Morgunblaðið - 04.05.1994, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ 1994 23
AÐSENDAR GREIIMAR
BARÁTTUMÁL LANDS-
SAMTAKA HJARTA-
SJÚKLINGA
Á 6. ÁRATUG þessarar aldar
lýsti bandarískur læknir, Norman
J. Holter, nýrri aðferð í rannsókn-
um á hjartasjúkdómum sem
grundvallaðist á meðfærilegum
segulbandsupptökutækjum. Þessi
rannsóknaraðferð er því tiltöluiega
ný og er stöðugt að þróast.
Holter - eða sólarhrings hjarta-
ritun er skráning hjartarits í lang-
an tíma, allt að 24 klst. Leiðslur
eru festar á sjúkling og tengdar
í lítið upptökutæki er hann getur
borið á sér hvert sem hann fer.
Sjúklingur heldur dagbók meðan
hann ber Holtertækið og skráir
þar líðan sína. Hann getur einnig
gefið merki á segulbandið, ef til-
tekin sjúkdómseinkenni koma
fram t.d. aðsvif eða hjartsláttark-
ast. Upptakan er gerð á segul-
bandsspólu. Spólan er síðan sett í
úrlestrartölvu. Töivan skoðar upp-
haf spólunnar, festir í minni „eðli-
legt hjartaslag“ fyrir þennan til-
tekna sjúkling. Síðan rennur spól-
an í gegn og hvert einasta hjarta-
slag er talið, skoðað og flokkað
eftir útliti miðað við eðlilega
hjartaslagið. Meinatæknir fylgist
með á skjá þegar spól-
an rennur í gegn og
prentar út skýrslu í
lokin. U.þ.b. 25 mín.
tekur að rannsaka
hveija spólu. Holter-
rannsóknir hófust á
Landspítalanum í mars
1980, en litlu fyrr á
Borgarspítala. Það ár
voru gerðar 113 rann-
sóknir á Landspítalan-
um, en árið 1992 voru
þær 448. Frá upphafi
hefur Landspítalinn
þjónað sjúkrahúsum
og heilsugæslustöðv-
um utan Reykjavíkur
með því að lána út upptökutæki
og lesa úr segulbandspólum.
Fyrstu tækin höfðu aðeins eina
upptökurás og gáfu þannig ekki
möguleika á fleiri en einni upptöku
samtímis.
Á síðustu árum hefur orðið hröð
þróun á þessu sviði. Með nýrri
tækni er unnt að flytja upplýs-
ingarnar af segulböndum á tölvu-
disk, án þess að tæknimaður þurfi
að vera viðstaddur, t.d. utan vin-
nutíma. Ekki er lengur þörf á því
að meinatæknir horfi á segul-
bandsupptökuna renna áfram á
sjónvarpsskermi eins og áður,
heldur leggur hann þær spurning-
ar fyrir tölvuna, sem
honum sýnist viðeig-
andi hverju sinni, en
slíkt fer eftir eðli
hjartasjúkdómsins,
umkvörtunum sjúk-
lings og sjúkdómsein-
kennum. í upphafi
festir tölvan sér í
minni hvaða hjarta-
slög teljast eðlileg út-
lits. Síðan greinir hún
aukaslög bæði frá
gáttum og sleglum,
hrinur aukaslaga og
löng hjartsláttarhlé.
Meinatæknir getur
beðið tölvuna að sýna
t.d. lengstu hjartsláttarhrinurnar,
þær næstlengstu o.s.frv. lengstu
hjartsláttarhléin, hvenær sólar-
hringsins takttruflanir verða og
hvernig tímasetningum ber saman
við einkenni sjúklings. Þá er að
nefna hugbúnað sem gerir kleift
að meta ástand gangráða, en slíkt
verður æ sérhæfðara með hverju
árinu eftir því sem gangráðar
verða flóknari og fullkomnari.
Þessi nýja tækni sparar að sjálf-
sögðu tíma og gerir tækin afkasta-
meiri. Greiningartækni og öryggi
fleygir einnig fram.
Hinni nýju tækni fylgja tveir
nýir möguleikar á skráningu: blóð-
Sala á rauða hjartanu,
merki Landssambands
hjartasjúklinga, fer
fram 6. og 7. maí, segir
Þórður Harðarson,
sem hvetur landsmenn
til að sýna vilja í verki
með því að taka
sölufólki vel.
þrýstings og ST-breytinga á
hjartariti. Þær síðarnefndu gefa
ábendingar um blóðþurrð í hjarta-
vöðva, t.d. vegna kransæðasjúk-
dóms. Dæmi um þetta er sjúkling-
ur sem fær bijóstverki á ýmsum
tímum sólahrings sem ekki tengj-
ast líkamlegri áreynslu. Með því
að nota merkikerfi Holter-tækisins
er hægt að bera saman tímasetn-
ingar og sjúkdómseinkenni annars
vegar og ST-breytingar hinsvegar
og staðfesta þannig eða afsanna
að um hjartaverk sé að ræða.
Gagnsemi blóðþrýstingsskrán-
ingar er augljós. Blóðþrýstings-
mælingar á læknastofum eru oft
villandi því að þrýstingurinn er oft
mun hærri við þær aðstæður en
t.d. í svefni eða í ró og næði heima.
Mikilvægt getur verið að gefa
sjúklingi ekki blóðþrýstingslyf á
grundvelli slíkra _ skammvinnra
háþrýstingstoppa. í öðrum tilvik-
um getur verið unnt að greina
háþrýsting sem kemur óvænt og
án tilefnis í vissum tegundum há-
þrýstings t.d. við æxlismyndun í
nýrnahettum.
Loks má nefna að með nýju
tölvunum er unnt að gera ýmis-
konar nýstárlegar greiningar á
hjartariti, t.d. á breytileika á lengd
hjartaslaga. Mikill breytileiki er
einkenni íþróttamanna og ungs
fólks, en lítill breytileiki getur fylgt
efri árum og ýmsum hjartasjúk-
dómum. Rannsóknir á þessu eru
enn skammt á veg komnar, en
þykja áhugaverðar.
Nýja Holter-tölvan sem nú er í
láni á Landspítalanum er af gerð-
inni Oxford og kostar um 4
milljónir króna.
Landssamtök hjartasjúklinga
hafa lofað fjárstuðningi til að
stuðla að því að Landspítalinn
eignist nýja Holter-tölvu. Merkja-
sala samtakanna fer fram 6. og
7. maí nk. og verður þá merki
samtakanna „rauða hjartað" selt
um land allt. Góður árangur af
merkjasölunni flýtir því að óskir
okkar um nýja Holter-tölvu rætist.
Höfundur er prófessor.
Holter-rannsóknir og tækni
Þórður Harðarson
í hnotskum
HVER ER munurinn
á því að fela sjálfstæð-
ismönnum stjórn
Reykjavíkurborgar eða
öðrum? Þeirri spurn-
ingu verður ekki svar-
að nema skoða hveijir
þessir aðrir eru. Það
er einfalt mál. Þeir eru
allir aðrir stjórnmála-
flokkar landsins,
þ.e.a.s. Alþýðubanda-
lagið, Framsóknar-
flokkurinn, Kvennalist-
inn og Alþýðuflokkur-
inn að viðbættum
tveimur óljósum
flokksbrotum, sem eru
Nýr vettvangur og sér deild í Al-
þýðubandalaginu, sem nefnist Birt-
ing. Þessir sex aðilar eiga allir full-
trúa á R-listanum.
Reynslan er ólygnust. Af langri
reynslu vita Reykvíkingar hvað þeir
gera þegar þeir fela sjálfstæðis-
mönnum stjórn borgarinnar. Sú
reynsla er góð. Af stuttri reynslu
vita borgarbúar einnig hvað þeir
gera ef þeir fela mörgum flokkum
og flokksbrotum stjórnina. Sú
reynsla er vond. Þriggja flokka
stjórn var við völd í Reykjavík í fjög-
ur ár. Sjálfsagt vildu þeir vel, en
þeir gátu bara ekki stjórnað. Þeir
gátu ekki komið sér saman og
stjórnkerfi borgarinnar var lamað.
Nú er verið að bjóða Reykvíking-
um upp á vinstri stjórn enn fleiri
flokka og flokksbrota en voru í
vinstri borgarstjórninni sem mis-
tókst allt. Það er blekking að borg-
arstjóri úr einum flokknum geti
sagt hinum flokkunum fyrir verk-
um. Hann hefur bara eitt atkvæði
af 15 í borgarstjórn og verður að
versla við alla samstarfsflokkana.
Rifrildi og hrossaprang er ekki
sennileg afleiðing slíkrar stjórnar,
hún er óhjákvæmileg. Vonlaust er
að allir þessir flokkar geti komið
sér saman um framkvæmd kosn-
ingastefnuskrár. Hún
er því marklaus. Eftir
á kennir svo hver öðr-
um um, því enginn
einn ber ábyrgðina —
þannig er reynslan af
Alþingi.
Reykvíkingar hafa
trúað Sjálfstæðis-
flokknum fyrir stjórn
borgarinnar á grund-
velli reynslunnar, sem
þeir vita að þýðir
sterkur, samstilltur
meirihluti. Þeir vita að
sá meirihluti getur
staðið við loforð sín og
hefur gert það og ber
einn ábyrgð á gjörðum sínum.
Þetta er í hnotskurn munurinn á
Reykvíkingum er boðið
upp á vinstri stjórn
margra flokka og
-
flokksbrota, segir Arni
Sigfússon, sem segir
það blekkingu að borg-
arstjóri úr einum
flokknum, sem hafi að-
eins eigið atkvæði, geti
sagt hinum flokkunum
fyrir verkum.
því að fela sjálfstæðismönnum eða
mörgum flokkum og flokksbrotum
stjórn Reykjavíkurborgar.
Höfundur er borgurstjóri og efsti
maður á lista sjálfstæðismanna
fyrir komandi borgarstjómar-
kosningar.
Árni Sigfússon
Húsib og garburinn
Sunnudagsblaði Morgunblaðsins, 15. maí nk., fylgir blaðauki, sem heitir
Húsið og garðurinn. í þessum blaðauka verður fjallað um málun húsa,
viðarvörn, klæðningu steinhúsa, val trjáplantna, matjurtarækt, gerð og
viðhald sólpalla, val á hellum, hellulagnir og hleðslu, garðáburð,
klippingu trjáa, safnþrær fyrir lífrænan úrgang, dagatal garðræktandans,
graslausa garða o.fl.
Þeim, sem áhuga hafa á aö auglýsa í þessum blaðauka, er bent á, að
tekið er við auglýsingapöntunum til kl. 16.00 mánudaginn 9. maí.
Nánari upplýsingar veita Agnes Erlingsdóttir, Helga Guðmundsdóttir
og Petrína Ólafsdóttir, starfsmenn auglýsingadeildar, í síma 69 1111
eða símbréfi 69 11 10.
- kjami málsins!