Morgunblaðið - 22.08.1991, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1991
13
borg'a fyrir þann afla sem hún
veiddi, þegar veiðar voru óheftar,
þá sé síður ástæða nú, þegar veiðar
hafa verið skertar verulega, að láta
útgerðina borga fyrir það aflamagn,
sem hún má veiða. Lakari afkomu-
möguleikar hennar nú vegna minni
aflamöguleika réttlæta ekki slíkar
greiðslur.
Á „sérfræðingum Háskóla ís-
lands í sjávarútvegsmálum" má
skilja, að þessi skoðun sé alröng,
sem stafi fyrst og fremst af því að
útgerðarmenn þekki ekki grund-
vallarkenningar í hagfræði. Meðan
veiðarnar voru frjálsar og ótak-
markaðar myndaðist ekki framboð
og eftirspurn, þ.e. markaðsverð á
óveiddum fiski, eins og nú. Af þeim
sökum var fiskurinn í sjónum ekki
verðmæti, sem borga skyldi fyrir
að fá að veiða. Allt annað gildi
núna, þegar auðlindin er takmörk-
uð.
Sé bent til samanburðar á aðrar
auðlindir í sameign þjóðarinnar, svo
sem fossaorku og jarðhita, þá er
svar hagfræðinganna það, að slík
orka sé ekki ennþá orðin takmörkuð
auðlind. Ekkert framboð og eftir-
spurn og ekkert markaðsverð.
Þangað til það verður, beri ekki að
greiða gjald fyrir nýtingu hennar,
auk þess sem ekki þurfí að stýra
hagkvæmri nýtingu orkunnar með
gjaldtöku.
Með öðrum orðum þá er orkan
ekki verðmæti, sem greiða ber fyrir
að fá að nýta, þar sem hún er ekki
fullnýtt og lögmál markaðarins um
framboð og eftirspum og markaðs-
verð séu þar með ekki fyrir hendi
í dag.
Eg spyr þá: Hvað með afréttir
landsins, sem sauðfjárbændur nýta?
Em þær ekki fullnýttar? Meira að
segja uppétnar og uppblásnar víð-
ast hvar. Ber ekki þessum bændum
að borga eitthvað fyrir afnotin? Eg
veit svar hagfræðinganna nú. Ekk-
ert framboð og eftirspum og ekk-
ert markaðsverð og því ekkert verð-
mæti og því engin greiðsla. Engan
aur að hafa þar.
Hvað þá með þau rök, að fáir
útvaldir séu að fénýta sér sameign
þjóðarinnar án þess að greiða neitt
fyrir það, sem sett var fram varð-
andi útgerðarmennina, sægreifana,
eins og þeir eru víst kallaðir nú?
Gildir ekki það sama um þá, sem
nýta sér afréttimar og fossa- og
jarðorkuna? Eru þessir aðilar ekki
að fénýta sér sameign þjóðarinnar?
Eigum við sameigendurnir ekki að
fá eitthvað borgað fyrir það líka?
Ekki ætla ég mér að velta vöng-
um yfír kenningum hagfræðinnar,
sem ég skil greinilega illa eða alls
ekki. Á hinn bóginn vil ég vekja
athygli á því, að alls staðar skín í
gegn sem rauður þráður hjá þessum
aðilum, að eitt meginmarkmiðið
með veiðileyfasölu, og þá veiðileyfa-
gjaldið einnig, sé að ráðskast með
gengisskráninguna, með því að fella
gengið verulega. Fé verði sogað úr
sjávarútveginum til þess að styrkja
og jafnvel halda uppi öðmm útflutn-
ingsgreinum. Vissulega er það sjón-
armið út af fyrir sig, að ekki aðeins
afraksturinn af útgerð standi að
stórum hluta undir velmegun okkar
íslendinga, heldur verði útgerðin
einnig látin standa undir og styrkja
aðra útflutningsstarfsemi í landinu.
Að stela glæpnum
Ég vil hér ítreka þá skoðun mína,
að vissulega er það athugunarefni
vegna þess gegndarlausa áróðurs
og fúkyrðaflaums í garð útgerðar-
manna vegna fijálsrar sölu á kvóta,
að fella hann niður. Yrði þá að
heimila ríkan yfírfærslurétt á milli
kvótatímabila í þeim tilvikum að
mönnum tækist ekki að veiða sinn
kvóta af einhveijum ástæðum.
Þetta þýddi það, að útgerðar-
mönnum yrði ekki lengur heimilt
að selja og kaupa kvóta, sem virð-
ist vera meginástæða kröfu margra
um veiðileyfasölu eða veiðileyfa-
gjald, þótt fijáls framsalsréttur sé
undirstaða hagræðingár í útgerð
að mínu mati. Eftir sem áður fengju
útgerðarmenn að koma með sinn
takmarkaða afla að landi án krafna
um peningagreiðslur fýrir. Verði sú
leið til þess að friður haldist um
þessa atvinnugrein og starfsfriður
geti ríkt innan hennar, væri það
vel þess virði að skoða þann mögu-
leika. Veit ég þó vel, að ekki verða
allir er starfa í sjávarútvegi sam-
mála mér um þessa skoðun.
I þessu sambandi myndu vafa-
laust einhveijir benda á það, að
þrátt fyrir afnám fijáls framsals-
réttar, myndi góður kvóti skipa
hafa áhrif á söluverð þeirra. Má
það tii sanns vegar færa. Á hinn
bóginn má skattleggja slíkan „sölu-
gróða“ með hefðbundnum leiðum,
eins og gert hefur verið hingað til.
Ég legg áherzlu á, að skip hafa
alltaf verið verðlögð mishátt eftir
ástandi þeirra og aflamöguleikum
á hveijum tíma, sbr. t.d. loðnuskip-
in. Sérstaklega mætti hér nefna
svonefnd hólfaskip, togskip undir
26 metrum, sem aðgang hafa að
ákveðnum veiðisvæðum innan land-
helginnar umfram önnur skip. Góð-
ur kvóti skipa breytti hér engu um.
Aðeins yrði hér hugsanlega um
fleiri skip að ræða en fyrr við sölu,
sem „söluhagnaður“ yrði skattlagð-
ur af.
Lokaorð
Að endingu vil ég leggja áherzlu
á þetta: Núverandi kvótakerfí er
skásti kosturinn af mörgum slæm-
um fyrir heildina séð. Þetta stjóm-
unarkerfi hefur vissulega sína galla,
eins og bent hefur verið á. Mönnum
er ljóst að vinna þarf að lagfæringu
á þessum vanköntum hið bráðasta.
Þetta verður aðeins gert, ef aðilar
sjálfír í sjávarútvegi, sem málið
snertir, vinna saman að lagfæringu
þeirra og leggja fram helzt sameig-
inlegar tillögur um úrlausn vegna
væntanlegrar endurskoðunar kvót-
alaganna. Vil ég fyrir mína parta
frábiðja mér alla aðstoð „sérfræð-
inga Háskóla íslands í sjávar-
útvegsmálum" í þeim efnum. Vandi
okkar í sjávarútveginum er nógur
fyrir.
Höfundur er skrifstofustjóri
Landssambands íslenskra
útvegsmanna.
U SÖLU miða í „Happaveltu"
Lukkutríós björgunarsveitanna
er nú lokið. Draga átti í bónusleik
um glæsilega Mercedes Benz bif-
reið 13. ágúst sl. en ákveðið va/1
að fresta drætti til 26.. ágúst. Var
þetta gert til að gefa öllum tæki-
færi til að skila inn bónusmiðum
með myndum af svörtum köttum.
Það eru því síðustu forvöð að skila
miðum á skrifstofu Lukkutríós,
Snorrabraut 60, fyrir mánudaginn
26. ágúst. Lukkutríó þakkar góðar
undirtektir og biðst forláts á drætt-
inum.
(Fréttatilkynning)
■ SKÁKFÉLAG Hafnarfjarðar
mun í vetur halda svokallað sjóðs-
mót á mánudögum kl. 20.00. Teflt
verður í húsnæði skákfélagsins í
Dverg, á horni Suðurgötu og
Lækjargötu. Umhugsunartími er
10 mínútur. Þátttökugjald er kr.
400. Sigurvegarar mótsins í& pen-
ingaverðlaun. Þátttökurétt hafa
allir skákmenn með 1.500 ELO
stig og meira. Nánari reglur liggja
fyrir á mótsstað. Fyrsta mótic
verður mánudaginn 26. ágúsi
1991, kl. 20.00. Næsta mót verðui
2. september. Regluleg starfsem
Skákfélags Hafnarfjarðar hefsl
með unglingaæfingu kl. 14.00
sunnudaginn 8. september 1991
Æfing fyrir eldri skákmenn verðui
síðan um kvöldið kl. 20.00.
NQATUN
Stórkostleg
verölækkun á
lambal • •• . • ÍJOtl Kr. kg. Venjulegt verð
Lambalæri .... 499 jíæ
Lambahryggur ... 499 £69
Lambaframp. sagaður.... 369 m
Lambasaltkjöt .... 399
Lambalifur ... 299
Hangilæri m/beim 699
Hangiframp. sagaður.. .... 499
Lambaskrokkar '/2 - 349 kr.
Nautakjöt
tilboðsverð
Nautagúllas........ 995
Nautasnitzel....... 1.095
NÓATÚN17 ROFABÆ39 HAMRABORG, KÓP
* 17261 ® 671200 «43888
LAUGAVEG1116 ÞVERHOLTI6, MOS FURUGRUND 3, KÓP.
«23456 «666656 «42062
SIEMENS
Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara!
Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið!
• Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6.
• Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13.
• Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála.
• Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25.
• Grundarfjörður: Guðni Hallgrímsson, Grundargötu 42.
• Stykkishólmur: Skipavflc, Hafnargötu 7.
• Búöardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12.
• ísafjörður: Póllinn hf., AÖalstræti 9.
< Blönduós: Hjörleifur Júlíusson, Ennjsbraut 1.
• Sauöárkrókur: Rafsjá hf., Sæmundargötu 1.
• Siglufjöröur: TorgiÖ hf., Aöalgötu 32.
• Akureyri: Sír hf.; Reynishúsinu, Furuvöllum 1.
Húsavík: öryggi sf., Garðarsbraut 18a.
Þórshöfn: NorÖurraf, Langholti 3.
Neskaupstaöur: Rafalda hf., Hafnarbraut 24.
Reyöarfjörður: Rafnet, Búðareyri 31.
Egilsstaöir: Raftækjav. Sveins Guðmunds., Kaupvangi 1.
Breiödalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Asvegi 13
Höfn í Hornafirði: Kristall, Hafnarbraut 43.
Vestmannaeyjar: Tréverk hf„ Flötum 18.
Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4.
Selfoss: Árvirkinn hf„ Eyrarvegi 29.
Garöur: Raftækjav. SigurÖar Ingvarssonar, HeiÖartúni 2.
Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.