Morgunblaðið - 20.10.1993, Side 23

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1993

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Umræður á Alþingi
um varnarmál
Björn Bjarnason við utandagskrárumræður um varnarliðsviðræður
Þögn gagnvart utanrQdsmála-
nefnd farin að skaða málið
Utanríkisráðherra segir að tillögnr verði lagðar fram innan skamms
ÓLAFUR Rag-nar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins, sagði á
Alþingi í gær að það væri tvímælalaust lögbrot að utanríkisráðherra
hefði ítrekað neitað að upplýsa utanríkismálanefnd um hveijar væru
tillögur ríkisstjórnarinnar í viðræðunum við Bandaríkjamenn um fram-
tíð Keflavíkurstöðvarinnar. Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra og Björn Bjarnason formaður utanríkismálanefndar höfnuðu
því að þetta væri brot á lögum en Björn Bjarnason sagði að þögn um
viðræðurnar gagnvart utanríkismálanefnd væri farin að skaða málið.
Utanríkisráðherra sagði að sljórnvöld hlytu að áskilja sér rétt til að
viðhafa trúnað þegar um væri að ræða milliríkjasamninga á viðkvæmu
stigi. Þetta kom fram við utandagskrárumræður sem fram fóru að
beiðni Ólafs Ragnars.
A
Iþeim umræðum, sem fram
fóru utan dagskrár á Alþingi
í gær um vamarmál í framhaldi
af frétt Morgunblaðsins sl. laug-
ardag, komu ekki fram nýjar
upplýsingar um stöðu samninga-
viðræðna við Bandaríkjamenn.
Jón Baldvin Hannibalsson, utan-
ríkisráðherra, hefur staðfastlega
neitað að gefa þinginu og utan-
ríkismálanefnd Alþingis upplýs-
ingar um gang þessara viðræðna
á þeirri forsendu, að Bandaríkja-
menn hafí óskað eftir því, að
fullur trúnaður ríkti um efni
málsins, þar til niðurstaða væri
fengin. Þessa afstöðu ítrekaði
utanríkisráðherra í gær.
Hins vegar kom það fram hjá
Jóni Baldvin Hannibalssyni, að
bandarískum stjómvöldum hefði
verið tilkynnt, að ströng tíma-
mörk væm á því, hversu lengi
væri unnt að verða við óskum
þeirra um fullan trúnað, ef við-
ræður drægjust enn á langinn.
Þessi yfirlýsing utanríkisráð-
herra er vísbending um, að ríkis-
stjómin telji ekki fært öllu leng-
ur að halda þessum upplýsingum
fyrir sig. Þess vegna má búast
við því, að ekki líði á löngu þar
til gerð verður einhver grein fyr-
ir gangi viðræðna.
Þegar samningaviðræður
stóðu yfir á milli aðildarríkja
EFTA og EB um evrópska efna-
hagssvæðið kom glögglega í ljós,
að svo mörg sjónarmið vora uppi
innan EB, að þótt samninga-
menn EFTA teldu sig hafa náð
samkomulagi við viðmælendur
sína, þýddi það ekki endilega,
að samningar hefðu tekizt við
bandalagið í heild. Björn Bjarna-
son, formaður utanríkismála-
nefndar Alþingis, benti réttilega
á það í umræðunum á Alþingi í
gær, að það tæki tíma í Wash-
ington að komast að niðurstöðu
og taka ákvarðanir. Ástæðan er
sú, að svo margir aðilar eiga
hagsmuna að gæta varðandi
framtíð vamarstöðvarinnar í
Keflavík, að það tekur tíma að
samræma sjónarmið þeirra.
Bandaríski flugherinn, sem
hefur lagt til flugsveitirnar á
Keflavíkurflugvelli, þótt þær
heyri undir stjórn flotans, þarf
að gæta ákveðinna hagsmuna.
Flughemum hefur verið gert að
draga mjög úr útgjöldum sínum
og af þeim sökum kann hann
að telja heppilegt að ná því
markmiði m.a. með því að hætta
starfseminni í Keflavík. Banda-
ríski flotinn kemur að þessu
máli frá öðra sjónarhorni og tel-
ur sér skylt að gæta nokkuð
annarra hagsmuna. Bandaríska
utanríkisráðuneytið horfir vafa-
laust á framtíð vamarstöðvar-
innar út frá breiðara sjónarhorni
en bæði flugherinn og flotinn.
Þessi mismunandi sjónarmið
þarf að samræma í Washington
áður en Bandaríkjamenn era til-
búnir til að taka af skarið af
sinni hálfu.
Þótt mismunandi viðhorfum
þessara aðila sé lýst hér í Morg-
unblaðinu, alveg með sama hætti
og mismunandi afstöðu EB-ríkj-
anna til samninganna við EFTÁ-
ríkin var lýst á sínum tíma, þurfa
íslenzkir stjórnmálamenn ekki
að komast í uppnám af þeim
sökum. Þegar varnarliðið kom
hingað 1951 grúfði mikil styij-
aldarhætta yfir allri heims-
byggðinni og hersveitir Samein-
uðu þjóðanna börðust í Kóreu
við óvígan __ her kommúnískra
árásarafla. Á slíkum tímum var
skiljanlegt, að mikill tilfinninga-
hiti væri í umræðum um þá lykil-
ákvörðun að gera varnarsamn-
inginn við Bandaríkin.
Nú eru allt aðrar aðstæður
og þótt ástandið sé víða ótryggt
getum við engu að síður rætt
öryggishagsmuni þjóðarinnar í
allt öðru andrúmslofti en hér
ríkti fyrir rúmlega fjöratíu áram.
Það á að vera óþarfi og getur
verið skaðlegt, að of mikil leynd
hvíli yfir þessum viðræðum, þótt
sjálfsagt sé að virða óskir við-
mælenda okkar í lengstu lög.
Bæði forsætisráðherra og svo
utanríkisráðherra í þingumræð-
unum í gær hafa haldið því fram,
að Morgunblaðið hafi ekki farið
rétt með staðreyndir í fréttum
blaðsins um stöðu þessara við-
ræðna. Formaður utanríkismála-
nefndar Alþingis gerði í sjón-
varpsviðtali í gærkvöldi einnig
athugasemdir við fréttaflutning
Morgunblaðsins. Það er að sjálf-
sögðu réttur þeirra allra að halda
slíku fram og gera þær athuga-
semdir, sem þeim þykja við hæfí.
En þessum ráðamönnum hlýtur
þó að vera ljóst, að þau mismun-
andi sjónarmið, sem Morgun-
blaðið hefur lýst, era til staðar
bæði í Washington og hér heima
og þá er aukaatriði í sjálfu sér
hvað hefur komið fram í hinum
formlegu viðræðum og hvað
ekki. Bjöm Bjarnason lýsti því
raunar í fyrmefndu sjónvarps-
viðtali, að hann teldi koma til
greina að fækka enn þeim tækj-
um, sem nú era í varnarstöð-
inni. Miðað við þá fækkun, sem
þegar er orðin, er tæpast orðið
langt á milli viðhorfa formanns
utanríkismálanefndar Alþingis
og sumra þeirra sjónarmiða, sem
Morgunblaðið hefur lýst, að séu
uppi í Washington.
Væntanlega munu þessar
umræður leiða til þess, að ekki
líði á löngu þar til þingi og þjóð
verður gerð grein fyrir stöðu
mála í þessum mikilvægu samn-
ingaviðræðum, sem varða heill
þjóðarinnar um langa framtíð.
Ólafur Ragnar sagði að tveir mán-
uðir væru liðnir frá því að fulltrúar
bandarískra stjórnvalda lögðu fram
tillögur sínar og fulltrúar íslands
gagntillögur sínar í viðræðunum en
þrátt fyrir ítrekuð tilmæli hefði utan-
ríkisráðherra neitað að upplýsa utan-
ríkismálanefnd um hveijar tillögur
Bandaríkjanna væru og hveijar væru
tillögur íslensku ríkisstjórnarinnar.
Sagði Ólafur að ríkisstjórninni bæri
lögum samkvæmt að hafa samráð
við utanríkismálanefnd um mótun
utanríkisstefnunnar.
Ekkert sagt um tillögur
Vitnaði þingmaðurinn einnig í
frétt Morgunblaðsins um þá kosti
sem Bandaríkjamenn leggja til við
íslensk stjórnvöld. Sagði hann að i
yfirlýsingu utanríkisráðuneytisins
frá 18. október kæmi fram að það
neitaði að þijú af efnisatriðum frétt-
arinnar hefðu komið til umræðu en
ekkert hefði hins vegar verið sagt
um önnur þrjú atriði fréttarinnar;
þá hugmynd Bandaríkjamanna að
hér yrði eingöngu hreyfanlegur her-
afli, þá hugmynd að herstöðinni verði
breytt í flotastöð eða þær tillögur
sem íslensk stjórnvöld hefðu sett
fram í viðræðunum.
í samtali við Morgunblaðið sagði
ráðherra umræðu um launasjóðinn á
byijunarstigi og að hún sé skref í
þá átt að færa stjórn- og fésýslu
kirkjumála úr ráðuneyti til kirkjunn-
ar. „Þetta var sett fram til umhugs-
unar og ég tel að það ætti að vera
henni til styrktar ef hún annast sjálf
stjórnsýslu og fjármál sín, því að hér
eins og í öðru fylgir ábyrgð rétti,“
sagði Þorsteinn Pálsson.
Herra Ólafur Skúlason kynnti í
ræðu sinni frumvörp til laga sem
lögð verða fram á yfirstandandi Al-
þingi um stofnun kirkjumálasjóðs
sem axli ábyrgð á ýmsum málaflokk-
um sem Alþingi og ráðuneyti hafa
til þessa haft yfirumsjón með og um
prestsetrasjóð sem felur í sér að
kirkjan taki við öllum prestsetrum,
biskupsgarði og ráði nýbyggingum,
viðgerðum og sölu.
Leysast kjaramál presta?
Ráðherra sagði að breytingin, sem
frumvörpin feli í sér verði þau lög-
Þögn farin að skaða málið
Björn Bjarnason, formaður utan-
ríkismálanefndar, sagði að sú þögn
sem hefði ríkt um þetta mál gagn-
vart utanríkismálanefnd væri farin
að skaða málið sjálft og nauðsynlegt
væri að þingnefndinni yrði skýrt frá
þeim atriðum sem til umræðu væru.
„Það stendur ekki til að rifta varnar-
samstarfinu eða slíta því góða sam-
starfi sem verið hefur milli Islands
og Bandaríkjanna um varnar- og ör-
yggismál allt frá árinu 1949 eða
1951,“ sagði Björn einnig. Þá sagðist
hann ítreka að áður en næsta við-
ræðulota hæfíst milli landanna yrði
utanríkismálanefnd skýrt frá öllum
málavöxtum.
Steingrímur Hermannsson, for-
maður Framsóknarflokksins, sagðist
gera kröfu til þess að utanríkismála-
nefnd yrði a.m.k. skýrt frá hveijar
væru tillögur íslenskra stjórnvalda
þótt orðið yrði við ósk Bandaríkja-
manna um trúnað um þeirra tillögur.
„Hér er um svo stórt mál fyrir þjóð-
ina alla að ræða, að þetta mál má
ekki fá þá umfjöllun sem það hefur
fengið í skrifum blaða," sagði Stein-
grímur. Sagðist hann þó trúa frétt
Morgunblaðsins betur en þeim svör-
fest, gæti gefið tóninn í fleiri þáttum
er varða verkaskiptingu ríkis og
kirkju, og meðal annars á þann hátt
að kirkjan annaðist launagreiðslur
starfsmanna sinna. „Slík leið gæti
orðið til að höggva á þann hnút sem
kjaramál presta eru í,“ sagði Þor-
steinn, en minnti jafnframt á að mikil-
vægt væri að lífeyrisréttindi starfs-
manna kirkjunnar röskuðust ekki við
hugsanlega breytingu af þessu tagi.
„í slíkri uppstokkun hljóta að felast
miklir möguleikar fyrir þjóðkirkjuna
sem myndi sjálf geta ákvarðað launa-
kerfí sitt og fjölda starfsmanna og
hvar þeim yrði skipað til þjónustu.
Sókna- og prestakallaskipun myndi
jafnvel vera óþarft að binda í 1 ög,“
sagði Þorsteinn.
Breytt sóknaskípan
Herra Ólafur Skúlason kvaðst í
ræðu sinni vilja að skipan sókna og
prestakalla verði endurskoðuð, því í
dag sé svo komið að annars vegar
geti prestar í fjölmennari sóknum
um sem fram hefðu komið hjá utan-
ríkis- og forsætisráðherra og virtist
honum fréttin vera byggð á traustum
upplýsingum.
Anna Ólafsdóttir Björnsson, þing-
maður Kvennalista, sagði að utanrík-
isráðherra hefði sýnt utanríkismála-
nefnd virðingarleysi með því að hafa
ekki lögboðið samráð við nefndina og
sagði það ámælisvert.
Efnisatriði fréttar
Morgunblaðsins
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra sagði að stefna í málinu
hefði verið mótuð fyrir opnum tjöld-
um. „Það sem við erum að tala um,
er að á þessu stigi málsins er trúnað-
ur um samningaviðræðurnar sjálfar.
Slíkt er að sjálfsögðu hvorki brot á
lögum, né starfsvenjum," sagði utan-
ríkisráðherra. Sagði hann að ákveðið
hefði verið af hálfu íslendinga að
verða við ósk um trúnað í ljósi þess
að hraða átti þessum viðræðum. Sagði
hann gagnrýnivert að viðræðurnar
hefðu dregist á langinn og greindi frá
því að lýst hefði verið óánægju ís-
lenskra stjórnvalda við starfandi
sendiherra Bandaríkjanna á mánudag
méð það hversu viðræðurnar hefðu
dregist og að ströng tímamörk væru
á því hversu lengi væri unnt að verða
við ósk samningsaðilans um að við-
halda fullum trúnaði. Fullyrti ráð-
herra að þess væri skammt að bíða
að hægt yrði að leggja tillögurnar
fram í utanríkismálanefnd til um-
ræðu.
Þá sagði hann erfiðleikum bundið
að verða við óskum þingmanna um
að birta gagntillögur íslendinga ef
tillögurnar sjálfar, sem lagðar hefðu
verið fram væru bundnar trúnaði.
Þá sagði Jón Baldvin að utanríkis-
tæpast sinnt sóknarbörnum sínum,
en einnig sé víða svo komið að prest-
ar beri ábyrgð á alltof mörgum fá-
mennum sóknum sem leiði til fækk-
unar messa í hverri sókn. Fámennum
sóknum fari einnig fjölgandi vegna
búseturöskunar. „Eg hef ævinlega
haldið því fram að kirkjan eigi að
hafa sem ítarlegust umráð yfir innri
málum sínum,“ segir herra Ólafur,
„og þá á ég við að það sé ekki eðli-
legt að við þurfum að leita til Alþing-
is ef við ætlum að breyta einhveiju
með prestaköll. í lögunum frá 1990
um prestaköll og prófastdæmi er
stigið fyrsta skrefíð í þá átt að þijú
stærstu prófastdæmin, bæði Reykja-
víkurprófastdæmin og Kjalarnes-
prófastdæmi, geti að uppfylltum
ákveðnum reglum breytt presta-
kallaskipan sinni án þess að komi
ráðuneytið hefði birt yfirlýsingu sína
í tilefni fréttar Morgunblaðsins, þar
sem borin hefðu verið til baka þau
efnisatriði sem ástæða hafi verið til,
þ.e. að í viðræðunum hafi komið til
tals að vamarsamningnum yrði sagt
upp, eða að sett hefði verið fram krafa
um að varnarliðið hyrfi úr landi og
um að af hálfu íslenskra stjórnvalda
hefði verið samþykkt að hernaðarlegt
mat á viðbúnaði varnarstöðvarinnar
á Keflavíkurflugvelli yrði alfarið í
höndum Bandaríkjahers. „Þetta eru
þau efnisatriði í fréttinni sem ástæða
var til að bera til baka vegna þess
að þau gefa villandi mynd af viðræð-
unum, þessar fullyrðingar eru rangar
og gætu þess vegna skaðað málið út
af fyrir sig,_“ sagði Jón Baldvin.
Jóhann Arsælsson, Alþýðubanda-
lagi, benti m.a. á að þeir stjórnmála-
flokkar sem bæru ábyrgð á veru hers-
ins á íslandi hefðu ætíð lýst yfir að
hér skyldi vera her af öryggisástæð-
um en ekki vegna atvinnu- eða efna-
hagsmála. Nú væru runnir upp þeir
friðartímar sem kölluðu á brottför
hersins en sú stefnubreyting virtist
hafa orðið af hálfu stjórnvalda að
hér ætti að vera her á friðartímum.
Rannveig Guðmundsdóttir, Alþýðu-
flokki, sagði að utandagskrár-
umræða á þessari stundu væri ekki
til þess fallin að eyða óvissu í mál-
inu. Árni R. Árnason, Sjálfstæðis-
flokki, sagði að stefna viðræðnanna
lægi þegar fyrir. Sagði hann mikil-
vægt að hætta umræðum um getgát-
ur og mikilvægt væri að viðræðunum
yrði flýtt. Steingrímur J. Sigfússon,
Alþýðubandalagi, benti á að utanrík-
ismálanefnd væri bundin trúnaði og
því væri ekki hægt að samþykkja,
að ekki væri haft lögbundið samráð
við nefndina.
til kasta Alþingis, og ég tel að þessi
háttur þurfi hvarvetna að vera á.
Kirkjan á að bera ábyrgð á þessum
málum því hún skilur flestum betur
hvar skórinn kreppir og hvar þurfi
að veita fé eða færa til.“
Biskup kvaðst ekki eiga við að
fækka ætti prestum né að sóknir
verði lagðar niður, heldur þyrfti að
breyta núverandi skipulagi, m.a. með
skipan sérstakra miðnefnda allra
sókna í viðkomandi prestaköllum.
„Ekkert er því til fyrirstöðu að sami
söfnuður beri ábyrgð á fleiri en einni
kirkjubyggingu, og reyndar gert ráð
fyrir því að í tilfellum eins og hér
er vitnað til sé ein sóknarkirkja en
hin eða hinar útfararkirkjur og njóti
stuðnings úr safnaðasjóðum til við-
halds sem og kirkjugarðar,“ sagði
herra Ólafur.
Hugmyndir um breytta skipan launamála kynntar við setningu kirkjuþings
Lítum með varúð
til hugmyndanna
- segir herra Olafur Skúlason, biskups Islands
KIRKJUMÁLARÁÐHERRA kynnti í gær í ræðu sinni við setningu 24.
kirkjuþings íslensku þjóðkirkjunnar í Bústaðakirkju hugmyndir um
að starfsmönnum kirkjunnar verði í framtíðinni greidd laun úr sjóði
sem kirkjan ráði yfir. Biskup íslands, herra Ólafur Skúlason, segir
launasjóðinn vera forvitnilega hugmynd en hún hafi ekki verið útfærð
á nokkum handa máta. „Við höfum ekki séð neitt áþreifanlegt varð-
andi sjóðinn né hvernig á að tryggja að hann verði ekki skertur svo
að kirkjan standi uppi með starfsmenn sem hún getur ekki greitt laun.
Við horfum því með varúðaraugum í þessa átt, því við höfum reynslu
fyrir því að ríkið hafi skert þá sjóði sem við töldum tryggða með lög-
um,“ segir herra Ólafur.
24. kirkjuþing sett
HERRA Ólafur Skúlason, biskup íslands, og Þorsteinn Pálsson kirkju-
málaráðherra takast í hendur við setningu kirkjuþings. Afhenti biskup
ráðherra tilraunaútgáfu með nýrri þýðingu á fyrstu fimm bókum
Gamla testamentisins við það tækifæri.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1993
23
Morgunblaðið/Sverrir
Ríkiskaup taka við
NAFNABREYTING Innkaupastofnunar ríkisins tók gildi í gær og var þá
sett upp þetta skilti fyrir ofan inngang stofnunarinnar í Borgartúni 7.
Ríkískaup taka við
af Inukaupastofnun
INNKAUPASTOFNUN rikisins hefur hlotið nýtt nafn, Ríkiskaup, og
er með því verið að undirstrika þá breytingu sem unnið er að hjá
fyrirtækinu að framvegis verði lögð megináhersla á þjónustu við stofn-
anir ríkisins um útboð. í útboðsstefnu sem ríkissljórn hefur samþykkt
eru ákvæði þess efnis að öll kaup á vöru og þjónustu yfir tvær milljón-
ir króna skuli boðin út sem og framkvæmdir yfir fimm milljónir króna.
rekstrarvöru hvers konar vera sam-
I útboðsstefnu ríkisins er jafnframt
kveðið á um að Ríkiskaupum skuli
falið að auglýsa öll útboð, afhenda
útboðsgögn og taka við tilboðum.
Eftir sem áður er það viðkomandi
ráðuneyti eða stofnun sem tekur
ákvörðun um vöru- eða þjónustukaup
og hvaða tilboði skuii tekið. Sam-
kvæmt útboðsstefnunni skal þó ætíð
taka hagkvæmasta tilboði, með tilliti
til verðs og gæða.
í hinni nýju útboðsstefnu er skýrt
kveðið á um hvað skuli boðið út og
hvenær. Fyrir árslok 1994 skal __að
minnsta kosti helmingur innkaupa
kvæmt útboðum, innkaup og verk-
samningar vegna framkvæmda og
viðhalds einnig og allir þjónustusamn-
ingar skulu gerðir að undangengnu
útboði.
Þá hefur stjórn opinberra innkaupa
gefið út Reglur um innkaup ríkisins.
Þar er að finna ákvæði um útboð og
útboðsaðferðir, val á bjóðendum, út-
boðsgögn, samanburð tilboða og val
á tilboði. Reglurnar eru samdar með
hliðsjón af reglum nágrannalandanna
og ábendingum frá stofnunum at-
vinnulífsins og stofnana ríkisins.
A
Ragnar Ingimarsson, forstjóri HHI
Neitar fullyrðingum
um þóknun sem
happdrættið bjóði
RAGNAR Ingimarsson, forsljóri Happdrættis Háskóla íslands, vísar algjör-
lega á bug þeirn tölum sem Guðjón Magnússon, formaður Rauða kross-
ins, segir að HHI bjóði í þóknun vegna þeirra spilavéla sem happdrættið
er að fá til landsins. „Þetta nær ekki nokkurri átt og við erum gáttaðir
á þessum málflutningi," sagði Ragnar. HHÍ er með í athugun nýjungar
í flokkahappdrættinu í tilefni af sextíu ára afmæli happdrættisins sem er
á næsta ári. Eitt af því sem er í athugun er að bjóða upp á stærsta vinn- _
ing sem sést hefur hér á landi, að sögn Ragnars. Vélamar sem væru á
leið til landsins kæmu ekki í stað þess sem þeir hefðu fyrir, heldur væru
viðbót og yrðu reknar samhliða því sem happdrættið væri með fyrir.
Ragnar sagði að deilurnar um
þóknunina væru ekki stórt mál, en
það væri afskaplega óeðlilegt frá við-
skiptalegu sjónarmiði að skýra frá
því niður í hvert prósent hvernig
menn höguðu sínum viðskiptasamn-
ingum, það væri aldrei gert. „Mér
finnst það ekki mjög siðlegt að vera
að knýja okkur nákvæmlega upp á
punkt og prik að segja hvernig okkar
viðskiptasamningur er gerður. Eg hef
ekki orðið var við að neinn annar
geri þetta. Ég hef til dæmis ekki
heyrt neina samninga um það hvern-
ig kaupum Rauða krossins á sínum
kössum er háttað."
Ragnar sagði að þeir hefðu stefnt
að því að borga sambærilega þóknun
og Rauði krossinn borgaði fyrir sína
kassa og það væri meðal annars gert
vegna tilmæla frá þeim á fyrri stigum
málsins. Um tvennt væri að ræða til
viðbótar. Annars vegar þyrftu þeir
að leigja hugbúnað vegna vélanna,
en hann fengist ekki keyptur, og hins
vegar hefðu þeir ákveðið að leigja
vélarnar fremur en kaupa þær vegna
örrar þróunar á þessu sviði, sem
gæti úrelt vélarnar á skömmum tíma.
Leigan væri tengd veltunni en auk
þess væru öryggisventlar sem
tryggðu að greiðslurnar væru eðlileg-
ar. Það væri um þriðjungur sem þeir
þyrftu að greiða utanaðkomandi aðil-
um í það heila tekið. Þeir teldu sig
vera með afskaplega hagstæða samn-
inga og kannski svo hagstæða að
hinn aðilinn hefði fengið út ýmis kon-
ar vitleysu varðandi kostnaðinn.
Stærsti vinningurinn
Ragnar sagði að flokkahappdrættið
yrði áfram ein af öflugri fjároflun-
arleiðum happdrættis Háskóla íslands
og þeir vonuðust til að geta styrkt
það ennfrekar. Þeir hefðu fitjað upp
á nýjungum á þessu ári sem fælust
í því að veita vinninga út á tvær síð-
ustu tölur í númerunum og það hefði
gert það að verkum að vinningar, sem
að vísu væri ekki alltaf mjög háir,
kæmu á annan hvern miða.
Þeir myndu einnig halda áfram
með skafmiðahappdrættið. Happa-
þrennan höfðaði til ákveðins hóps í
þjóðfélaginu og í flestum löndum
nyti hún mikilla vinsælda og hefði
eflst að undanförnu. Þar væru einnig
ýmsar nýjungar á döfinni.
„Flokkahappdrættið og skafmiða-
happdrættið eru happdrættisform
sem eiga framtíð fyrir sér sem slík,“
sagði Ragnar. Hann sagði til dæmis
að það væru möguleikar á að tengja
skafmiðahappdrættið sjónvarpsút-
sendingum. Það hefði verið gert er-
lendis og fengið mjög góðar viðtökur.
Hins vegar sagðist hann sannfærð-
ur um að sú tækni sem þeir væru
að taka í notkun, samtenging í gegn-
um tölvuafgreiðslu, yrði ríkjandi á
happdrættismarkaði heimsins á
næstu tveimur til þremur árum. Þró-
unin væri svo ör í þessum efnum.
Guggenheim ogMOMA
kaupa verk eftir Islendinga
HIN VIRTU listasöfn Guggenheim í New York og Museum of
Modern Art í San Fransisco hafa fest kaup á verkum eftir ís-
lensku listamennina Margréti Magnúsdóttur og Halldór Ásgeirs-
son. Um er að ræða listbækur, nokkurs konar grafíkverk sem
gerð eru í mörgum eintökum.
„Útgáfufyrirtækið Stop Over
Press hér í Berlín fór með verkin
okkar á bókasýninguna í Frank-
furt í byijun mánaðarins ásamt
fleiri verkum en fyrirtækið sér-
hæfir sig í bókalist, sem er sér-
grein innan myndlistar. Islend-
ingurinn Helgi Skúta Helgason
er einn margra sem að Stop
Ovor Press standa,“ sagði Mar-
grét í samtali við Morgunblaðið.
Kaupverð skiptir ekki máli
„Ég gerði tuttugu öskjur með
ljóðabókum, í hverri bók er eitt
ljóð eftir sjálfa mig og í hverri
öskju eru þijár bækur. I tíu öskj-
um eru Ijóðin á íslensku og í
hinum tíu á ensku. Öskjurnar era
merktar og númeraðar eins og
grafíkverk og bækurnar hand-
unnar að öllu leyti. Ljóðin eru
ekki prentuð með bleki heldur
er þeim þrykkt á pappa með
sérstöku járni. Bókabúðin í
Guggenheim keypti tvær öskjur
með bókum eftir mig til að sýna
og selja og eina bók eftir Hall-
dór. Svo keypti Museum of Mod-
em Art í San Fransisco, þ.e.
safnið sjálft, eina öskju eftir
mig,“ sagði Margrét.
„Kaupverðið var ekki hátt af
því að verkin eru í mörgum ein-
tökum. Ég held að bókin mín
hafi farið á u.þ.b. 10.000 krón-
ur. En það skiptir engu máli.
Það er heiður út af fyrir sig að
þessi söfn skyldu sýna verkunum
áhuga og það er miklu meira
virði heldur en einhver tíuþús-
undkall,“ sagði Margrét.
*
ISI athugar með rekst-
ur sjónvarpsbingós
ÍÞRÓTTASAMBAND íslands hefur verið með til athugunar mögu- .
leika á að setja á laggirnar sjónvarpsbingó og hefur málið verið
kynnt dómsmálaráðherra. Sölukassar Islenskrar getspár yrðu notað-
ir til að selja bingóspjöldin ef af yrði. Tölur í bingóinu yrðu dregnar
út í beinni útsendingu og fyrir tilverknað tölvutækninnar yrði ljóst
nánast um leið og einhver fengi bingó.
Friðjón Friðjónsson, gjaldkeri
íþróttasambands íslands, staðfesti
að þetta hefði verið til skoðunar hjá
samtökunum, en engar ákvarðanir
verið teknar. Hugmyndin hefði verið
kynnt dómsmálaráðherra og frá því
skýrt að íþróttahreyfingin væri að
kanna þessi mál, en ekki hefði verið
formlega sótt um leyfi. Málið hefði
heldur ekki verið rætt við Islenska
getspá, en þar er íþróttahreyfingin
46,67% eignaraðili. Hugmyndin væri
hins vegar sú að nota sölukassana
til að selja bingóspjöldin. Síðan
merkti fólk við um leið og tölurnar
væru lesnar upp í sjónvarpi og þá
væri hægt að vita hvenær einhver
fengi bingó þar sem tölvukerfið væri
mjög fullkomið.
Aðspurður hvernig hann sæi þró-
unina í þessum efnum sagði Friðjón,
að tölvutæknin væri að ryðja öðrum
hefðbundnari formum til hliðar og
fólk vildi fá að vita strax hvort það
hefði unnið eða ekki. Aðspurður
sagði hann að þeir sæju þetta fyrir
sér bæði sem möguleika á viðbótar-'
tekjuöflun og einnig sem valkost við
það sem þeir byðu upp á fyrir. Þarna
væri eingöngu verið að bregðast við
tækniþróuninni og tíðarandanum.
Hins vegar væri málið á frumstigi
og lítið hægt að segja um það frek-
ar. Aðspurður hvort þeir þyrftu leyfi
frá dómsmálaráðuneytinu eða hvort
núgildandi reglur heimiluðu þeim'
rekstur sjónvarpsbingós sagði Frið-
jón að það væri álitamál.
Viðkvæmar ástarliugsanir
Fyrsta bókin í öskjunni heitir
Hvísl, önnur heitir Heimsókn og
þriðja Morgunn. Efni ljóðanna
eru hugsanir konu til manns, þau
eru mjög erótísk og tengjast
ástarsambandi. I hverri bók eru
sextán síður og eru síðurnar
bundnar báðum megin þannig
að það þarf að kíkja ofan í bók-
ina til að geta lesið ljóðið. „Það
er eins og þú sért að hnýsast í
hugsanir annars manns eða lesa
bréf einhvers annars, þetta er
svona svolítil leyndarmál, hugs-
anir konu til manns sem enginn
veit hveijar eru nákvæmlega en
allir kannast við. Bækurnar eru
viðkvæmar en það eru hugsanir
líka, sérstaklega ástarhugsanir.
Þetta er allt svona frekar við-
kvæmt en samt ekki svo að það
má alveg lesa þær,“ sagði Mar-
grét.