Morgunblaðið - 23.05.1993, Page 2

EFBMI
2 FRETTIR/INNLENT ' MOEGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MAÍ 1993
Morgunblaðið/Þorkell
Tími vorhreingernmganna
VORIN nýta menn til að gera hreint eftir vetur-
inn. í Reykjavík hefur frá síðustu helgi staðið
yfir átak til hreinsunar garða og lýkur því í
næstu viku. Starfsmenn hreinsunardeildar borg-
arinnar fara um borgarhverfin og Qarlægja
ruslapoka sem húseigendur skilja eftir við lóða-
mörk. Starfsfólki sveitarfélaga er um þessar
mundir að berast liðsauki skólafólks sem víða
sinnir hreinsunarstörfum, eins og tvímenning-
amir sem voru að fegra nágrenni umferðar-
gatna í Hafnarfírði. Trúlegt er að fljótlega verði
kominn mannskapur til að takast á við það
verkefni að hreinsa til við lækinn á myndinni
til vinstri en hann er ofan Reykjanesbrautar,
skammt norðan við Kaplakrika.
Landsbanki og Búnaðarbanki segja mat ASÍ um vaxtalækkun óraunhæft
Kjarasammngarnir gætu
leitt til vaxtahækkunar
KJARASAMNINGARNIR ýta undir vaxtahækkun að mati banka-
stjóra Búnaðarbanka og Landsbanka. Sverrir Hermannsson
bankastjóri Landsbankans segir að mat ASÍ um að svigrúm sé
til 3-4% lækkunar vaxta á almennum skuldabréfum sé úr lausu
lofti gripið og segir að ekki sé hægt að eiga rökræður við
menn sem slái slíku fram. „Menn geta sett sér markmið, en
niðurstaðan hefur áhrif í hina áttina. Samningarnir gera ráð
fyrir meiri eyðslu ríkisins, meiri lánsfjárþörf þess og þetta spenn-
ir upp vexti. Gera menn sér grein fyrir því að Iánsfjárþörfin
var 3,3 milljörðum hærri en sem nam öllum sparnaði þjóðarinn-
ar á síðasta ári?“ sagði Sverrir.
Drengirnir notuðu
gamalt reipi við sigið
DRENGIRNIR sem sigu eftir eggjum I Hánni í Vestmannaeyjum
á föstudag með þeim afleiðingum að einn hrapaði og lærbrotnaði
fundu reipið, sem þeir notuðu við bjargsigið á bryggjunni, að sögn
lögreglunnar í Vestmannaeyjum.
Að sögn lögreglunnar í Eyjum
eru spottar þeir sem notaðir væru
við sprang undir eftirliti hjá bæn-
um og lögreglunni og væru jafnan
teknir niður ef ástæða þætti til. Á
sumrin væru haldin námskeið í
sprangi og fjallaferðum og slíkar
íþróttir væru undir eftirliti.
Starfsmaður lögreglunnar sagði
það forkastanlegt þegar foreldrar
væru að leyfa bráðungum bömum
að fara í eggjatöku eftirlitslaust.
Hallarekstur orsökin
„Hallarekstur ríkissjóðs er aðal-
orsök þess að vextir spennast upp
og hann er aukinn með þessum síð-
ustu samningum. Hin lága verð-
bólga á út af fyrir sig að gefa skil-
yrði til þess að vextir gætu lækkað,
en á meðan ekki nást önnur tök á
ríkisfjármálunum þá er það borin
von að vaxtalækkun verði nema
bara að nafninu til. Eitthvað til að
þykjast," sagði Sverrir.
Hann sagði að það væri til ráða
að hætta að reka ríkissjóð með
halla. Engin önnur leið sé fær en
að skera niður útgjöldin. „Það er
hægara sagt en gert á atvinnuleys-
istímum, en það er óhjákvæmilegt
að skera niður eða hækka skatta.
Ég myndi að vísu velja þá leið að
hækka skatta og að skattahækkun-
in kæmi þyngst niður hjá þeim sem
mest mega sín,“ sagði Sverrir.
Undrast mat ASÍ
Stefán Pálsson bankastjóri Bún-
aðarbanka íslands kvaðst vera
undrandi á mati ASÍ um að svigrúm
sé til 3-4% vaxtalækkunar. „Verð-
bólgan hefur verið lítil og með þess-
um kjarasamningum er enn reynt
að viðhalda stöðugleikanum. Það
er sagt að lífeyrissjóðimir komi inn
í og auðvitað verðum við að sjá
fyrst hvað þeir ætla að bjóða. Við
höfum ekki orðið varir við annað
fram til þessa en að lífeyrissjóðirnir
hafí boðið út sitt fé á uppboðsmark-
aði,“ sagði Stefán.
Hann kvaðst ekki sjá að verið
væri að búa í haginn fyrir vaxta-
lækkun með þessum kjarasamning-
um. „Ríkissjóður þarf að fjármagna
þetta með einhverjum hætti og það
er hætt við að það spenni upp vexti.
Um næstu áramót er boðaður 10%‘
vaxtaskattur. Ég hef ekki trú á
öðm en að það valdi vaxtahækkun,
að almenningur sætti sig ekki við
að fá á sig þann skatt bótalaust.
Ríkissjóður virðist þurfa aukið fé
og ef hann ætlar að sækja það á
innlendan markað þá held ég að
það hljóti að valda fremur þenslu
en hjöðnun," sagði Stefán.
Valur Valsson bankastjóri ís-
landsbanka og Baldvin Tryggvason
sparisjóðsstjóri Sparisjóðs Reykja-
víkur og nágrennis vildu ekki tjá
sig um þetta mál í gær.
Lækkun virðisaukaskatts á matvælum í 14%
Ýmsar vörutegundir
lækka um allt að 8,4%
f EFTIRFARANDI töflu sjást áhrif fyrirhugaðrar lækkunar virðisauka- Fiskbollur, bollur o.fl. 14,00 -4,4
skatts á matvörum á verð ýmissa vara. Matvörur lækka mismikið, ýmist Kavíar, túnfískur 14,00 -8,4
vegna þess að nú þegar er hluti virðisaukaskatts af þeim endurgreidd- Fiskréttir 14,00 -4,4
ur, eða vegna þess að vörugjöld verða lögð á þær til að jafna lækkun Mjólk, ostur, egg 14,00 -5,4
virðisaukaskattsins. í fremri töludálkinum sést á hvaða vörur kemur Mjólk, undanrenna, G-mjólk 14,00 0
vörugjald. í aftari dálkinum sést áætluð verðlækkun. Þar sem vsk. Aðrar mjólkurvörur 14,00 -8,4
hefur áður verið 24,5%, án endurgreiðslu, og verður 14%, án álagning- Aðrar matvörur 16,55 -5,6
ar vörugjalds, er verðlækkunin 8,4% og lækka ýmsar vörur sem þvi Tómatar 14,00 0
nemur. Agúrkur 14,00 0
Vöru- Verð- Svínakjöt, saltað, reykt 14,00 -5,8 Sveppir 14,00 0
gjald áhrif Kryddað kjöt 14,00 -3,0 Kartöflur (50%) 14,00 0
& VSK % Unnar kjötvörur 14,00 -4,4 Ávaxtasafi 24,50 0
1. Matvæli 14,00 -5,3 Fiskur og fískmeti 14,00 -4,1 Kakó, suðusúkkul. 24,50 0
Komvörur og brauð 14,00 -8,4 Ýsuflök, ný 14,00 0 Sælgæti 24,50 0
Kjöt og kjötvörur 14,00 -3,1 Ýsa, slægð og hausuð 14,00 0 Aðrar matvörur 14,00 -8,4
Dilkakjöt, nýtt 14,00 -0 Frystur fískur 14,00 0 2. Óáfengar drykkjarvörur o.fl. 17,00 •5,1
Nautakjöt, nýtt 14,00 -2,6 Lúða 14,00 0 Gosdrykkir, öl 24,50 0
Svínakjöt, nýtt 14,00 -5,0 Lax 14,00 -8,4 Kaffihús, veitingahús 14,00 -8,4
Hrossakjöt, nýtt 14,00 -8,4 Rækjur 14,00 -8,4 Gos með mat 24,50 0
Alifuglakjöt 14,00 -6,6 Saltfiskur 14,00 0 Skyndibitastaðir 14,00 -8,4
Hakkað kjöt, kjötfars 14,00 -3,0 Reyktur lax 14,00 -8,4 Heimsendur matur 14,00 -8,4
Dilkakjöt, saltað, reykt 14,00 -3,0 Marineruð síld 14,00 -8,4 Mötuneyti 14,00 -3,0
Hrossakjöt, saltað, reykt 14,00 -8,4 Harðfískur 14,00 -8,4 Matvæli og óáfengar drykkjarv. 15,30 •5,3
Maður stung-
ínn með hnífí
MAÐUR var stunginn með
hnífí í Reykjavík.
Tildrög málsins em ókunn
því sá sem fyrir stungunni varð
var ennþá undir læknishendi
þegar Morgunblaðið hafði sam-
band við lögregluna í gær. Sá
sem verknaðinn framdi komst
undan.
Knattspyrna
Unglingarnir
í fimmta sæti
ÍSLENDINGAR urðu í 5. sæti í
alþjóðlegu móti átta knatt-
spyrnulandsliða átján ára og
yngri, sem Iauk í Piestany í Slóv-
akíu í gær. í leik um sæti unnu
íslenzku strákarnir sigur á Rúm-
enum, 4-1.
Rúmenar gerðu fyrsta mark
leiksins, en tvö mörk Biynjars
Gunnarssonar komu íslendingum
yfír. í síðari hálfleik skomðu Sigur-
bjöm Hreiðarsson Ragnar Gíslason
mörk.
Samræmd próf, aukin og
bætt
►Hin umdeildu samræmdu próf eru
í deiglunni. Nýjar tillögur eru um
að fjölga prófunum og taka þau upp
í 4. og 7. bekk og við lok stúdents-
pr6fs./10
Hvers vegna eldumst
við?
►Nýlegar rannsóknir á orsökum
elli miðast að því að gera fólki kleift
að lifa heilbrigðu og góðu lífi síðustu
æviárin./14
Skálmöld í landi skorts-
ins
►Glæpaalda hefur riðið yfír Rúss-
land að undanfómu. Þar sem glæpir
voru áður fátíðir, forðast fólk nú að
veraáferli./16
Draumur listamanns
►Soffía Þorkelsdóttir frá Bjargi
ræðir um myndlist sína og lífs-
sýn./18
Sagan kortlögð
►Rætt við Jón Ólaf ísberg, annan
aðalhöfunda íslensks söguatlass en
þriðja og síðasta bindi hans er kom-
ið út./20
Móðgaði ráðherra for-
setann?
►Ummæli Þorsteins Pálssonar sjáv-
arútvegsráðherra um Mafíukvik-
myndaáhuga Bandaríkjaforseta
túlkuð sem móðgun í Washing-
ton./23
Get ekki brosað
►Rætt við Ólöfu Eysteinsdóttur,
sem er með sjaldgæfan sjúkdóm,
vöðvaslensfár./26
B
► 1-32
Dýrmæt ár
► Auður Laxness segir frá ferð sinni
til Parísar og Rúðuborgar og rifjar
upp minningarbrot úr lífi sínu með
Halldóri Laxness./l
Hollywood gegn sið-
menningunni
►Michael Medved segir kvikmynda-
framleiðendum til syndanna, segir
þá bjóða upp á fátt annað en hið
illa og afskræmda./4
Einstakt safn lækn-
ingatækja
►Þýsk-pólski þúsundþjalasmiðurinn
Carl-Heinz Opolony hefur gert upp
lækningatæki fyrir Nesstofu. Hann
á um margt merkilega sögu að
baki./4
Tinni og Hergé
►Um ást og hatur í lífi teikni-
myndahetjunnar Tinna og höfundar
hans, George Remi, öðru nafni
Hergé./lO
Harmleikur í Hollywood
►Þegar Johnny Stompanato fannst
myrtur í svefnherbergi ástkonu sinn-
ar, kvikmyndaleikkonunnar Lönu
Túrner, var dóttir hennar grunuð
um verknaðinn./18
FASTIR ÞÆTTIR
Leiðari 24 ídag 20b
Helgispjall 24 Fólk 1 fréttum 22b
Reykjavíkurbréf 24 Myndasögur 24b
Minningar 26 Brids 24b
íþróttir 42 Stjömuspá 24b
Útvarp/qónvarp 44 Skák 24b
Gárur 47 Bíó/dans 25b
Mannlifsstr. 8b Bréf til blaðsins 28b
Kvikmyndir 14b Velvakandi 28b
Dægurtónlist 15b Samsafnið 30b
INNLENDAR FRÉTTIR-
2-6-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR;
1-4