekki hægt þar sem allir
vita að ölvun undir stýri býður dauð-
anum heim.
I Bandaríkjunum tóku mæður,
sem misst höfðu syni sína vegna
ölvunar í umferð, höndum saman
gegn ölvun á vegunum. Það var
auðvelt að benda á að ölvun í um-
ferðinni var mannskæðari en þátt-
taka í heimsstyrjöld. Hitt fundu
menn að ættu þeir ekki að snerta
bílinn eftir að hafa neytt áfengis
Ég vil þakka Níls Gíslasyni fyrir
ágæta grein sem birtist eftir hann
í Morgunblaðinu fyrir skömmu því
þar kemur han beint að kjama
málsins varðandi kristindóminn og
það að vera kristinn. Sá sem vill
vera kristin verður að trúa öllu sem
stendur í Biblíunni, ekki bara því
sem þægilegt er að trúa hveiju sinni.
Þetta hlýtur að teljast grundvallar-
skilyrði sem ekki verður vikist und-
an. Þarna skilur á milli þess sann-
kristna og hins sem játar aðeins
með vörunum, en það er því miður
ansi stór hópur er ég hræddur um.
Ástæðan mun ekki síst vera sú að
Þjóðkirkjan hefur verið heldur slöpp
við hreina og ómengaða boðun orðs-
ins. Prestar hafa meira að segja
sumir hveijir verið andatrúarmenn
og svo tekið allskonar mannasetn-
ingar fram yfir hið heilaga.orð svo
ekki er von á góðu.
Sumir telja sig ekki getað trúað
á ýmislegt í Biblíunni, s.s. það að
Guð hafi skapað heiminn á sjö dög-
um og vilja heldur trúa að allt, þar
með talið maðurinn, hafi orðið til
fyrir hreina tilviljun eins og Darwin
segir. Þeir segja gjarna að þarna
sé um líkingu að ræða en er það
ekki sama og að segja að þetta sé
lygi? Þessir sömu vilja ekki trúa að
Guð hafi skapað Adam og Evu en
væri þeim hollast að vera ódrukknir
alla daga svo mikill sem þáttur bíls-
ins var orðinn í lífi þeirra. Þess vegna
urðu samtök mæðranna bindindis-
hreyfing í raun.
Á þetta allt er minnt svo að sjá
megi á hvorum endanum byija skal
vilji menn ná sigri í baráttu við vímu-
efnin. Á skal að ósi stemma. Sá
veldur miklu sem upphafínu veldur.
Það er bindindishreyfingin sem
byijar á réttum enda, hvaða form
sem hún velur sér. Blóði drifinn og
ægilegur er ferill margra sem hefðu
skilað sér glaðir til vinnu að morgni
hefðu þeir náð heilir heim. Er ekki
unnt hér eins og í Bandaríkjunum
að sýna í verki samúð með þeim sem
um sárt eiga að binda?
Er ekki tími til kominn að byija
á réttum enda? „ „
H. Kr.
finnst sennilegra að maðurinn, og
þar með þeir sjálfir, sé kominn af
öpum! Og geta þá þessi hinir sömu
þá nokkuð frekar trúað á meyfæð-
inguna eða kraftaverk Jesú og upp-
risu? Er þá ekki farið að efast um
þetta líka? Og hvað verður þá eftir?
Efasemdir og aftur efasemdir. Sá
sem vill verða kristinn og taka sig
til og lesa Biblíuna alla og sé það
gert með réttu hugarfari mun við-
komandi komast að raun um að
ALLT sem þar stendur er sannleikur
og að engin lygi finnst í hinu inn-
blásna orði.
Það er annars furðulegt hvað
mönnum getur dottið í hug í þessu
sambandi og virðast stundum engin
takmörk fyrir því.
Ég sá því haldið fam á prenti í
Morgunblaðinu fyrir skömmu að
skírnin ein nægði til að verða hólp-
inn og það þó viðkomandi hefði ver-
ið skírður sem ómálga barn. Hvern-
ig á viðkomandi einstaklingur að
vera hólpinn ef hann hafnar Jesú
og Biblíunni er hann kemst á fullorð-
insaldur? Ég bara spyr. Nei, heim-
skan ríður ekki við einteyming þeg-
ar hún stígur á stall á annað borð.
Það er þvi ekki vanþörf á að vara
fólk við — vil ég því þakka áður-
nefnda grein og vonast til að sjá
fleiri slíkar.
J. Magnússon
Grundvallarskilyrði
Víkverji skrifar
Sýning sú sem opnuð var á Kjar-
valsstöðum um síðustu helgi á
verkum bandaríska nútímalista-
mannsins Christo er um margt
merkileg. Hún á eflaust eftir að
vekja mikið umtal og næsta víst
er að mjög skiptar skoðanir eiga
eftir að verða um hana. Christo er
þekktastur fyrir að „pakka“ inn
ýmiss konar mannvirkjum eða nátt-
úrulegum fyrirbærum og fjármagn-
ar hann þessi verkefni sín með því
að selja skissur og teikningar af
því sem hann ætlar að gera. Ekki
neitt smá verk t.d. í ljósi þess að
það verkefni sem hann fæst við
þessa stundina á eftir að kosta á
þriðja milljarð íslenskra króna. Það
eru fyrst og fremst slíkar myndir
sem eru til sýningar á Kjarvalsstöð-
um enda má segja að þau séu hin
eiginlega list Christos. Verkefnin
hans eru takmörkuð við þann stað
og þá stund sem þau fara fram.
XXX
Morgunblaðinu sl. þriðjudag er
viðtal við sænska auðkýfinginn
Torsten Lilja, eiganda þeirra verka
sem hér eru nú til sýnis. Það er
mjög fróðlegt að lesa sjónarmið
hans og heimspeki, ekki síst í ljósi
þess að hann veitir fjölmiðlum nán-
ast aldrei viðtöl. Lilja, sem ásamt
fjölskyldu sinni á stærsta safn verka
Christos í heimi, er meðal annars
spurður hvað það sé við verk lista-
mannsins sem höfði til hans. Hann
svarar því til að stundum eigi hann
erfitt með að greina hina listrænu
fegurð í verkunum. Hins vegar geti
hann alltaf notið þess afreks að
láta sér detta þessa hluti í hug og
takast að framkvæma þá. Það get-
ur verið athyglisvert fyrir sýningar-
gesti að nálgast verk Christos með
þetta á bak við eyrað. Christo er
einn þekktasti samtímalistamaður
okkar tíma, hugsanlega sá allra
þekktasti, og er mikill fengur í að
fá að beija verk hans augum.
Víkveiji dagsins fór fullur tor-
tryggni á sýninguna en heillaðist
vægast sagt af því sem hann sá.
Annars er það aðdáunarvert hvað
forráðamönnum Kjarvalsstaða hef-
ur tekist að fá mikið af merkilegri
nútímalist til sýninga á síðustu
misserum. Má nefna sýningar á
verkum Fluxus-hópsins, Cobra-
hópsins og Yoko Ono. Vissulega
geta menn haft mismunandi skoð-
anir á nútímalist. Það á hins vegar
við um alla list. Eftir stendur að
tekist hefur að fá til sýningar verk
eftir marga af þekktustu samtíma-
listamönnum veraldar og vonandi
að framhald verði á.
xxx
að hefur borið töluvert á því í
fjölmiðlum að undanförnu að
nokkurs misskilnings gætir varð-
andi stöðu borganna Berlín og Bonn
í Þýskalandi eftir sameiningu Aust-
ur- og Vestur-Þýskalands. Er oft
vísað til Berlínar í fréttum sem
„verðandi“ höfuðborgar Þýskalands
eða sagt að „hugsanlega verði“
borgin höfuðborg landsins á ný.
Hið rétta er að Berlín er höfuðborg
Þýskalands. í samningi þýsku
ríkjanna um sameingu landsins var
gerður greinarmunur á höfuðborg
(Hauptstadt) og aðsetri þings og
ríkisstjórnar (Regierungssitz).
Þannig varð Berlín að höfuðborg
3. október sl. þó að þing og ríkis-
stjórn hafi enn aðsetur í Bonn.
Þann 20. þessa mánaðar verður svo
tekin ákvörðun um hvort færa eigi
þá starfsemi til Berlínar, hafa hana
áfram í Bonn eða skipta henni á
milli borganna tveggja.