Morgunblaðið - 07.02.1992, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 7. FEBRUAR 1992
Ný björgunaraðferð
Ljósmynd/Jón Páll Ásgeirsson
Landhelgisgæslan hefur undanfarið verið að æfa
nýja aðferð við að hífa menn, sem lent hafa í sjávar-
háska, úr sjó. Aðferðin felst í því að hífa þann sem
bjargað er láréttan upp úr sjónum. Hingað til hafa
menn í sjávarháska verið hífðir lóðréttir upp í björg-
unarþyrlu en dæmi eru um að það hafí orðið bana-
mein þeirra sem hafa ofkælst í sjónum. Að sögn
Landhelgisgæslunnar hafa Bretar tekið upp þessa
aðferð við björgun úr Norðursjó. Myndin var tekin
við æfíngu á ytri höfninni í Reykjavík fyrir skemmstu.
Fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar:
Greiðslum til for-
eldra var frestað
VIÐ SÍÐARI umræðu um fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar í
borgarstjórn í gærkvöldi komu fram breytingar á fyrri tillögum
meirihlutans, sem meðal annars fela í sér, að framlag svonefndra
foreldragreiðslna falli brott að sinni. Þegar frumvarpið var lagt
fram 19. desember síðastliðinn var fyrirhugað að veija til þessa
málaflokks 50 milljónum króna.
í ræðu Markúsar Arnar Antons-
sonar borgarstjóra kom fram að
viðræður stæðu yfír milli fjármála-
ráðuneytis og borgaryfirvalda um
málið og hann sagðist binda vonir
við að viðunandi lausn fengist á
því, sem tengdist skattalegri með-
ferð þess innan ársins. í framhaldi
af því yrðu væntanlega teknar
ákvarðanir um greiðslutilhögun.
Fulltrúar minnihlutaflokkanna í
borgarstjórn voru sammála um að
fjárhagsáætlunin væri óraunhæf.
Fulltrúar Nýs vettvangs sögðu
hana bera vitni um óskhyggju
fremur en veruleikaskyn. Rekstr-
arútgjöldum væri alltof þrön'gur
stakkur skorinn og tekjuaukning
borgarsjóðs að öllum líkindum of-
metin.
Sigrún Magnúsdóttir sagði Dav-
íð Oddsson skilja eftir sig þung-
bæran fortíðarvanda sem í dag
væri nútíðarvandi Reykjavíkur-
borgar. Þetta sagði hún marka
óhjákvæmilega fjárhagsáætlun-
ina, þrengja svigrúm til fram-
kvæmda og fjárfestinga og koma
niður á nauðsynlegum viðhalds-
verkefnum og þjónustu allri við
borgarbúa.
Siguijón Pétursson sagði fjár-
hagsáætlunina ekki gera ráð fyrir
að tekið- væri tillit til þess sam-
dráttar sem ætti sér stað í þjóðfé-
laginu. Reiknað væri með óbreyttu
atvinnustigi þrátt fyrir að upp-
sagnir lægju fyrir á sjúkrahúsum,
í skólum og í byggingariðnaði.
Elín G. Ólafsdóttir sagði meirihlut-
ann í borgarstjóm ekki enn hafa
borið gæfu til að setja mannleg
gildi og félagslega velferð í fyrir-
rúm. Meirihlutinn hefði á síðustu
árum lagt megináherslu á umbúð-
ir og ytra pijál í stað innihalds
og betri lífsgæði fyrir alla.
Sjá frásögn af ræðu borgar-
stjóra á bls. 16.
-------» ♦ ♦-------
Þór Jakobsson veðurfræðingur:
Spár um þynningu á óson-
laginu eru stórlega ýktar
FYRSTU rannsóknir bandarisku geimvísindastofnunarinnar NASA
hafa gefið til kynna að óvenju hátt hlutfall klórefna sé yfir norðurslóð-
um jarðar, sem aukið gætu líkumar á eyðingu ósonlagsins. Einnig
hafa rannsóknir geimvísindastofnunarinnar úr háloftaflugi gefið til
kynna að gat gæti myndast á ósonlagið yfir norðurskautssvæðinu, þ.e.
mjög mikil þynning ósonlagsins.
I fréttabréfí bandarísku geimvís-
indastofnunarinnar segir að ef hátt
hlutfall klórefna haldist óbreytt séu
meiri líkur á að gat myndist í óson-
lagið. Stafar þetta m.a. vegna þess
að gosefni frá Pinatobo eldfjallinu á
Filippseyjum hafa borist til norður-
Hæstiréttur:
Gæsluvarð-
hald staðfest
HÆSTIRÉTTUR staðfesti í gær-
kvöldi úrskurð sakadóms Reykjá-
víkur um gæsluvarðhald yfir 47
ára manni sem rak knattborðs-
stofu og skemmtistað í húsi
Kiúbbsins við Borgartún og grun-
aður er um að hafa lagt eld að
staðnum aðfaranótt síðastliðins
mánudags.
Samkvæmt úrskurðinum er heim-
ilt að hafa manninn í haldi til klukk-
an 16 í dag en ekki tókst í gær afla
upplýsinga um hvort farið yrði fram
á framlengt varðhald fyrir sakadómi
í dag.
Morgunblaðið hefur fengið stað-
fest að maður þessi hafí þann 17.
janúar keypt bruna-, vatns-, innbús-,
og rekstrarstöðvunartryggingu hjá
VIS og sé tryggingaupphæðin 30
milljónir króna. Ekki lá fyrir í gær
hjá VÍS mat á tjóni því sem varð í
brunanum en talið var að það væri
hátt á annan tug milljóna króna.
hvels jarðar og þegar gosefnin bind-
ast klórflúorefnum, sem borist hafa
í heiðhvolfið af mannavöldum, getur
efnablandan flýtt eyðingu ósonsins.
Jafnframt hafa upplýsingar geim-
vísindastofnunarinnar sýnt að erfíð-
ara sé fyrir gufuhvolfíð að lagast
aftur eftir ósoneyðingu og því gæti
verið um varanleg áhrif að ræða.
Þá segir að mikil eyðing ósonlags-
ins fari eftir veðurfræðilegum að-
stæðum, sérstaklega stærð og hversu
lengi lofthringrás yfír norðurhvelinu
standi yfír, en möguleikar á mikilli
eyðingu séu mestir ef lofthringrásin
helst óskert til enda febrúarmánað-
ar. Reikningar stofnunarinnar sýni
að hátt hlutfall klórefna í heiðhvolf-
inu hafí verið nóg til að eyða ósoni
um eitt til tvö prósent á dag um
miðjan janúarmánuð á þeim tíma sem
mjög lítið sólskin var.
Þór Jakobsson, veðurfræðingur á
Veðurstofu Islands, segir að sam-
kvæmt fréttabréfi bandarísku geim-
vísindastofnunarinnar, séu niður-
stöður þessarar rannsóknar ekki
ósvipaðar niðurstöðum rannsókna
Evrópumanna, sem skýrt var frá í
Morgunblaðinu á þriðjudag. Hann
segir að þær spár sem fylgt hafí
fréttum fjölmiðla séu stórlega ýktar
þar sem ekki virðist vera um slíkt
að ræða í fréttabréfínu.
Veðurstofa íslands hefur sent frá
sér fréttatilkynningu þar sem m.a.
kemur fram að vegna frétta um eyð-
ingu ósons hafí þeir fengið til liðs
við sig dr. Javier Cacho, spánskan
ósonsérfræðing, sem tekur þátt í
evrópska rannsóknarverkefninu.
Vafamál sé hvort óson muni eyðast
verulega vegna mikils magns klór-
sambanda á næstunni. Einnig kemur
fram að mælingar hér á landi sýni
engin merki um ósoneyðingu. Islend-
ingar þurfi, ekki síður en aðrar þjóð-
ir, að gera viðeigandi ráðstafanir
gegn mengun andrúmsloftsins sem
stuðli að eyðingu ósons.
Guðjón Petersen, framkvæmda-
stjóri Almannavarna ríkisins, segir
engar ástæður vera fyrir því að gera
einhveijar ráðstafanir vegna þessa
þar sem ekki sé um að ræða svo
slæmt ástand eins og komið hafí
fram í fjölmiðlum að undanförnu.
Hann segir þó að hugsanlega verði
sérfræðingur á þessu sviði kallaður
á fund hjá almannavamanefnd á
næstunni til svo að hægt verði að
ganga úr skugga um við hveiju
megi í raun búast.
Fiskveiðasj óður:
Vextir úr
9,5% í 8,95%
MÁR Elísson framkvæmdastjóri
Fiskveiðasjóðs íslands sagði í
samtali við Morgunblaðið í gær
að stjórn Fiskveiðasjóðs hafi
ákveðið að lækka vexti sína úr
9,5% í 8,95%. Lækkunin tók gildi
þann 5. þessa mánaðar. Þetta er
önnur vaxtalækkun Fiskveiða-
sjóðs á árinu, en um áramót voru
vextir sjóðsins færðir úr 10%
niður í 9,5%.
Már Elíasson framkvæmdastjóri
Fiskveiðasjóðs sagði að sjóðurinn
hefði að undanförnu verið að skuld-
breyta lánum og ná hagstæðari
lánum, og þessi lækkun kæmi í
kjölfar þeirra samninga við erlenda
lánardrottna. Greiðslubyrði nokkuð
stórs fyrirtækis sem skuldaði hjá
Fiskveiðasjóði um 500 milljónir
myndi því minnka um rúmar 10
milljónir króna á ári, við þá vaxta-
lækkun sem ákveðin hefði verið í
sjóðnum það sem af er árinu.
„Við reynum að láta inn- og út-
lán hjá okkur standast á, þannig
að við hvorki töpum né græðum á
gengisbreytingum," sagði Már, „en
þetta þýðir að við getum ekki ein-
göngu hugsað um vexti, heldur
verðum við að taka mið af gengis-
hreyfíngum gjaldmiðla þeirra landa
sem við skiptum mest við, en það
er japanskt jen, evrópskar myntir
og bandarískur dollar.“
Halldór H. Jónsson
sijómarformaðiw Eini-
skipafélagsins látinn
Halldór H. Jónsson, arkitekt og stjórnarformaður Eimskipafélags
íslands, lést á sjúkrahúsi í Reykjavík aðfaranótt fimmtudags á 80.
aldursári.
ýmsum byggingum Eimskipafé-
lagsins. Auk þess teiknaði hann
fjölda íbúðarhúsa.
Halldór átti sæti í fjölda stjóma
fyrirtækja, m.a. sem stjórnarfor-
maður Eimskipafélagsins, ÍSAL og
Sameinaðra verktaka. Hann sat í
stjórn Flugleiða, Olíufélagsins
Skeljungs, Garðars Gíslasonar hf.,
Áburðarverksmiðju ríkisins,
Bændahallarinnar, Steypustöðvar-
innar og Vinnuveitendasambands
íslands. Hann var heiðursfélagi
Verkfræðingafélags íslands.
Halldór var fyrsti ræðismaður
Sviss á íslandi. Hann var sæmdur
Riddarakrossi hinnar íslensku
fálkaorðu árið 1962, Stórriddara-
Halldór H. Jónsson fæddist þann
3. október árið 1912 í Borgamesi,
sonur hjónanna Jóns Bjömssonar
kaupmanns frá Bæ og Helgu Maríu
Bjömsdóttur. Hann lauk stúdents-
prófí frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1931 og prófi í arki-
tektúr frá Kungliga Tekniska Hög-
skolan í Stokkhólmi árið 1938.
Halldór rak eigin arkitektastofu í
Reykjavík frá 1939 og gerði upp-
drætti að mörgum stórhýsum, m.a.
Bændahöllinni, Sjávarútvegshús-
inu, íslandsbanka í Lækjargötu,
Iðnaðarmannahúsinu, Háteigs-
kirkju, Borgameskirkju, Bæjar-
kirkju, húsum Sameinaðra verk-
taka og íslenskra aðalverktaka og
krossi árið 1970 og Stórriddara-
krossi með stjörnu árið 1980. Þá
sæmdu Svíar hann kommandör-
krossi Norðstjörnunnar árið 1975
og stórriddarakrossi þeirrar orðu
með stjömu 1988.
Eftirlifandí eiginkona Halldórs
H. Jónssonar er Margrét Garðars-
dóttir. Þau eignuðust þijá syni.