Morgunblaðið - 22.11.1992, Page 1

72 SIÐUR B
268. tbl. 80. árg.
SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1992 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Samkomulagi um landbúnaðarmálin fagnað víðast hvar
Ovíst hvort Frakkar beita
neitunarvaldi innan EB
ÞJÓÐARLEIÐTOGAR á Vesturlöndum, að Frakklandi undanskildu, fögnuðu í gær
samkomulagi Bandaríkjanna og Evrópubandalagsins, EB, um landbúnaðarkafla GATT-
viðræðnanna sem óhjákvæmilegri forsendu fyrir auknum heimsviðskiptum og nýju
hagvaxtarskeiði. Talsmenn franskra bænda vísuðu því hins vegar á bug sem „rýt-
ingsstungu í bakið“ og hvöttu til mótmæla um allt Frakkland.
John Major, forsætisráðherra Bretlands,
sem nú er í forsæti í ráðherraráði EB, sagði
í fyrradag, að samkomulagið vekti nýja bjart-
sýni á framtíðina og Dieter Vogel, talsmaður
þýsku stjómarinnar, sagði, að efnahagslífið
í heiminum hefði þurft á góðum tíðindum
að halda. „Hagur Þýskalands og annarra
Evrópubandalagsríkja er fyrst og síðast kom-
inn undir ftjálsum viðskiptum og opnum
mörkuðum," sagði Vogel og bætti því við,
að þýska stjórnin fagnaði því sérstaklega,
að komist hefði verið hjá viðskiptastríði, sem
hefði haft alvarlegar afleiðingar fyrir evr-
ópskt efnahagslíf og evrópskan landbúnað.
í París kvað við annan tón og Jean-Pierre
Soisson, landbúnaðarráðherra Frakklands,
kvað stjóm sína ekki geta fallist á samkomu-
lagið eins og það blasti við. Taldi hann ólík-
legt, að franska þingið samþykkti að skera
niður útflutningsbætur á landbúnaðarvömr
um 21% og takmarka ræktun olíurepju frá
því, sem nú væri. Þótt hart væri að honum
gengið vildi hann samt ekki láta uppi hvort
franska stjómin ætlaði að beita neitunarvaldi
en til þess hafa einstök EB-ríki heimild séu
miklir þjóðarhagsmunir í veði. Frakkar eru
mestu framleiðendur landbúnaðarvara í EB
og þeir hafa lengi fengið í sinn hlut bróður-
partinn af niðurgreiðslum og öðrum framlög-
um til Iandbúnaðarmála I bandalaginu.
Talsmenn franskra bænda hvöttu í gær
til „almennrar uppreisnar" gegn samkomu-
laginu og strax í fyrrakvöld kom til mótmæla-
aðgerða í nokkmm borgum. Vom þær aðeins
taldar forsmekkurinn að því, sem í vændum
væri. Bændur í Þýskalandi hafa einnig for-
dæmt samkomulagið um landbúnaðarmálin
og saka þeir EB um að hafa gefist upp fyr-
ir miklum þrýstingi frá Bandaríkjastjórn.
Landbúnaðarráðherrar og stjórnvöld í öðr-
um Evrópubandalagsríkjum hafa yfírleitt lýst
fegjnleik sínum með samkomulagið og þeir
minna á, að Bandaríkjamenn hafi einnig sleg-
ið vemlega af sínum kröfum. Þeir fóru fram
á miklu meiri niðurskurð útflutningsuppbóta
en um var samið og þeir féllust einnig á, að
land, sem tekið er úr ræktun, megi samt sem
áður nýta svo fremi framleiðslan fari ekki á
almennan matvælamarkað. Þá er átt við, að
fræolían til dæmis verði notuð til eldsneytis
eða annarra hluta. Þá eru engar takmarkan-
ir við útflutningi óniðurgreiddra landbúnað-
arvara frá EB-ríkjunum og er búist við, að
hann muni aukast vemlega.
STAÐIÐ I HOM
Morgunblaðið/RAX
Kynhvötin vex
með kaloríunum
ÞAÐ er gömul trú, að matarástin sé oft
látin koma í staðinn fyrir lítið kynlíf en
nú hafa vísindamenn komist að þeirri
niðurstöðu, að þeir, sem taka hressilega
til matar sins, séu líklegri til að stunda
ástalífið af krafti en þeir, sem horfa með
angistá hvern bita, sem þeir láta ofan
í sig. Áhyggjulausu átvöglin hafa meiri
orku og þjást síður af þunglyndi, þreytu
og streitu en þeir, sem eru sífellt að
hugsa um vigtina. Vísindamennirnir
staðfestu einnig fyrri rannsóknir, sem
sýna, að þeir síðarnefndu eru haldnir
stöðugri sektarkennd og óánægja þeirra
með sjálfa sig vex en minnkar ekki hvað
sem líður holdafarinu.
Fundu konumar
upp tungumálið?
MANNLEGT mál þróaðist til að gera
formæðrum okkar kleift að spjalla sam-
an og slúðra kannski dálítið hver um
aðra ef marka má nýja kenningu, sem
mannfræðingurinn Robin Dunbar, pró-
fessor við University College í London,
hefur sett fram. Til þessa hefur verið
talið, að það hafi sprottið upp úr þörf
veiðimanna til að miðla upplýsingum sín
í milli en Dunbar segir, að veiðimennska
sé einmanaleg iðja, sem krefjist lítilla
tjáskipta. Hins vegar hafi komið í ljós
við rannsóknir á síðustu tveimur áratug-
um, að kjarninn i öllum samfélögum
prímata eða fremdardýra, sem maðurinn
telst til, sé kvendýrið. „Það er engin
ástæða til að ætla, að mönnunum sé öðru-
vísi farið,“ segir Dunbar og telur kenn-
ingu sína skýra áhuga okkar á fjölmiðla-
slúðri og mannlegum samskiptum í öllum
sínum myndum. Segir hann, að upphafið
að þessari félagslegu tjáningu, sem mál-
ið er, sé að finna í þeim sið prímata, t.d.
sjimpansa, að snyrta hver aniian en til
þess veija þeir um 20% af tíma sínum.
Átthagafélag
opnar „sendiráð“
Átthagafélag Borgundarhólmsbúa I
Kaupmannahöfn hefur ákveðið að opna
„sendiráð" á eyjunni og er j>egar búið
að safna um 15 miiyónum ISK. í sjóð,
sem notaðar verða til húsakaupa. Jens
Otto Pedersen, formaður sjóðsins, segir,
að brottfluttir Borgundarhólmarar voni,
að „sendiráðið" geti kornið átthögunum
að ýmsu gagni en þar eru nú erfiðir
tímar vegna ördeyðunnar í Eystrasalti.
í „sendiráðinu“ verður efnt til alls konar
sýninga og það verður nokkurs konar
miðstöð fyrir þá, sem flust hafa á brott
en eru á ferð um æskuslóðirnar. Þá ætla
hinir brottfluttu að taka mikinn þátt í
að kynna eyjuna í núverandi heimkynn-
um sínum í því skyni að auka ferða-
mannastrauminn þangað.
37 ÞIIMG ASÍ
ÁIÖK UM
ARFTAKA
ÁSMUNDAR
UNDUR 06 ÓGNIR
HIMINGCIMSINS
Tyrkneska forræðismálið