Morgunblaðið - 05.09.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1993
21
að það kom í heiminn. Ég sá ána
vera að bera, en þurfti að bregða
mér heim. Skömmu síðar kom ég
að og lambið var horfið. Fann ég
það síðan í arnarbælinu þegar ég
hafði leitað af mér grun annars
staðar.“
Erninum skellt flötum...
Kristinn Haukur hefur orð á því
að hann vilji gjarnan setjast niður
og rabba við Jónas Samúelsson og
það sem fyrst, því hann sé fyrsta
vitni að slíkri veiði í marga ára-
tugi. Kristinn telur að örninrrþurfi
alveg sérstakar aðstæður til að
geta nælt sér í jafn þunga bráð og
lamb, því sjálfur hafi hann séð öm
falla í sjóinn er sá stóri hugðist
veiða æðarkollu. Ekki varð það
kollunni til lífs, en örninn þurfti svo
sannarlega að hafa fyrir bitanum.
Þegar hreiðurstæðið er í sjón-
máli setur Kristinn upp öflugan
sjónauka á þrífæti og blasa þá fugl-
amir við. Annar örninn stendur
yfir unganum sem kúrir í hreiðr-
inu. Hinn öminn situr í öðrum
hólma nokkur hundmð metra í
burtu og fylgist grannt með atferli
nokkurra gæsa sem em í felli í
vogi skammt frá. Undirrituðum
þykir með ólíkindum hve Kristinn
var naskur að koma auga á fugl-
ana, en það kemur í veg fyrir minni-
máttarkennd er við áttum okkur á
því að hann vissi nákvæmlega hvert
hann átti að horfa. Það gerði auð-
vitað gæfumuninn!
Það hagar þannig til þarna, að
annað hvort verður að róa út í
hólmann eða vaða í hann á stór-
streymisfjöru. Er það á annað
hundrað metra vaðall og dýptin
allt upp í klof. Þetta var ekki hreiðr-
ið sem til stóð að heimsækja í upp-
hafi, við vorum of seinir að ná fjör-
unni i það hreiður, urðum því að
láta þetta hreiður duga. Það þýddi
á móti að vaða Atlantsálana í klof,
berleggjaðir, því enginn var bátur-
inn. Það reyndist' kalt í austan-
hryssingnum og í huganum var
kyrjað, „íslenskir karlmenn eru alls
engar gungur, íslenskum karl-
mönnum vefst ekki tunga um
tönn...“
Konungur fuglanna?
Við vorum vart komnir í sjónmál
er ernirnir áttuðu sig á að eitthvað
væri í vændum. Þeir flugu upp,
hækkuðu flugið og hnituðu gelt-
andi hring eftir hring. Létu berast
á uppstreymi, hring eftir hring án
þess að bæra vængi. Okkur þótti
geltið smáfuglalegt og lítt sæmandi
svo miklum fugli. En þar sem þess-
ir miklu fuglar hnituðu rifjaðist upp
gömul þjóðsaga um keppni sem
haldin var í árdaga og snérist um
fuglakonungstign. Þannig var, að
öminn var almennt talinn fugla-
kóngur, en á fuglaþingi einhveiju
sinni steig fram músarindill og
gerði tilkall til krúnunnar. Örninn
rak upp hrossahlátur og var hugi
næst að éta rindilinn, en eftir að
einhver orð féllu um lýðræði, var
ákveðið að örninn og rindillinn
reyndu með sér. Sjálfur stakk rind-
illinn, öllum að óvörum, upp á há-
loftaflugi, sá sem mestri hæð næði,
yrði lýstur réttkjörinn fuglakóngur.
Gerðist örninn nú sigurviss mjög
og bjóst til að hefja leikinn, en það
vissu allir að músarindill flýgur
sjaldnast hærra en rétt yfir þúfna-
kollana. Örninn spyrnti nú í jörðina
og byijaði að hnita. Allra augu
voru á hionum og örninn sveif hærra
og hærra, uns þar kom að fuglarn-
ir á jörðunni sáu varla annað en
sæsmáan díl á himninum. Örnin tók
að þreytast, en hann rembdist
áfram sem mest hann mátti, enda
með marga áhorfendur.
Loks kom að því að örninn gat
ekki meira. Hann hætti að hækka
flugið, hnitaði nokkra hringi og
bjóst til að hefja lendinguna.
Skyndilega heyrði hann tíst fyrir
ofan sig, „Hva, hættur???!!!“, og
rindillinn flaug nokkrum sentimetr-
um ofar og lagði síðan af stað til
jarðar, rindillinn hrósandi sigri.
Alla leið til jarðar gerði rindillinn
stöðugt at í erninum og reyndi örn-
inn stöðugt að klófesta hann, en
án árangurs. Þegar niður á jörðina
kom, þurfti að ganga á milli þeirra,
enda örninn froðufellandi af reiði.
Sakaði hann rindilinn um svindl og
fór raunar svo að hann varð um
síðir að játa það á sig, því stelkur
einn hafði séð rindilinn lauma sér
undir fiðrið á baki arnarins rétt
áður en hann flaug af stað. Svo
hafði enginn séð rindilinn hefja
háloftaflug sitt. Örninn hélt því tign
sinni, en þar sem hann var ekkert
allt of vinsæll meðal þegna sinna,
fékk rindillinn mörg prik fyrir að
leika þannig á haiin.
Landtaka
Þegar við höfum vaðið þangvax-
ið sundið og tekið land í hólmanum,
dofnir á fótum, sjáum við að ung-
inn er staðinn upp og gefur okkur
auga. Hann er orðinn gríðarstór
og Kristinn tilkynnir að það megi
ekki seinna vera að merkja þennan
fugl, því innan fárra daga verði
hann farinn úr hreiðrinu. Þá er sjá-
anlegt að hér sé ákveðin hætta á
ferðinni, unginn reyni trúlega að
komast undan okkur á flugi, en
það getur ekki endað nema á einn
veg, fuglinn steypist í sjóinn. Krist-
inn segir þá félaga að sjálfsögðu
reyna að komast hjá slíkum ótíma-
bærum sundsprettum og ef þannig
fari sé ekki annað að gera en að
koma sér hið snarasta í burtu, enda
geti unginn synt býsna vel með
vængjaslætti og hann freisti þess
að sjálfsögðu að taka einhvers stað-
ar land á ný.
Blaðamennirnir eru því beðnir
að bíða í fjörunni á meðan Kristinn
og Páll laumast í skjóli stórra fjöru-
steina til beggja handa við ungann,
sem trónir efst í skerinu. En þeir
eru ekki hálfnaðir er unginn ryðst
af stað. Þeir hverfa okkur allir sjón-
um, unginn að reyna vængina og
berleggjaðir vísindamennirnir á
harðahlaupum í urðinni! Við undir-
ritaðir rogumst á eftir með allt
hafurtaskið og er við komum aftur
í sjónmál við hólmarana þijá,
standa Páll og Kristinn hróðugir
yfir erninum sem liggur og bærir
ekki á sér við fætur þeirra.
Augun og ælurnar
Margar myndir hafa verið teknar
og birst af ungum örnum á ýmsum
vaxtarstigum. Yfirleitt eru þeir
heldur ófrýnilegir, svartir og úfnir
og illir til augnanna, grimmir og
hræddir í bland. Ekki þessi. Þetta
var fríður fugl, augun óttalaus,
heið og falleg. Merkingin var at-
hyglisverð. Kristinn Haukur stóð
fyrir framan fuglinn og hélt at-
hygli hans, en Páll teygði hendina
undir kvið ungans og dró hægri
fótinn aftur að stéli. Unginn fann
að eitthvað var í ólagi, en afréð
að líta ekki af Kristni. Páll merkti
hann því með málmhring án nokk-
urra mótbára. Enda sagði Kristinn
að til undantekninga teldist ef
merkjarar yrðu fyrir rispum eða
biti við iðju sína.
Þetta tók fljótt af og Páll bar
ungann úr fjörunni og upp í hólm-
ann á ný. Síðan tóku þeir félagar
til við að safna fæðuleifum. Þarna
voru nýjar garnir og fiður úr æðar-
fugli, einnig nýlegar leifar af fýl,
en þeir félagar segja örninn lifa
einkum á þessum tveimur tegund-
um. Þá var að safna ælunum, en
í þeim er margan leyndardóminn
um fæðuvalið að finna. Þeir félagar
fórnuðu tveimur ælum til að sýna
blaðamönnum inn í helgidóminn.
Já, þarna var lítill goggur af
smáum æðarunga og beinaleifar
af sama fugli. Eitthvað var þarna
einnig úr fýl.
Loks var að safna fjöðrum. Eink-
um stélfjöðrunum hvítu. Kristinn
segir hvern fugl hafa sín sérkenni
og þekkja megi einstaklinga á stél-
fjöðrunum. Með því að safna stél-
fjöðrum á sama stað reglulega er
hægt að gera sér grein fyrir hvaða
einstaklingar halda til á hveijum
stað. Þarna voru 3 fallegar stél-
fjaðrir.
Ferðalok
Við vorum vart meira en fimmt-
án mínútur í hólmanum. Fullorðnu
ernirnir létu litið fyrir sér fara á
meðan við vorum að störfum við
hreiðrið, en um leið og við vöðum
aftur af stað til lands eru þeir
mættir aftur, hnitandi og geltandi.
Þeir eru að mótmæla, en við að
kveðja. Ekki bara þá, heldur einnig
Kristin Hauk og Pál sem halda
áfram lengra. A vit fleiri arnar-
lireiðra. Þeir eiga eftir að merkja
nokkra unga. Bóndinn bíður okkar
með uppdekkað borð og hefur haft
mikið fyrir okkur.
Vaðið tll lands.
Ferö SL meö eldrí borgurum
op lúxushótel!
Til Flórída
16. okt. —2. nóv.
Megin markmið „Kátra daga“, ferða eldri borg-
ara, er að farþegarnir komi heim hressari, frísk-
ari og um fram allt kátari en þeir voru fyrir.
Sigling um Karíbahafið og dvöl á glæsihótelum
á Flórídaskaganum undir fararstjórn Ásthildar
Pétursdóttur er ferð sem sæmir höfðingjum!
Þriðjudaginn 7. sept. kl. 20 kynnir Unnur
Guðjónsdóttir ballettmeistari tvær Kínaferðir
á veitingahúsinu Shanghæ, Laugavegi 28:
Ferð 1 .-23. okt. á vegum Kínaklúbbs Unnar og ferð
Samvinnuferða- Landsýnar 26. okt,-10. nóv.
Unnursem er fararstjóri
beggja ferðanna sýnir
skyggnur og kínverska
dansa. Ekki spillir að á
Shanghæ er nú starfandi
kínverskur snilldarkokkur
sem gefurforsmekkinn af
því sem koma skal!
Sætapöntun er á Shanghæ,
sími 1 65 13 og er verðið
950 kr.
E3ATLA&*
EUROCARD
SaiuviniuilBrúir-Laiitlsíii
Raykjavfk: Austurstræti 12 • S. 91 - 691010 • Innanlandsferðir S. 91 ■ 6910 70 • Slmbrél 91 - 2 77 96 / 69 10 95 • Telex 2241 •
Hólel Sögu við Hagatoro • S. 91 - 62 22 77 • Slmbrét 91 - 62 24 60 Halnartjörður: Reykjavlkurvegur 72 • S. 91 - 5 11 55
Kellavlk: Halnargðtu 35 • S. 92 -13 400* Simbréf 92 -13 490 Akranes: Breiðargötu 1 • S. 93 -1 33 86 • Sfmbrél 93-1 11 95
Akureyri: Ráðhústorgi 1 • S. 96 • 27200 • Slmbrél 96 - 1 10 35
Vestmannaeyiar Vestmannabraut 38 • S. 98 -1 12 71 • Símbréf 98 -1 27 92
HVlIA húsið / sía