Morgunblaðið - 19.08.1993, Qupperneq 12

Morgunblaðið - 19.08.1993, Qupperneq 12
12 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19, ÁGÚST 1993 Klóak til skógræktar? eftir Sigvalda Asgeirsson Staðan í Reykjavík Hafnar eru úrbætur á frárennsl- ismálum borgarinnar. Sums staðar á höfuðborgarsvæðinu er skólp leitt í rotþró. Þetta mun eiga við um Mosfellsbæ og Bessastaðahrepp. Sú hreinsun, sem fyrirhuguð er á skólpinu frá Reykjavík, er svonefnd eins þreps hreinsun eða grófhreins- un, sem þýðir, að alls kyns aukahlut- ir eru fjarlægðir með skilvindu. Hins vegar verður megninu af lífræna úrgangnum dælt út fyrir Gróttu. Tilskipun ráðs Evrópubandalagsins í tilskipun frá ráði Evrópubanda- lagsins nr. 271 frá 21. maí 1991 „um hreinsun skólps frá þéttbýli" er sett sú meginregla, að beita þurfi svo- nefndri t-veggja þrepa • hreinsun skólps frá þéttbýlisstöðum. I 6. gr. sömu tilskipunar er veitt undanþága frá reglunni um tveggja þrepa hreinsun, ef „viðtaki" er talinn síður viðkvæmt svæði. Hins vegar gildir sú undanþága einvörðungu fyrir þéttbýlissvæði með færri en 150.000 p.e. (eining, sem stendur fyrir lífræna mengun. Á íslandi er þessi mengun u.þ.b. 7/6 p.e. á íbúa (Guðjón Atli Auðunsson 1992)). Reglugerðin veitir frest til ársloka árið 2000 til að uppfylla kröfurnar varðandi þéttbýlissvæði með yfir 150 þúsund p.e.' Endurskoða þarf áætlanir Reykjavíkurborgar Þetta er sú grein tilskipunarinnar, sem tilgreinir undanþágur frá regl- unni. Á höfuðborgarsvæðinu, sem ótvírætt telst vera eitt þéttbýl- issvæði, búa yfir 150.000 manns og menga á við 175.000 manns í viðm- iðunum EB. Á höfuðborgarsvæðinu búa m.ö.o. nógu margir til þess, að það lendir í sama flokki og t.d. Edin- borg og Amsterdam í reglugerð EB. Ofangreind undanþága gildir því ekki um höfuðborgarsvæðið. Þess vegna verða sveitarfélög þar að sam-. einast um lausn, sem felur í sér a.m.k. tveggja þrepa eða sambæri- lega hreinsun. Massinn (seyran), sem verður til við annað stig hreinsunar klóaks, er víða um lönd notaður til að auka fijósemi skóglendis. Viðbrögð umhverfis- ráðuneytisins 11. febrúar sl. sendi Rannsókna- stöð Skógræktar ríkisins fráveitu- nefnd umhverfisráðuneytisins bréf, þar sem bent var á þetta misræmi milli áætlana Reykjavíkur og ná- grannasveitarfélaganna og áður- nefndrar reglugerðar Evrópubanda- lagsins. Jafnframt var bent á mögu- leikana á að nota seyruna til skóg- ræktar. Rannsóknastöðinni barst svar frá fráveitunefnd dagsett 28. júní sl. Þar segir m.a.: „Það er enn- fremur skilningur íslenskra stjórn- valda að sú tæknilega lausn sem Reykjavíkurborg hyggst nota full- nægi þeim markmiðum sem tilskip- uninni er ætlað að ná. Eftir stend- ur, að til þess að fyrsta stigs hreins- un á fráveituvatni sé talin nægjanleg verður að skilgreina viðtakann sem síður viðkvæman." Eins og áður segir er höfuðborgarsvæðið of stórt til að máli skipti, hvort viðtakinn er síður viðkvæmur eður ei. En bíðum við. Síðar í svarbréfi eftir Valdimar Einarsson íslendingar hafa um langt árabil búið við lífskjör sem eru með því besta sem er í heiminum. Það kemur því illa við þjóðina þegar samdráttur á sér stað og atvinnuleysi eykst. Atvinnuleysi er eitt stærsta vanda- málið sem nútímaþjóðfélög verða að beijast gegn, enda veldur það hvað mestri óvissu meðal þegnanna. Hnignun íslensks skinnaiðnaðar íslenskur skinnaiðnaður á að baki sér langan og glæsilegan feril. Mik- ið og gott starf hefur verið unnið „Ef valið stendur á milli þess, að menga sjóinn eða fegra landið og bæta aðstöðu borgarbúa til útivistar, hlýtur að mega kosta nokkru til, svo að hægt sé að velja síðari kostinn.“ fráveitunefndar segir: „Vert er að benda á 5. tl. 8. gr. tilskipunar EB, en þar segir að „... þegar hægt er að færa sörtnur á (leturbreyting mín) að þróaðri hreinsunaraðferðir hafi engin umhverfisbætandi áhrif, má á síður viðkvæmum svæðum hreinsa frárennsli með meira en 150.000 p.e. skv. hreinsunaraðferðinni sem kveðið er á um í 6. gr. um skólp frá þéttbýlisstöðum með milli 10.000 og 150.000 p.e.““ Dettur einhveijum í hug, að hægt sé að sanna, að alls ekki verði um að ræða neinn skaða á umhverfinu, þ.e. mengun sjávar, ef öllum lífræn- um úrgangi af höfuðborgarsvæðinu við vinnslu og vöruþróun. Markaðs- setning á íslenskum mokkaskinnum og skinnavörum hefur leitt til þess að gæði íslenskra gæra eru alþekkt víða um heim og um er að ræða eftirsótt hráefni til skinnaiðnaðar. Gjaldþrot íslensks Skinnaiðnaðar hf. á Akureyri þarf samt ekki að koma neinum á óvart. Samdráttur í sauðfjárframleiðslu hefur leitt til þess að frá 1980 hefur gærum fækk- að úr um 900.000 á ári í um 600.000 á síðasta ári. Sérstaklega hefur þessi samdráttur aukist síðustu árin. Heildaratvinna við frumfram- leiðslu í landbúnaði fyrir árið 1991 var áætluð rúmlega 5.000 ársverk. Sá samdráttur sem hefur átt sér verður dælt út í sjó? Jú, reyndar. í umhverfísráðuneyt- inu finnast slíkir. í bréfi fráveitu- nefndar segir nefnilega: „Sjórinn hér við land getur á flestum stöðum dreift og eytt mengunarefnum og öðrum efnum í skólpi mjög hratt.“ Hvernig skyldi nú sjórinn fara að því að „eyða mengunarefnum og öðrum efnum“? Ætli það sé þessum efnaeyðingarmætti sjávarins við ís- landsstrendur að þakka, hve lítið er orðið um þorsk við landið? Sjórinn hefur auðvitað eytt þorskinum eða allavegu næringu hans. Kannski gætum við notfært okkur efnaeyð- ingarmátt sjávar hér við land og leyft erlendum stórfyrirtækjum að losa eitraðan úrgang við Islands- strendur. Slíkt gæti sparað fjöl- mennari þjóðum ómældar fúlgur, jafnframt því sem við gætum haft nokkrar tekjur af. En grínlaust: Hvers vegna skyldi þurfa sérstakar rannsóknir á Vest- fjarðamiðum til að skera úr um, hvort mengun vegna frárennslis frá þéttbýlisstöðum þar sé of mikil, til að leyfi fáist fyrir að flytja kúskel þaðan á Bandaríkjamarkað? Valdimar Einarsson stað í framleiðslu síðan 1991 hefur leitt til aukins atvinnuleysis í sveit- um. Ekki er óraunhæft að áætla að á síðustu 2 árum hafi ársverkum við Endiirreisn ís- lensks skinnaiðn- aðar og gæruverð Forskot á sœlurn Verðfrá 25‘WOki-. á manninn með flugvallarskatti, m.v. 2 nætur í tvíbýli á Marriott Hotel. Brottfor 24. ágúst í 6 eða 8 daga ferðir. Brottför 29- ágúst í 3ja dagaferð. VISA QAT%AS/« EUROCAHD Innifalið er flug, gisting og morgunverður. Börn, 2ja - 11 ára, fá 9-500 kr. í afslátt. Börn að 2ja ára aldri greiða 3000 kr. Enginn bókunarfyrirvari. Forfallagjald, 1.200 kr., er ekki innifalið í verði. Forfallagjald er valfrjálst en Flugleiðir hvetja farþega til að greiða það til að fírra sig óþarfa áhættu. Hafðu samband við söluskrifstofur okkar, umboðsmenn um allt land, ferðaskrifstofurnar eða í síma 690300 (svarað alla 7 daga vikunnar frá kl. 8 -18.) Notið tœkifœrið! Farið til vinsœlustu verslunarborgar Skotlands - áður en skólamir byrja hér heima. Flug og gisting á Marriott Hotel: 3 dagar 6 dagar 2 nætur 5 nætur 29.8.-31.8. 24.8.-29.8. þríbýli 25.810 31.310 tvíbýli 25.980 31.910 einbýli 29.310 38.410 Tilgreint verð er með flugvallarskatti. FLUGLEIDIR Traustur íslenskur ferðafélagi 8 dagar 7 nætur 24.8.-31.8. 35.010 35.810 44.410.. Sigvaldi Ásgeirsson Er sjórinn viðkvæmur „viðtaki“ Það hlýtur að gegna nokkurri furðu, að umhverfisráðuneytið skuli líta á sjóinn við landið sem „síður viðkvæman viðtaka". Var ekki búið að grafa gamla spakmælið: „Lengi tekur sjórinn við.“ Reglugerð EB tiltekur lágmarks- kröfur til hreinsunar frárennslis. Ekki er ráðlegt að þijóskast við og „Niðurstöður sýna að hægt er að ná fram umtalsvert hærra verði í útflutningi samanbor- ið við sölu á innanlands- markaði, þrátt fyrir mikla lægð á erlendum mörkuðum á undan- förnum misserum.“ frumframleiðslu fækkað um 10-15%. Áhrif aukins atvinnuleysis í sveitum koma hins vegar ekki fram í skráðu atvinnuleysi nema að óverulegu leyti þar sem um flatan niðurskurð á framleiðslurétti er að ræða. Reikna má með svipaðri þróun fram að alda- mótum. Samdráttur í landbúnaði hefur fram að þessu haft óveruleg áhrif á atvinnuástand í öðrum greinum. Krafa um aukna framleiðni mun leiða til þess að um 25-30% árs- verka, sem tengjast landbúnaði beint eða óbeint, hverfa fyrir lok aldarinn- ar. Þessar tölur gera að sjálfsögðu ráð fyrir að alþjóðasamningar um fríverslun með landbúnaðarvörur gangi fram og um afnám útflutn- ingsbóta (liggur nú þegar fyrir) og samdrátt í ríkisstyrkjum (GATT). Skortur á hráefni er því ein af örsökum bágborins reksturs hjá ís- lenskum skinnaiðnaði. Hér kemur því greinilega fram hversu mikilvæg undirstaða hefðbundinn landbúnað- ur er fyrir atvinnu víða á lands- byggðinni. Þetta vill oft gleymast, nema þegar á reynir. Ekki hefur reynst mögulegt að flytja inn gærur af erlendu sauðfé þar sem nægjanleg gæði eru ekki fyrir hendi. Frá 1987 hefði innflutn- ingsverð einnig reynst iðnaðinum um megn, þar sem íslenskar gærur hafa verið seldar iðnaðinum á mun lægra verði en fengist hefði á erlendum mörkuðum. Til samanburðar má skoða verðþróun á Bretlandsmarkaði frá 1987 (sjá töflu I.). Útflutningur á gærum Útflutningur á gærum hefur verið takmarkaður síðan 1985. Greinilegt er að ef íslenskar gærur hefðu verið fluttar út hefði það skapað sauðfjár- bændum auknar tekjur upp á um það bil 500 miljónir króna síðastliðin fimm ár. Síðastliðinn vetur stóð höfundur þessarar greinar fyrir útflutningi á söltuðum gærum í samvinnu við Kaupfélag Hrútfirðinga á Borðeyri. Niðurstöður sýna að hægt er að ná fram umtalsvert hærra verði í út- flutningi samanborið við sölu á inn- anlandsmarkaði, þrátt fyrir mikla lægð á erlendum mörkuðum á und- anförnum misserum. Horfur á erlendum mörkuðum eru

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.