Morgunblaðið - 05.09.1993, Blaðsíða 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I 103 REYKJAVÍK
SÍMI 091100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 3040/ AKUREYRl: HAFNARSTRÆTl 85
SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1993
VERÐ I LAUSASOLU 125 KR. MEÐ VSK.
Horft af Vatnsskarði
Morgunblaðið/KAA
NÚ haustar að en mörgum finnst haustið fegursti tími ársins. Á myndinni er horft af Vatnsskarði yfir höfuðbólið Bólstaðarhlíð og félagsheimilið Húnaver í Austur-Húnavatnssýslu og sjást
ármót Svartár og Blöndu í fjarska. Þarna opnast Svartárdalur þar sem Blöndudalur og Langidalur mætast. Að fornu er talið að þarna hafi heitið Ævarsskarð en Landnáma segir frá því að
Ævar Ketilsson, sem nam Langadal, hafi búið í Ævarsskarði.
„Laugavegsganga“
Nýttmet
var sett
BENEDIKT Hálfdánarson, 27
ára gamall námsmaður, setti
nýtt met er hann gekk og hljóp
hinn svokallaða Laugaveg, leið-
ina frá Landmannalaugum til
Þórsmerkur, á 7 klst. og 21
mínútu. Metið sem Benedikt sló
var sett í síðustu viku af Ing-
vari Baldurssyni, 7 klst og 56
mínútur. Laugavegurinn er 51
km að lengd yfir hæðir, ár og
gil-
Sá háttur er hafður á að þegar
menn vilja reyna við metið á
Laugaveginum er haft sambánd
við skálaverði í Landmannalaug-
um og í Þórsmörk og staðfesta
þeir brottför og komu göngugarp-
anna. Leiðin liggur yfir fjöll og
firndindi og upp í næstum 1.100
metra hæð á Hrafntinnuskeri og
veðrabrigði eru snögg.
Lurkum laminn I Þórsmörk
„Ég hafði ákveðið að ganga
fyrri hlutann því ég vissi að ég
gæti aldrei hlaupið 50 km. Þetta
eru fjórar dagleiðir eins og Ferða-
félagið fer leiðina. Fyrst er geng-
ið í Hrafntinnusker, síðan Álfta-
vatn þaðan í Emstruskála og loks
til Þórsmerkur. Ég hafði ákveðið
að fara rólega af stað og eiga
þá þrek eftir í lokin. Ég gekk
fyrstu dagleiðina en þá hækkar
leiðin hvað mest úr Landmanna-
laugum til Hrafntinnuskers. Síð-
an gekk ég og skokkaði afgang-
inn af leiðinni. Á sléttum leiðum
reyndi ég að skokka. Ég þreyttist
ekki að ráði fyrr en ég var að
hefja fjóröu dagleiðina. Þá var
ég orðinn ansi lurkum laminn í
fótunum og lúinn þegar ég kom
til Þórsmerkur," sagði Benedikt.
Óopinber keppni er nú um að
komast á sem skemmstum tíma
frá Landmannalaugum eftir
Laugaveginum til Þórsmerkur og
fyrstur reið á vaðið skálavörður
í Landmannalaugum.
Þyrla sótti slas-
aðan ökumann
ÞYRLA Landhelgisgæslunnar var kölluð út I gærmorgun til að
flytja slasaðan ökumann frá Akranesi á gjörgæsludeild Borgarspít-
alans. Okumaðurinn hafði misst stjórn á bíl sinum og velt honum
ofan í skurð.
Að sögn lögreglunnar á Akra-
nesi barst lögreglu tilkynning um
slysið um kl. 8.30 um morguninn.
Billinn hafði farið út af veginum
skammt ofan við bæinn, farið
nokkrar veltur og lent á hvolfi
ofan í skurði.
Ökumaður var alvarlega slasað-
ur og því var þyrlan kölluð til.
Tildrög slyssins eru óljós.
McDonald’s verður ekki í VSI og semur ekki við verkalýðsfélög
Kjarasamningar gerð-
ir beint við staifsfólkið
Klárt lögbrot, segir framkvæmdastjóri Alþýðusambandsins
LYST hf., leyfishafi McDonald’s-veitingahúsakeðjunnar á íslandi,
hyggst ekki gerast aðili að Vinnuveitendasambandinu. Fyrirtækið mun
ekki heldur gera kjarasamninga við verkalýðsfélög, heldur mun það
semja um kaup og kjör beint við hvern og einn starfsmann. Lára V.
Júlíusdóttir, framkvæmdastjóri Alþýðusambands Islands, segir að um
klárt brot á starfskjaralögum sé að ræða.
„Fyrirtækið mun greiða laun sem
eru umtalsvert hærri en þau laun,
sem eru skilgreind samkvæmt lög-
um. Launin verða einnig fyllilega
samkeppnishæf við laun, sem eru
greidd í öðrum sambærilegum fyrir-
tækjum," sagði Ingvar Asgeirsson,
ráðningarstjóri hjá Lyst hf., í sam-
tali við Morgunblaðið. Hann sagði
að fyrirtækið myndi virða öll íslenzk
lög og þótt það hygðist ekki semja
við verkalýðsfélög, myndi það ekki
skipta sér af aðild starfsmanna sinna
að verkalýðsfélögum. „Við ætlum að
laga okkur að vinnuháttum McDon-
ald’s í Bretlandi. Þeir hafa mjög
náið samstarf við launþegasamtök,
en gera ekki kjarasamninga við þau.
McDonald’s í Bretlandi er ekki í
brezka vinnuveitendasambandinu
eða öðrum samtökum atvinnurek-
enda.“
Greitt í lífeyrissjóði
lögum samkvæmt
Ingvar sagði að lögum samkvæmt
yrðu allir starfandi menn að vera
félagar í lífeyrissjóði viðkomandi
starfsstéttar og greiða til hans ið-
gjöld. „Atvinnurekendum ber að inn-
heimta þessi gjöld og greiða þau til
lífeyrissjóðsins ásamt mótframlagi
sínu. Þetta mun fyrirtækið að sjálf-
sögðu gera,“ sagði Ingvar.
Brot á starfskjaralögum og
kjarasamningum
Lára V. Júlíusdóttir sagði að Félag
starfsfólks í veitingahúsum hefði nú
mál McDonald’s til skoðunar. Hún
sagðist telja að um skýrt brot á
starfskjaralögum væri að ræða. Þar
segir m.a. að laun og önnur kjör, sem
samtök vinnumarkaðarins semji um,
skuli vera lágmarkskjör fyrir alla
launamenn í viðkomandi starfsgrein
á svæði því, sem samningur taki til.
Þar er jafnframt kveðið á um skyldu-
greiðslur í lífeyrissjóði. Lára sagðist
einnig telja að ákvörðun McDonald’s
væri brot á forgangsrétti félaga í
stéttarfélögum til vinnu. „Þeir verða
sjálfir að fylgjast með því að það séu
ekki aðrir en félagsmenn í Félagi
starfsfólks í veitingahúsum, sem
vinnur hjá þeim,“ sagði Lára.
„Þetta er klárt brot á starfskjara-
lögum og kjarasamningum," sagði
Lára. Hún sagði að Félag starfsfólks
í veitingahúsum hygðist taka málið
upp við forsvarsmenn Lystar hf.
Laun sauðfjárbænda hafa lækkað verulega
Hebningi færri dilk-
ar en fyrir 15 árum
FRAMLEIÐSLA kindakjöts hefur minnkað um nálega helming frá því
hún náði hámarki fyrir fimmtán árum. Það hefur leitt til þess að of-
beit sauðkindarinnar er ekki lengur vandamál, að mati ráðunautar.
Þá hafa laun sauðfjárbænda hrapað vegna niðurfærslu framleiðslurétt-
arins og ef til frekari lækkunar kemur á næsta ári eins og útlit er
nú fyrir lækka laun margra sauðfjárbænda um helming á tveimur árum.
Frá því framleiðsla kindakjöts náði
hámarki árið 1978, meðal annars
vegna mikils góðæris, hefur hún
stöðugt minnkað. Framleidd voru
rúmlega 15.300 tonn árið 1978 en
útlit er fyrir að framleiðslan verði
nálægt 8.150 tonnum í ár.
Samdráttur síðustu ár hefur kom-
ið illa við bændur. Tekjumissir bú-
anna hefur leitt til verulegrar launa-
lækkunar því ekki er hægt að minnka
kostnað að sama skapi. Ef miðað er
við borgfirskan bónda með 270 kinda
bú er útlit fyrir að laun hans lækki
um helming á tveimur árum.
Vegna vítahrings minnkandi sölu
og framleiðslu hallast margir bændur
að hugmyndum um breytingar á
búvörusamningi sem fælust í því að
leitað yrði eftir óbreyttum stuðningi
ríkisins en hann yrði ekki fram-
leiðslutengdur eins og nú og fram-
leiðslan síðan gefin fijáls.
Staðbundin ofbeit hrossa
Samkvæmt útreikningum Ólafs
R. Dýrmundssonar ráðunautar hefur
fækkun búfjár leitt til þess að beit-
arálag á helstu hálendisafréttum
landsins hefur minnkað um helming
á fimmtán árum. Gætu þessir afrétt-
ir nú borið þrisvar sinnum fleira fé
en þar gengur í högum í sumar.
Ofbeitarvandamálið sé nú staðbundið
og tengist aðallega hrossabeit á ein-
stökum jörðum eða ofsetnum hólfum.
Sjá bls. 12-14: „Frelsi eða helsi“.