Morgunblaðið - 31.07.1992, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1992
19
■.. ■ ■■ ■ ■
í?;ii *#***“ ’
Árni Sæberg
eykjavík
lugardal. Af því tilefni voru grillað-
100 leiðbeinendur þeirra.
Sparifjárþróun frá júní 1991 til júní 1992:
Sala ríkisvíxla jókst um
69% milli 1991 og 1992
Umsvif verðbréfasjóða minnkuðu um 28%
PENINGALEGUR sparnaður í íslenska lánakerfinu jókst um 8% frá mars
í fyrra til mars í ár. Er það nokkru minni raunaukning eii á árinu 1990.
Verðbréfaeign verðbréfasjóðanna hefur minnkað um 28% að raungildi
frá júní 1991 til júní 1992 og hlutabréfasjóðanna um 11%. Aftur á móti
var 17% raunvöxtur í spariskírteinum ríkissjóðs og 69% vöxtur í raun-
virði útistandandi ríkisvixla. Þetta kemur fram í upplýsingum frá pen-
ingamáladeild Seðlabanka íslands.
Heildarupphæð peningalegs spam-
aðar var í mars 435 milljarðar króna.
Aukingin frá mars 1991 til mars 1992
var minni en aukningin á árinu 1990,
er hún var um 9,4% að raungildi.
Af heildarsparnaði jókst frjáls
spamaður, þ.e. innlán, seðlar, spari-
skírteini, tryggingasjóðir og fleira, um
8,5% í 201 milljarð, og kerfísbundinn
spamaður, þ.e. eignir lífeyrissjóða,
skylduspamaður, eigið fé lánastofn-
Ein myndanna á sýningunni Höndlað í höfuðstað er þessi gamla
mynd úr verslun O. Johnsen og Kaaber.
Geysishúsið:
Sýning um verslun-
arsögu Reykjavíkur
SÝNINGIN „Höndlað í höfuðstað — þættir úr sögu verslunar í
Reykjavík“ var formlega opnuð af Markúsi Erni Antonssyni borgar-
stjóra í Geysishúsinu fimmtudaginn 30. júlí sl. Verslað hefur verið
í Geysishúsinu allt frá upphafi verslunar í Reykjavík, eða frá 1780.
Það eru Borgarskjalasafn Reykjavíkur, Ljósmyndasafn Reykjavíkur
og Verslunarmannafélag Reykjavíkur sem standa að þessari sýningu.
Á sýningunni er þróun verslunar
í Reykjavík rakin frá upphafi til
dagsins í dag með skjölum, ljós-
myndum og öðrum gögnum. Á
þessari sýningu-er margt merkilegt
að sjá. Svanhildur Bogadóttir borg-
arskjalavörður sagði að frá elsta
tímabilinu, 1780-1880, væri t.d.
tilskipun um kaupstaðarréttindin
sem Rekjavík hefði fengið 1786.
Jafnframt væru til sýnis borgara-
bréf og borgaraeiðar sem hefðu
verið gefnir út af því að borgarar
máttu eingöngu reka verslanir í
Reykjavík. Eitt af þessum sýnis-
hornum væri með undirskrift og
innsigli Skúla Magnússonar.
Að sögn Svanhildar eru einnig
til sýnis skjöl frá Reykjavíkur-
klúbbnum sem margir kaupmenn
hefðu verið í. Hún sagði að meðal
þeirra skjala væri eitt mjög merki-
Iegt en það væri listi frá því um
1826 yfir dansa sem hefðu verið
dansaðir á dansleikjum sem klúb-
burinn hefði haldið. Þessi listi væri
eina skjalið yfir dansa á Norður-
löndunum á þessum tíma sem vitað
væri um.
Svanhildur sagði að jafnframt
væru á sýningunni fréttamiðar og
dreifíbréf frá verslunum. Hún
nefndi sem dæmi dreifíbréf frá
1902 þar sem tíundað væri hvað
fengist í Thomsen-vöruhúsinu og
væri úrvalið ótrúlegt.
Að sögn Svanhildar var erfiðast
að finna skjöl frá síðasta tímabil-
inu, þ.e. eftir 1955, þar sem ekkert
hefði komið inn til safnsins af slqöl-
um frá verslunum eftir seinna stríð.
Svanhildur sagði að reynt hefði
verið að auglýsa eftir skjölum frá
þessum tíma og þá hefði töluvert
borist. Einnig hefði verið leitað til
Þjóðskjalasafnsins en þar væri ein-
göngu að fínna skjöl frá þrotabúum
sem safninu bæri að varðveita í
ákveðinn tíma. Svanhildur sagði
að verslunarsagan væri að tapast
frá þessu tímabili og eyða að skap-
ast.
Sýningin stendur til 30. ágúst
og er aðgangur ókeypis. Hún er
opin alla daga frá klukkan 9 til 20.
ana og fleira, um 7,6% í 234 milljarða
króna.
Þá jókst erlent lánsfjármagn lána-
kerfísins um 3,0% að raungildi, og var
í mars síðastliðnum 196 milljarðar
króna. Eignir og skuldir lánakerfisins
jukust um 6,4% í 631 milljarð.
Frá júní í fyrra til júní í ár jukust
innstæður hjá innlánsstofnunum um
4,5% að raungildi, og voru þá 11,3
milljarðar. Verðbréfaútgáfa innláns-
stofnananna jókst um 12,4% í 3,1
milljarð króna. Almenn útlán jukust
á hinn bóginn um 2,9% að raungildi
á tímabilinu, í 145 milljarða króna.
Verðbréfaeign verðbréfasjóðanna
dróst saman um 28,0%, niður í 10,6
milljarða króna, frá júní 1991 til júní
1992. Þá dróst verðbréfaeign hluta-
bréfasjóðanna saman um 11,2% að
raungildi á sama tímabili, eða niður
í 1,36 milljarða. Leigusamningar
eignaleigufyrirtækjanna jukust hins
vegar að raungildi um 0,6% frá júní
1991 til maí 1992.
Upphæð útistandandi spariskír-
teina ríkissjóðs jókst um 16,8% að
raungildi frá júní í fyrra til júní í ár,
er hún var 49,8 milljarðar króna.
Upphæð útistandandi ríkisvíxla jókst
um 69,0%, í 12,5 milljarða.
Átökin í Bosníu-Herzegóvínu:
Flóttamenn hafa þegar
fengið atvinnuleyfi hér
NOKKRIR flóttamenn frá júgóslav-
nesku lýðveldunum fyrrverandi
hafa þegar fengið atvinnu- og dval-
arleyfi hérlendis. En Sadako
Ogata, yfirmaður Flóttamanna-
þjálpar Sameinuðu þjóðanna, hefur
hvatt þjóðir Evrópu til þess að taka
við flóttamönnum frá átakasvæð-
unum í Bosníu-Herzegóvínu. Gunn-
ar Snorri Gunnarsson, skrifstofu-
stjóri í utanríkisráðuneytinu, sagði
að nauðsynlegt væri að taka af-
stöðu til þessa máls og yrði það
gert á næstunni. íslenska ríkis-
stjórnin hefur ákveðið að leggja
fram 3 milþ'ónir króna til neyðarað-
stoðar í Júgóslaviu.
Jóhann Jóhannsson hjá Útlendinga-
eftirlitinu sagði að nokkuð hefði borið
á því að fólk frá júgóslavnesku lýð-
veldunum fyrrverandi hefði komið
hingað til lands það sem af er árinu.
Nokkrum hefði verið veitt atvinnu-
og dvalarleyfí af mannúðarástæðum
á meðan ástandið væri að skýrast í
heimahögum þeirra. Jóhann sagði að
ekkert flóð eða holskefla af flóttafólki
kæmi hingað og væru það landfræði-
legar aðstæður sem gerðu það að
verkum.
Kjartan Jóþannsson, sendiherra,
sat fyrir hönd íslands á fundinum sem
Sadako Ogata boðaði til um neyðarað-
stoð við fórnarlömb átakanna í fyrrum
Júgóslavíu í Genf 29. júlí sl. í fréttatil-
kynningu frá utanríkisráðuneytinu
kemur fram að Kjartan hafí í ræðu
sinni á fundinum lýst yfír stuðningi
við áætlanir um skipulag hjálpar-
starfsins og jafnframt tilkynnt um
þriggja milljóna króna framlag af
hálfu íslands til starfsins.
Sóknarnefndin í Keflavík endurkjörin:
Vill afsögn prestsins
SAFNAÐARFUNDUR sem haldinn var í Keflavík í fyrrakvöld endur-
kaus alla fyrri sóknarnefndarmenn til áframhaldandi starfa. Sóknar-
nefndin hafði sagt af sér vegna samskiptaörðugleika við sóknarprest-
inn í Keflavik, séra Ólaf Odd Jónsson. Séra Bragi Friðriksson prófastur
í Kjalarnesprófastdæmi kveðst munu kalla saman fund með sóknar-
nefndinni eftir helgi til að kanna hvort hún hyggist fylgja eftir kröfum
sínum um afsögn prestsins. Séra Ólafur Oddur vildi ekki tjá sig um málið.
í
Sævar Reynisson gjaldkeri sókn-
amefndarinnar flutti á fundinum í
fyrrakvöld skýrslu nefndarinnar í
fjarveru formannsins Hrafnhildar
Miðsijórn Sjálfstæðisflokksins:
Nýr fulltrúi kjörinn á
næsta þingflokksfundi
NÝR fulltrúi þingflokks Sjálfstæðisflokksins verður væntanlega kjör-
inn í miðstjórn flokksins í stað Matthíasar Bjarnasonar á næsta þing-
flokksfundi, að sögn Geirs H. Haarde, formanns þingflokksins.
Matthías Bjarnason hefur sagt sig hefur setið þar síðan 1970. Eftir því
úr miðstjórn flokksins og gefur m.a. sem Morgunblaðið kemst næst hefur
sem ástæðu niðurstöðu ríkisstjórnar- það ekki gerzt áður að miðstjómar-
innar um aflaheimildir næsta árs. maður segi sig úr stjórninni vegna
Hann var tilnefndur í miðstjómina pólitísks ágreinings við flokksforyst-
af þingflokki sjálfstæðismanna og una. ,
Gunnarsdóttur. í skýrslu Sævars
komu fram ýmsar ávirðingar á störf
sóknarprestsins og lýsingar á sam-'
skiptaörðugleikum hans við sóknar-
nefnd og söfnuðinn. „Þetta mál er
mjög sárt og viðkvæmt og það hlýt
ég að hafa í huga við umfjöllun þess“,
segir séra Bragi Friðriksson.
Sævar Reynisson segir að allir 14
sóknamefndarmenn, 7 aðalmenn og
7 varamenn, hafí verið endurkjörnir
á fundinum með miklum meirihluta
atkvæða. „Þetta fólk var allt kjörið
sem einstaklingar og það segir sína
sögu um hug fundarmanna“, segir
Sævar. Seta í sóknamefnd er að sögn
Sævars borgaraleg skylda sem ekki
er hægt að víkjast undan. „Mál þetta
er mjög viðkvæmt og við sem þarna
vorum endurkjörin kærum okkur
ekki um að vera að velta okkur upp
úr því“, segir Sævar. „Hins vegar
er alveg ljóst að það er vilji okkar
að presturinn segi af sér og það
munum við tjá prófasti."