Morgunblaðið - 04.05.1994, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ1994 41
BREF TIL BLAÐSINS
Stígðu á
sveif með
lífinu
Frá Guðrúnu Ólafsdóttur:
NÚ ER vor í lofti og ráð að draga
fram reiðhjólið og nota það til að
komast leiðar sinnar. Það er
skemmtilegt að hjóla, hollt og gott
fyrir sál og líkama. Að þjóta áfram
hljóðlaust fyrir eigin orku, skynja
umhverfi sitt á nýjan og annan hátt
en þegar maður er lokaður inni í
bíl, finna hvernig líkaminn vinnur
og mæta hress á áfangastað með
öll skilningarvit vakandi. Hver sá
sem hjólar í stað þess að nota einka-
bíl sparar sjálfum sér og þjóðfélag-
inu mikil útgjöld og umhverfið nýtur
einnig góðs af.
Það eru alltaf fieiri og fleiri sem
uppgötva kosti þess að hjóla og sum-
ir allan ársins hring, þeir vita að
veðurfarið er sjaldnast hindrun.
Óþarfi er að láta hjólið inn í geymslu
þegar sumarið er á enda. Til að
geta tekist á við veðurfarið og færð-
ina á veturna þarf að útbúa sig og
hjólhestinn í takt við aðstæður.
Klæðnaður sem hlífir manni gegn
napurri norðangjólunni og rigning-
unni og heldur á manni hita i vetrar-
kuldanum er þarfaþing. Til eru
þannig föt sem eru sérstaklega snið-
in að þörfum hjólreiðafólks og gott
er að hreyfa sig í þeim. Dekk eru
ekki bara dekk, nú er hægt að fá
snjódekk og nagladekk þannig að
fæstir ættu að lenda í því að spóla
á staðnum og komast hvergi þótt
hált sé.
Þú ert kannski ein(n) af þeim sem
langar til að fara hjólandi allra þinna
ferða en þorir hreinlega ekki útí
umferðina? Það verður að segjast
eins og er að aðstöðuleysi er nánast
algert, varla er gert ráð fyrir hjó-
landi umferð í gatnakerfinu og hjól-
reiðafólk er í stöðugri hættu. Ólíkt
þeim sem eru í bílunum hafa þeir
ekki blikkhylki utan um sig og eru
alls óvarðir. Réttur hjólreiðafólks er
að litlu hafður og virðist t.d. sumum
bílstjórum ganga illa að átta sig á
því að gangstéttir eru ekki bílastæði
°g við gatnamót er til nokkuð sem
heitir stöðvunarlína. Það er oft stór-
hættulegt að ætla sér að hjóla á
götunum vegna mikillar og síaukinn-
ar bílaumferðar. Þá grípa margir til
þess ráðs að hjóla á gangstéttum
en þá kemur í ljós að þar er ekki
reiknað með hjólandi umferð vegna
þess að kantar eru sem vegatálmar
þannig að illa gengur að komast
áfram. Þeir sem hanna og skipu-
leggja gatnakerfið í Reykjavík virð-
ast ekki gera sér grein fyrir því að
HVER SÁ sem hjólar í stað þess að nota einkabíl sparar mikil
útgjöld og umhverfið nýtur einnig góðs af, segir í greininni.
það er til fyrirbrigði sem heitir hjó-
landi umferð, að hjólið noti margir
sem samgöngutæki. Allt er miðað
við þarfir bílaumferðarinnar, gang-
andi og hjólandi eru ekki inni í mynd-
inni.
Það þarf auðvitað sérstaka hjóla-
stíga og er löngu kominn tími til að
búa að hjólreiðafólki eins og gert er
í öðrum löndum Evrópu. Fólk þarf
að geta átt raunhæfa valkosti, mörg-
um finnst þeir ekki geta farið í
strætó vegna þess að þjónustan er
léleg og það sé hættulegt að hjóla
eins og aðstaðan er núna, þannig
finnst mörgum nauðsynlegt að eiga
bíl. Þetta hangir allt á sömu spýt-
unni. Ef aðstaðan væri bætt og
hægt að komast á öruggan hátt
ferða sinna á reiðhjóli þá myndu
fleiri hjóla, svo einfalt er það. Not-
endur gatnakerfisins eru ekki ein-
göngu bílstjórar, margir fara ferða
sinna gangandi eða hjólandi og
miklu fleiri myndu gera það ef rétt-
ur þéirra væri virtur í umferðinni
og gert væri ráð fyrir þeirri umferð
jafnt á teikniborðum verkfræðinga
sem og í verkframkvæmdum.
Langar þig til að hjóla en treystir
þér ekki til þess vegna aðstöðuleysis
eða hjólarðu og bölvar í hljóði um
leið og þú hossast á gangstéttark-
öntunurri? Það er kominn tími til að
eitthvað sé gert í málunum og sam-
einuð getum við vakið athygli á okk-
ar málum og náð eyrum þeirra sem
stjórna og hafa áhrif.
íslenski fjallahjólaklúbburinn er
ferðaklúbbur og grasrótarsamtök
sem vinnur m.a. að því að bæta að-
stöðu hljólreiðafólks til samgangna,
hann samanstendur af breiðum hópi
fólks sem hefur hjólreiðar og hjól-
reiðamenningu að áhugamáli. Mark-
miðið er að fá sem flesta til að fara
ferða sinna á hjóli og komast í náið
samband við móður náttúru, takast
á við hana, skilja og virða. Að undan-
förnu hefur mikið púður farið í að
þrýsta á um bætta aðstöðu hjólreiða-
fólks, skilningsleysi ráðamanna hefur
því miður verið ráðandi en ekki verð-
ur gefist upp. Haldið verður áfram
að reyna að koma þeim í skilning
um að hjól eru ekki bara leiktæki
heldur séu fjölmargir sem noti það
sem samgöngutæki. Við skipulagn-
ingu gatnaframkvæmda verður að
gera ráð fyrir nothæfum hjólastígum.
Vonandi verður þessi hugarfarsbreyt-
ing áður en núverandi skipulag or-
sakar dauðaslys.
GUÐRÚN ÓLAFSDÓTTIR,
Jóruseli 12, Reykjavík.
Aðalatriðinu gleymt
í tilefni ekki-svars frá Halldóri
frá Kirkjubóli
Frá Magnúsi H. Skarphéðinssyni:
KIRKJUBÓLSBÓNDINN sendi mér
pistil í laugardagsblaðinu þ. 16. apríl
sl. Halldóri finnst „voðalegur böl-
móður" vera í mér þar sem ég velti
eingöngu þeirri ósvöruðu grundvall-
arspurningu upp hvers vegna hver
vígstaðan á fætur annarri tapist í
vímuefnastyrjöldinni sem nú geysi á
Vesturlöndum.
Ég get ekki látið hjá líðast að
minna góðtemplaraprestinn á að það
er ekki bölmóður að þora að horfast
í augu við vímuefnavandann eins og
hann er í heild sinni í dag og sjá
hvert augljóslega stefnir. Það er
miklu frekar í huga mínum fram-
sýni og áræði að þora því. Og til
þess þarf kjark en ekki sjálfshrós
yfir þvi litla sem áunnist hefur. En
sjálfshrós dugar lítið þegar eftir
stendur nánast ekkert nema skipu-
lagslaust undanhald til næstu víg-
stöðu í vímuefnabaráttunni. Sú er
staða þessa máls eftir hundrað ára
vindmyllubaráttu bindindistemplar-
anna.
Og það sem núna þarf er því miklu
fremur þor en ekki útúrsnúningur á
borð við boðskap Kirkjubólsprestsins
til mín og annarra. Lítið annað en
sjálfshól innanum innihaldslítið
dómsdagstal heyrist frá hinni út-
brunnu góðtepmplarareglu hér á
landi í sínu skipulagslausa undan-
haldi. Hingað til hafa flestir stungið
höfðinu í sandinn bæði utan reglunn-
ar og innan andspænis þessum mikla
og hálfósigrandi vágesti sem vímu-
efnainnreiðin og ofbeldisdýrkun tutt-
ugustu aldarinnar óneitanlega er.
Og hér skiptir engu máli þótt fjórð-
ungur þjóðarinnar neyti ekki áfengis
eins og Kirkjubólsklerkur hampar í
sífellu, því hinir þrír fjórðu hlutarnir
gera slíkt og sístækkandi hópur inn-
an þess hluta brýtur meira og minna
öll siðferðislög (sem og að sjálfsögð
landslög) í lágmenningarlegri vímu-
efnaneyslu sinni.
Það má þar á ofan benda á að það
eru gild rök til staðar fyrir því að
góðtemplarareglan hafi nánast eng-
in áhrif á það í dag hveijir neyti
áfengis og hverjir ekki, né hafi lengi
haft nokkur slík áhrif. Og að því
leyti er þessi fomaldarritúalsregla
bæði tímaskekkja og brandari í aug-
um flestra manna í dag. A.m.k. er
hún það í mínum huga og flestra
annarra bindindismanna og ekki-
góðtemplara sem ég þekki og um-
gengst.
En það er ekki þar með sagt að
þessi forna risaeðla geti ekki vaknað
úr vetrardái sinu og unnið miklu
markvissar og skipulegar að því að
afvopna þetta „meira-frelsi-í-sölu-
vímuefna“-lið en gert er í dag. Því
í þeiri siðmenningarbaráttu em rökin
miklu meira en næg gegn niðurrif-
söflunum. Það er a.m.k. miklu h'k-
legra ásamt annarri alvöru baráttu
á vitrænu plani til að skila árangri
en þessi sjálfsbyrgingsháttur og það
sjálfshól sem þessi alkóhól-frímúr-
araregla hefur tamið sér og lagt
bróðurpart orku sinnar í.
Þar að auki held ég að tími eins-
málshreyfinga svo sem Góðtemplara-
reglunnar sé liðinn. Það verður að
líta á heiminn í heild sinni þó fæstir
þori eða hreinlega geti gert slíkt.
Heimurinn og ástand siðmenningar-
innar í víðustum skilningi og líðan
kynþáttanna og hin mikla vanlíðan
hinna dýranna á þessum hnetti okkar
vegna er inni í þessu stóra reiknings-
dæmi meira og minna þegar útkom-
an stóra verður til. En það er h'klega
einnig nokkuð sem ekki má segja í
svona samhengi frekar en annað sem
skiptir máli. Því sleppum við því hér.
MAGNÚS H. SKARPHÉÐINSSON,
Grettisgötu 40b, Reykjavík.
Gagnasafn
Morgunblaðsins
Allt efni sem birtist í Morgun-
blaðinu og Lesbók verður fram-
vegis varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskil-
ur sér rétt til að ráðstafa efninu
þaðan, hvort sem er með endur-
birtingu eða á annan hátt. Þeir
sem afhenda blaðinu efni til
birtingar teljast samþykkja
þetta, ef ekki fylgir fyrirvari
hér að lútandi.
Sjálfstæði eða
menningarsull
Frá Sigurjóni Jónssyni:
SJÁLFSTÆÐI og sérkenni íslend-
inga felast í menningu okkar og
efnahagslegu sjálfstæði. Ef við vilj-
um halda áfram að búa sem sjálf-
stæð þjóð í þessu landi verðum við
að standa vörð um þessa grunþætti
tilveru okkar. Heimurinn verður
minni með hveijum degi sem líður
og samskipti milli manna verða sí-
fellt ódýrari og auðveldari. Á næstu
árum munum við sjá miklar breyt-
ingar um allan heim á menningu
og háttum manna. Þetta mun ger-
ast vegna þess að nú flæða yfir
heiminn auglýsingar og upplýsingar
frá fáum og stórum aðilum sem
flytja öllum þjóðum sama boðskap-
inn á sama tíma. Þegar má sjá
merki þess að hinn nýi tími alþjóða-
hyggjunnar er að renna upp. Ef við
lítum í kringum okkur í Evrópu
sjáum við að nú skal stefnt að því
að allar vörur séu framleiddar sam-
kvæmt sérstökum stöðlum, allir
skulu hafa sama tungumálið á valdi
sínu, sama mynt skal notuð allstað-
ar og eitt þing skal hafa yfirstjórn
allra mála. Nærtækt dæmi um þetta
er „Eurovision söngvakeppni", þar
hefur evrópsk dægurtónlist þróast
samkvæmt samevrópskum hug-
myndum og fjölbreytileikinn er eftir
því. Ef þetta er það sem við viljum,
skulum við halda áfram á þessari
Evrópuþjóðbraut, með augljósum
árangri. Þjóðir munu glata sérkenn-
um sínum og renna saman í hina
tæru bragðlausu þjóðasúpu neyslu-
heimsins. Það er von mín að við
Islendingar munum ekki leysast upp
í þessari súpu, eins og flestar þjóðir
Evrópu ætla sér að gera. Ég tel það
betra hlutskipti að fljóta eins og
seigur hvalkjötsbiti í súpunni, sum-
um til nokkurs ama en öðrum til
eftirbreytni, en að leysast upp og
samlagast öðrum þjóðum og vera
síðan hellt niður án þess að nokkur
taki eftir því hver þar fór í vaskinn.
SIGURJÓN JÓNSSON,
framkvæmdastjóri, Stykkishólmi.
SIEMENS
IMY ÞVOTTAVEL A NYJU VERÐI!
• 11 kerfisinnstillingar fyrir suðuþvott,
mislitan þvott, straufrítt og ull
• Vinduhraði 500 - 800 sn./mín.
• Tekur mest 4,5 kg
• Sparnaðarhnappur (1/2)
• Hagkvæmnihnappur (e)
• Skolstöðvunarhnappur
• Sérstakt ullarkerfi
• íslenskir leiðarvísar
Og verðið er ótrúlega gott.
Siemens þvottavél á aðeins
kr. 59.430 stgr.
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 628300
l/l
Q
co
Akranes:
Rafþjónusta Sigurdórs
Borgarnes:
Glitnir
Borgarfjörður:
Rafstofan Hvítárskála
Hellissandur:
Blómsturvellir
Grundarfjörður:
Guðni Hallgrímsson
Stykkishólmur:
Skipavík
Búðardalur:
Ásubúð
ísafjörður:
Póllinn
Hvammstangi:
Skjanni
Blönduós:
Hjórleifur Júlíusson
Sauðárkrókur.
Rafsjá
Siglufjörður:
Torgið
Akureyri:
Ljósgjafinn
Húsavík:
Öryggi
Þórshöfn:
Norðurraf
Neskaupstaður:
Rafalda
Revðarfjörður:
Rafvélaverkst. Árna E.
Egilsstaðir:
Sveinn Guðmundsson
Breiðdalsvík:
Stefán N. Stefánsson
Höfn í Hornafirði:
Kristall
Vestmannaeyjar:
Tréverk
Hvolsvöllur:
Kaupfélag Rangæinga
Selfoss:
Árvirkinn
Garður:
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavik:
Ljósboginn
Hafnarfjörður:
Rafbúð Skúla,
Álfaskeiði
Viljir þú endingu og gæði-j
velur þú SIEMENS