Morgunblaðið - 07.02.1992, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C/D
31. tbl. 80. árg.
FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Rússland:
Þingið vill
ekki skipta
Svarthafs-
flotanum
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
RÚSSNESKA þingið samþykkti í
gær með miklum meirihluta, 160
atkvæðum gegn 3, ályktun þar
sem þess er krafist að Svartahafs-
flotinn verði áfram ein cining
undir sameiginlegri stjórn þeirra
lýðvelda sem mynda Samveldi
sjálfstæðra ríkja.
Úkraínumenn og Rússar hafa
undanfamar vikur tekist hart á um
stjórn Svartahafsflotans en Úkra-
ínumenn hafa farið fram á að meiri-
hluti hans verði undir þeirra stjórn.
í ályktun þingsins er þess krafíst
að ríkisstjóm Rússlands grípi til
„allra þeirra aðgerða" sem nauð-
synlegar kunni að vera til að halda
flotanum saman til að „tryggja
hagsmuni allra samveldisríkja á
Miðjarðarhafí“. Úkraínumenn og
Rússar deila einnig um yfirráð á
Krímskaga og hefur sú deila, ásamt
þeirri um Svartahafsflotann, stuðl-
að að mjög kólnandi samskiptum
lýðveldanna tveggja.
Krímskagi var afhentur Úkraínu
árið 1954 í tilefni af þijú hundruð
ára afmæli sambands Ukraínu og
Rússlands og hefur nú stöðu sjálf-
stjórnarlýðveldis. Meðal íbúa Krím-
skaga er sprottinn upp hreyfing
sem krefst þess að haldin verði þjóð-
aratkvæðagreiðsla um hvort lýð-
veldið eigi að segja sig úr lögum
við Úkraínu og sækja um fullgilda
aðild að samveldinu.
Ólympíueldurinn undirbúinn
Reuter.
Sextándu vetrarólympíuleikarnir verða settir í Al-
bertville í Frakklandi á laugardaginn. Að mörgu
er að huga fyrir viðburð af þessu tagi og er nú
unnið hörðum höndum að öllum lokaundirbúningi
fyrir leikana. Á myndinni má sjá tvo starfsmenn
undirbúa kyndilinn þar sem ólympíueldurinn mun
loga meðan á leikunum stendur en hann verður
tendraður við hátíðlega athöfn á laugardag.
Borís Jeltsín ómyrkur í máli í París:
Suður-Afríka:
Mandela boð-
ar fráhvarf
frá þjóðnýt-
ingaústefnu
Kaupmannahöfn. Reuter.
NELSON Mandela, forseti Afr-
íska þjóðarráðsins (ANC), sagði
í gær að hann teldi rétt að endur-
skoða þá stefnu ANC að stefna
að þjóðnýtingu ef hreyfingin
kemst til valda í Suður-Afríku.
„Þjóðnýting er ennþá á okkar
stefnuskrá en hugsunarháttur okk-
ar er að breytast. Við höfum orðið
varir við miklar áhyggjur og and-
stöðu meðal manna í viðskiptalífínu
gagnvart þjóðnýtingu og við getum
ekki virt viðhorf þeirra að vettugi,"
sagði Mandela, sem nú er staddur
í Danmörku. Sagðist hann hafa
orðið fyrir sérstaklega miklum
áhrifum af að hlusta á sjónarmið
manna á dögunum á aíþjóðlegu
ráðstefnunni um efnahagsmál sem
haldin var í Davos í Sviss. „Við
verðum að ákveða hvort við viljum
erlenda fjárfestingu. Við verðum
að gera upp hug okkar. Það er með
því hugarfari sem ég held aftur til
Suður-Afríku,“ sagði blökku-
mannaleiðtoginn.
Segir að tíminn fyrir aðstoð
við Rússland sé að renna út
Háttsett úkraínsk sendinefnd var
send til Krímskaga til að reyna að
setja niður ágreining þennan og var
í gær undirritað samkomulag við
stjórnvöld á Krímskaga um skipt-
ingu valda milli heimamanna og
stjórnarinnar í Kiev. Þá er íbúum
Krímskaga einnig veittur réttur til
að hafa áhrif á allar ákvarðanir um
framtíð lýðveldisins.
Yarar við því að fasismi eða kommúnismi kunni að taka
við misheppnist umbæturnar og nýtt kalt stríð að hefjast
París. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
sagði í tilfinningaþrunginni ræðu
í París í gær að skammur tími
væri til stefnu fyrir Vesturlönd
til að koma Rússlandi til hjálpar
Bretíi-
drottning
í 40 ár
Fjörutíu ár voru í
gær liðin frá því
Elísabet Breta-
drottning tók við
embætti eftir að faðir
hennar, Georg sjötti,
lést úr lungnakrabba
er hún var stödd í
heimsókn í Kenýa.
Að ósk drottningar-
innar voru engin há-
tíðahöld í tilefni
dagsins. Breska
sjónvarpið sýndi
heimildarmynd um
drottninguna í gær
og skýrði hún þar frá
því að hún hygðist
gegna embætti sínu
til æviloka. „Þetta er
ævistarf,11 sagði
Bretadrottning.
og treysta lýðræðið þar í sessi.
Hann varaði við því að tíminn
væri að renna út og sagði mikla
hættu á að komið yrði á fasisma
eða kommúnisma undir stjórn
hersins ef rússnesku stjórninni
tækist ekki að koma á frjálsum
markaðsbúskap á skömmum
tíma.
„Töfin á því að heimsbyggðin
komi Rússlandi til hjálpar er að
verða hættuleg," sagði Jeltsín í
veislu sem haldin var í ráðhúsi Par-
ísar í boði borgarstjórans, Jacques
Chiracs. „Menn verða að átta sig á
að misheppnist umbæturnar í Rúss-
landi tekur einræði við.“
Jeltsín sagði að næstu þrír mán-
uðir myndu ráða úrslitum. Hann
gagnrýndi einnig franska fjármála-
menn og sagði þá ekki hafa fjár-
fest nægilega í Rússlandi. Margir
þeirra hafa látið í ljós efasemdir
um að möguleikar séu á arðvænleg-
um fjárfestingum í landinu, að
orkugeiranum undanskildum. Þjóð-
verjar hafa látið langmest að sér
kveða í efnahagslífi Rússlands til
þessa og Frakkar eru eftirbátar
nokkurra annarra Evrópuþjóða í
þessum efnum.
Forsetinn gaf ennfremur til
kynna að hætta væri á að spenna
skapaðist að nýju í samskiptum
austurs og vesturs ef helstu iðnríki
heims létu hjá líða að koma Rússum
til aðstoðar. „Þið getið ef til vill
sparað franka í dag, en ef kalda
stríðið brýst út að nýju er viðbúið
að það kosti ykkur þúsundfalt
meira,“ sagði hann.
Jeltsín sagði að Rússar hygðust
fækka kjarnavopnum sínum eins
mikið og hægt væri án þess að
eyða fælingarmætti þeirra gagn-
vart „hermdarverkamönnum og
óábyrgum leiðtogum“. Hann kvaðst
ekki ætlast til þess að Frakkar
færu að dæmi Rússa en vonaðist
til að þeir fjölguðu þeim ekki.
Franska stjórnin hefur ítrekað
hafnað því að fækka kjarnavopnum
sínum og sagt að fjöldi þeirra sé í
algjöru lágmarki.
Edith Cresson, forsætisráðherra
Frakklands, tilkynnti í gær að
franska stjórnin hygðist veita Rúss-
um 1,5 milljarða franka lán (16
milljarða ÍSK) til kaupa á frönskum
iðnvarningi.
Grænland:
Samið um kaup á
þorski frá Rússlandi
Kaupmannahöýn. Frá frcttaritara Morgunblaðsins, N.J. Uruun.
LANDSSTJÓRNIN í Grænlandi hefur samið um kaup á 4.000 tonnum
af rússneskum þorski til vinnslu í grænlenskum fiskiðjuverum en
vegna aflaleysis og hráefnisskorts er mikið atvinnuleysi í landinu.
Þorskinn afltenda Rússar á tíma-
bilinu janúar og fram í apríl en þá
verður hugað að framlengingú
samningsins og kaupum á 6.000
tonnum til viðbótar. Kaj Egede, sem
fer með sjávarútvegsmál í lands-
stjórninni, segir, að fyrstu 500
tonnin séu nú á leið með flutninga-
skipi frá Murmansk til fiskiðjuver-
anna í Paamiut, Nuuk og Narsaq.
Grænlendingar geta ekki flutt
unninn þorsk, sem jieir kaupa af
Rússum, tollfrjálsan á Evrópumark-
að og þess vegna ætlar sjávarút-
vegsfyrirtækið Royal Greenland að
flytja hann á markað í Bandaríkjun-
um.