Morgunblaðið - 02.07.1991, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JULl 1991
ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegsráðherra segir að með víðtæku end-
urskoðunarstarfi á löggjöf um fiskveiðistjórnun eigi að freista þess
að bæta það kerfi sem nú er við lýði og þróa það. Ætlunin sé að hefja
þetta endurskoðunarstarf á næstunni. Sjávarútvegsráðherra segir að
yrði tekin upp sala veiðileyfa yrði um að ræða miklar fjármagnstil-
færslur frá landsbyggð til þéttbýlis. Hann ætlar að leggja ríka áherslu
á rannsóknir tengdar sjávarútvegi og í undirbúningi er fimm ára verk-
efni Hafrannsóknastofnunar sem kosta mun um 300 milljónir króna.
Þá er farið að huga að skipulagsbreytingum innan sjávarútvegsráðu-
neytisins, sem miða að því að komið verði fyrir í sérstakri stofnun
utan ráðuneytisins, viðfangsefnum eins og úthlutun veiðiheimilda og
veiðieftirlit. Þetta kom m.a. fram í ræðu sjávarútvegsráðherra á fundi
Útvegsmannafélags Norðurlands á sunnudag.
Þorsteinn Pálsson sagði að víð-
tækri endurskoðun á löggjöf um
fiskveiðistjórnunina ætti að vera lok-
ið fyrir árslok 1992. Ætlunin væri
að heíja þetta endurskoðunarstarf á
næstunni, en að því loknu ætti að
.liggja fyrir mat á kostum og göllum
kerfisins og þeirri þróun sem átt
hefði sér stað í samanburði við aðra
kosti sem fyrir hendi eru. Tekist
yrði á við galla kerfisins og hver
ábending sem fram kæmi skoðuð í
þeim tilgangi að bæta ■ kerfið og
styrkja það. Þorsteinn sagði mikil-
vægt að menn gengju með opnum
huga til endurskoðunarstarfsins og
væru reiðubúnir að horfa til allra
átta á meðan matið færi fram.
Úthlutun veiðiheimilda og
veiðieftirlit í nýrri stofnun
í ræðu Þorsteins kom fram að
verið er að hefja undirbúning að
skipuiagsbreytingum í sjávarútvegs-
ráðuneytinu, þar sem óeðlilegt hefur
þótt að úthlutunarvaid veiðiheimilda,
allt eftirlit með veiðum og einnig
úrskurðarvald um ágreiningsefni
væri í höndum sömu manna í ráðu-
neytinu. Gert er ráð fyrir að í sér-
stakri stofnun utan ráðuneytisins
yrði fengist við þessi viðfangsefni,
þ.e. úthlutun veiðileyfa og veiðieftir-
lit auk gagnasöfnunar er þessum
málum tengjast. Gæðaeftirlit, eða
fiskmat myndi einnig heyra undir
þessa nýju stofnun.
Þorsteinn sagðist telja að með
þessu fyrirkomulagi mætti sníða
annmarka af núverandi fyrirkomu-
lagi. Hann sagði það sitt markmið,
að verkefni þessi í sjálfstæðri stofn-
un gætu farið fram í sem nánustum
tengslum við Fiskifélagið. „Ég er
þeirrar skoðunar að skipulagsbreyt-
ingar af þessu tagi geti haft veru-
lega þýðingu og bætt stjórnsýslu á
þessu mikilvæga sviði,“ sagði Þor-
steinn.
Sjávarútvegsráðherra sagði á
fundinum að miklu skipti að auka
þekkingu á lífríki sjávar, það atriði
væri ekki síður mikilvægt en fisk-
veiðistjórnunin sjálf. Á Hafrann-
sóknastofnun hefði verið unnið að
undirbúningi fjölstofna rannsókna í
þeim tilgangi að auka þekkingu á
lífríkinu og tengslum einstakra fiski-
stofna og hvernig fæðuval þeirra
væri við mismunandi skilyrði. Rann-
sóknir af þessu tagi hefðu einungis
farið fram í takmörkuðum mæli
áður.
Þorsteinn sagðist leggja ríka
áherslu á að af þessu verkefni geti
orðið og unnt verði að færa út
kvíarnar á rannsóknarsviðinu með
því að hefja þetta verkefni. Rann-
sóknin mun taka 5 ár og er kostnað-
ur um 60 milljónir á ári. „Ég hef
lýst þeirri skoðun minni að sjávarút-
vegurinn sjálfur taki með einhveij-
um hætti beinan þátt í kostnaði við
þessar rannsóknir, svo mikilvægar
sem þær eru fyrir hann og þjóðar-
búið í heild.“
Aldrei allsherjar sátt um
stjórnun fiskveiða
Þorsteinn gerði hugmyndir manna
um sölu veiðileyfa að umtalsefni.
Hann sagði það vekja nokkra undr-
un, að fyrir kosningar hefðu litlar
umræður verið um sjávarútvegsmál
og það kerfi sem ákveðið hefði verið
varðandi fiskveiðistjórnun. Margir
hefðu talið að þau mál yrðu ráðandi
í kosningabaráttunni, svo hefði ekki
verið, en nú skömmu síðar væru þau
aðalumræðuefni manna, einkum að
frumkvæði Morgunblaðsins.
„Morgunblaðið leggur á það mikla
áherslu að þjóðarheill verði aðeins
borgið og réttlæti aðeins tryggt í
þessu þjóðfélagi ef skattur verður
lagður á sjávarútveginn. Það virðist
vera eina leiðin sem Morgunblaðið
sér til að auka réttlæti og bæta hag
alls almennings í landinu. Þetta er
nokkuð nýmæli, því ekki síst úr því
horni hafa menn á undanförnum
áratugum séð aðrar leiðir predikaðar
þegar rætt hefur verið um mikilvægi
þess að auka réttlæti í þjóðfélaginu
og bæta hag fólksins. Fram til þessa
hefur það ekki verið boðskapurinn á
þéim bæ að þeim markmiðum yrði
best náð með því að auka skatt-
heimtu," sagði Þorsteinn.
Augljóst væri að um svo mikil-
vægt atriði sem stjórnun fiskveiða
væri geti aldrei orðið allsheijar sam-
komulag, ekki hefði verið sátt um
sóknarmarkskerfið og ekki yrði held-
ur sátt um kerfi þar sem veiðiheim-
ildir yrðu boðnar til sölu og seldar
hæstbjóðanda hveiju sinni. Við hefð-
um valið aflamarkskerfi með fram-
seljanlegum heimildum, sem hefðu
það að markmiði að vernda fiski-
stofna og auka hagkvæmni.
„Það sem menn setja helst fram
gegn núverandi fiskveiðistefnu er
framsal veiðiheimilda. Menn segja
sem svo, að það sé ósiðlegt að selja
óveiddan fisk úr sjónum, það sé ósið-
legt að afhenda fáum mönnum yfir-
ráð yfir þessari sameiginlegu auðlind
sem fiskimiðin eru,“ sagði Þorsteinn
og mótmælti því að auðlindin hefði
verið afhent mönnum til eignar.
Menn geri sér grein fyrir að þessi
auðlind sé takmörkuð og því sé ekki
hjá því komist að fela þeim sem
best eru til þess fallnir, að nýta
hana, í þágu þjóðarheildarinnar.
„Hvað hafa menn upp úr því að
setja sérstakan skatt á veiðileyfi,"
spurði sjávarútvegsráðherra. „Ríkis-
sjóður myndi fá fleiri krónur í sinn
hlut, en fjármagnið færi ekki aðeins
út úr sjávarútvegsfyrirtækjunum,
það færi líka úr sjávarplássunum.
Við værum með þessu móti að stuðla
að einhverri mestu fjármagnstil-
færslu frá landsbyggð til þéttbýlis,
frá framleiðslugreinum til þjónustu
er um getur," sagði Þorsteinn Páls-
son sjávarútvegsráðherra.
Morgunblaðið/Rúnar Þ6r
Sumarklipping í sólskini
Hann Eyþór sló tvær flugur í einu höggi er hann naut sólarblíðunn-
ar sem verið hefur á Akureyri síðustu daga um leið og Hlynur hár-
skeri klippti hár hans í samræmi við sumarblíðuna.
Tillögur um leyfilegt aflamark:
Engra gleðitíðinda að vænta
- segir Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra
ÞORSTEINN Pálsson sjávarút-
vegsráðherra segir þess ekki
að vænta að hægt verði að út-
hluta meiri kvóta á næsta ári
en því sem nú er að líða. Búist
er við að í næstu viku liggi fyr-
ir tillögur Hafrannsóknastofn-
unar um aflamark á næsta
kvótaári. Þetta kom fram á
fundi sem Útvegsmannafélag
Norðurlands hélt á Akureyri á
sunnudag.
íbúafjölgun á landinu 1980-1990:
Ibúum landsbyggðar fjölgaði um
340 en um 26 þús. á Suðvesturlandi
ÍBÚUM landsbyggðar fjölgaði um 339 á síðasta áratug, 1980-1990,
á meðan íbúum á Suðvesturlandi fjölgaði um rúmlega 26 þúsund.
Hefði íbúafjölgun verið samkvæmt landsmeðaltali í öllum landshlut-
um væru ibúar landsbyggðarinnar um 10.500 fleiri en þeir eru nú
og hefði íbúafjölgun verið sú sama í öllum bæjum og kaupstöðum
landsins á timabilinu væru Akureyringar um 1.300 fleiri. Á tíu ára
timabili frá 1980 til 1990 fjölgaði um 754 íbúa á Akureyrij en á
sama tíma fjölgaði íbúum í Hafnarfirði um tæplega 3.000. I upp-
hafi síðasta áratugar voru íbúar á Akureyri um 1.200 fleiri en í
Hafnarfirði, en þar hefur mikil breyting orðið á og voru Hafnfirð-
ingar um 1.000 fleiri en Akureyringar á síðasta ári.
Þetta kemur fram í könnun sem
unnin var á vegum Fjórðungssam-
bands Norðlendinga á íbúafjölgun
í kaupstöðum og bæjum á árunum
1980-1990. Þar kemur fram að
íbúum á Suðvesturlandi, þ.e.
Reykjavík, öðrum sveitarfélögum
á höfuðborgarsvæðinu og á Suð-
urnesjum fjölgað um rúmlega 26
þúsund, eða 1,94% á ári.
Mikil umskipti verða hvað íbúa-
fjölgun varðar er litið er til lands-
byggðarinnar, hefði íbúafjöigun
verið samkvæmt landsmeðaltali í
öllum landshlutum umrætt tímabil
væru íbúar á landsbyggðinni
10.560 fleiri á kostnað Suðvestur-
lands, t.d. vantar um 2.500 íbúa á
Norðurlandi eystra og um 1.400 á
Norðurlandi vestra til að ná lands-
meðaltali. I þremur kjördæmum,
Vesturlandi, Vestfjörðum og á
Norðurlandi vestra, býr nú færra
fólk en bjó í þessum landshlutum
árið 1980. Flestir hafa flutt búferl-
um frá Vestfjörðum eða tæplega
700 manns á tíu árum. Á Norður-
landi eystra hefur íbúum fjölgað
um 427 á liðnum áratug, um 360
á Austurlandi og 765 á Suðurlandi.
Árið 1980 bjuggu á Suðvestur-
landi 135 þúsund manns, en á síð-
asta ári voru íbúar á svæðinu rúm-
lega 161 þúsund og hafði þannig
fjölgað um rúmlega 26 þúsund. Á
landsbyggðinni voru 94.187 íbúar
árið 1980 og 94.526 árið 1990,
þannig að íbúum landsbyggðar
hefur einungis fjölgað um 339 á
tíu ára tímabili.
Þorsteinn kvaðst reikna með að
síðari hluta næstu viku liggi fyrir
skýrsla Hafrannsóknastofnunar um
mat á fiskistofnum og tillögur
stofnunarinnar um leyfilegt afla-
mark á næsta ári í framhaldi af
því. Hann sagðist ekki vita nú um
niðurstöður þessara rannsókna, „en
mín tilfinning er hins vegar sú að
það sé ekki neinna gleðitíðinda að
vænta, við getum ekki vænst þess
að geta úthlutað á næsta ári stærri
veiðiheimildum en á þessu ári og
kemur kannski engum á óvart,“
sagði Þorsteinn.
Hann sagði aðstæður ekki með
þeim hætti nú að hægt yrði að veiða
meira úr helstu nytjastofnun okkar
á næsta ári og leiddi það hugann
að markaðsaðstæðum þeim sem nú
væru ríkjandi. A síðustu misserum
hefðum við búið við eitthvert hæsta
markaðsverð sem sögur færu af.
„Við getum ekki gert út á hækk-
andi markaðsverð. Frekar búið okk-
ur undir það að einhver lækkun
verði á næstu misserum,“ sagði
Þorsteinn. Við þeim aðstæðum sem
framundan væru yrði að bregðast
á þann hátt, að freista þess að gera
enn meir úr verðmætum en hingað
til hefði verið gert. Með góðu skipu-
lagi, hugviti og starfsfólki hefði
sýnt sig að hægt væri að gera stöð-
ugt meira úr verðmætunum.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra:
Sölu veiðileyfa fylgir til-
færsla fjár til þéttbýlis