Morgunblaðið - 26.03.1992, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
31
Lög um rétt til veiða í efnahagslögsögu Isiands:
Erlendum veiðiskipum
heimilt að landa hér afla
— úr stofnum sem sátt hefur náðst um nýtingu á
SAMÞYKKT var í gær frumvarp Þorsteins Pálssonar sjávarútvegsráð-
herra um rétt til veiða í efnahagslögsögu íslands. Þrátt fyrir að frum-
varpið hafi verið samþykkt með þrjátíu og níu samhljóða atkvæðum
voru ekki allir ánægðir. Guðjón Guðmundsson (S-Vl) taldi að frumvarp-
inu hefði verið breytt til skaða i meðförum sjávarútvegsnefndar þings-
ins. Ólafur Þ. Þórðarson (F-Vf) gagnrýndi þingmenn fyrir að vilja
taka nágranna okkar Grænlendinga „haustaki".
augu samþingsmanna
Frumvarp sjávarútvegsráðherra
var til þriðju umræðu í gær. Frum-
varpið breytir lögum frá 1922 og
kveður á um að Islendingum einum
séu heimilaðar veiðar í íslenskri efna-
hagslögsögu. En erlendum veiðiskip-
um verður heimilt að landa hér afla
og sækja þjónustu, ef ekki er um
að ræða afla úr fiskistofnum sem
Islendingar eiga sameiginlega með
öðrum þjóðum og ósamið er um.
Við atkvæðagreiðslu eftir aðra
umræðu voru breytingartillögur sem
sjávarútvegsnefnd gerði samþykkt-
ar. í upphaflegri gerð frumvarpsins
var ráð fyrir því gert að sjávarút-
vegsráðherra væri heimilt að tak-
marka landanir og þjónustu við er-
lend veiðiskip ef um væri að ræða
veiði úr sameiginlegum nytjastofnum
sem veiddust bæði innan og utan
íslenskrar efnahagslögsögu og ekki
hefðu verið gerðir samningar við ís-
lensk stjórnvöld um nýtingu viðkom-
andi fiskistofns. í meðförum sjávar-
útvegsnefndar var ákvæðum varð-
andi þetta atriði breytt á þann veg
að erlendum skipum skuli vera
óheimilt að landa afla ef um sé að
ræða veiði úr stofni sem ósamið sé
um og íslendingar eigi hlutdeild í.
Sjávarútvegsráðherra verður þó
heimilt að gera undantekningu þegar
sérstaklega stendur á. Þessi breyt-
ingartillaga var samþykkt með 39
atkvæðum gegn 6.
Við aðra umræðu komu fram til-
mæli um að sjávarútvegsnefnd skoð-
aði málið aftur með hliðsjón af fyrir-
huguðum kaupum íslensks fyrirtækis
á afla spænskra togara sem veiddu
úr umdeildum stofnum utan við efna-
hagslögsögu Kanada. Samkomulag
varð í nefndinni um að viðhalda sam-
stöðu um frumvarpið og blanda ekki
saman viðskiptum einstakra fyrir-
tækja og veiðihagsmunum.
Þýðingarlaust á spjöld
sögunnar
Við þriðju umræðu í gær, kvaddi
Ólafur Þ. Þórðarson sér hljóðs.
Hann benti á að tilgangur þessa
frumvarps væri að heimila innlendum
aðilum að kaupa físk af erlendum
skipum og veita þeim þjónustu og
væri sú lagabreyting til bóta. En
Ólafur Þ. Þórðarsson varð að gera
athugasemdir við önnur atriði í frum-
varpinu. Ólafur vildi reyna að opna
sinna sem
honum virtust sannfærðir um að við
næðum ekki samningum við Færey-
inga og sérstaklega Grænlendinga
örðruvísi en að hafa á þeim einhvert
tak. „Og haustak er það sem við
viljum nota á Grænlendinga." Ólafur
sagði að löndunarbannsleiðin hefði
gefist illa. Slíkt herti þjóðarviljann
og minntist aðgerða Breta gegn ís-
lendingum á fimmta ártugnum.
Ræðumaður taldi meintar löndun-
arbannsþvinganir myndu stórskaða
hagsmuni okkar og jafnvel vinna
gegn verndun á sameiginlegum fiski-
stofnum okkar og Grænlendinga.
Besta tryggingin fyrir fiskvemd við
Austur-Grænland væri sú að Græn-
lendingar sjálfir veiddu þann flsk sem
þeir ættu þar með okkur. Ef við við
gerðum þeim þessar veiðar illmögu-
legar eða torsóttar væru þeir um
leið hvattir til þess hleypa verk-
smiðjuflotum Evrópubandalagslanda
að þessum fiski.
í ræðulok var ræðumaður orðinn
vonlítill um að þingmenn tækju rök-
um en hann sagði að þótt þessi orð
sín myndú engu breyta væri sér þó
rórra að vita af þeim á spjöldum
sögunnar.
Ekkert ofríki
Matthías Bjarnason formaður
sjávarútvegsnefndar kunni ekki alls
kostar við málflutning fyrra ræðu-
manns varðandi samskipti okkar og
Grænlendinga. Hann taldi ekki
ástæðu til að ætla að sjávarútvegs-
ráðherra myndi beita Grænlendinga
ofríki og takmarka landanir þeirra.
Við hefðum t.d. heimilað þeim að
landa rækju sem enn væri ósamið
um. Matthías lagði áherslu á mikil-
vægi þess að ná samkomulagi við
Grænlendinga um nýtingu sameigin-
legra auðlinda. En fram til þess hefði
það gengið erfiðlega. Og þeir hefðu
gert samninga við Evrópubandalagið
um veiðiheimildir án samráðs við
okkur, þótt eftir hefði verið leitað.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra þakkaði sjávarútvegsnefnd
fyrir sitt starf. Það hefði tekist að
ná samstöðu og málamiðlun í nefnd-
inni. Ráðherra taldi að markmið
frumvarpsins næðust í þessu breytta
formi. Jóhann Arsælsson lagði
áherslu á samstöðuna um þetta mál
og að við hvikuðum hvergi frá því
að íslendingar einum væri heimil
veiði og útgerð í íslenskri efnahags-
lögsögu.
Eyjólfi Konráði Jónssyni (S-Rv)
formanni utanríkismálanefndar var
það fagnaðarefni að þetta frumvarp
yrði samþykkt og þakkaði það það
góða samstarf og samheldni sem
hingað til hefði verið um afgreiðslu
þessa máls. Hann vildi helst óska
þess að frumvarpið yrði samþykkti
einum rómi á Alþingi. Hann hvatti
til þess að við hygðum á frekara
samstarf og samninga við nágranna
okkar um sameiginleg markmið og
hagsmuni. Steingrímur J. Sigfús-
son tók undir orð Eyjólfs Konráðs
um mikilvægi góðra samskipta við
okkar næstu nágranna. Hann taldi
það misskilning að frumvarpið mið-
aði að einhverjum aðgerðum gegn
Grænlendingum eða Færeyingum.
Kærleikur
Ólafur Þ. Þórðarson sagði það
mikilvægt að ná samstöðu en aðal-
atriðið hlyti að vera það að sam-
þykkja skynsamleg lög. Það væru
ekki skynsamleg lagasetning sem
dragi úr viðskiptum okkar og Græn- ’T’*
lendinga. ítrekaði fyrri málflutning
og herti á sinni gagnrýni í garð sam-
þingsmanna og jafnvel annarra ís-
lendinga fyrir „hofmóð og hroka“
gagnvart Grænlendingum.
Olafur taldi kærleik okkar til
Grænlendinga vera skyldan eftirfar-
andi:
Ég elska Jesúm Krist
ég breyti eins og hann.
Sjálfan mig sé ég fyrst
og síðan náungann.
Sr. Hjálmar Jónsson (S-Nv) varð ■*"
að veita andsvar:
Sæt er hefnd því erfítt er
æsta lund að sefa.
. En sælli ertu auðnist þér
að elska og fyrirgefa.
Árni R. Árnason (S-Rn) sagði að
sú lagabreyting sem frumvarpið mið-
aði að væri löngu tímabær. Hann
taldi einnig að nauðsynlegt hafa í
þessum lögum úrræði til þess að fá
aðra til viðtals við okkur um nýtingu
sameiginlegra fiskistofna. Það væri
ekki hofmóður né hótanir. Guðjón
Guðmundsson kvaðst myndu greiða
þessu frumvarpi atkvæði, jafnvel
þótt menn hefðu spillt þessu máli
verulega í ofurkappi samstöðunnar.
Það frjálsræði sem frumvarpið hefði
upphaflega gert ráð fyrir hefði verið
verulega skert.
Að svo búnu var gengið til at-
kvæða um frumvarpið. Ósk Eyjólfs
Konráðs Jónssonar um að frumvarp-
. ið yrði samþykkt einróma rættist.
Þijátíu og fimm þingmenn sögðu já.
Þar á meðal Ólafur Þ. Þórðarson.
Þingsályktunartillaga um orkuverð:
Sanngjamt verð er allra hagur
segir Sturla Böðvarsson
STURLA Böðvarsson (S-Vl) og Guðjón Guðmundsson (S-Vl) hafa lagt
fram tillögu þess efnis að Alþingi álykti að fela iðnaðarráðherra að
láta fara fram athugun á verðlagningu á raforku til almenningsraf-
veitna.
Flutningsmenn segja að á undan-
förnum árum hafi raforka stöðugt
orðið stærri þáttur í útgjöidum heim-
ila sem og fyrirtækja. Það sé því
mikilvægt að verðlagning á raforku
lúti reglum sem séu sanngjarnar
gagnvart notendum jafnframt því
sem þær tryggi eðlilegar greiðslur
til Landsvirkjunar vegna virkjana.
f greinargerð er þess getið að verð-
lagning Landsvirkjunar hafí sætt
nokkurri gagnrýni og hafí forsvars-
menn almenningsveitna, sem kaupi
raforku af Landsvirkjun, leitað eftir
samningum um hámarksverð er
lækki í þrepum fram til aldamóta
að tilteknu marki.
Um fyrrgreint hafi ekki tekist
samningar. Því sé það eðlilegt að
Alþingi álykti um þetta mál og hlut-
ist til um að samningar náist.
Forathugun
Sturla Böðvarsson hefur nokkrum
sinnum í vetur hreyft við þessu máli,
m.a. beint fyrirspurnum til iðnaðar-
ráðherra um nýtingu á umframorku
sem við nú búum að, t.d. í Blöndu-
virkjun. Þingmaðurinn hefur einnig
vakið athygli á þessu máli við nokk-
ur önnur tækifæri.
í þingsályktunartillögunni er gert
ráð fyrir að fram fari athugun á
verðlagningu á raforku. En tillagan
ber því vitni að Sturla Böðvarsson
hefur nú þegar gert nokkra forathug-
un á þessu máli. Með þessari þingsá-
lyktunartillögu eru birt sem fylgi-
skjöl bréfaskipti þingmannsins við
stjórn Rafmagnsveitna ríkisins, RA-
RIK, og einnig bréfaskrif almenn-
ingsrafveitna til Landvirkjunar.
Einnig eru birtir útreikningar hag-
deildar fjármálasviðs RARIK um
greiðsluflæði til Landsvirkjunar út
frá mismunandi forsendum.
Það kemur fram að ef tilmælum
RARIK og annarra almenningsveitna
væri fylgt um að lækka orkuverð í
áföngum niður í langtíma jaðar-
kostnað árið 2000 myndi skuldastaða
Landsvirkjunar verða á sléttu árið
2008. En miðað við verðstefnu
Landsvirkjunar, þ.e.a.s. óbreytt verð
til ársins 2000, en síðan jafnt og
þétt lækkandi niður í langtímajaðar-
kostnað árið
2005 yrði skulda-
staðan komin á
slétt á árinu
2004.
Álit
rafmagnsveit-
usljóra
í bréfi frá
Sturla Böðvarsson Kristjáni Jónsyni
rafmagnsveitustjóra RARIK til
Sturlu Böðvarssonar segir m.a. að
Landsvirkjun stefni að því að verða
skuldlaus upp úr aldamótum, og
stefnt sé að því, að verð frá Lands-
virkjun sé jafnt langtímajaðarkostn-
aði um svipað leyti og þannig búið
í haginn fyrir framtíðarvirkjanir.
Rafmagnsveitustjóri segir fyrsta
markmiðið, um skuldleysið, ráða
mestu um verðlagningu Landsvirkj-
unar nú. Rafmagnsveiturnar geti
ekki tekið undir eða stutt þetta sjón-
armið, enda sé það álitamál, hvort
núlifandi kynslóð eigi 'að greiða fjár-
festingar í orkukerfinu niður með
þeim hraða sem Landsvirkjun geri
ráð fyrir. Rafmagnsveiturnar telji
þessar aukabyrðar hvorki sanngjarn-
ar né hagkvæmar fyrir þjóðarbúið,
þegar til lengri tíma sé litið. Þessar
byrðar tefji nauðsynlega iðnvæðingu
og dragi úr framkvæmdum og frum-
kvæði, jafnframt því að þær hvetji
til notkunar á öðrum orkugjöfum.
Rafmagnsveitustjóri telur eðlilegra
að fjárfesting sé greidd niður í takt
við það sem nálgist afskriftartíma
hennar. Rafmagnsveitustjóri segir
einnig í tilskrifi sínu að grundvallar-
hugsun verðlagningar samkvæmt
langtímajaðarkostnaði sé fyrst og
fremst fjárfestingarsjónarmið. Það
sé með öðrum orðum verið að verð-
leggja raforkuna með álagi til að
fjármagna næstu virkjun. Ef Lands-
virkjun væri á flæðiskeri stödd varð- í-
andi afkastagetu virkjana væri slík
verðlagningarstefna hin eina rétta.
Hins vegar væri veruleikinn í dag
allur annar.
Sturla Böðvarsson sagði í samtali
við þingfréttaritara Morgunblaðsins
að það væri augljóslega öllum til
hagsbóta að finna not fyrir þá umfra-
morku sem Landsvirkjun gæti fram-
leitt, bæði Landsvirkjun og þeim sem
ynnu í atvinnufyrirtækjum víðsvegar
um landið. Það væri t.a.m. alvarlegt
íhugunarefni hvaða þátt orkuverðið
ætti í því að færa fiskvinnsluna út
á sjó. Það blæddi í augun að horfa
á háan raforkureikning frystihúsa
ofan á annan tilkostnað og sam-
keppni um hráefnið. Og ekki væri«r-
það heldur skaplegt að vita til þess
að ennþá væru nokkrar sundlaugar
hitaðar upp með olíu.
St.St.59923267 VII
I.O.O.F. 5= 1733268'/2 =
HELGAFELL 59923267 V11 Frl.
I.O.O.F. 11 = 1730326872 =

Frá Sálarrannsókna-
félagi íslands
Þórunn Maggý Guðmundsdóttir
heldur skyggnilýsingafund á
vegum félagsinsföstudaginn 27.
mars kl. 20.30 á Sogavegi 69.
Ray Williams starfar á vegum
félagsins dagana 2.-15. apríl.
Hann heldur skyggnilýsingafund
fimmtudaginn 2. aprfl kl. 20.30.
Upplýsingar um námskeið hjá
Ray Williams fást á skrifstofu
félagsins, sömuleiöis miðar á
skyggnilýsingafundi. Skrifstofa
félagsins, Garðastræti 8, er opin
frá kl. 13.00-17.00, sími 18130.
Stjórnin.
Hjálpræðisherinn
Samkirkjuleg samkoma i Her-
kastalanum í kvöld kl. 20.30.
Séra Halldór Gröndal talar.
Acappella-kvartet Aðventista og
Hersöngsveitin syngur og leikur.
Verið hjartanlega velkomin.
\T=T7
KFUM
V
ADKFUM
Aðalfundur KFUM og Skógar-
m8nna verður haldinn á Háaleit-
isbraut 58 kl. 20.
Ath. breyttan tíma og stað.
Námskeið
Miðillinn Bill Lyons verður með
námskeiö laugardaginn 28.
mars, ef næg þátttaka fæst.
Upplýsingar i símum 688704 og
682480.
Silfurkrossinn.
fítmhj
ólp
Samkoma verður ( kapeliunni í
Hlaðgerðarkoti i kvöld kl. 20.30.
Umsjón: Kristinn Ólason.
Samhjálp.
Skyggnilýsingafundur
Miðillinn Bill Lyons veröur með
skyggnilýsingafund í kvöld,
26. mars, á Sogavegi 69. Húsið
opnað kl. 20.00, fundurinn hefst
kl. 20.30.
Upplýsingar í símum 688704 og
682480.
Silfurkrossinn.
FERÐAFÉLAG
ÍSLANDS
ÖLOUGÖTU 3 S: 11798 19533
Helgina 27.-29. mars
Þórsmörk í vetrarskrúða
Leiðin er greið til Þórsmerkur
núna. Við bjóðum ánaegjulega
helgarferð með skipulögðum
gönguferðum um Mörkina. Gist-
ing í vel búnum Skagfjörðsskála
í Langadal. Snjór fyrir skíða-
göngur. Upplýsingar og farmiða-
sala á skrifstofunni, Öldugötu 3.
Páskaferðir með Ferða-
félagi íslands eru þessar:
1. Snæfellsnes - Snæfellsjök-
ull. Gist í svefnpokaplássi að
Görðum.
2. Skíðagönguferð til Land-
mannalauga. Þægileg ferð —
ævintýraleg ferð. Gist i sæluhúsi
F.l. í Laugum.
3. Skíðagönguferð frá Land-
mannalaugum um Hrafntinnu-
sker, vestan Laufafells (
Fljótshlíð. Gist í húsum.
4. Þriggja daga ferð til Þórs-
merkur.
5. Þriggja daga ferð um upp-
sveitir Borgarfjarðar.
Kynnið ykkur páskaferðir Ferða-
félagsins - eitthvað við allra hæfi.
Ferðafélag Islands.