Morgunblaðið - 03.12.1991, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1991
23
vera að spítalinn er sjálfstæð ein-
ing, þar sem sérfræðingar hinna
ýmsu undirgreina sinna störfum
sínum sjálfstætt eða hver með ann-
ars stuðningi, en eru ábyrgir hver
fyrir sínum sjúklingum en ávallt
studdir vel þjálfuðu liði hjúkrunar-
fólks, aðstoðarlækna svo og stoð-
greina af öðru tagi.
Sjúklingar velkjast ekki í vafa
um hvert beri að snúa sér með
vandamálin. Samskipti eru alrhennt
jákvæð, en á hinn bóginn vita þeir
sömu sjúklingar hver ber ábyrgð
fari eitthvað úr böndum.
Sérfræðingar starfa sem hópur
jafningja, en yfirlæknaveldi er ekki
til að dreifa; starfsfyrirkomulag er
þannig líkara því sem tíðkast í
Bandaríkjunum en víðast hvar í
Evrópu.
Á almennum fundi Læknafélags
Reykjavíkur upplýsti sérmenntaður
hagfræðingur í skipun heilbrigðis-
mála, Lára Margrét. Ragnarsdóttir
alþingismaður, að sjúkrahús af
stærðinni 25ÍL300 rúm (sem lætur
nærri að vera stærð Landakotsspít-
ala fullskipuðum ásamt Hafnarbúð-
um) kæmu einna bezt út stjórn-
skipulega séð, studdist hún þar við
nýlega könnun í Bandaríkjunum.
Á tímum styijalda og þrenginga
hættir hijáðum þjóðum til að tvístr-
ast, eða þá að fólksflótti brestur á
við átakasvæði. Þegar frá líður að-
lagast mannskepnan þrengingum
og erfiðleikar verða til þess að sam-
vinna verður nánari og nærgætni
og umburðarlyndi setur mark sitt
á mannleg samskipti innan stofn-
ana og langhijáðra þjóðarbrota.
Landakotsspítali hefur gengið
gegnum erfitt aðlögunarskeið síð-
ustu árin; hér er samhent starfslið,
harður kjami hjúkrunarfólks sem
ekki hefur fallið fyrir gylliboðum
um framtíðaröryggi á vinnustað og
er staðráðið að þreyja þorrann og
góuna. Svo virðist sem nú djarfí
fyrir nýjum degi með vaxandi starf-
semi og bættum afköstum innan
ramma fjárlaga þessa árs.
Fjárhagslegur ávinningur
sameiningar
Fjárhagslegur ávinningur við
sameiningu sjúkrahúsa er talinn
verulegur, enda þótt sá ágóði hafí
enn ekki í tölum talið verið birtur
almenningi. Þó er gefíð í dæminu
að hans verði ekki vart fyrr en eft-
ir aldamótin næstu og ber að lofa
þá umhyggju sem yfírvöld auðsýna
komandi kynslóð skattborgara, þar
sem skattalækkanir á morgni nýrr-
ar aldar verða ávöxtur fyrirhyggju
og ráðdeildar okkar samtíðar í
valdastólum, sem á uppgangstímum
hefur fórnað lausafé, sem nemur
gróft reiknað þremur milljörðum
(kr. 3.000.000.000). Hér ber þó að
taka tillit til skekkjumarka við áætl-
un opinberra framkvæmda, sem
öllum mega ljós vera.
Lækkun ríkisútgjalda í frumvarpi
til fjárlaga til Borgarspítala og
Landakots fyrir komandi ár er ein-
mitt vottur slíkrar ráðdeildar. Betur
hefðu þeir ráðamenn þjóðarinnar
haft þessi sjónarmið að leiðarijósi á
liðnum árum er þeir útbýttu styrkj-
um, fjárfestingar- og rekstrarlánum
til fyrirtækja vítt um byggðir lands-
ins.
Mundi hýrudráttur sá er Landa-
kot og Borgarspítali mega þola og
nemur hálfum milljarði (kr.
500.000.000) á nefndu fjæjaga-
frumvarpi einungis mæta tapi á
einu af þeim ómerkilegustu þeirra
gjaldþrota þjóðarbúsins sem skatt-
borgarinn má nú axla vegna and-
varaleysis ríkisstofnana við útreikn-
inga arðsemi og mat á baktrygging-
um. Heildarkostnaður við rekstur
Landakotsspítala losar 1,2 milljarða
(kr. 1.200.000.000) sem lætur
nærri gjaldþrotatapi virtari fyrir-
tækja.
Nýlega fór fram endurnýjun á
annarri aðalskurðstofu Landa-
kotsspítala, þeirrar sem einkum er
ætluð fyrir ofurhreinar aðgerðir,
svo sem á beinum og æðum. Kostn-
aðartölum fyrir þá framkvæmd hef-
ur ekki verið flíkað, en miðað við
þann tíma er það tók hlýtur sú
aðgerð að hafa numið tugum millj-
óna. í framtíðaráformum liggur
ekki annað fyrir en bijóta niður
allt það sem hér hefur verið byggt
upp, alls fímm fullbúnar skurðstof-
ur. Sama máli gegnir um gjör-
gæslu, sneiðmynda-, geislagrein-
ingar-, isotopagreiningar- og hluta
röntgentækja, en þau sem ekki eru
naglföst eru múruð niður. Vel má
til takast ef flutningur þeirra við-
kvæmu tækja millf borgarhluta á
ekki eftir að valda afföllum á þeim,
að ekki sé minnst á kostnað er því
fylgir.
Sameining - faglegur
ávinningur
Sú hugmynd virðist vaka fyrir
sameiningarsinnum að færa alla
bráðaþjónustu undir eitt þak, en
færa á sama tíma alla langlegu-
og öldrunarþjónustu í einn stað og
sá staður er einmitt Landakotsspít-
ali.
Að mati lækna og félagsfræð-
inga, er sérhæft hafa sig í þjónustu
aldraðra eru stórar einingar öldr-
unarstofnana ekki talin heppilegur
kostur félagslega séð. Hörgull er á
hæfu hjúkrunarfólki og sér þessa
þegar merki nú þegar öldrunardeild
á Borgarspítala þurfti nýlega að
loka vegna hjúkrunarskorts. Hvers
er þá að vænta um mönnun risafyr-
irtækis sem sá nýi Landakotsspítali
yrði?
Nógu erfitt hefur verið að manna
almennar sjúkradeildir bráða-
sjúkrahúsanna í Reykjavík hjúkr-
unarliði þótt ekki kæmi til röskun
á borð við þá sem hér hefur verið
viðruð. Hvort hjúkrunarlið Landa-
kots skilar sér yfír á hina nýju stofn-
un verður auðna að ráða, víst er
um það að Iaunakjör laða ekki í því
fagi.
B-álmu Borgarspítalans, upphaf-
lega byggðri fyrir fjármagn ætluðu
til aðhlynningar ellihrumra er
hvergi nærri lokið, og liggur húsið
að hluta til undir skemmdum;
reyndar hefur annarri af tveimur
öldrunardeildum þar verið lokað
vegna skorts á hæfu hjúkrunarfólki
eins og að framan greinir.
Með nýjum ráðstöfunum myndi
unnt að kippa þessu í liðinn og inn-
rétta húsið við hæfí bráðasjúklinga.
Fleira kemur fram í áformum
sameiningarsinna. Öllu því sem fyr-
ir daga íðorðasafns hefði verið nefnt
elliheimili er í deildaskipun Landa-
kots hins nýja gefín hljómþýð orð
eins og dagvistun aldraðra,
hjúkrunardeild aldraðra og öldr-
unardeild. Hér eru blæbrigði ís-
lenskrar tungu nýtt til hins ýtrasta,
en hér kennir fleiri grasa. Gert er
ráð fyrir vistrými fyrir geðdeildir
og dagvistun geðsjúklinga. Kynnu
draumar þeirra, er augastað hafa
haft á húsrými þeirra deilda í Borg-
arspítala hér að vera að rætast?
Alla vega yrði frekari útþensla og
áhrif þeirra hamin.
Niðurstaða
Landakotsspítali, elsti starfandi
spítali á landinu, er vel búinn tækj-
um og samstilltu starfsliði til að
sinna læknisþjónustu eins og hingað
til, miðað við fulla nýtingu hús-
næðis og eðlilega endurnýjun á
tækjakosti. Hann er af ákjósanlegri
stærð sem sjálfstæð stofnun innan
heilbrigðiskerfisins samkvæmt er-
lendum staðli.
★ Kostnaður við flutning bráða-
þjónustu á Borgarspítala skiptir
milljörðum króna og við breytingar
á Landakotsspítala yrði miklum
verðmætum fórnað og kostnaður
við breytingar verulegur.
★ Landakotsspítali er ekki af
heppilegri stærð sem öldrunardeild.
★ Hreinn hagnaður af sameiningu
skilar sér seint og eftir aldamót
kunna viðhorf að verða önnur í
heilbrigðismálum þjóðarinnar.
★ Vafamál er að sameining myndi
leysa þann skort á hjúkrunarliði
innan Borgarspítala sem fyrir er
og fullskipun allt að 200 rúma elli-
dagvistar og geðdeildar er öllum
sem til hjúkrunarmála þekkja alvar-
legt áhyggjuefni.
Verkaskipting og hagræðing er
þegar í gangi milli sjúkrahúsanna
þriggja í Reykjavík, en af framan-
skráðu leiðir að sameining Landa-
kots- og Borgarspítala í þessu formi
er ekki raunhæfur kostur.
Höfundur er skurdlæknir á
Landukotsspítala.