Morgunblaðið - 23.02.1994, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRUAR 1994
Tillaga lögð fram um nýj-
an þjóðgarð á Snæfellsnesi
Þjóðgarður yrði lyftistöng fyrir ferðaþjónustuna, segir umhverfisráðherra
ÖSSUR Skarphéðinsson umhverfisráðherra lagði fram tillögu
á ríkisstjórnarfundi í gær um að ríkisstjórnin samþykkti í
tilefni 50 ára lýðveldisafmælis að hefja undirbúning að stofn-
un þjóðgarðs á utanverðu Snæfellsnesi. Samþykkt var að
skipa nefnd til að undirbúa stofnunina. Að sögn Össurar er
ekki búið að ákveða landfræðileg mörk hins fyrirhugaðar
þjóðgarðs, en svæðið mun vera á milli Dagverðarár og Gufu-
skála.
Þjóðgarðurinn mun allur liggja
innan hins nýja sveitarfélags sem
varð til við sameiningu undir Jökli
nýverið. „Áhuginn á þjóðgarði
hefur frekar aukist eftir samein-
inguna og er mikill áhugi á þessu
meðal sveitarstjórnarmanna í hér-
aðinu,“ sagði Ossur í samtali við
Morgunblaðið. Hann sagði einnig
að það auðveldaði mjög undirbún-
ing að þurfa ekki að eiga nema
við eitt sveitarfélag um málið.
Enginn jarðanna, sem til greina
kemur að lendi innan þjóðgarðs-
ins, munu vera byggðar og nokkr-
ar þær stærstu í opinberri eigu.
Lyftistöng fyrir svæðið
Össur taldi að þjóðgarður yrði
mikil lyftistöng fyrir ferðaþjónustu
Arnar-
stapi
_ Hellnar
Dagverðará
á svæðinu. „Innlendum og erlend-
um ferðamönnum fjölgar sífellt á
Ætla á vindknúnum
sleða yfir Mýrdalsjökul
FIMM nemendur Menntaskól-
ans við Sund hafa undanfarna
mánuði verið að hanna nýstár-
legt farartæki sem þeir kalla
rokþotu, en á henni ætla þeir
að fara yfir Mýrdalsjökul í byij-
un mars í tilefni af 25 ára af-
-mæli Menntaskólans við Sund.
Rokþotan er á fjórum skíðum
og knúin vindafli, en efniviður-
inn er mestmegnis ál og aðrir
léttmálmar.
Menntaskólinn við Sund, sem
áður hét Menntaskólinn við Tjörn-
ina, verður 25 ára nú í byrjun
mars, og af því tilefni verður hald-
in afmælishátíð laugardaginn 5.
mars. Nemendur setja þá upp
sýningu innan veggja skólans þar
sem starfsemi hans og hlutir sem
nemendur eru að fást við verða í
aðalhlutverki. Framlag fimm
nemenda skólans, þeirra Sigurðar
Ó. Sigurðssonar, Gunnars Páls
Eydal, Atla Karls Ingimarssonar,
Eiríks F. Einarssonar og Bergs
Stefánssonar, til afmælishátíðar-
innar verður að fara á rokþotunni
sem þeir hafa hannað yfir Mýrdal-
sjökul. Að sögn þeirra félaga verð-
ur þetta ævintýraför og hafa þeir
Rokþotan prófuð
ÞRÍR félaganna úr Menntaskólanum við Sund í tilraunaleiðangri
sem farinn var á Langjökul til áð prófa rokþotuna, sem þeir
hafa hannað.
varið miklum tíma í undirbúnings-
vinnu. Meðal annars hafa þeir
farið í tvær könnunarferðir á
Mýrdalsjökul til að kanna aðstæð-
ur, og í fyrra fóru þeir á Langjök-
ul með rokþotuna í tilraunaleið-
angur, en slæmt veður þá gerði
þeim erfitt um vik.
Hafís fjær
landi en
venjulegt er
HAFÍS er fjær landi en venjulegt
er á þessum árstíma, segir Haukur
Einarsson jarðeðlisfræðingur á
Hafísdeild Veðurstofu íslands,
sem var með í för þegar Landhelg-
isgæslan flaug ískönnunarflug á
mánudag. Hann segir ástæðuna
vera að í vetur hefðu austlægar
áttir verið tíðar og þær haldið ísn-
um við strönd Grænlands.
Flogið var meðfram miðlínunni
milli Grænlands og íslands á Do-
hrnbanka. Haukur segir að á því
svæði hafi engan ís verið að sjá. Að
vísu hafi verið þoka á svæðinu nyrst
en víða hafi sést í gegnum hana og
enginn ís verið í sjónmáli.
Þór Jakobsson, veðurfræðingur,
segir að það sé nánast einsdæmi að
grípa í tómt á þessum árstíma en
ísþekja væri meðfram strönd Græn-
lands.
Haukur kveðst búast við því að
úr þessu fari ísinn að aukast, en
vetrarísinn nær hámarki með yorin.u.
Bifreiðaskoðun íslands fer nú
með markaðseftirlit á rafföngum,
en leikföngin bætast að öllum lík-
indum við síðar á árinu. „Á síðasta
ári hófum við starfsemina hvað raf-
föngin varðar og þróuðum starfið
við leikfangaeftirlitið. Til dæmis
gerðum við samning við prófunar-
stofu í Svíþjóð, sem sér um prófan-
ir leikfanga fyrir íslenska markað-
inn, en slík stofa er ekki til hér,“
sagði Karl. „Markaðseftirlit hefur
hins vegar ekki hafist fyrr, annars
vegar vegna þess að gildistöku
. EES-samningsins var frestað til síð-
ustu áramóta og hins vegar vegna
þess að lagaheimild liggur enn ekki
fyrir.“
Snæfel'lsnesi. Það er ljóst að með
tilkomu ganga undir Hvalfjörð
mun ijöldinn stóraukast. Það eru
allmargar fjölskyldur þarna sem
þegar hafa atvinnu af ferðaþjón-
ustu. Fyrir mér vakir einnig að
með auknum straumi ferðamanna
til landsins er nauðsynlegt að
byggja upp ný ferðamannasvæði
og létta á þeim sem fyrir eru.
Gersemin á svæðinu er eldfjallið
Snæfellsnesjökull, formfegursti
jökull landsins. Frá jöklinum hafa
runnið mikil hraun sem gera lands-
lagið stórbrotið. Þarna er fjöl-
breytt fuglalíf og sjaldgæfar plönt-
ur, svo dregur það ekkl úr gildi
svæðisins að margir álíta það
snertipunkt þessa heims og ann-
ars!“
Þjóðgarður hefur ekki verið
stofnaður hér á landi frá 1973.
„Með tillögunni er ég líka að
standa við yfirlýsingu í hvítbók
ríkisstjórnarinnar um að þjóðgörð-
um verði fjölgað á kjörtímabilinu,“
sagði umhverfisráðherra. Formað-
ur undirbúningsnefndarinnar
verður tilnefndur af umhverfisráð-
herra, einn verður tilnefndur af
samgöngu- og landbúnaðarráð-
herra, einn af forsætisráðherra og
tveir fulltrúar úr héraði.
Bifreiðaskoðunin
kannar leikföng
„EFTIRLIT með öryggi leikfanga hefur ekki hafist enn, þar sem
lagaheimild skortir til starfseminnar. Eg á von á að Alþingi setji lög
þar um á þessu þingi,“ sagði Karl Ragnars, forstjóri Bifreiðaskoðun-
ar Islands, í samtali við Morgunblaðið. Bifreiðaskoðunin mun taka
að sér markaðseftirlit með leikföngum, leikfangabílum sem öðrum
gullum, en slíkt eftirlit er tilskilið samkvæmt EES-samningnum.
Meðvitund-
arlaus eft-
ir slys í
sundlaug
Loftleiða
12 ÁRA piltur, sem fannst
meðvitundarlaus í sund-
laug Loftleiðahótelsins
klukkan tæplega sjö í gær-
kvöldi, var enn meðvit-
undalaus og í öndunarvél
á gjörgæsludeild Borgar-
spítalans í gærkvöldi.
Sundlaugargestur veitti því
athygli að pilturinn flaut með-
vitundarlaus í lauginni og voru
lífgunartilraunir strax hafnar
meðan beðið var læknis og
sjúkrabíls. Rannsóknarlög-
regla ríkisins annast rannsókn
á tildrögum slyssins en ekki
var í gær vitað hver þau voru.
Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins er drengurinn
vel syndur og hagvanur í Loft-
leiðalauginni. Hann var þar
ásamt föður sínum sem var í
gufubaði er slysið uppgötv-
aðist.
Á gjörgæsludeild Borgar-
spítalans fengust þær upplýs-
ingar í gær að pilturinn væri
meðvitundarlaus og í öndunar-
vél en ekki annað mat á líðan
hans og batahorfum.
Prufur úr verslunum
Karl sagði að leikfangaeftirlitið
myndi fara þannig fram, að farið
yrði í verslanir og teknar prufur
af þeim vörum sem þar eni seldar.
„Það verður gætt að því að leikföng-
in uppfylli staðla evrópskra stöðlun-
arstofnana og ef einhver vafi leikur
á að svo sé, verður leikfangið sent
til sænsku prófunarstofunnar. Við
stefnum að því að skoða 2% af leik-
föngum á markaði hér á ári hvetju,"
sagði Karl. Hann kveðst telja að til
eftirlitsins þurfi ekki nema einn
starfsmann. Nú starfi einn maður
við raffangaeftirlit og leikfangaeft-
irlitið verði rekið samhliða því.
Igræðsla gangráða í parkinsonssjúklinga
Islenskur læknir í
rannsóknarhópnum
Fjölþjóðlegt verkefni með þátttöku stórra
sjúkrahúsa í Evrópu og Bandaríkjunum
PÁLL Ingvarsson, taugasjúk-
dómasérfræðingur við
Sahlgrenska sjúkrahúsið í
Gautaborg í Svíþjóð, er einn
fjögurra lækna sem starfa
með Lars-Erik Augustinsson
taugaskurðlækni við ígræðslu
gangráða í parkinsonssjúkl-
inga. Greint var frá þessari
aðferð í Morgunblaðinu sl.
laugardag. Hlutverk Páls er
meðal annars að velja sjúk-
linga sem gangast undir
ígræðslu gangráða og meta
árangurinn af aðgerðunum
með eftirliti á sjúklingunum
eftir á.
Sahlgrenska-sjúkrahúsið í
Gautaborg er í hópi nokkurra
stórra sjúkrahúsa í Evrópu og
Bandaríkjunum sem taka þátt í
rannsókn á þessari aðgerð sem
hefur hingað til lofað mjög góðu.
Páll segir að í 20-30 ár hafi
verið þekkt sú aðferð að brenna
gat í stjórnstöðvar sem eru nálæg-
ar þeim hluta heilans sem er trufl-
aður í parkinsonssjúklingum,
thalamus-kjarnann. Með þeirri
aðferð er samstarfstruflun sú sem
veldur skjálftanum í parkinsons-
sjúklingum trufluð og dregur þá
úr skjálfta. Fyrir tveimur til þrem-
ur árum hafi Frakkar síðan byijað
að leggja örmjóan þráð með raf-
skauti á sama stað í stað þess að
brenna gat og örva með straumi
með hárri tíðni, eða um 60-100
sekúnduriðum. Það liafi sömu
áhrif og að gera smá skemmd.
Páll segir að Frakkar hafi gert
um 100 aðgerðir síðustu 1-2 árin
en í þessari fjölþjóðlegu rannsókn
sé verið að rannsaka stærri sjúk-
lingahóp tii að sjá hvort frumraun-
in er jafn jákvæð og fyrstu niður-
Páll Ingvarsson
stöður bendi til.
Páll segir að þetta sé í raun
bara byijunin því aðferðin sé í
þróun. Frakkar hafi lýst hvernig
hægt sé að leggja rafskautið á
nýjan stað, subthalamicus-kjarna,
og þannig haft áhrif, ekki bara á
skjálftann, heldur einnig á stirð-
leika og hreyfitruflun. Þetta hafi
verið prófað á einum sjúklingi á
Sahlgrenska og lofi jafnvel enn
betri árangri en aðgerðin hefur á
sjálfan skjálftann.
„Þetta er nýtt og spennandi við-
fangsefni sem maður sér ekki al-
veg fyrir endann á ennþá. Aðgerð-
in getur haft mun betri áhrif og
varanleg á mörg önnur einkenni
heldur en bara skjálftann heldur
en maður hélt í upphafí þegar
byijað var að þróa þetta,“ segir
Páll.