Morgunblaðið - 14.05.1993, Side 9

9
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 1993
----\-------------------------------
Vordagar
14.-29. maí
NORDL UX Ijósin á frábæru verði!
HÚSASMIÐJAN
Skútuvogi 16, Reykjavík.
Helluhrauni 16, Hafnarfirði.
I 50 ár höfutn við þjónað sportveiðimönnum dyggilega
með úrvali af gæðavömm oggóðum ráðum. Hvort sem
þú ert að byrja í sportveiðitmi eða ert einn af fengsœlustu
veiðimönnum landsins, þá átt þú erindi til okkar.
^Abu
Garcia
Þrautreyndar sport-veiðivörur
á veröi við allra hæfi.
Barbour®
Besti fatnaöurinn fyrir versta veðrið.
Flugustangir og hjól.
Lífstíðar eign.
Scientific
Anglers
Stærsti framleiðandi flugulínu í heiminum.
Viðgerðarþjónusta
Lengdur opnunartími í sumar:
Föstudaga M. 9-19. Laugardaga kt. 9 - 16
og sunnudaga kl. 10 - 16.
HAFNARSTRÆTl 5 • REYKJAVÍK • SÍMAR 91-16760 & 91-14800
p ol U
Meira en þú geturímyndað þér!
Gegn afturhaldi
Sænski blaðamaðurinn og dálkahöfund-
urinn John Fimmerstad lætur hugann
reika varðandi ýmsa hugmyndastrauma
samtímans í grein í nýjasta hefti tímarits-
ins Smedjan, sem gefið er út af Timbro-
stofnuninni, helsta hugmyndabanka
sænskra hægrimanna. Sér hann ýmsar
hliðstæður milli Evrópuandstöðu sam-
tímans og afturhaldssamra hugmynda
fortíðarinnar.
Öflugir, ógn-
andi straumar
í grein sinni segir
Finunerstad: „Það er farið
að bera á einhverju ógn-
andi og frekar óþekktu í
dýpstu hyljum þjóðarsálar-
innar. Einungis brot af hin-
um j sumeiginlega hug-
myndaheimi kemur í Ijós á
hinum virðulegu sófum
sjónvarpsþáttanna, í blaða-
greinum og þingræðum.
En undir niðri _ bærast
öflugir straumar. A tímum
pólítískrar og efnahags-
legrar spennu er hætta á
að slíkir straumar brjótist
út í allsheijar flogakasti.
Það skortir ekki að ógn-
vænleg teikn séu á lofti.
Óeirðir sem byggjast á
kynþáttahatri, þjóðernis-
hreyfingar; allar þessar
öldur á yfirborðinu sækja
kraft sinn til þeirra afla
sem bærast undir niðri.
Jafnvel í okkar litla
landi, sem enginn kallar
lengur Sæluríkið, einkenn-
ist hugsanagangurinn af
óheillavænlegum innri
þrýstingi. Þetta sést glögg-
lega á þeirri auknu Evr-
ópuandstöðu, sem mælist í
skoðanakönnunum. A bak
við þær tölfræðilegu
stærðir, sem mynda mengi
þeirra sem segjast vera á
móti Evrópu, leynist
óflokkað safn þeirra sam-
eiginlegu geðlægu kreppu-
einkenna, sem eflast þegar
þjóðfélag er undir álagi.
Það er hætta á að hin út-
breidda óánægja og vax-
andi óróleiki muni finna
sér táknrænan sameigin-
legan farveg í Evrópuand-
stöðunni."
Kenningar
þjóðtrúarinnar
Fimmerstad segir að
þegar sænska samfélagið
hafi snúið af braut þeirrar
skynsemishyggju, sem
venjulega sé ríkjandi, hafi
fyrsta skrefið oftast verið
að áhrifamiklir hópar
gáfumanna hafi tekið
höndum saman við aftur-
haldssama lýðskrumara.
Þetta hafi meðal annars
gerst í tengslum við mót-
mælin gegn Víetnamstríð-
inu og í baráttunni gegn
kjamorku. Nú blasi við
næsta bylgja sameiginlegs
bijálæðis: Andevrópska
hreyfingin.
Síðar í grein sinni segir
Fimmerstad: „Þrátt fyrir
að heimurinn hafi ávallt
verið í kreppu hefur
krepput.il finningin verið
mismunandi sterk. Þessa
stundina er hún sterkari
en um langt skeið og sið-
menningarsvartsýnin er
farin að breiðast út. Helsta
einkenni hennar er að taka
afstöðu gegn „hinu nú-
timalega". Hinir ólikustu
og ósamrýmanlegustu
hugmyndastraumar, s.s.
umhverfishyggja, nýfijáls-
•'yggja, nýþjóðem-
ishyggja, islömsk heittrú,
veivjuleg hjátrú, mennta-
hroki, sálgreining og fleiri
eiga það sameiginlegt að
eiga rætur að relg'a til
gamals hugsanagangs."
Hann segir eins konar
þjóðtrú vera til staðar sem
lifi sjálfstæðu lífi utan hins
opinbera vettvangs. í þjóð-
arsálinni sé að finna lækn-
isfræðilegar, þjóðfræðileg-
ar og sálfræðilegar kenn-
ingar auk ákveðinnar ör-
lagahyggju.
„Þar fyrirfinnst enn sú
skoðun að hinn norræni
maður og samfélag hans
sé öðrum æðri. Þar bærast
einnig hugmyndir um fyr-
irmennina sem skortir föð-
urland, mergsjúga okkur
og vilja selja okkur útlend-
ingum. En öðm fremur
leynist þar útlendingaótt-
inn... Þetta em hugmynd-
imar sem hinir siðmenn-
ingarsvartsýnu vinstri-
menn reyna nú að kynda
undir í þeirri trú að sá al-
þýðlegi stuðningur, sem
þeir iyóta nú í dag, muni
hjálpa þeim að gera hug-
myndir sinar um framtíö-
ina að veruleika.
Með þvi að knýja fram
þjóðemishyggjuna og ýta
undir hinar rasísku hvatir
almennings telja hinir
rauðgi-ænu hugsjónamenn
sig vera að ryðja brautina
fyrir útópíur sínar. Fólk
er bara neikvætt í garð
ríkra Þjóðveija og herr-
anna í Brussel, ekki er það
kynþáttahatur!
Félagi 52%
En trúa þeir því sjálfir
að Félagi 52% [fjöldi Evr-
ópuandstæðinga í nýjustu
kömiunum] verði banda-
maður í baráttunni fyrir
betri heimi, sem einkennist
af meiri samstöðu meðal
almennings? Halda þeir að
Félagi 52% sé fulltrúi ósér-
hlífni og náungakærleiks?
Standa þeir í þeirri trú að
Félagi 52% sé reiðubúinn
að færa fómir til handa
smælingjum heimsins?"
Fimmerstad færir síðan
rök fyrir að þarna séu á
ferðinni sömu afturhalds-
sömu hugmyndir og vom
m.a. grundvöllur þeirra
þjóðemissinnuðu kenninga
sem tröllriðu Evrópu á
fjórða áratugnum. Nasism-
inn hafi þannig ekki verið
tilraun til að endurvelg'a
hið gamla samfélag heldur
reisa nýtt samfélag á
grunni fomra hugmynda-
kerfa. Hann var aftur-
hvarf til þeirrar einföld-
uðu hugmynda sem bærð-
ust í þjóðarsálinni og í and-
stöðu við skynsemis-
hyggju, vísindi og ýmsa
fylgifiska nútímans á borð
við fijálsa fjölmiðlun,
fijálsar ástir, nútima stór-
markaði, jass og verð-
bréfamarkaði.
Greinarhöfundur telur
sig sjá ýmsar hliðstæður í
nútímanum og nefnir
hversu alvarlega dulspeki
og ýmis konar stjömu-
fræði er tekin af jafnvel
virtum fjölmiðlum. Þá hafi
„útlendingar" tekið við
hlutverki gyðingsins, sem
í augum nasista var ein-
ungis samnefnari fyrir allt
hið óæskilega og nútíma-
lega.
„Tími bændauppreisn-
anna er aftur mnninn upp
í Evrópu. Á slíkum timum
er ástæða til að þora að
vera óumburðarlyndur.
Allar þær hugmjTidir sem
fyrirfinnast í arfleifð okk-
ai’ em ekki góðar né verð-
skulda virðingu okkar,"
segir Fimmerstad.

ÓSKAmÍFEYRIR
IVJOTTU EFRIARANNA
MEÐ ÓSKALÍFEYRI!
!J: Í
I Oskalífeyri gefst m.a. kostur á uppsöfnun lífeyris-
réttirjda á sameignarreikningi sem byggir á sama
grunni og ellilffeyrir flestra lífeyrissjóða.
Sameignarreikningur tryggir þér jafnar greiðslur til
æviloka og getur leitt til mun hærri útborgana en
venjubundinn sparnaður. Viðbótartryggingar Óskalíf-
eyris tryggja fjárhagsöryggi á sparnaöartímanum.
Þú færð allar nánari uppiýsingar hjá tryggingarráb-
gjöfum Sameinaða líftryggingarfélagsins hf.
SMÚF
SameinaÞa líftryggingarfélagið hf.
Kringlunni 5, Reykjavík. Sími 91- 692500
I eigu Sjóvá-Almennra trygginga hf. og Tryggingami&stöbvarinnar hf.