Morgunblaðið - 10.02.1993, Qupperneq 1

56 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
33.tbl. 81. árg.
MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Glápið
eykur
hættuá
offitu
Chicago. Reuter.
SJÓNVARPSGLÁP barna
getur valdið offitu veg-na
þess að efnaskiptin í likama
þeirra verða mun hægari
þegar þau horfa á sjónvarp-
ið. Efnaskiptin verða jafnvel
hægari en þegar börnin hvíla
sig og hafast ekkert að.
Þetta kemur fram í grein sem
birt var í febrúarhefti banda-
ríska læknablaðsins Pediatrics
og hún er eftir vísindamenn
sem rannsökuðu áhrif sjón-
varpsgláps barna á efnaskipti
þeirra. Höfundarnir segja nið-
urstöðuna þá að sjónvarpsgláp-
ið skapi hættu á offitu vegna
hægari efnaskipta og ennfrem-
ur vegna fituríks snarls sem
börnin borða oft fyrir framan
sjónvarpið.
Vísindamennirnir segja að
offita barna sé nú gífurlegt
vandamál í Bandaríkjunum og
íjórða hvert barn sé of feitt.
Bandarísk börn á aldrinum sex
til ellefu ára horfi á sjónvarpið
í 26 klukkustundir á viku og
yfir allt árið séu þau lengur við
sjónvarpið en í skólanum.
Könnun vísindamannanna
náði til 31 barns á aldrinum
átta til tólf ára, 15 þeirra voru
of feit en 16 í eðlilegri þyngd.
Vísindamennirnir segjast ekki
vita hvað valdi minni hraða
efnaskipa fyrir framan sjón-
varpið.
Reuter
Mótmæla uppsögnum
Starfsmenn Leyland DAF vörubílaverksmiðjanna í I samdráttar í rekstri verksmiðjanna. Myndin var tekin
Bretlandi mótmæla fyrirhuguðum uppsögnum vegna I fyrir framan þinghúsið í London í gær.
Clinton
fækkarí
starfsliði
Washington. Daily Telegraph. Reuter.
BILL Clinton ákvað í gær að segja
350 starfsmönnum Hvíta hússins
upp störfum og sagði það gert til
þess að auka skilvirkni ríkiskerf-
isins og stuðla að sparnaði í ríkis-
rekstrinum.
Það var eitt af kosningaloforðum
Clintons að fækka starfsfólki í Hvíta
húsinu um 25%.
Auk þess ákvað hann að láta
breyta matstofu fyrir útvalda í opna
kaffiteríu, afnema ýmis fríðindi
starfsmanna, svo sem afnot af lí-
mósínum með bílstjóra, og lækka
laun um 6-10%.
Starfsmenn Hvíta hússins voru
1.394 við lok forsetatíðar George
Bush en Clinton ætlar að fækka
þeim í 1.044 áður en næsta fjárlaga-
ár gengur í garð 1. október.
Sjá „Nýi forsetinn hrasar um
hverja þúfu . . .“ á bls. 21.
Jeltsín tílbúinn að falla
frá þjóðaratkvæðinu
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsin, forseti Rússlands, lýsti því
yfir í gær að hann væri reiðubúinn að hætta
við að halda þjóðaratkvæðagreiðslu í apríl á
þessu ári um stjórnskipun ríkisins. Lagði
hann til að forseta- og þingkosningum yrði
flýtt um eitt ár og öllum meiriháttar pólitísk-
um átökum frestað fram til næsta árs. Stakk
hann upp á viðræðum í sjónvarpi við Rúslan
Khasbúlatov þingforseta og Valeríj Zorkín,
forseta stjórnlagadómstóls Rússlands, þar
sem sverðin yrðu slíðruð.
Jeltsín lét þessi sáttaorð falla á fundi stjórnar-
skrárnefndar rússneska þingsins í gær. Gerði
hann einkum að umtalsefni þjóðaratkvæða-
greiðsluna í april sem boðað var til fyrir jól vegna
hatramms ágreinings forsetans, Jeltsíns, og
þingsins, og þá einkum forseta þess Khasbúl-
atovs. Átti að leita til þjóðarinnar um svar við
þeirri spurningu hvert ætti að vera valdahlut-
fall þessara tveggja greina ríkisvaldsins. Khasb-
úlatov lýsti því yfir í síðustu viku að hann væri
algerlega andvígur þjóðaratkvæðagreiðslunni í
april. Vildi hann að forsetakosningum yrði flýtt
um tvö ár en þingkosningum um eitt ár. Kjör-
tímabil þingsins rennur út 1995 en forsetans
1996.
Reuter
Söguleg heimsókn
NJUYAN Manh Cam tekur á móti Frakklandsforseta á flugvellinum
í Hanoi. Frakkar ætla að tvöfalda aðstoð sina við Vietnam.
Mitterrand vill
rjúfa einangrun
Hanoi. Reuter.
FRANCOIS Mitterrand Frakklandsforseti hét því í gær að beita sér
fyrir því að Bandaríkin afléttu viðskiptabanni á Víetnam. Mitterr-
and, sem er fyrsti vestræni þjóðhöfðinginn, sem heimsækir Víetnam,
brýndi jafnframt fyrir gestgjöfum sínum að virða mannréttindi og
auka lýðræði.
Mitterrand fer í dag til Dien Bien
Phu, en þar unnu Víetnamar sigur
á franska hernum, sem í raun batt
enda á yfirráð Frakka í landinu.
Vo Njuyen Giap hershöfðingi, sem
þá leiddi víetnamska herinn til sig-
urs, sat við hlið Mitterrands í kvöld-
verðarboði í gærkvöldi.
Hollenska þingið leggur blessun sína yfir líknardráp
Þörfín er fyrir hendi
- segir hollenskur læknir í samtali við Morgunblaðið
ÞAÐ var þrýstingur frá almenningi og það út-
breidda viðhorf að þörf væri á þeim kosti að dauð-
vona sjúklingar gætu leitað til lækna með ósk um
liknardauða sem leiddi til þess að hollensk yfir-
völd lögðu blessun sína yfir líknardráp, segir Rob
Dillmann, læknir og starfsmaður Konunglegu hol-
lensku læknasamtakanna, en Morgunblaðið ræddi
við hann í síma i gær. „Læknar þurfa hvarvetna
að taka erfiðar ákvarðanir andspænis dauðastríði
sjúklinga, hérlendis er hægt að ræða þennan vanda
og þá kemur þörfin fram, víða annars staðar eru
þessi mál ekki rædd,“ sagði Dillmann ennfremur.
Það er alkunna að víða tíðkast það undir vissum
kringumstæðum að læknar stöðvi meðferð dauðvona
sjúklinga, þ.e. haldi að sér höndum og geri ekki allt
sem í þeirra valdi stendur til að framlengja dauða-
stríð langt leiddra sjúklinga. Hollendingar hafa geng-
ið skrefí lengra. Árum saman hafa hollenskir dómstól-
ar heimilað líknardráp af hálfu lækna að uppfylltum
ströngum skilyrðum. Áætlað er að eitt dauðsfall af
hveijum fimmtíu verði með þessum hætti. Mikið hefur
verið rætt opinberlega um þetta efni og í síðustu viku
náðist pólitísk samstaða um reglugerð er heimilar
berum orðum það sem viðgengist hefur árum saman.
Hollenska þingið lagði svo blessun sína í gær yfir
reglugerð dómsmálaráðuneytisins um þetta efni, en
hún mun taka gildi um áramótin.
Skilyrði þess að lækni sé heimilt að uppfylla ósk
sjúklings um að bundinn sé endi á líf hans eru einkum
þessi að sögn Dillmanns: Ólæknandi sjúkdómur sjúkl-
ings, óbærilegt ástand, endurtekin ósk um dauða bor-
in upp af fúsum og fijálsum vilja, aðrar leiðir hafi
verið reyndar til þrautar og annar læknir verður að
staðfesta eftir viðtal við sjúkling að þessi skilyrði séu
fyrir hendi.
Banvænn skammtur af svæfingarlyfi
Dillmann segir að flest líknardráp eigi sér stað í
heimahúsum og yfirleitt sé heimilislæknir að verki sem
þekki sjúklinginn vel. Gefinn sé banvænn skammtur
af svæfingarlyfí. „Vissulega þarf læknir að yfirvinna
siðferðilegar hindranir áður en hann getur leyst slíkt
læknisverk af hendi, þar er aldrei um auðvelda ákvörð-
un að ræða,“ segir Dillmann. „En þetta efni hefur
verið rætt fram og aftur hér í Hollandi og þörfin fyr-
ir þennan kost er fyrir hendi. Líknardráp eru viður-
kennd í okkar samfélagi, 80-85% þjóðarinnar eru þeim
fylgjandi, en hjá öðrum þjóðum kynni þetta að vera
óviðunandi fyrirkomulag."