Morgunblaðið - 04.05.1994, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ1994
MORGUNBLAÐIÐ
-C
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍMAR: Skiptiborð: 691100.
Auglýsingar: 691111. Askriftir: 691122. SÍMBRÉF: Ritstjórn 691329, frétt-
ir 691181, íþróttir 691156, sérblöð 691222, auglýsingar 691110, skrif-
stofa 681811, gjaldkeri 691115. Áskriftargjald 1.400 kr. á mánuði innan-
lands. I lausasölu 125 kr. eintakið.
BLAÐ ALLRA
LANDSMANNA
MEÐ þessu tölublaði Morgunblaðsins verður nokkur
breyting á efnisskipan blaðsins. Markmiðið er að
gera blaðið aðgengilegra fyrir lesendur, raða efni þess
niður á þann veg, að það komizt betur til skila til les-
enda. Að þessum breytingum hefur verið unnið um nokk-
urt skeið.
í stórum dráttum er breytingin fólgin í því, að flokka
efni blaðsins með skýrari hætti en áður, þannig að les-
endur geti gengið að t.d. innlendum fréttum á sama
svæði í blaðinu, menningarefni á einum stað o.s.frv.
Nokkrar útlitsbreytingar verða á síðum blaðsins, þó
ekki meiri en svo, að hefðbundið svipmót og yfirbragð
Morgunblaðsins helzt í öllum meginatriðum.
I tengslum við þessar breytingar skýrði Morgunblaðið
frá því fyrir skömmu, að framvegis yrðu ekki teknar til
birtingar i þeim dálkum, sem ætlaðir eru undir slíkt
efni, aðsendar greinar, sem færu yfir ákveðin lengdar-
mörk. Astæðan er sú, að Morgunblaðið ræður ekki leng-
ur við birtingu á því gífurlega efni, sem berst frá höfund-
um utan blaðsins, nema þeir stytti mál sitt mjög frá
því, sem tíðkazt hefur. í langflestum tilvikum geta höf-
undar komið skoðunum sínum á framfæri í styttra máli
en verið hefur. Hér er því ekki um neina takmörkun á
tjáningarfrelsi að ræða. í undantekningartilvikum mun
Morgunblaðið birta lengri greinar, en þá í öðrum dálkum
blaðsins og einungis, ef ritstjórnin metur það svo, að
greinarnar standi efnislega undir lengdinni.
Þá verða nokkrar breytingar gerðar á birtingu minn-
ingargreina. Fjöldi minningargreina í Morgunblaðinu
hefur aukizt verulega á undanförnum árum. Þar er oft
um endurtekningu að ræða, sérstaklega þó er varðar
æviatriði hinna látnu. Þess vegna verður sá háttur tek-
inn upp, að vinna æviágrip út úr minningargreinum og
birta sérstaklega og stytta þær, sem því nemur. Fyrst
í stað verður þetta verk unnið á ritstjórnarskrifstofum
blaðsins, en þegar fram í sækir er þess vænzt, að að-
standendur skili slíku æviágripi til birtingar ásamt minn-
ingargreinum.
Að öðru leyti verður lögð áherzla á, að efni blaðsins
verði daglega sett fram í styttra máli og hnitmiðuðu,
en greinar, sem fjalla á ítarlegri hátt um ákveðin við-
fangsefni, birtar í sunnudagsblaði og Lesbók.
Samhliða þessum breytingum á efnisskipan Morgun-
blaðsins er tekinn upp sá háttur, að í svonefndum haus
blaðsins birtast einungis nöfn framkvæmdastjóra blaðs-
ins og ritstjóra. Engin breyting hefur orðið á störfum
þeirra fulltrúa ritstjóra, fréttastjóra og ritstjórnarfull-
trúa, sem fram til þessa hefur verið getið hér fyrir ofan
forystugrein blaðsins. Hins vegar hefur þeim fjölgað
töluvert, sem gegna ábyrgðarstörfum á Morgunblaðinu
og þá eðlilegt að allra sé getið eða einungis þeirra, sem
höfuðábyrgð bera á rekstri blaðsins og ritstjórn og hef-
ur sú orðið niðurstaðan.
Sú skipan efnis í Morgunblaðinu, sem lesendur hafa
vanizt um langt skeið, á sér margra áratuga sögu. Þótt
blaðið hafi að sjálfsögðu breytzt með tímanum, hafa þær
breytingar fremur verið fólgnar í viðbótum við hefð-
bundna uppbyggingu blaðsins. Um nokkurt skeið hefur
verið stefnt að því, að stíga stærra skref í þessum efnum
í kjölfar þeirrar uppbyggingar á sérblöðum Morgunblaðs-
ins, sem unnið hefur verið að á annan áratug.
Starfsfólk Morgunbtaðsins er bjartsýnt á, að lesendur
muni venjast breytingunum á skömmum tíma. Fjölmið-
ill þarf að fylgjast með tíðarandanum og breytast með
honum að vissu marki, en byggja þó á gömlum og rót-
grónum hefðum. Við útgáfu Morgunblaðsins er gerð
stöðug krafa um betri og vandaðri vinnubrögð. Með
þeim breytingum á efnisskipan í Morgunblaðinu, sem
sjá dagsins ljós með þessu tölublaði, er stefnt að því,
að uppfylla þær kröfur að einhveiju leyti.
VÉLSLEÐAR
LJósmynd/Gunnlaugur E
Tækin sem gleyn
Svo virðist sem menn vakni upp
við vondan draum, þegar
vélsleðaslys eru skyndilega
orðin svo tíð sem raun ber
vitni. Staðreyndin virðist sú, að þessi
vinsælu torfærutæki hreinlega
gleymdust í umræðu og fræðslu um
umferð. Það er ef til vill skiljanlegt,
því þau eru oftast notuð fjarri byggð,
þar sem lögregla á erfitt með eftirlit
og því miður virðist það sjónarmið
ráðandi hjá sumum eigendum þeirra
að þetta séu leikföng til dægradvalar
og óþarfi sé að þau lúti umferðarregl-
um.
Erfitt er að fá tæmandi upplýs-
ingar yfir fjölda vélsleðaslysa, þar
sem skráning þeirra er ekki á einni
hendi. Umferðarráð hefur til dæmis
aðeins tiltækar upplýsingar um vél-
sleðaslys, sem flokkast undir umferð-
arslys, þ.e. verða á vegum eða á
ýmsum almennum svæðum. Ef aðeins
er litið á þau slys, sem þar eru skráð,
kemur í ljós að árið 1991 slösuðust
átta vélsleðamenn, árið 1992 voru
þeir sex, árið 1993 fjórir og það sem
af er þessu ári hafa átta slasast.
Þessu til viðbótar Iiggja svo fyrir
upplýsingar frá lögreglu um ýmis
slys, sem hafa orðið utan vega. Árið
1992 slösuðust átta og lést einn
þeirra, árið 1993 slösuðust íjórir og
það sem af er þessu ári hafa níu slas-
ast. Það er því ljóst að ótrúleg hrina
slysa hefur orðið á þessu ári, því á
fjórum mánuðum hafa a.m.k. sautján
slasast og þrír þeirra látist.
Lögregla á óhægt um vik við eftir-
lit með notkun vélsleða, enda eru
vélsleðamenn gjarnan á ferð fjarri
byggð. Þvi kemur það fyrir að menn
nota ekki hjálma, þó lögboðnir séu,
og einnig heyrast af því
sögur að allt of algengt sé
að áfengi sé haft um hönd
í vélsleðaferðum. Loks er
því einnig haldið fram, að
unglingum séu gefin slík
Þrír menn hafa látist í vélsleðaslysum hér á
landi það sem af er árinu, eða jafn margir og
í umferðarslysum. Þó eru vélsleðar aðeins um
2.500 talsins, en landsmenn eiga um 132
þúsund bifreiðar. Ragnhildur Sverrisdóttir
kannar hugsanlegar ástæður fyrir hárri
slysatíðni tengdri þessum tækjum.
Yfirlæknirinn
Brynjólfur Mogensen
Vélsleðamaðurinn
Sævar Reynisson
Lögreglumaðurinn
Omar S. Ármannsson
Samstarf til að stemma
stigu við slysum
BRYNJOLFUR segir
að vélsleðaslysin séu
svo alvarleg sem raun
ber vitni þar sem öku-
menn séu nyög óvarðir
á sleðunum.
SÆVAR kveðst vilja
að vélsleðamenn fái
sérstakan starfsmann
hjá Umferðarráði, sem
sjái um fræðslumál
fyrir þennan hóp.
ÓMAR SMÁRI segir
að sameinast þurfi um
áróður og fræðslu til
að skapa jákvætt við-
horf hjá vélsleða-
mönnum.
,Auka þarf
áróður og
fræðslu"
tæki, jafnvel í fermingargjöf, en skil-
yrði þess -að mega aka vélsleða er
að viðkomandi hafi gilt ökuskírteini,
eða skírteini fyrir önnur vélknúin
ökutæki og sé ekki yngri en 15 ára.
Skellinöðrupróf er því fullnægjandi.
Ómar Smári Ármannsson, aðstoð-
aryfirlögregluþjónn í Reykjavík, segir
að allt of oft heyrist af óábyrgri hegð-
an vélsleðamanna, þó það hafi ekki
verið tilfellið í þeim banaslysum sem
nú hafa orðið. „Það hefur frést af
hópum vélsleðamanna uppi á fjöllum,
þar sem allir voru undir áhrifum
áfengis og sést til annarra sem höfðu
misst bílprófið á láglendinu. Því mið-
ur virðast of margir vélsleðamenn
telja sig yfir allar reglur hafna. Þetta
viðhorf er undarlegt, því þessir sömu
menn sætta sig við að hlíta umferðar-
reglum í þéttbýli. Þessar reglur gilda
_____ hins vegar alls staðar, eftir
því sem við á. Þá er einnig
mjög undarlegt þegar
fermingarbörn fá vélsleða
að gjöf, því þá er tækið
sjálft orðið aðalatriðið sem
en ekki notkun þess sem
leikfang,
samgöngutækis og þær reglur sem
um_ slíkt gilda.“
Ómar Smári segir að hann telji
ekki fært að koma á námskeiðum
fyrir ökumenn vélsleða. „Sleðarnir
eru dreifðir um landið og það er mjög
erfitt að fylgja því eftir að enginn
fari á sleða nema hann hafi sótt nám-
skeið. Mér finnst nær að það sé brýnt
fyrir fólki að kynna sér notkun tækj-
anna vel og að óreyndir og réttinda-
lausir séu ekki á ferð á þeim.“
Ómar Smári tekur undir það að
vélsleðarnir hafi í raun gleymst. „Það
hefur eingöngu heyrst af vélsleðum
þegar eitthvað ber út af, en áróður
og fræðsla verið lítt áberandi. Vél-
sleðamir eni ekki mikið áberandi og
notkun þeirra árstíðabundin, svo það
er ef til vill skiljanlegt að áróður
hafí verið í lágmarki og þar ________
af leiðandi er kannski einn-
ig skiljanlegt að einhveijir
líti á þessi tæki sem Ieik-
föng. Forsvarsmenn vél-
sleðaeigenda, umferðar-
„Hraðs
algenf
orsök í
yfirvöld og lögregla þurfa að samein-
ast um að skapa rétt og jákvætt við-
horf hjá vélsleðamönnum, því þá er
hálfur sigur unninn. Þetta er ekki svo
stór hópur að ekki sé hægt að snúa
við blaðinu."
Sævar Reynisson, formaður Lands-
sambands vélsleðamanna, segir að
slysin undanfarið valdi honum að
sjálfsögðu miklum áhyggjum. „Það
eina sem dugar er áróður og fræðsla,"
segir hann. „Flestir, sem í slysum
lenda, eru ekki félagar í landssam-
bandinu og tilheyra ekki hópi vönustu