Morgunblaðið - 05.06.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. JÚNÍ 1992
Skríðdrekum og stórskotaliði beitt
gegn innikróuðu fólki í Sarajevo
Belgrad. Reuter.
SERBAR héldu í gær uppi mik-
illi skothríð á borgarhverfi í
Sarajevo, höfuðborg Bosníu-
Herzegovínu, en þar hafa um
40.000 manns hafst við í nokkrar
vikur við mikinn matarskort.
Refsiaðgerðir Sameinuðu þjóð-
anna gegn Serbíu og Svartfjalla-
landi eru farnar að hafa áhrif
á daglegt líf í löndunum en ekki
á hernaðinn í nágrannaríkjun-
um.
Serbar beittu jafnt skriðdrekum
sem stórskotaliði í árásunum á
Dobrinja-hverfið en þeir leggja
mikla áherslu á að ná því á sitt
vald til að geta skipt Sarajevoborg
eftir búsetu þjóðarbrotanna.
„Dobrinja líkist mest útrýmingar-
búðum nasista á stríðsárunum. Það
er umkringt serbnesku herliði og
fólkið er matar-, vatns- og raf-
magnslaust," sagði Zoran Pirolic,
fréttastjóri útvarpsins í Sarajevo,
en Serbar hafa einnig skotið á bíla
frá Sameinuðu þjóðunum þegar
reynt hefur verið að flytja fólkinu
mat og lyf. Haris Silajdzic, utanrík-
isráðherra Bosníu, sagði í gær, að
kæmu erlend ríki ekki til hjálpar
með beinni hemaðaríhlutun biði
hungurdauðinn fólksins í Dobrínja.
Refsiaðgerðir Sameinuðu þjóð-
anna eru famar að hafa mikil áhrif
á líf almennings í Serbíu og Svart-
ijallalandi og birtast helst í miklum
biðröðum við bensínstöðvar. Flug
til og frá löndunum hefur einnig
lagst niður og skorið hefur verið
á tengsl banka við umheiminn. Er
það farið að valda vemlegum erfið-
leikum, til dæmis vegna þess, að
Serbar eða Svartfellingar, sem
búsettir em erlendis, sjá oft fyrir
foreldram sínum eða öðram
ættingjum að stóra leyti með
peningasendingum. Þær era nú
hættar að berast. Nágrannaríki
Serbíu eru nú sem óðast að hrinda
refsiaðgerðunum í framkvæmd og
Reuter
Múslimskir hermenn fyrir framan haug af fatnaði og skótaui, sem
serbneskir sambandshermenn skildu eftir þegar þeir yfirgáfu her-
búðir í Sarajevo.
um helgina verður öllum viðskipt-
um við landið hætt.
Bozidar Stevanovic, yfirmaður
serbneska flughersins, gagnrýndi
stjómina í Belgrad harðlega í við-
tali, sem birtist í gær í Belgrad-
blaðinu Borba. Sagði hann, að
Bandaríkjastjórn hefði fengið
stuðning við refsiaðgerðirnar
vegna stífni Serbíustjórnar, sem
hefði gert lítið til að sýna fram á,
að Serbar bæra ekki a|la sök á
ófriðnum. Eru þessi ummæli talin
benda til vaxandi óánægju með
frammistöðu stjómarinnar og í
gær skoraði Vuk Draskovic, leið-
togi stjómarandstöðunnar, á al-
menning að mótmæla stjóminni
og krefjast afsagnar Slobodans
Milosevics forseta. Þá era um
1.000 námsmenn við Belgrad-
háskóla í setuverkfalli og segjast
þeir ætla að halda því áfram þar
til Milosevic fer frá.
Forsætisráðherra Saarlands sakaður um spillingu:
Lafontaine þáði ellilífeyri
sem fyrrum borg-arstjórí
OSKAR Lafontaine, hinn litríki forsætisráðherra þýska sambandslands-
ins Saarlands, sætir nú alvarlegum ásökunum um spillingu eftir að
tímaritið Spiegel greindi frá því að Lafontaine hefði í sex ár þegið
eftirlaunagreiðslur sem fyrrum borgarstjóri Saarbriicken. Fyrir þingi
sambandslandsins liggur nú vantrauststillaga á forsætisráðherrann og
verða atkvæði greidd um hana á fimmtudag i næstu viku.
í raun ætti Lafontaine, sem er
élnungis 48 ára gamall og lét af
embætti borgarstjóra er hann varð
forsætisráðherra eftir óvæntan kosn-
ingasigur jafnaðarmanna árið 1985,
ekki að fá þessar greiðslur. Þær eru
fyrst og fremst ætlaðar borgarstjór-
um sem ekki ná endurkjöri og þurfa
því á fjárhagslegum stuðningi að
halda. Lafontaine lét sjálfviljugur af
embætti og sóttist því aldrei eftir
endurkjöri. Eftirmaður hans í emb-
ætti borgarstjóra, Hans-Jurgen
Koebnik, sendi honum hins vegar
bréf um miðjan ágúst 1986 og skýrði
frá því að hann ætti tilkall til 49%
Þingkosmngar í Tékkóslóvakíu:
Efnahagsstefnan og
framtíð ríkisins í veði
Prag. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
VACLAV Havel, formaður Lýðræðisflokksins (ODS) og fjármála-
ráðherra Tékkóslóvakíu, segir að það sé ekkert eðlilegra en flokk-
ar gamalla kommúnista fái þó nokkurt fylgi í þingkosningunum
sem verða haldnar í Tékkóslóvakíu í dag og á morgun. „Erfiðar
efnahagsumbætur standa nú yflr svo að þó nokkur styrkur vinst-
riflokkanna kemur mér ekki á óvart. Vinstri sveifla er óumflýjan-
leg en hún virðist veikari en ég bjóst við,“ sagði hann á blaða-
mannafundi. „Ég læt mig dreyma um að við verðum eina fyrrver-
andi kommúnistaríkið þar sem umbótaflokkarnir vinna kosningar
í miðjum efnahagserfiðleikum."
Skoðanakannanir benda til að
Vinstriblokkin í Tékkóslóvakíu,
sem er kosningabandalag Komm-
únistaflokksins í Bæheimi og
Mæri og Vinstri lýðræðissinna í
Tékkóslóvakíu, og Flokkur vinstri
lýðræðissinna í Slóvakíu (SDL)
verði næststærstu flokkamir í
sambandslýðveldunum tveimur.
Hreyfíngu fyrir lýðræðislegri
Slóvakíu (HZDS) er spáð sigri í
Slóvakíu og QDS í Bæheimi og
Mæri en (HZDS) verður vænta-
lega stærsti flokkurinn í báðum
deildum sambandsþingsins.
Tékkar og Slóvakar kjósa full-
trúa á þing sambandslýðveldanna
í Prag og Bratislava og í báðar
deildir sambandsþingsins í Prag,
þ.e. fulltrúadeildina þar sem
Tékkar eiga 100 fulltrúa og Sló-
vakar 50 og í öldungadeildina þar
sem lýðveldin eiga 75 fulltrúa
hvort. Þingið mun kjósa forseta
landsins í byijun júlí en kjörtíma-
bil Vaclavs Havels rennur út 5.
júlí. „Ég vona að Havel þurfi ekki
að heyja kosningabaráttu", sagði
Jakub Chudomel, talsmaður
Borgarahreyfingarinnar (OH),
flokks Havels og Jiri Dienstbiers,
utanríkisráðherra. ODS, OH og
Lýðræðisbandalagið (ODA) sem
voru saman í Borgaravettvangn-
um sem sigraði kosningarnar fyr-
ir tveimur áram hafa allir lýst
yfir stuðningi við Havel. HZDS
og kommúnistaflokkarnir era á
móti honum en sósíaldemókratar
styðja hann, að minnsta kosti í
orði. Tveir fyrrverandi kommún-
istar, Vacek og Sacher, era sagð-
ir hugsanlegir mótframbjóðendur
en þeir hafa ekki enn boðið sig
fram.
Klaus harmaði á blaðamanna-
fundinum að hægri flokkarnir,
ODS og ODSA, bjóða ekki fram
„saman. „Það veikir stöðu okkar
en klofningurinn er ekki okkur
að kenna.“ Persónuágreiningur
olli því að hægriarmurinn úr Borg-
aravettvangnum hélt ekki saman
og margir segja að hrokafull
framkoma Klaus eigi sök á því
þótt hann vilji ekki kannast við
það.
Tíu af 18 ráðherrum sambands-
stjómarinnar og 9 af 16 ráðherr-
um tékknesku stjórnarinnar eru
enn meðlimir í OH. Hreyfingunni
er kannski þess vegna aðeins spáð
um 5% fýlgi í kosningunum en
stjómmálaflokkarnir þurfa 5% til
að komast á þing.
Klaus á heiðurinn af hrað-
skreiðri efnahagsumbótastefnu
stjómarinnar en Chudomel sagði
að OH styddi hana fullkomlega
og það væri mjög mikilvægt að
hún héldi óbreytt áfram. Hann
spáði að Vladimir Meciar, leiðtogi
HZDS, sem varð æ herskárri þjóð-
ernissinni sem lengra leið á kosn-
ingabaráttuna, myndi sjá að sér
og átta sig á að hraðar umbætur
og aðild Slóvakíu að Tékkóslóvak-
íu væra eina leiðin út úr efnahags-
ógöngum Slóvakíu.
Klaus sagði að samningavið-
ræður flokkanna um stjórnar-
myndun og framtíð ríkisins
myndu hefjast strax á laugar-
dagskvöld þegar fyrstu tölur
liggja fyrir. Hann sagði að aðalat-
riðið væri að efnahagsumbætum-
ar héldu óhindrað áfram í sam-
bandslýðveldinu Tékkóslóvakíu.
af borgarstjóra-
laununum þó að
hann væri ekki
kominn á eftir-
launaaldur. A
sama tíma var
þingið í Saarlandi
að ákveða breyt-
ingar á reglum um
aukagreiðslur sem
ráðherrar mega
þiggja. Af hreinni tilviljun er í reglun-
um meðal annars að finna lítt þekkt
ákvæði sem virðist nánast sérsniðið
að þörfum forsætisráðherrans.
Oskar Lafontaine hefur því um sex
ára skeið verið skráður sem fyrir-
fram-ellilífeyrisþegi hjá lífeyrissjóði
borgarinnar og þegið alls um 300
þúsund mörk í greiðslur. Telja marg-
ir þýskir lögspekingar þetta vera
gert samkvæmt mjög fijálslegri túlk-
un á lögum og reglum um þetta efni.
Sjálfur segist Lafontaine ekkert
hafa komið nálægt þessu máli, hann
hafí einungis verið „þiggjandi". Hann
hefur einnig vísað á bug öllum kröf-
um um að hann segi af sér en bauðst
í staðinn til að greiða hundrað þús-
und mörk til góðgerðarstarfsemi. Þá
hefur Lafontaine hótað að upplýsa
ýmislegt misjafnt sem hann segir
leynast í pokahorni þeirra stjórnmál-
amanna sem gagnrýna hann hvað
mest.
Lafontaine-málið hefur vakið
mikla athygli enda forsætisráðherra
Saarlands með þekktustu stjórnmál-
amönnum landsins. Hann var kansl-
araefni jafnaðarmanna í kosningun-
um 1990 og er nú varaformaður
flokksins. Hans-Ulrich Klose, for-
maður þingflokks jafnaðarmanna,
sagði engan gefa í skyn að Lafonta-
ine hefði brotið einhver lög en sagði
málið allt koma sér „illa pólitískt".
Gjaldkeri flokksins, Inge Wettig-
Danilemeier, krafðist þess aftur á
móti að gerð yrði rannsókn á greiðsl-
unum til Lafontaines. „Það sem er
löglegt er ekki alltaf réttmætt," sagði
W ettig-Danilemeier.
Pólitískir andstæðingar Lafontai-
nes hafa auðvitað ekki legið á gagn-
rýni sinni en saarlenski kratinn hefur
sjálfur aldrei verið óvæginn í dómum
sínum um aðra. „Oskar Lafontaine
hefur um árabil rægt pólitíska and-
stæðinga og sakað þá um að veita
fé frá hinum lægst launuðu til hinna
best settu. Lafontaine er fremsti
boðberi félagslegrar öfundar í lýð-
veldinu. Nú hefur komið í ljós að
hann er einnig klárastur í að hafa
fé út úr lýðveldinu," sagði Johannes
Gerster, einn talsmanna kristilegra
demókrata á sambandsþinginu í
Bonn.
Lech Walesa
Walesa
krefst af-
sagnar
Olszewskis
LECH Walesa, forseti Póllands,
hvatti í gær þing landsins til
að víkja Jan Olszewski forsæt-
isráðherra tafarlaust frá. Fyrr
um daginn hafði stjórnin látið
þingmenn hafa leynilegan lista
yfír stjórnmálamenn og emb-
ættismenn, sem grunaðir eru
um njósnir fyrir leynilögreglu
kommúnistastjórnarinnar fyrr-
verandi. Walesa sagði tiltæki
stjórnarinnar ólöglegt og geta
lamað embættismannakerfið
og starf stjórnmálaflokka. Með
listanum, sem þingmennirnir
fengu, var viðvörun um að þeir
ættu yfír höfði sér allt að fímm
ára fangelsisdóm ef þeir gerðu
innihald hans opinbert.
Hart barist
í Afganistan
BARDAGAR blossuðu upp að
nýju milli sunní- og shía-
múslima í Kabúl í gær, nokkr-
um klukkustundum eftir að
samsteypustjórn landsins hafði
tilkynnt að náðst hefði sam-
komulag um vopnahlé. Nokkrir
hafa beðið bana og að minnsta
kosti 70 manns særst, þar af
margir óbreyttir borgarar, í
bardögunum í vikunni, þeim
mestu frá því barist var um
höfuðborgina um'mánaðamótin
apríl og maí. Hundruð
óbreyttra borgara voru hand-
tekin í fjöldahandtökum á
þriðjudag og miðvikudag í Kab-
úl og ekki var vitað um afdrif
fólksins í gær.
Þýsku gísl-
unum sleppt?
BERND Schmidbauer, náinn
samstarfsmaður Helmuts
Kohls, kanslara Þýskalands,
sagði í gær að miklar líkur
væru á að Þjóðverjarnir tveir,
sem enn eru í gíslingu í Líban-
on, yrðu látnir lausir á næstu
tíu dögum. Hann kvað þýsku
stjórnina ekki hafa gengið að
kröfum mannræningjanna um
að tveimur líbönskum bræðrum
yrði sleppt úr fangelsi, en þeir
afplána dóma fyrir morð og
mannrán. Þjóðverjarnir era nú
einu vestrænu gíslarnir í Líban-
on.
Ölga í flótta-
mannabúðum
TÆLENSKIR öryggisverðir og
kambódískir embættismenn
fóru aftur í 200.000 manna
flóttamannabúðir í Tælandi í
gær eftir þriggja daga mót-
mæli þúsunda flóttamanna,
sem höfðu náð búðunum á sitt
vald og rekið starfsmenn Sam-
einuðu þjóðanna og erlendra
hjálparstofnana á brott. Nokkr-
ir særðust alvarlega í átökun-
um og fresta varð flutningi á
kambódískum flóttamönnum tii
heimalandsins vegna uppreisn-