Morgunblaðið - 26.03.1992, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
47
Dýrasta lambakjötið
Frá Jóni Halldórí Hannessyni:
Á 25 árum hefur orðið nær helm-
ings samdráttur á neyslu lamba-
kjöts á mann hérlendis. Að hve
miklu leyti stafar þessi samdráttur
af skaðaðri ímynd sauðfjárbænda
vegna skipulagsleysis í beitarmál-
um?
Almenningur á íslandi gefur
umhverfismálum aukinn gaum og
skv. skoðanakönnunum líta yfír
80% landsmanna á gróðureyðing-
una sem alvarlegasta umhverfismál
okkar. Þetta ættu sauðfjárbændur
að taka með í reikninginn í mark-
aðssetningu sinni á lambakjöti.
„Öfug markaðssetning"
Stór hluti þjóðarinnar laðast að
sveitunum og, hefur þar fengið
beina reynslu af framkvæmd
sauðfjárbeitar. Má t.d. nefna að í
landinu eru rúmlega 7.000 sumar-
bústaðir og hundruð skógræktar-
og landgræðslureita. Hefur reynsla
alls þessa fólks af beitarmálum í
og við lönd sín aukið eða dregið
úr samúð með sauðfjárbændum og
framleiðsluvöru þeirra? Með öðrum
orðum, hafa sauðfjárbændur með
starfi sínu og hegðun stuðlað að
sölu lambakjöts eða stundað „öfuga
markaðssetningu“? Halda sauðfjár-
bændur að neytendur fái vatn í
munninn þegar þeir sjá „fjallalamb-
ið“ á beit í köntum fjölfarinna vega
eða á illa grónu landi uppblásturs-
svæðanna?
Neytendastýrð gróðurvernd
Bændur hafa vanmetið þau áhrif
sem skipulagslaus beit hefur á við-
horf almennings til lambakjöts-
neyslu. Nú á tímum umhverfis-
verndar er sérlega mikilvægt að
sauðfjárbændur bæti ímynd sína
hvað þetta varðar því neytendur
velja „umhverfisvænar" vörur og
sniðganga sífellt meir aðrar vörur.
Við þessari neytendastýrðu um-
hverfisvernd verða bændur að
bregðast með því að koma á skyn-
samlegu skipulagi á beitarmálin því
sífellt fleiri líta á skipulagslausa
beit sauðfjár (og í einstaka héruð-
um hrossa) sem aðalhindrunina í
vegi fyrir endurheimt fyrri land-
gæða.
Ákveða þarf hvar á landinu
banna þurfi lausagöngu sauðfjár
fljótlega, hvar síðar og hvar eru
svæði þar sem litlu þarf að breyta.
Fjöldasamtök sem hafa innan sinna
vébanda um 80% þjóðarinnar hafa
um nokkurt skeið barist fyrir því
að landnám Ingólfs (þ.e. Reykja-
nesið að Ölfusá, Þingvöllum og
yfir í Hvalfjörð) verði friðað fyrir
Miskabæt-
urnar til
Hjálpar-
stofnunar
Frá Halli Magnússyni:
Fyrir stuttu var ég undirritaður
dæmdur í Hæstarétti til að greiða
Þóri Stephensen staðarhaldara í
Viðey 150.000 kr. í miskabætur,
vegna greinar minnar um spjöll á
kirkjugarðinum í Viðey sumarið
1988. Ég vil koma því á framfæri
að ég hef greitt þessar miskabætur.
í ljósi þess að Þórir Stephensen
hefur sjálfur sagt að krafan um
miskabætur væri táknræn, en ekki
sett fram í auðgunarskyni, þá fór
ég fram á það við Þóri að hann
léti miskabæturnar renna til Hjálp-
arstofnunar kirkjunnar svo pening-
arnir nýtist þeim sem sárast þurfa
á þeim að halda. Vænti ég þess
að Þórir verði við þessari bón minni.
lausagöngu. Bann við lausagöngu
þýðir einfaldlega að það fáa sauðfé
sem eftir er á þessu svæði verði
girt af. Við það yrði ódýrt og auð-
velt að rækta upp þetta svæði en
þar búa um 2/3 hlutar landsmanna.
Dýrasta lambakjötið
Það litla lambakjöt sem framleitt
er á þeim svæðum sem almenningi
fínnst liggja beint við að friða fyr-
ir lausagöngu (t.d. landnám Ing-
ólfs, önnur þéttbýl svæði og við-
kvæm uppblásturssvæði) kostar
sauðfjárbændur óhernju fé, því sá
álitshnekkir sem stéttin bíður
vegna seinagangs í að koma til
móts við nútíma viðhorf í landnýt-
ingu og beitarmálum dregur ekki
bara úr samúð við bændur heldur
dregur einnig úr áhuga fólks á að
kaupa lambakjöt. Rándýrar auglýs-
ingaherferðir til sölu „fjallalambs-
ins“ hafa ekki náð að vega upp þá
öfugu markaðssetningu sem
sauðfjárbændur stunda.
Sauðfjárbændur eru sundurleit-
ur hópur og aðstæður þeirra
mismunandi. Fjölmargir þeirra
stunda sína atvinnugrein í fullri
sátt við landið og landeigendur í
nágrenni við sig. Þessir bændur eru
gjarnan talsmenn aukins skipulags
í beitarmálum, ræktunar og banns
Skattur á
Frá Birgi Sigurþórssyni:
Eftir umræðuna um hálendisskatt-
inn beið maður eftir hvað kæmi
næst frá Eiði Guðnasyni í umhverf-
ismálaráðuneytinu. Nú hefur verið
mælt fyrir frumvarpi til laga á
Alþingi sem kveða á um að leggja
eigi sérstakan skatt á skotveiði-
menn, eins konar landsfjórðungs-
skatt á þá sem vilja stunda veiðar.
Er hugmyndin að innkoman af
þessum skatti renni til rannsókna
á villtum dýrum á íslandi, þ.e.a.s.
aðallega veiðar á íjúpu og gæs,
eiga að fjármagna fleiri stöður
fugla- og náttúrufræðinga hjá
Náttúrufræðistofnun.
Ennfremur eru innan frum-
varpsins ákvæði um að einungis
verði leyft að nota tveggja skota
haglabyssur til veiða, þ.e.a.s.
þrengja á skotvopnalöggjöfina,
við lausagöngu á viðkvæmum eða
þéttbýlum svæðum. Óorð sem
skipulagslaus beit hefur komið á
bændastéttina bitnar þó jafnt á
þessum bændum sem öðrum.
Byggðastefna sveitanna
Við getum ekki vænst framfara
í sveitum á grundvelli aukningar í
sauðfjárbúskap. Framfarirnar
byggjast miklu frekar á land-
græðslu, skógrækt og fögru um-
hverfi. Þær sveitir sem sinna þeim
málum sækja fram og þangað vill
fólk flytja sín heimili og starfsemi.
Þau sveitarfélög sem ríghalda f
úrelt forréttindi sauðfjárbúskapar
á kostnað búsetu á öðrum grund-
velli munu óhjákvæmiléga líða fyr-
ir það, því byggðastefna sveitanna,
þ.e. auknar tekjur, framfarir og
fleira fólk, er ekki fólgin í sauðfjár-
ræktinni. Það er því ekki rétt að
h'ta á kröfugerð um aukið skipulag
í beitarmálum sem togstreitu milli
þéttbýlis og dreifbýlis. Þvert á
móti ættu þeir sem vilja sveitum
sínum vel að taka fagnandi við-
leitni stjórnvalda, stofnana og
félaga til að koma á auknu skipu-
lagi í beitarmálum.
JÓN HALLDÓR HANNESSON,
Hjarðarbóli, Ölfusi.
veiðimenn
sem er ein sú strangasta í Evrópu.
Geysist ráðherra fram á völlinn í
sumar ásamt starfsmanni Náttúru-
fræðistofnunar til að kynna atriði
framvarpsins og sanna ágæti þess.
Lét ráðherra jafnvel hafa það eftir
sér í fjölmiðlum að íslendingar
gætu varla talist vopnlaus þjóð.
Fór þar vopnaeign íslenskra skot-
veiðimanna fyrir brjóstið á ráð-
herra, enda eru veiðar vinsælt
sport á íslandi og óvíða betri að-
stæður til skotveiða. Má einnig
benda á að ríkið tekur í sinn hlut
háar fjárhæðir í formi opinberra
gjalda af skotvopnum. Ættu allir
sem láta sig skotveiðar einhveiju
varða að mótmæla þessari aðför
að skotveiðimönnum.
BIRGIR SIGURÞÓRSSON
Næsbyvej 33
8370 Hejberg
Danmörku
Hvaða fólk er þetta?
HALLUR MAGNÚSSON, Þeir sem þekkja fjölskylduna á myndinni era beðnir um að hafa samband
Þverholti 7, Vopnafirði. við Henriettu Berndsen, Ægisbraut 1 Búðardal. Hún hefur síma 93-41162.
r
v
í tilefni 20 ára afmælis verslunarinnar
bjóðum við 20% afslátt af öllum vörum
verslunarinnar frá 26. mars-4. apríl 1992.

SNJÓSLEDAFERDIR
Vetrarævintýri í Landmannalaugum
Ekið frá Reykjavík að Sigöldu.
Farið á nýjum SKI-DOO snjósleðum um
Fjallabakssvæðið í fylgd þaulkunnugs
fararstjóra. Gist í Landmannalaugum.
Allur búnaður fylgir.
Ferð nk. laugardag.
Upplýsingar gefa:
Íslenskar Fiallaferóir,
Bankastræti 2,
símar 22225 og 682310.
0RI0N
4 dyra, stallbakur.
Hann er kominn,
Ford ORION bíllinn sem svo
margir hafa beðið eftir .
Ný og glæsileg hönnun. Sportlegt útlit
Ný innrétting. Meira innra rými.
Rúmgóð farangursgeymsla.
Stærri hurðir (Betra inn - og útstig)
Gott útsýni og frabær aðstaða fyrir
ökumann og farþega. ORION er
fáanlegur í eftirfarandi útfærslum:
CLX 1.3, 5. dyra
CLX 1.6,5. dyra
Verð frá kr. 954.000,-*
Komdu og kannaðu málið !
Globusí
Hefurþú rtið Ford - nýlega ? LágmÚla 5. Sími 68 15 55.
*Miðað við gengi febníarmánaðar '92 og án ryðvamar og skráningar.