Morgunblaðið - 26.03.1992, Blaðsíða 27

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
27
JltrgMJiMuM:
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsso.n,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Stöðvum
gróðureyðinguna
Ráðstefna um landvernd, sem
haldin var á Húsavík um
síðastliðna helgi, lagði áherzlu á
að færa landgræðsluna í ríkara
mæli í hendur bænda. Sigurgeir
Þorgeirsson, aðstoðarmaður
landbúnaðarráðherra, segir
markmiðið annars vegar að ná
fram betri nýtingu á fjármagni,
sem varið er til landgræðslu, með
því að virkja betur þekkingu
bænda og tækjakost. Hins vegar
að styrkja búsetu bænda í heima-
högum.
Siguijón Benediktsson, tals-
maður samtaka á Húsavík, sem
að ráðstefnunni stóðu, segir merg
málsins að samvirkja landeigend-
ur, áhugafólk, sérfræðinga og
stjórnvöld til að stöðva gróður-
eyðingu og efla landgræðslu.
Dr. Bjöm Sigurbjörnsson,
starfsmaður Alþjóða matvæla-
stofnunarinnar og fyrirlesari _ á
ráðstefnunni, sagði hugarfar ís-
lendinga til gróðurverndar og
uppgræðslu lands miklu betra en
flestra annarra þjóða, „ef til vill
vegna þess að eyðileggingin er
hér svo sýnileg
Þetta eru orð að sönnu.
Gróðureyðing hér á landi blasir
við sjónum okkar. Við búum ekki
einungis að vitneskjunni um að
gróðurlendið hefur í bókstaflegri
merkingu skroppið saman síðan
land var hér numið, vegna eld-
virkni þess, kuldaskeiða, eyðing-
ar skóga, ofbeitar og uppblást-
urs. Við beinlínis sjáum gróður-
eyðingu; horfum á landið blása
upp.
Þrátt fyrir skipulegar varnir
allar götur síðan Landgræðsla
ríkisins var sett á laggir árið
1907, og þrátt fyrir ríkidæmi,
þekkingu og tækni þjóðarinnar á
síðustu áratugum, fer því víðs
ijarri að tekizt hafi að halda í
við gróðureyðinguna á þessari
öld.
Halldór Blöndal landbúnaðar-
ráðherra sagði m.a. á ráðstefn-
unni:
„Mikilvægustu verkefnin norð-
an Fjórðungsöldu eru stöðvun
gróður- og jarðvegseyðingar.
Hólsfjöll eru stærsta samfellda
svæðið, sem tekið hefur verið til
friðunar. Þar liggur fyrir áætlun
um heftingu sandfoks og verður
markvisst unnið að þeim aðgerð-
um þegar á sumri komanda. -
Afréttarlönd Bárðdæla og Mý-
vatnssvæðið eru viðkvæm. Fyrir
liggur að stöðva ágang sands á
gróið land og náttúruperlur eins
og Dimmuborgir, minnugir þess
að sum svæði eru svo viðkvæm
að öll beit er ofbeit. Því reynir á
samstarf og samvinnu við bænd-
ur um verndaraðgerðir og verður
hvort tveggja að fást fram að
byggðin treystist á þessu jaðar-
svæði og gróðureyðing stöðvizt."
Morgunblaðið getur gert þessi
orð landbúnaðarráðherra að sín-
um. Það er mikilvægt að sam-
hæfa kraftana, landeigendur,
sérfræðinga og áhugafólk, ef það
markmið, sem Alþingi hefur sett
þjóðinni, að stöðva gróðureyð-
ingu að mestu fyrír aldamót, á
að nást. Til þess þarf þjóðarvakn-
ingu og þjóðarátak um gróður-
vemd, Iandgræðslu og skógrækt.
Reynsluna af starfi Land-
græðslunnar í Gunnarsholti þarf
að nýta í vaxandi mæli á norður-
hluta gjóskusvæðisins, sagði
landbúnaðarráðherra. Það er rétt.
En það er þörf landgræðsluátaka
svo að segja um land allt. Einnig
í landnámi Ingólfs Arnarssonar
þar sem bróðurhluti þjóðarinnar
býr. Þar hefur að vísu mikið ver-
ið gert á vegum höfuðborgar,
sveitarfélaga, félagasamtaka og
skógræktarfólks. En betur má
ef duga á.
125 ára
verzlunar-
afmæli
Borgarness
Borgnesingar minnast þess um
þessar mundir að 125 ár eru
liðin frá því að staðurinn hlaut
verzlunarréttindi. Reykvíkingar
vom minntir á þessi tímamót með
skemmtilegum hætti, þegar
Mýramenn, klæddir að víkinga-
sið, kynntu unnar búvörur sínar
víðs vegar um höfuðborgina.
Margt hefur breytzt síðan
verzlun hófst við skipshlið á
Brákarpolli árið 1867. Fyrsta
verzlunarhúsið í Borgarnesi var
reist árið 1887 og fyrsta íbúðar-
húsið ári síðar. Arið 1913 varð
Borgarnes sérstakt sveitarfélag
og bæjarréttindi hlaut staðurinn
árið 1987.
Borgames hefur í dag tekið
við því hlutverki sem höfuðbólið
Borg á Mýrum hafði fyrrum í
víðfeðmu landnámi Skallagríms
Kveldúlfssonar og skáldjöfursins
Egils, sonar hans. Borgarnes er
í dag verzlunar- og þjónustumið-
stöð fyrir blómlegt landbúnaðar-
umhverfí og fyrir eitt fegursta
og fjölsóttasta ferðamannahérað
landsins. Staðurinn hefur og
skapað sér nokkra sérstöðu fyrir
vandaða búvöru og matvælaiðn-
að. Morgunblaðið árnar Borgnes-
ingum heilla á 125 ára verzlunar-
afmæli staðarins.
Áfangaskýrsla nefndar um skattlagningu eigna og eignatekna:
Eignatekjur verði skattlagð-
ar á sama hátt og launatekjur
Sérstakt frítekjumark eignatekna. Eignarskattur lækkaður
NEFND fjármálaráðherra um skattlagningu eigna og eignatekna legg-
ur til að áhersla verði lögð á skattiagningu eignatekna en eignarskatt-
ur lækkaður. Nefndin skilaði áfangaskýrslu á dögunum og hefur hún
verið til umfjöllunar í ríkisstjórninni að undanförnu. Lagt er til að raun-
virði tekna af eignum, m.a. vextir, verði skattlagðir á sama hátt og
launatekjur. Eignatekjurnar leggist við núverandi tekjuskattsstofn og
beri sama hlutfall tekjuskatts. Þó er gert ráð fyrir frítekjumarki eigna-
tekna, 100 til 150 þúsund á mann á ári, sem samsvarað getur tekjum
af 1,33 til 2 milljónum kr. Samræmd skattlagning eignatekna sam-
kvæmt tillögum nefndarinnar gæti skilað ríkissjóði 1,3 til 1,6 milljarði
króna. Það dugar ekki til að bæta upp tap ríkissjóðs af niðurfellingu
eignárskatts einstaklinga og sérstaks skatts af skrifstofu- og verslunar-
húsnæði og er bent á þá leið að leggja á samræmdan eignarskatt til
að mæta því sem á vantar að tekjur ríkissjóðs haldist óbreyttar. Yrði
hann mun lægri en núverandi eignarskattur.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra skipaði nefndina í nóvember
síðastliðinum. Formaður er Baldur
Guðlaugsson hrl. og með honum í
nefndinni eru Garðar Valdimarsson
ríkisskattstjóri, Indriði H. Þorláksson
skrifstofustjóri í ijármálaráðuneyt-
inu, Yngvi Harðarson hagfræðingur
og Yngvi Örn Kristinsson hagfræð-
ingur. Ritari nefndarinnar er Bragi
Gunnarsson lögfræðingur.
Skattareglur verði eins
einfaldar og kostur er
í áfangaskýrslu nefndarinnar
kemur fram að nefndin telur að eftir-
farandi beri að hafa að leiðarljósi við
skattlagningu eigna og eignatekna:
Að lagasetning miðist við að skatt-
areglur verði eins einfaldar og kostur
er, réttlátar í þeim skilningi að þær
mismuni ekki einstaklingum og eins
hlutlausar og unnt er í þeim skiln-
ingi að þær hafi ekki áhrif á hvernig
einstaklingar ráðstafa sparnaði sín-
um og hvernig fyrirtæki taka fjár-
málalegar ákvarðanir. Ennfremur
verði kappkostað að skattlagning og
innheimta geti orðið sem einföldust,
aðgengileg og skiljanieg öllum al-
menningi.
Að leitast sé við að ná framan-
greindum markmiðum með eins litl-
um breytingum á skattalögum' og
unnt er.
Að hvers kyns eignir og eignatekj-
ur sæti sömu skattalegu meðferð og
lúti sömu meginreglum við skatt-
lagningu og þær launatekjur og eign-
ir sem þegar eru skattskyldar.
Eignatekjur verði frekar
skattlagðar en eignir
Nefndin telur að rök standi fremur
til að skattleggja eignatekjur en
ei/nir. Miðað við þær forsendur sem
nefndin gefur sér mun samræmd
skattlagning eignatekna ein og sér
ekki skila ríkissjóði þeim tekjum sem
eignarskattur og eignatekjuskattur
einstaklinga og sérstakur skattur á
verslunar- og skrifstofuhúsnæði gera
nú. Ef ekki er talið ásættanlegt að
tekjur ríkissjóðs minnki við breyt-
ingarnar er það tillaga nefndarinnar,
að auk skatts á eignatekjur verði
jafnframt lagður á samræmdur eign-
arskattur til þess að mæta því sem
á vantar.
Lagt er til að allar eignatekjur,
þar með taldar vaxtatekjur, verði
skattskyldar og leggist við aðrar
skattskyldar tekjur og myndi með
þeim sameiginlegan skattstofn, og á
hann sé lagður skattur í sama hlut-
falli.
Eignatekjuf verði taldar til skatt-
stofns á raunvirði eftir því sem unnt
er að nálgast það með tiltölulega
einföldum hætti og leggur nefndin
til ákveðnar reiknireglur sem nánar
er skýrt frá hér á síðunni.
Frítekjumark
Nefndin leggur til að vextir, afföll
og söluhagnaður verðbréfa, sem
gefin voru út fyrir gildistöku al-
mennrar skattskyldu eigna og eigna-
tekna, verði skattskyld í því hlutfalli
sem tímabilið frá giídistöku laganna
til sölu eða innlausnar er af öllu
uppsöfnunartímabili viðkomandi
verðbréfs. Gengi verði látið ráða í
tilviki hlutdeildarskírteina og ann-
arra slíkra verðbréfa. Skattfrelsi rík-
isverðbréfa fellur niður samkvæmt
tillögum nefndarinnar í áliti hennar
segir að ef ekki verði talið fært að
láta ofangreindar reglur einnig ná
til ríkisverðbréfa og húsbréfa sem
gefin hafa verið út fyrir gildistöku
skattlagningar komi til álita að eign-
arskattsfrelsi þeirra haldist þar til
unnt er að innleysa þau. Sama gildi
um vaxtatekjur samkvæmt ákvæð-
um bréfanna, en söluhagnaður og
hugsanlegar affallatekjur verði
skattlagðar eins og af öðrum bréfum.
Lagt er til að tekið verði upp sér-
stakt frítekjumark eignatekna í þeim
tilgangi að hvetja til sparnaðar, eyða
ónákvæmni í mælingu raunstofns
eignatekna og koma á móti almenn-
um minniháttar vaxtagjöldum heim-
ilanna enda verði vaxtagjöld ekki
frádráttarbær frá eignatekjum frek-
ar en verið hafi. Nefndin telur að til
álita komi að fríeignamark verði á
bilinu 100 til 150 þúsund krónur
fyrir einstakling og tvöföld sú fjár-
hæð fyrir hjón.
Núgildandi reglur um álagningu,
innheimtu og skil skatts á eignatekj-
ur haldist óbreyttar. Skatturinn kem-
ur því ekki inn í staðgreiðslu skatta.
Engar undanþágur
frá eignarskatti
Varðandi nýjan eignarskatt er lagt
til að allar eignar, þar með taldar
innistæður í bönkum, verðbréf og
hvers kyns peningalegar eignir,
hlutabréf, stofnfé, myndi sameigin-
legan stofn til eignarskatts og verði
skatttagðar með sama hætti. Nú er
ákveðnar eignir eignarskattsfijálsar
eftir sérstökum reglum, til dæmis
innistæður í bönkum.
Með hliðsjón af þeirri hækkun á
tekjuskatti sem fæst með sam-
ræmdri skattlagningu eignatekna og
breikkun eignarskattsstofns verði
reglum um útreikning eignarskatts
breytt þannig:
- Skatthlutfall sérstaks eignar-
skatts verði lækkað þannig að
tekjur af honum haldist óbreytt-
ar.
- Hærra þrep hins almenna eign-
arskatts verði afnumið og hann
lagður á í sama hlutfalli og allar
eignir yfir frítekjumarkainu.
- Frítekjumarkið verði hækkað eða
hið almenna skatthlutfall ein-
staklinga og lögaðila lækkað eða
hvort tveggja, þannig að tekjur
af almennum eignarskatti lækki
sem nemur auknum skatttekjum
af eignartekjum að frádregnum
skatti á verslunar- og skrifstofu-
húsnæði sem falli niður.
Verði auknum tekjum ríkissjóðs
af eignatekjum mætt með breyttum
skatthlutföllum eignarskatts mætti
lækka hinn sérstaka eignarskatt í
0,18% þannig að tekjur af honum
verði óbreyttar væri eitt skatthlut-
fall í almennum eignarskatti, gæti
það lækkað úr 1,2 í um það bil 0,65%.
Verði sú leið farin, að hækka skatt-
leysismörk og hafa þau hin söma
fyrir almenna og sérstaka eignar-
skattinn, það er 4,7 milljónir kr.,
mætti að auki lækka skatthlutfallið
fyrir almenna skattinn úr 1,2% í um
0,9%. Er þá einnig miðað við að
lækka sérstaka skatthlutfallið og að
afnema efra þrep skattsins.
Upplýsingaskylda fjár-
málastofnana lögfest
Að lokum er lagt til að lögfest
verði ákvæði um upplýsingaskyldu
fjármálastofnana og annarra aðila á
fjármagnsmarkaði til skattyfirvalda,
sambærileg' við þá upplýsingaskyldu
sem nú er um launagreiðslur, hlutafé
og arðgreiðslur og ákvæði um skyldu
til nafnskráningar verðbréfa og
innlánsreikninga. Tilgangurinn er að
framteljendur þurfi ekki sjálfir að
standa í flóknum útreikningum.
Lögfesting slíkrar upplýsingaskyldu
er að mati nefndarinnar ófrávíkjan-
leg forsenda þess að skattlagning
eignatekna sé framkvæmanleg.
Morgunblaðið/Sverrir
Áfangaskýrsla eignatekjunefndar kynnt á blaðamannafundi í gær:
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra, Baldur Guðlaugsson formaður
nefndarinnar og Indriði H. Þorláksson skrifstofustjóri.
Raunvirði eignatekna
Raunvirði eignatekna leggur
nefndin til að verði fundið út á
eftirfarandi hátt:
Innlánsreikningar
Verðtryggð og óverðtryggð inn-
lán: Til skattstofns teljist vextir og
verðbætur sem greiddir eru eða
lagðir við höfuðstól að frádreginni
vaxtaleiðréttingu sem miðast við
að hækkun verðbreytingarstuðuls á
árinu sé beitt á meðalstöðu innláns-
reikningsins.
Gjaldeyrisreikningar: Til skatt-
stofns teljist vextir, umreiknaðir í
íslenskar krónur á áramótagengi
eða gengi á útborgunardegi vaxta.
Verðbréf, eignarhaldstími
meiri en 12 mánuðir
Skuldabréf með verðtryggðum
höfuðstól og afborganir: Til skatt-
stofns teljist gjaldfallnir vextir og
verðbætur, afborganir og söluverð,
að frádregnu kaupverði þess hluta
kröfunnar sem til greiðslu kom,
uppreiknuðu frá kaupári hennar.
Sé skuldabréfið selt fyrir lokagjald-
daga skal til skattstofns telja sölu-
verð að frádregnu uppreiknuðu
kaupverði þess hluta kröfunnar sem
seldur var.
Óverðtryggð skuldabréf með af-
borganir og aðrar óverðtryggðar
kröfur: Til skattstofns teljist gjald-
fallnir vextir og afborganir, að frá-
dreginni verðleiðréttingu höfuð-
stólsins, sem miðast við hækkun á
verðbreytingarstuðli á árinu og
nafnverð höfuðstóls við lok þess og
að frádregnu kaupverði þess hluta
kröfunnar sem til greiðslu kom,
uppreiknuðu samkvæmt verðbreyt-
ingarstuðli ársins.
Verðbréf með einum gjalddaga:
Til skattstofns telst innlausnarverð,
að meðtöldum vöxtum og verðbót-
um, að frádregnu kaupverði bréfs-
ins, uppreiknuðu samkvæmt verð-
breytingarstuðli frá kaupári þessi.
Söluverð og innlausnarverð
hlutabréfa og hlutdeildarskírteina:
Til skattstofns teljist söluverð eða
innlausnarverð, að frádregnu upp-
reiknuðu kaupverði þeirra bréfa eða
skírteina sem seld eru eða innleyst.
Þegar um er að ræða að eignar-
hald verðbréfs hjá tilteknum aðila
stendur skemur en 12 mánuði,
hvort sem eignarhaldstíminn fer
yfir áramót eða ekki, teljist vextir,
affallatekjur, sölu- og gengishagn-
aður til skattstofns, samkvæmt
hlutdeildaraðferð. Hlutdeildin verði
reiknuð á grundvelli meðalraun-
ávöxtunar á ríkisverðbréfum og rík-
istryggðum verðbréfum á Verð-
bréfaþingi íslands og verðbólgu við-
komandi árs. Sama aðferð verði
jafnframt notuð á vaxtatekjur af
öðrum vaxtaberandi kröfum, og á
greidda dráttarvexti.
Arður af hlutabréfum, tekjur af
hlutdeildarskírteinum og leigutekj-
ur myndi skattstofn á verðleiðrétt-
inga.
Dæmi um útreikning á skattstofni eignatekna
Ar Verð- bólga Vísitala Verðbreytintrar- stuðull
1 5% 105.000 1,155
2 10% 115.500 1,050
3 5% 121,275 1,000
Útreikningar eru miðaðir við framtal vegna tekjuársins 3.
A. Innlánsreikningar
1 Verðtryggð og óverðtryggð innlán
Upplýsingar frá banka:
Greiddirvextirogverðbætur 16.000
Meðalstaða reiknings á árinu 210.000
Útreikningur skattskyldra tekna:
Vextir og verðbætur
Verðleiðrétting meðalstöðu reiknings 5% af 210.000
Skattskyldar tekjur
2 Gjaldeyrisreikningur
Upplýsingar frá banka:
Greiddirvextir 140$
Gengi $ um áramót 59,06
Útreikningur skattskyldra tekna:
Vextir í íslenskum krónum (140$ ■ 59,06)
Skattskyldar tekjur
B. Verðbréf, eignarhaldstími lengri en 12 mánuðir
1 a Skuldabréf til 5 ára, verðtryggt, árlegar af-
borganir, keypt á nafnverði 1.000.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna bréfs, sem keypt á ári 1
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Greiddir vextir, verðbætur og afborgun
Afborgun af nafnverði
Stol'nár ékuldabréfs
Eftirstöðvar í árslok
16.000
-10.500
5.500
8.268
8.268
318.150
200.000
árl
648.800
Útreikningur skattskyldra tekna
Greiddir vextir og afborgun
Leiðrétt stofnverð afborgunar 200.000 -1,155
Skattskyldar tekjur
318.150
-231.000
87.150
1 b Skuldabréf til 5 ára, verðtryggt, árlcgar afborg-
anir, naf nverð 1.000.000 kr., kcypt á 800.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna bréfs, sem keypt á ári 1
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Greiddir vextir, verðbætur og afborgun
Afborgun af nafnverði
Stofnár skuldabréfs
Eftirstöðvar í árslok
Útreikningur skattskyldra tekna
Greiddir vextir og afborgun
Leiðrétt stofnverð afborgunar 160.000 • 1,155
Skattskyldar tekjur
2a Skuldabréf til 5 ára, óverðtryggt, árlegar af-
borganir, keyptá nafnverði 1.000.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna bréfs, sem keypt á ári 1
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Greiddir vextir og afborgun
Afborgun af nafnverði
Stofnár skuldabréfs
Eftirstöðvar í árslok
Útreikningur skattskyldra tekna
Greiddir vextir og afborgun
Verðleiðrétting eftirstöðva í árslok 5% af 600.000
Leiðrétt stofnverð afborgunar 200.000 • 1,05
Skattskyldar tekjur
2b Skuldabréf til 5 ára, óverðtryggt, árlegar afborg-
anir, nafnverð 1.000.000 kr., keypt á 800.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna bréfs, sem keypt á ári 1
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Greiddir vextir og afborgun
Afborgun af nafnverði
Stofnár skuldabréfs
Eftirstöðvar í árslok
Útreikningur skattskyldra tekna
Greiddir vextir og afborgun
Verðleiðrétting eftirstöðva í árslok 5% af 600.000
Leiðrétt stofnverð afborgunar 160.000 • 1,05
Skattskyldar tekjur
318.150
200.000
ár 1
648.800
318.150
-184.800
133.350
324.000
200.000
ár 1
600.000
324.000
-30.000
-210.000
84.000
324.000
200.000
ár 1
600.000
324.000
-30.000
-168.000
126.000
3 Skuldabréf til 5 ára, verðtryggt eða óvcrð-
tryggt, cinn gjalddagi, nafnvcrð 1.000.000 kr.,
keypt á 900.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna sölu bréfs, sem keypt
var á ári 1
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Söluverð
Stofnár skuldabréfs
Útreikningur skattskyldra tekna
Söluverð
Uppreiknað stofnverð bréfs 900.000 -1,155
Skattskyldar tekjur
4 Illutdeildarskírteini, nafnverð 1.000.000 kr.,
keypt á 1.100.000 kr.
Skattskil á ári 3 vegna bréfs, sem keypt á
ári 1 og innleyst á ári 3
Upplýsingar frá umsýslustofnun
Innlausnarverð
Kaupár
Útreikningur skattskyldra tekna
Greitt söluverð
Uppreiknað stofnverð bréfs 1.100.000-1,155
Skattskyldar tekjur
C. Eignarhald kröfu minna en eitt ár
1.210.000
ár 1
1.210.000
-1.039.500
170.500
1.400.000
ár 1
1.400.000
-1.270.500
129.500
Hlutdeild ársins með 7,5% raunávöxtun Víxill, nafnverð 1.000.000 kr. keyptur á 900.000 kr. Hlutabréf keypt. á 350.000 kr., seld innan árs fyrir 370.000 kr. Úpplýsingar frá banka: 61%
Kaupverð víxils 900.000
Nafnverð víxils Upplýsingar frá verðbréfamiðlun: 1.000.000
Kaupverð hlutabréfs 350.000
Söluverð hlutabréfs 370.000
Útreikningur skattskyldra tekna
Nafnverð víxils að frádregnu kaupverði 100.000
Söluverð hlutabréfs að frádregnu kaupverði 20.000
Mismunur samtals 120.000
Skattskyldar tekjur (mism. • hlutdeild) 73.398
Páll Halldórsson formaður BHMR:
Þátttaka í víð-
tæku samfloti er
ekki á dagskrá
Samþykkt að opna BHMR fyrir háskóla-
menntað fólk á almenna vinnumarkaðinunr
PÁLL Halldórsson, formaður BHMR, sagði í setningarræðu á aðal-
fundi BHMR í gær að aðildarfélögin hefðu samningsréttinn og ekki
yrði Iengur vikist undan því að taka ákvarðanir um framhald samn-
ingaviðræðna en ekkert hefði hreyfst í þeim málum undanfarið.
Lagði Páll áherslu á að þess yrði krafist að dagvinna nægði til fram-
færslu og að ríkið yrði knúið til að standa við fyrri skuldbindingar
sínar um framkvæmd kjarasamnings BHMR og ríkisins frá 1989.
Páll sagði að þessi leið yrði ekki átakalaus. Þá sagði hann jafnframt
að þátttaka í víðtæku samfloti væri ekki á dagskrá. Samflot í aðgerð-
um gæti hins vegar vel komið til greina. Á aðalfundinum var gerð
sú breyting á Iögum. BHMR að samtökin voru opnuð fyrir háskóla-
menntað fólk sem starfar á almenna vinnumarkaðinum.
Tillagan um að BHMR verði heild-
arsamtök stéttarfélaga háskóla-
menntaðra manna var borin fram af
starfsháttanefnd BHMR. í grein-
argerð með tillögunni segir að þessi
breyting geti orðið til að efla og
styrkja samtökin verulega, þannig að
þau verði hlutverki sínu betur vaxin
sem samnefnari fólks með mikla sér-
þekkingu og geti látið meira til sín
taka sem afl í þjóðfélaginu. Mörg
aðildarfélög BHMR hafa þegar opnað
fyrir aðild háskólamenntaðra manna
á almenna vinnumarkaðinum og hafa
félagsmenn þeirra því talist til raða
BHMR, að sögn Birgis Björns Sigur-
jónssonar, framkvæmdastjóra sam-
takanna. Sagði Birgir að nokkur félög
hefðu einnig sýnt áhuga á að fá beina
aðild að BHMR.
Lagabreytingin var samþykkt mót-
atkvæðalaust en talsverðar umræður
urðu á fundinum um hvort rétt væri
að taka upp nýtt nafn fyrir samtökin
í kjölfar þessarar breytingar en niður-
staðan var að halda óbreyttu nafni.
Á fundinum voru gerðar talsverðar
breytingar á kjarastefnu BHMR þar
sem segir m.a. að sú launastefna sem
fólst í kjarasamningunum frá 1989
um að háskólamenntaðir ríkisstarfs-
menn njóti sambærilegra kjara og
háskólamenn í hliðstasðum störfum á
almenna vinnumarkaðinum verði
stefna samtakanna og ennfremur að
dagvinnulaun skuli duga fyrir fram-
færslu.
í ályktun um stöðu kjarasamninga
sem samþykkt var á fundinum segir
að framundan séu átök um launakjör
og eru aðildarfélög BHMR hvött til
að kynna stöðu samningamála fyrir
félagsmönnum sínum og beita öllum
tiltækum ráðum til að fá samninga-
nefnd ríkisins til að hefja viðræður
um samninga.
Páll Halldórsson gat þess í setning-
arræðu sinni að vart heyrðust lengur
kröfur um að dagvinnulaun yrðu látin
duga fyrir framfærslu. Taldi hann
meginskýringuna á þessari þróun fel-
ast í miðstýrðri kjarabaráttu undanf-
arinna áratuga þar sem hafi verið
tilhneiging til að drepa allt sjálfstæði
og frumkvæði einstakra stéttarfélaga
í dróma.
Sagði Páll að þótt meginlínur í kja-
rasamningum hefðu verið lagðar i»
samflotssamningum um langt skeið
hafi það aldrei gengið svo langt að
svipta einstök félög samningsrétti
sínum. „Þáttur ríkisvaldsins í þessum
samflotum hefur alltaf verið nokkur
og oft hefur kröfum ekki síður verið
beint til ríkisins en atvinnurekenda.
Ríkisstjórnum er ætlað að greiða fyr-
ir samningum með ýmsum félagsleg-
um aðgerðum. Þó ég geri alls ekki
lítið úr ávinningum sem náðst hafa í
svokölluðum félagsmálapökkum, er
Ijóst að þeir hafa orðið til þess að
minni áhersla hefur verið lögð á kaup-
ið með þeim afleiðingum að taxta-
launin hafa drabbast niður,“ sagði
Páll.
Þá vék Páll að stöðu samningavið-
ræðna BHMR-félaganna og ríkisins
og sagði að ríkið hefði alfarið hafnað
því að ræða við félögin um kröfugerð
þeirra en í þess stað hefði verið hald-
ið uppi almennu snakki um mál sem
í raun væri ekki hægt að semja um
við einstök félög.
Sagði hann þtjá kosti vera fyrir
hendi. í fyrsta lagi að betjast fyrir
mannsæmandi launum og að dag-
vinna nægði til framfærslu og að
samningurinn frá 1989 verði fram-
kvæmdur. Annar kostur væri að fé-
lögin gengu til liðs við þá sem valið
hefðu þjóðarsáttarleiðina en í því
fælist að félögin gæfu eftir samning-
inn frá 1989 og þriðji kosturinn væri
að hafast ekkert að.
„Ef við ætlum að tryggja hag okk-
ar félagsmanna verður fyrsti kostur-
inn fyrir valinu. En til að hann sé
raunhæfur verðum við að gefa þann
tíma sem þarf til undirbúnings. í
næstu samningum duga engin fyr-
irheit. Reynslan af viðsemjandanum
sýnir að staðgreiðsla ein kemur til
greina og slíkt gengur tæpast átaka-
laust,“ sagði Páll.
Páll Halldórsson og Eggert Lárus-
son voru endurkjörnir formaður og
varaformaður BHMR án mótfram-
boðs á fundinum.
Varnarliðið á Keflavíkurflugvelli:
Islenskar vörur keypt-
ar fyrir 72 millj. 1991
VARNARLIÐIÐ á Keflavíkurflugvelli keypti íslenskar matvörur fyrir
tæplega 1,2 miHjónir Bandaríkjadala, eða sem svarar til tæplega 72
tnilljóna króna á árinu 1991. Á þriðjudaginn var endurnýjaður samning-
ur um kaup varnarliðsins á íslenskum landbúnaðarafurðum frá 1,.
apríl næstkomandi til 31. mars 1993, og felur hann í sér að varnarlið-
ið kaupi nautahakk, egg og kjúklinga fyrir jafnvirði 14,5 milh'óna
króna á samningstímanum.
í upplýsingum frá utanríkisráðu-
neytinu kemur fram að varnarliðinu
verður samkvæmt samningnum gert
kleift að kaupa allt að 2,7 tonn af
nautahakki, 5,5 tonn af kjúklingum
og 54,5 tonn af eggjum á samnings-
tímabilinu. Verð þessara afurða er
hið sama og á síðasta samningstíma-
bili, eða sem svarar 575 kr. fyrir
kílóið af nautahakki, 390 kr. fyrir
kíióið af kjúklingum og 198 kr. fyrir
kílóið af eggjum.
Aðrar íslenskar vörur en ofan-
greindar sem varnarliðið keypti íj.
síðasta ári voru meðal annars lamba-
kjöt, mjólk, ostar og aðrar mjólk-
urvörur, fiskur, rækja, ávaxtadrykk-
ir og brauðvörur.