Morgunblaðið - 23.02.1994, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRUAR 1994
)
Eyþór Stefánsson
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Um síðustu helgi var opnuð
fyrsta sýning ársins í Listasafni
ASÍ við Grensásveg, en þar eru á
ferðinni kolateikningar og vatns-
litamyndir eftir Eyþór Stefánsson.
Eyþór útskrifaðist úr kennaradeild
Myndlista- og handíðaskóla íslands
1982, en var síðan einn vetur í
málaradeild áður en hann hélt til
Noregs, þar sem hann nam við
Statens Kunstakademi í Ósló til
1987. Hann hefur áður haldið
nokkrar einkasýningar, m.a. í Sví-
þjóð og Noregi, auk þess að hafa
átt verk á samsýningum.
Stórar kolateikningar eru mest
áberandi hluti sýningarinnar hér,
en það eru viðfangsefnin sem strax
draga að sér athyglina. í þessum
dimmu og oft drungalegu myndum
má segja að listamaðurinn sé að
fjalla um „Upphafið" eða „End-
inn“; þetta er ekki gert á trúarleg-
um grundvelli, heldur benda mynd-
irnar til þeirrar einföldu þróunar
sem maðurinn hefur gengið í gegn-
um við að reisa sér skýli, marka
umhverfi sitt, mynda samfélög —
eða þá til þeirra einföldu mann-
virkja, sem munu standa eftir, þeg-
ar siðmenningin verður horfin.
Ef til vill má tengja viðfangsefni
sýningarinnar við það svið mynd-
listar sem oft hefur verið nefnt
„Fantasy Art“, þar sem listamenn
hafa látið sig dreyma um framtíð-
arheima, sem annað hvort markast
af tæknilegri fullkomnun, eða þeirri
endurteknu baráttu á frumstæð-
ustu stigum tilyerunnar, sem mun
taka við þegar siðmenninginn hryn-
ur endanlega. En hér er borin fram
nokkuð þjóðleg mynd að sumu leyti;
gerði eru mynduð í íslensku hraun-
landslagi (nr. 1, „íslensk gotík“),
moldarhúsin verða að hýbýlum
þjóðarinnar (nr. 16, „íslenskt þjóð-
arstolt?“), og ótraust hásæti eru
reist á rofabörðum (nr. 12, „Flug-
drekinn“), á sama tíma og landið
eyðist og fýkur burt (nr. 4, „Fjall-
konan“).
En hér koma einnig til fjarlæg-
ari og almennari myndsvið, sem
eru öflugar túlkanir á því sem lista-
maðurinn er að fást við. „Horn-
steinn lagður ...“ (nr. 15) hefur til
að bera einfalda en sterka tilvísun,
sem er vel studd af myndbygging-
unni; „Lífshlaup" (nr. 20) er einnig
vel útfærð ímynd þeirrar lífsbar-
áttu, sem felst í því að feta sig
varlega áfram á óvissum botni um
leið og menn takast sífellt á við
strauminn.
Myndbyggingin er sterkur þátt-
ur í öllum kolateikningum Eyþórs,
og eru þríhyrningar virkasti þáttur
hennar; einnig hefur honum tekist
vel að sveipa viðfangsefnin þeirri
dulu, sem hæfir þeim svo vel. Þann-
ig er aldrei bjart yfir þessum mynd-
um, heldur felst hæfni listamanns-
ins ekki síst í því að ná fram sterk-
um einkennum með fáum dráttum
í heildarmyndinni, eins og sést t.d.
í „21. janúar 1994“ (nr. 18), sem
tengist aðeins óbeint meginímynd
sýningarinnar.
Á sýningunni eru einnig nokkrar
vatnslitamyndir á einum vegg,
flestar uppstillingar með fiskhaus-
um. Þrátt fyrir að þessar fáu mynd-
ir sýni ljóslega að Eyþór hefur
gott vald á þessum miðli, þá er
þeim ofaukið hér, þar sem þær eru
á allt öðru sviði en sá megintónn,
sem heildarmynd sýningarinnar
gefur; annar vettvangur hefði verið
heppilegri fyrir þessa listsköpun
Eyþórs.
Þrátt fyrir þetta hliðarspor er
hér á ferðinni athyglisverð sýning,
þar sem fer saman gott vald lista-
Gunnhildur
Ólafsdóttir
Eyþór Stefánsson: Flugdrekinn.
1994.
mannsins á miðlinum, hnitmiðuð
myndbygging og athyglisverð við-
fangsefni; sá myndheimur sem hér
birtist hefur ekki verið algengur
meðal íslenskra myndlistarmanna,
en virðist falla vel að þeim aðstæð-
um, sem land og saga býður upp
á. Þegar öllu er á botninn hvolft
hlýtur upphafíð að siðmenningu
mannsins að vera ein athyglisverð-
asta spurningin í sögu mannsins.
Sýning Eyþórs Stefánssonar í
Listasafni ASI við Grensásveg (sem
hann hefur tileinkað foreldrum sín-
um) stendur til sunnudagsins 6.
mars, og er rétt að hvetja fólk til
að líta inn.
í Gallerí Úmbru við Amtmanns-
stíg 1 stendur nú yfir sýning á
grafíkmyndum Gunnhildar Ólafs-
dóttur. Gunnhildur lauk námi frá
grafíkdeild Myndlista- og handíða-
skóla íslands vorið 1989, og hefur
frá þeim tíma tekið þátt í ýmsum
samsýningum hér á landi og er-
lendis, og hélt fyrstu einkasýning-
una í vinnustofu sinni fyrir tveimur
árum.
Gunnhildur sýnir hér bæði æt-
ingar í zink og steinþrykk, en allt
eru þetta smágerðar myndir sem
bera svip þess að vera nánast hug-
skot; minning um staði, andrúms-
loft og birtu sem eitt sinn heillaði.
Hún fyllir þannig sífellt stækkandi
hóp íslenskra listamanna, sem hef-
ur snúið sér aftur að landinu sem
helsta aflvakans í list sinni. í sýn-
ingarskrá segir Gunnhildur um við-
fangsefni sín:
„Landið okkar og listin hefur
verið mín glíma undanfarin ár.
Stundum er þessi glíma erfíð en
oftast skemmtileg. Þessar myndir
lýsa þeim áhrifum sem ég hef orð-
ið fyrir á ferðum mínum um land-
ið og þá sérstaklega um hálendið
og öræfin."
Gunnhildur fetar markaða slóð
í verkum sínum, því slík glíma
hefur verið áberandi í myndlistinni
hér á landi síðustu ár. Hins vegar
vinnur listakonan sínar myndir á
nokkuð óvenjulegan hátt, bæði
hvað varðar miðil og stærðir. Á
sýningunni eru nokkur steinþrykk,
en mest ber á ætingum í zink; í
stað þess að fylgja hinum stóru
viðfangsefnum öræfanna eftir í
stærðinni, sýnir hún hér örsmáar
myndir, þar sem hún grípur heild-
arsvip umhverfisins hveiju sinni.
Þetta tekst án þess að fórna þeim
mikilleik, sem býr í kunnum fjöllum
og víðáttum sem hún er að takast
á við í verkunum.
í myndinni „Herðubreið (Öskju-
megin)“ (nr. 2) kemur þetta helst
fram í hvernig veðurfar markar
himin og forgrunn, þar sem hið
mikla fjall trónir upp af sléttunni;
„Systrastapi" (nr. 9) er öllu minni
um sig, en verður engu síður mikil-
úðlegur hér.
Litun skiptir nokkru máli í sum-
um verkanna, en er í lágmarki í
Blóðbrullaup — búningar
Það vill stundum gleymast að list
verður ekki til í tómarúmi, og oftar
en ekki eru hinar ýmsu listgreinar
tengdar nánari böndum en virðist
ljóst í fyrstu. Allir kannast við
tengsl leiklistar og bókmennta,
enda hugtakið leikbókmenntir vel
þekkt; tónlist er einnig nátengd
leiklistinni og oft miklvægur hluti
hverrar sýningar. Myndlist hefur
þó afgerandi gildi í leikhúsinu; án
hennar næði varla nokkurt leikverk
að skapa þau áhrif, sem sýningar-
gestir minnast helst, og er hún því
ótjúfanlegur hluti hvers leikhús-
verks. Margir þekktir myndlistar-
menn hafa starfað fyrir leikhús,
bæði hér á landi og erlendis; vinna
Picassos fyrir leikhús er vel þekkt,
og sá fyrsti sem reyndi að lifa á
myndlistinni hér á landi, Sigurður
Guðmundsson málari, vann mikið
brautryðjandastarf á þessu sviði.
Nú stendur yfir í Stöðlakoti við
Bókhlöðustíg sýning sem minnir lít-
illega á þetta samlíf myndlistar og
leiklistar. Hér getur að líta verk
Elínar Eddu Árnadóttur, sem hún
vann til undirbúnings sýningu Þjóð-
leikhússins á verkinu „Blóðbrull-
aup“ eftir Federico García Lorca,
en Elín Edda hannaði leikmynd og
búninga verksins. Á sýningunni í
Stöðlakoti getur að líta skissur af
helstu búningum auk fleiri mynda,
sem tengjast anda leikverksins og
verkum Lorca almennt.
Elín Edda Árnadóttir útskrifaðist
frá Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1983, en fór síðar til fram-
haldsnáms við Wimbelton School
of Art, en þar lauk hún námi frá
leikhönnunardeild skólans 1991.
Hún hefur þegar hannað leiksvið
og búninga við helstu leikhús lands-
ins, og má þar nefna leikritin
„Hræðilega hamingja" hjá Alþýðu-
leikhúsinu 1992, „Afturgöngur“ hjá
Leikfélagi Akureyrar fyrr á þessu
leikári, og loks „Stund gaupunnar“
hjá Þjóðleikhúsinu.
Það er ekki auðvelt að hanna
sviðsmynd og búninga fyrir leiksýn-
ingu, þannig að vel sé. Til þess að
það takist sem best þarf hönnuður-
inn að setja sig vel inn í leikverkið,
anda þess og spennu, uppruna og
umhverfi, og endurspegla þetta allt
án þess að nokkur taki sérstaklega
eftir því; sjónmyndin þarf að falla
fullkomlega að leikverkinu og vera
eðlilegur hluti þess.
Þeir sem sjá sýninguna „Blóð-
brullaup" á smíðaverkstæði Þjóð-
leikhússins dæma auðvitað hver
fyrir sig hvernig Elínu Eddu hefur
tekist til, en umijöllun ljölmiðla
hefur verið jákvæð; myndirnar í
Stöðlakoti sýna að listakonan hefur
vandað verk sitt vel.
I þessum líflegu skissum tekst
henni jafnvel strax að skapa þann
Elín Edda Árnadóttir: Blóðbrull-
aup. 1994.
kröftuga tón, sem einkennir leik-
verkið. Sumir búninganna eru að-
eins mótaðir lauslega; í öðrum er
EIGNASALAIM
HEYKJAVIK
SAMTENGD
SÖLUSKRÁ
ÁSBYRGI
EIGNASALAN
Símar 19540 -19191 -619191
INGÓLFSSTRÆT112 101 RVÍK
Yfir 35 ára reynsla
tryggir öryggi þjónustunnar
HÓFUM KAUPANDA
að góðri 2ja herb. íb. gjarnan í Breið-
holti. Ýmsir aðrir staðir koma til greina.
Mjög góð útborgun í boði.
HÖFUM KAUPANDA
að ca 140-180 fm einb. eða raðhúsi
helst m. bílskúr eða bílskrétti. Mjög góð
útb. í boöi.
HÖFUM KAUPENDUR
að 2ja-5 herb. ris- og kjíb. Mega í sum-
um tilf. þarfn. standsetn. Oft er um
góðar útb. að ræða.
HÖFUM KAUPANDA
að góðri 2ja-3ja herb. íb. sem næst
miðb. Góð útb. í boði f. rétta eign.
TVÍBÝLI ÓSKAST
Höfum fjársterkan kaupanda að 2ja íb.
húsi. önnur íb. gjarnan 5-6 herb., hin
2ja-3ja herb.
EIGIMASALAfM
REYKJAVIK
Magnús Einarssonjögg.fastsali,
Eggert Elfasson, hs. 77789,
Svavar Jónsson, hs. 33363.
Ármúlj 7, við hliðina á
Hótel íslandi
Gegn viðunandi tilboði er ofangreind fasteign tií sölu ásamt þeim
rekstri, sem nú er í húsinu. Verð 46 millj.
Eignin samanstendur af 150 fm kjallara, 150 fm jarðhæð og 130 fm
efri hæð. í eigninni er nú rekinn skyndibitastaður og ölkrá.
Til sölu lítið raðhús i Smáíbúðahverfi, kjallari, jarðhæð og efri hæð.
Snyrtilegt hús. Verð 7,8 millj.
Raðhús óskast i Reykjavík eða Kópavogi í skiptum fyrir 4ra herb. íbúð
í Hraunbæ og 3ja herb. íbúð í tvíbýli í Kópavogi.
Við Álfheima óskast 4ra herb. íbúð í skiptum fyrir 3ja herb. íbúð við
Kríuhóla.
Lögmenn Borgartúni 33,
sími 91-629888.
Símatírrji kl. 10-12 og 13-16.
Hvassaleiti - 4ra herb. m. bílskúr
Til sölu mikið endurnýjuð 95 fm endaíbúð á 4. hæð.
Nýtt gler. Parket. Falleg sameign. Frábært útsýni.
Verð 8,2 millj.
Upplýsingar gefur Fasteignasalan Gimli, sími 25099.
Hvassaberg
í einkasölu er þetta glæsilega og vandaða einbýlishús
um 220 fm á tveimur hæðum auk tvöfalds bílskúrs um
43 fm. Efri hæðin er um 160 fm en neðri hæð um 60
fm. Mögulegt er að hafa séríbúð á neðri hæð. Áhvíl-
andi byggingarsjóðslán um 2,7 millj.
Fasteignasala
jC Árna Grétars Finnssonar hrl.,
Stefán Bj. Gunnlaugsson hdl.,
Linnetsstíg 3, 2. hæð, Hafnarfirði
sími 51500.