Morgunblaðið - 31.07.1992, Page 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1992
TM Reg. U.S. Pat Off,—sll right* reserved
° 1991 Lœ Angeies Times Syndicate
Sýnist vera í lagi, en taktu líka
forstofuna áður en ég ákveð
kaupin.
Heimilisaðstoð er mikils metin
í skólanum.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reylqavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Breytt heimsmynd
Frá Magnúsi Einarssyni:
Evrópa er stjörf af hræðslu við
borgarastyijöld og það er óhjá-
kvæmilegt að EB sogist inn í þá
hít ef ekki verður gripið í taumana.
Stórfyrirtæki fjárfesta grimmt fyrir
austan, og vist er hver gerir hag-
stæðu samningana og fá pening-
ana; það eru þeir sem gera samn-
inga eins og fyrirtækin erlendis sem
kaupa niðurgreitt íslenskt lamba-
kjöt. Þetta eitt sér er uppskrift að
reiði alls konar þjóðemissinna.
Borgarastyrjöldin í Júgóslavíu
sýnir þá upplausn sem eins getur
brotist út í Sovétríkjunum, þá geta
stríð og kreppa hjálpast að við að
koma að fasistum sem vakna úr
dvala við slík skilyrði. Sovétríkin
hafa leyst upp og það er ástæða
til að benda á að þessi skilyrði eru
nú fyrir hendi þar. Þjóðernishyggja
og trúarbrögð og auðvitað peningar
geta gert magnaða hluti með fólk
einsog sjá má í Khomeini og Hitler
o.s.frv. Mér fínnst nauðsynlegt að
benda á að kapítalismi er í raun
ákveðinn fasismi, þar sem lýðræði
er hafnað í krafti fjármagns stórra
fyrirtækja. Fijálst markaðskerfi er
sennilega ekki fasismi en frekar
stjómleysi og hafnar lýðræði á þeim
forsendum að fmmskógarlögmál á
að vera verðmætaskapandi. Von-
andi verður hægt að sigla meðalveg
í nafni lýðræðis jafnra einstaklinga
og hópa án þess að fela sig bakvið
úrelt hagkerfí sem bæði kapítalismi
og kommúnismi hafa sýnt sig vera.
Velferð ætti að vera grundvöllur
hvers stjómskipulags einsog ætti
að liggja í augum uppi þegar hug-
takið lýðræði er notað um þjóðfélög
almennt.
Upplausn í fjármálaheimi
Þessi ólga og spenna virðist
smátt og smátt vera að draga fjár-
málaheiminri í kreppu og þá er
bmgðist við á þann hættulega hátt
sem áður hefur gerst. Fjármagnið
er fært í hendur stærri fyrirtækj-
anna og þau látin fjárfesta vegna
þess að þau ættu að vera hæfari
til þess, á sama tíma er dregið úr
ríkisafskiptum og almúganum bent
á að veltan sé minni og þeim beri
að spara og það helst hjá stórum
aðilum einsog bönkum. Það er erf-
itt að horfa upp á hmn kommún-
isma í Austur-Evrópu en sjá á sama
tíma Vesturlönd reiða sig á stórfyr-
irtæki sem em því miður það stór
að þau em miðstýrð á svipaðan
hátt og Moskva gerði í Austur-Evr-
ópu áður. Hættan sem blasir við
er sú að stórfyrirtæki hafa efni á
því að kaupa rándýran tæknibúnað
sem leiðir af sér hagvöxt en at-
vinnuleysi.
Nú hafa fyrirtæki sem em stór-
veldi tekið við þessu hlutverki með
hrikalegum árangri. Þessi kapítal-
ismi er einfaldlega kommúnismi í
dulargervi þar sem stórfyrirtæki
geta skipulagt markaðinn einsog
áætlanabúskap. Er það þetta sem
við viljum? Eigum við að horfa upp
á kreppu vegna þess að stórfyrir-
tæki sjá gróðaleiðir sem bitna á
almúganum? Sagan sýnir að ef fjár-
magni er beint til fárra stórra aðila
verður kreppa og atvinnuleysi eins-
og gamla aðalskerfíð sannaði.
í ríkjum íslams er hagvöxtur al-
gjört aukaatriði og lýðræði er hafn-
að með öllu og nú þegar Saddam
Hussein er goð í írak eftir afhroð
í stríði við öll ríki heimsins, þrýtur
rökhugsun sú sem hefur byggt upp
hinn vestræna heim. En því verður
ekki neitað að í kreppu á Vestur-
löndum getur vaknað sama vanda-
málið og þá er Iýðræðið komið í
gröf.
Eru til lausnir?
Það verður að horfast i augu við
það að vinnuafl er auðlind. Ef þessi
auðlind er vannýtt þá myndast
kreppa og vinnuaflið hættir að
framleiða verðmæti á nákvæmlega
sama hátt og ef álverið yrði óstarf-
hæft vegna þess að Búrfellsvirkjun
legðist niður. Þess vegna verður að
freista þess að fá lánað fjármagn
til verðmætasköpunar sem vinnu-
aflið á síðan að greiða til baka þeg-
ar hagnaðurinn skilar sér.
Kannski má einna helst sporna
við þeirri keðjuverkun sem nú á sér
stað með því að dreifa auðnum
meira og stuðla að aukinni neyslu
og vinnu með því að hjálpa öllum
til að vera þátttakendur; endurskoð-
uð skattastefna og breytt afstaða
til miðju- og láglaunafólks, þ.e.
hátekjuskattur t.d. og gera almúg-
anum kleift að auka neyslu sem
leiðir til virkara hagkerfís og veltu.
Ef brugðist er við samdrætti með
samdrætti verður samdráttur sem
bitnar á öllum. Það gæti verið, að
annars stefnum við inn I heims-
kreppu sem því miður getur eyði-
lagt þau fallegu verðmæti sem við
eigum. Hvað verður um háleit sið-
ferðismarkmið Vesturlanda í
kreppu?
MAGNÚS EINARSSON
Hvassaleiti 119, Reykjavík
Illa farið
með dýr
Frá Arndísi G. Jakobsdóttur:
í Morgunblaðinu 29. júlí er
frásögn með mynd af tveim
ungum bömum, sem unnu það
mikla „afrek“ að drepa minkal-
æðu og fjóra yrðlinga norður
í Trékyllisvík. Lýsingin á aðför-
unum er vægast sagt ógeðsleg.
Veit ég vel að minkurinn er
skaðvaldur í íslenskri náttúru
og réttdræpur, en hér var illa
að farið. Samkvæmt frásögn-
inni voru börnin í tvo tíma að
pynta dýrin uns grenjaskytta
batt enda á þjáningar þeirra.
Það vantaði heldur ekki áhuga
fullorðins fólks, bílar stoppuðu
og menn fylgdust áhugasamir
með. „Einn maður fór út og
hjálpaði" börnunum við iðju
sína.
Ég er vonandi ekki ein um
það að fordæma þann hugsun-
arhátt sem lýsir sér í þessari
frétt, að ekkert sé athugavert
við að murka lífið úr þessum
dýrum. Því miður er þetta ekki
einsdæmi. Vonandi eiga þessi
vesalings börn, sem hér er
hampað sem „hetjum“, eftir
að vitkast og skilja að þurfi
að drepa dýr, á að gera það á
annan hátt. Jafnvel þó það séu
minkar.
ARNDÍS G. JAKOBSDÓTTIR,
Merkjateigi 5, Mosfellsbæ.
HOGNI HREKKVISI
Víkverji skrífar
IMorgunblaðinu miðvikudaginn
22. júlí sl. birtist frétt þess efn-
is að hár konu hefði skemmst við
notkun permanentvökva hjá hár-
greiðslustofunni Kristu. Rætt var
við konuna sem fyrir þessu varð,
Tatiönu Dimitrovu, og einnig við
eiganda Kristu, Hönnu Kristínu
Guðmundsdóttur.
í Morgunblaðinu miðvikudaginn
29. júlí birtust tvær greinar um
þetta mál, annars vegar grein eftir
Hönnu Kristínu Guðmundsdóttur,
sem heitir „Hin hliðin á málinu",
og hins vegar eftir Magnús Axels-
son fyrir hönd Intercoiffure-félaga
á íslandi, sem heitir „Skaðlegur
fréttaflutningur".
í grein Hönnu Kristínar Guð-
mundsdóttur sagði orðrétt m.a.:
„Fyrirfram hefði ég búist við öðrum
efnistökum hjá Morgunblaðinu en
raunin varð á. Blaðamaðurinn sem
skrifaði „fréttina“ hringdi að vísu
í mig og leitaði staðfestingar á því
að unga konan hefði fengið tiltekna
„útreið" á hárgreiðslustofu minni,
en birti síðan svar mitt klippt og
skorið. „Frétt“ Morgunblaðsins fær
mest pláss allra frétta þennan dag,
5 dálka á fjórðu síðu og sett fram
í æsifréttamennsku stíl.“
í grein Magnúsar Axelssonar
segir orðrétt m.a.: „En skaðinn af
fréttaflutningnum er ekki kominn
í ljós. Á hárgreiðslustofunni Kristu
vinna um 30 manns. Umfjöllun fjöl-
miðla hefur sett atvinnuöryggi
þessa hóps í verulega hættu. Aðför
sem þessi að fyrirtæki getur valdið
því að fyrirtæki líður undir lok. Það
er skaði sem verður ekki eingöngu
vegna mistaka, heldur af fljótfærni
eða hugsunarleysi mannanna sem
um fjalla.“
xxx
Morgunblaðið getur ekki með
neinu móti fallist á það að
fréttir blaðsins af málinu hafí verið
settar fram í æsifréttastíl. Fréttir
af þessu tagi eiga heima í fjölmiðl-
um eins og önnur mál sem varða
neytendur. Talað var við báða aðila
og sjónarmið þeirra komu skýrt
fram í fréttinni. Að tala um að
fréttaflutningurinn sé aðför að fyr-
irtækinu eins og Magnús Axelsson
gerir er fráleitt.
xxx
Frétt sem birtist í Morgunblað-
inu á miðvikudaginn um unga
minkabana í Trékyllisvík hefur vak-
ið hörð viðbrögð lesenda. Þeir hafa
gagnrýnt tvennt, í fyrsta lagi ljótar
lýsingar af drápi yrðlinga og í öðru
lagi að Morgunblaðið skuli hafa
birt slíka frásögn, þar sem börnum
sé óbeint hrósað fyrir að hafa ban-
að yrðlingunum.
Þessi viðbrögð eru vissulega at-
hyglisverð og til marks um breytta
tíma að mati Víkveija. Fyrir nokkr-
um árum hefðu viðbrögð við minka-
drápi örugglega ekki verið með
þessum hætti. En Víkveiji getur
verið sammála því að sú aðferð sem
notúð var við drápið er ekki til eftir-
breytni fyrir önnur börn gagnvart
málleysingjum.