Morgunblaðið - 22.10.1992, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1992
Námskeið söngmálastj óra í Skálholti fyrir organista og kóra
Lítill kór organista og einsöngvara á æfingu í kirkjunni. Þannig
eru oft búnir til smákórar.
Húnvetningakór æfir fyrir skemmtun í Aratungu.
í ÁTJÁN ár hefur söngmála-
stjóri þjóðkirkjunnar, Haukur
Guðlaugsson, staðið fyrir nám-
skeiðum fyrir kirkjuorganista
og söngfólk kirkna. Námskeið
þessi eru haldin í Skálholti, oft-
ast i ágústlok en stundum í júni.
Á námskeiðunum eru færustu
leiðbeinendur í organleik og
söng. Námskeiðunum lýkur
með messu á sunnudag, þar
sem allir þátttakendur nám-
skeiðsins syngja og taka virkan
þátt í messunni. Á undan messu
er dagskrá með tónlistarflutn-
ingi, þar sem fram fer organ-
leikur og einsöngur þeirra sem
sótt hafa námskeiðin.
Allt skipulag er í höndum söng-
málastjóra og hans aðstoðarfólks.
Undirbúningur stendur frá vori,
efni er valið, útsetningar og prent-
un, útbúin námsgögn, útvegun
leiðbeinenda, niðurröðun þátttak-
enda í húsnæði svo og allt annað
tilstand.
í ár var námskeiðið haldið
24.-30. ágúst og varð þátttakan
um 300 manns, frá öllum lands-
hlutum. Öll húsakynni Skálholts-
skóla voru fullnýtt, auk sumar-
búðanna á staðnum. Um 60
manns gistu einnig í Reykholts-
skóla hjá Aratungu.
Námskeiðin eru í raun tvíþætt.
Organistarnir og söngfóik sem
sækist eftir einkaleiðsögn í söng
mættu á sunnudag. Organistar fá
tilsögn í orgelleik og margvísleg-
an fróðleik í formi fyrirlestra.
Söngvurum er leiðbeint í söng og
nótnalestri. Saman æfa þátttak-
endur samsöng og njóta leiðbein-
inga kennara. Merkur gestur sótti
heim þennan hluta námskeiðsins,
Erich Piasetzki frá Berlín. Lék
hann meðal annars stórkostlega
á orgel kirkjunnar fyrir áheyrend-
ur á fímmtudagskvöld. Einnig
kom Guðný Guðmundsdóttir fiðlu-
leikari í fyrri hluta námskeiðsins
sem gestur og lék á fíðlu.
Á fimmtudagskvöld kom kóra-
fólk á staðinn og fram á sunnu-
dag var unnið stíft við æfíngar
og kennslu. Æft var fyrir hápunkt
námskeiðsins, messu á sunnudag.
í þetta sinn var æfð „Þýsk messa"
eftir Shubert. Aðalleiðbeinandi á
samæfingum var Ferenc Utassy,
sem er ungverskrar ættar, en
mörgum vel kunnur hér heima.
Ekki er hægt að tilgreina alla leið-
beinendur hér, en söngmálastjóri
á virðingu skilið fyrir hve hæft
fólk hann fær til samstarfs við
sig. Nefna verður þó einn aðila,
Gunnar Kvaran sellóleikara, sem
með sinni hlýlegu framkomu lék
á sellóið sitt við ýmis tækifæri.
Margir góðir gestir sóttu nám-
skeiðið heim; hluti drengjakórs
Laugameskirlq'u, með stjómanda
sínum, Ronald Tumer, Kirkjukór
Breiðholtskirkju með stjómand-
ann Daníel Jónasson og kirkjukór
Hveragerðis- og Kotstrandar-
kirkju með stjómandann Öm
Falkner.
Ekki fer mikill tími í svefn hjá
ýmsum þátttakendum námskeiðs-
ins, því söngurinn er ekki ein-
göngu bundinn við sálma og
kirkjutónlist. Á síðkvöldum og
fram á nætur má heyra ljúfa radd-
aða söngva á ólíklegustu stöðvum,
Sönggyðjan ljúfa
Samkennd og virðing
einkenndi námskeiðið
- segir Erich Piasetzki, heimskunnur organisti sem
dvaldi í Skálholtsstað í boði söngmálastjóra
GESTUR söngmálastjóra á organista- og kóranámskeiði 1992 var
virtur og víðkunnur organisti frá Berlín, Erich Piasetzki. Hann
er um sextugt og hóf orgelnám 13 ára gamall. Er nú starfandi
organisti í austurhluta Berlínar. Hann hefur haldið tónleika vitt
um heiminn og getið sér góðan orðstír. Árið 1984 var Hauki
Guðlaugssyni og Kristjáni Sigurtryggssyni boðið til Þýskalands,
í tilefni 100 ára afmælis Kirkjukórasambands Þýskalands. Þar
hófust kynni þeirra kolleganna. Vegna pólitískra erfiðleika dróst
á langinn að Piasetzki kæmi til íslands, en í ár gat hann þekkst
boð um að koma. Hélt hann m.a. tónleika á nýja orgelið í Fella-
og Hólakirkju og einnig í Bústaðakirliju, en Guðni Þ. Guðmunds-
son organisti hefur sótt einkatíma til hans í Berlín. Einnig bauð
söngmálasljóri Erich Piasetzki að koma á organistanámskeiðið í
ár og leiðbeina og leika fyrir þátttakendur.
Með aðstoð Hauks Guðlaugs-
sonar var Erich Piasetzki spurður
um, hvort slík námskeið sem þessi
ættu sér hliðstæðu í Þýskalandi.
Hann sagði þar mjög mikið af
kirlqutónlistarfólki og haldin
væru margvísleg námskeið, ekki
hvað síst fyrir þá, sem skemmra
væru á vegi. Einnig fyrir þá, sem
hafa organistastarfíð sem auka-
starf. Hann sagði að það kæmi
sér skemmtilega á óvart, hve vel
þátttakendur blönduðust á þessu
námskeiði, þeir sem langt hefðu
náð og þeir sem jafnvel væru
byijendur í kirkjutónlistinni. Hann
taldi að það hefði mjög örvandi
áhrif, það skapaði hvatningu og
vissan metnað. Mjög jákvætt væri
að finna, hvemig kennarar um-
gengjust nemendur sína og þau
jákvæðu tengsl sem þar mynduð-
ust.
Erich Piasetzki var spurður um
gildi kirkjukóra í þýskum kirkjum
og samanburð við íslenska kirkju-
hefð. Hann sagði að í Þýskalandi
væri venja, að söfnuðurinn syngi
við messuna og því ekki þörf fyr-
ir kirkjukór, líkt og tíðkast á ís-
landi. Þýski kirkjukórinn syngur
því gjarnan sérstök verk og styður
við almennan söng í kirkjunni.
íslenskir kirkjukórar gegndu mun
meira hlutverki í messunni.
Að lokum sagði Erich Piasetzki
að hann hefði haft bæði gagn og
gaman af þessu námskeiði, lært
mikið og notið þessarar sérstöku
samveru sem einkenndi dvölina í
Skálholti. Honum líkaði vel við
Skálholtsstað og aðstöðuna, þó
mættu vera fleiri orgel, til að
þátttakendur gætu æft sig meira.
Hann sagðist hrífast af því já-
Ferenc Utassy æfír 300 manna kirkjukór, með tilþrifum.
t.d. úr eldhúsinu. Þar situr þá
gjaman hópur fólks við kertaljós
og syngur á lágum nótum, allt
það fallegasta sem í hugann kem-
ur. Þessar samverastundir era
mörgum afar mikilvægar og skilja
eftir sig ljúfar minningar til lengri
tíma. Þótt vakað sé lengi eru þó
allir sprækir að morgni, morgun-
matur og jafnvel sundsprettur í
Reykholtslaug koma öllum aftur
í gang og kl. 9 að morgni er svo
byijað að æfa aftur.
Aðdáunarvert er, hve vel
starfsfólk við veitingar vinnur úr
jafn viðamiklu verkefni að metta
300 manns við aðstæður, sem
gerðar eru fyrir margfalt færri
gesti. Allt er þarna leyst með lip-
urð og skilningi. Miklu munar
eflaust hve margir námskeiðs-
gestir koma árlega á námskeiðin
og era orðnir hagvanir.
Á laugardagskvöld var árviss
skemmtun í Aratungu. Þar era
„heimatilbúin" skemmtiatriði,
sem námskeiðsfólk undirbýr.
Söngur er þar í hávegum hafður,
einsöngur, kórsöngur, gamanvis-
ur og svo annað skemmtiefni.
Fastur liður er þáttur Bjargar
Bjömsdóttur í Lóni, en hún flutti
núna þulu mikla, að sjálfsögðu
blaðalaust. Leiðbeinendur nám-
skeiðsins og sjálfur söngmála-
stjóri fengu sitt tækifæri og vora
þau tekin í látbragðsleik og þol-
leikfími við mikinn fögnuð hinna
óbreyttu. Að dagskrá lokinni var
stiginn dunandi dans við tónlist
frá heimatilbúinni hljómsveit og
söngvuram. Um eittleytið lauk
gleðinni, því kl. 10 að morgni
skyldi heíjast lokaæfing fyrir
messuna.
Á sunnudag að lokinni æfingu
kvæða hugarfari sem ríkti á nám-
skeiðinu, hve allir virtust standa
jafnir, bæði lengra komnir og
þeir sem skemmra væru á vegi.
og hádegisverði hófust tónleikar
í kirlqunni kl. 12.30 og stóðu allt
þar til messan hófst kl. 14.00.
Að þessu sinni var dagskráin í
lengra lagi og sambland af orgel-
leik, sellóleik og söng. Skálholts-
kirkja var full út úr dyram þegar
guðsþjónusta hófst. I messunni
spiluðu um tíu organistar og jafn-
margir söngstjórar leiddu kórinn.
Kristján Jónasson frá Akranesi
var forsöngvari í tóni. Uppistaða
messunnar var „Þýsk messa" eft-
ir Shubert, en inn á milli atriða
hennar vora sungnir sálmar. Und-
ir altarisgöngu var flutt tónlist,
m.a. einsöngur kórfélaga. Þjón-
andi prestar í messunni voru sr.
Kristján Valur Ingólfsson, sr.
Guðmundur Óli Ólafsson, sr. Gísli
Jónasson, sr. Ámi Bergur Sigur-
bjömsson og sr. Jónas Gíslason
vígslubiskup. Meðhjálpari var
Bjöm Erlendsson.
Það er mál manna, að organ-
ista- og kóranámskeið söngmála-
stjóra séu sem vítamín í sönglífi
kirkna. Söngfólk hlakkar til þessa
tíma í nokkrar vikur og áhrifín
vara í marga mánuði. Þam$i hitt-
ast söngvinir einu sinni á ári og
blanda saman geði í þijá sólar-
hringa, fá dýrmæta leiðsögn, læra
mörg falleg lög og kórverk og
fara síðan heim með gleði í hjarta
og sönginn ómandi í eyram. Einri
viðmælandi sagðist „óma allur
eins og símastaur í frosti". Þátt-
takendahópurinn virkar sem stór
flölskylda og glaðastur allra er
íjölskyldufaðirinn, Haukur Guð-
laugsson. Kann kórafólk og einnig
organistar honum bestu þakkir
fyrir áhuga hans og framkvæði
að þessum námskeiðum.
Karl.
Það byggðist á samkenndinni og
gagnkvæmri virðingu. Það væri
kirkjustarfí á íslandi til farsældar
að halda áfram á þessari braut.
Morgunblaðið/Karl Sigurgeirsson
Erich Piasetzki og Haukur Guðlaugssón á tröppum Skálholtskirkju.