Morgunblaðið - 29.07.1994, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MYNPLIST
Perlan
LJÓSMYNDIR OGLJÓÐ
Þorvaldur Þórarins-
son/Bragi Þór Jósefs-
son/Birgir Andrésson
Opnunartími Perlunnar kl. 10-23
alla daga. Út ágúst. Aðgangur
ókeypis.
í TILEFNI þjóðhátíðar hefur í
sumar verið í gangi óvenjuleg sýn-
ing í húsakynnum Perlunnar, og
minnist ég ekki að hafa séð aðra
skemmtilegri á þeim stað.
Er um að ræða mikinn fjölda
stækkaðra ljós-
mynda sem komið
hefur verið fyrir um
alla veggi, svo að
þær blasa við frá
öllum hæðum og
gera gönguna upp
og niður leiðinlegan
stigaganginn mun
líflegri. Við bætist
svo ljóðasýning,
auk þess sem hend-
ingar úr nafn-
kenndum Ijóðum
má lesa á súlum
víðs vegar svo og
undir stigapalli
veitingabúðar. Þar
blasir við hin gull-
fallega hending úr
ljóði Stephans G.
Stephanssonar
/frænka eldfjalls og
íshafs /sifji árfoss
og hvers /dóttir langholts og
lyngmós /sonur landvers og skers.
Heiti sýningarinnar er ÞJÓÐ -
LJÓÐ, og er viðfangsefnið hátt í
200 Ijósmyndir af landsins böm-
um, ásamt 50 ljóðum sem hvert á
sinn hátt er óður til fóstuijarðar-
innar. Tilefnið er að sjálfsögðu 50
ára afmæli íslenzka lýðveldisins
og eru Ijóðin gefin út á póstkortum
til þess að þau megi fara sem víð-
ast um lönd og álfur með hjálp
ljóðapósthússins á staðnum - og
líka til þess að enginn þurfi að
fara ljóðalaus heim, eins og það
heitir. Sýningin er sett upp fyrir
tilstyrk Listasafns Reykjavíkur,
Pósts og síma, Veitustofnana og
Þjóðhátíðarnefndar Reykjavíkur,
og telst Þorvaldur Þórarinsson
myndlistarmaður höfundur henn-
ar, en hönnuður póstkorta og
merkis var Birgir Andrésson. Þá
má geta þess að Leifur Þorsteins-
son stækkaði ljósmyndirnar af
mikilli list og ljóðin völdu Eysteinn
Þorvaldsson, Gísli Árni Eggerts-
son, Klemenz Jónsson, Lýður
Björnsson og Þórhildur Þorsteins-
dóttir.
Það er mikill fróðleikur falinn í
því að virða fyrir sér
ljósmyndirnar bæði
vegna þess að hér
sést þróun ljós-
myndatækninnar í
hnotskurn og svo
eru þær sérstök
mannfræði út af
fyrir sig. Jafnframt
eru ásjónurnar sem
spegill aftur í tím-
ann og þær breyt-
ingar sem batnandi
lífskjör hafa haft á
persónuleika og út-
lit íslendinga. Það
er meiri harka og
undrunarsvipur á
elstu myndunum
enda heimurinn þá
stærri og meira um
landlæga sjúkdóma
og lífið var því
flóknara og marg-
ræðara. Menn höfðu þá ekki enn
nóg til hnífs og skeiðar og fæðan
einhæf.
Áhersla er lögð á yngri kynslóð-
ir á neðstu hæð, en aldurinn fer
stígandi eftir því sem ofar dregur.
Þetta er tilfallandi þverskurður
þjóðarinnar, og val á myndum lík-
ast til mat listamannsins á vægi
þeirra í heildinni, og þannig eru
þetta í fæstum tilvikum þekktar
ásjónur, enda bera þær engin nöfn.
Landinn mun þó ef að líkum lætur
Land vort
Land vort,
þetta litla sandkorn
í hendi
skaparans.
Hann dregur
hægt andann,
svo þaö íjúki
ekki burt.
Ljóðið „Land vort“ eft-
ir Jón úr Vör ásamt
stimpli sýningarinnar.
Myndir í síldarævintýri
Málverkasýningxi Ragnars Páls Einarssonar á sótt að sögn málarans. Á þessari níundu einka-
Siglufirði lýkur á frídegi verslunarmanna, sýningu Ragnars eru nærri fimmtíu málverk
mánudaginn 1. ágúst. Hún hefur staðið í tengsl- og teikningar og hér sést myndin Síldin kemur,
um við „síldarævintýri“ í bænum og verið vel sem unnin er með akríllitum.
Sumartónleikar í Skálholti
Verk staðar-
tónskálds flutt
SUMARTÓNLEIKAR í Skálholts-
kirkju verða haldnir laugardaginn
30. og sunnudaginn 31. júlí. Tvær
listakonur Mist Þorkelsdóttir og
Manuela Wiesler flautuleikari
forma þessa fjórðu tónleikahelgi
sumarsins. Mist stundaði nám við
Tónlistarskólann í Reykjavík og
síðan framhaldsnám í Bandaríkj-
unum. Síðast var hún í Boston
University en þaðan lauk hún
Mastersprófi árið 1993.
Manuela er austurísk að upp-
runa en fædd í Brasilíu. Hún lauk
tónlistamámi frá Tónlistarháskó-
lanum í Vín 1971. Manuela giftist
til Islands og starfaði hér um tíu
ár. Hún átti m.a. þátt í því ásamt
Helgu Ingólfsdóttur að hrinda af
stað Sumartónleikunum í Skál-
holti. Hún hefur leikið á Sumar-
tónleikunum flest sumur.
Þrír tónleikar á laugardag
Þorkell Sigurbjörnsson byrjar
helgina með erindi klukkan 13.30
á laugardaginn er nefnist Fyrri
menn er fræðin kunnu. Af þessu
sinni verður boðið upp á þrenna
tónleika á Iaugardaginn klukkan
15.00, 17.00 og 21.30. Verk eftir
staðartónskáld þetta sumarið,
Mist, fylla tvær fyrstu dagskrárn-
ar. Á tónleikunum klukkan 15.00
verða flutt sex verk eftir hana
sem eru sérstæð að því leiti sér-
stæð að þau eru samin fyrir þá
hljóðfæraleikara sem leika þessu
sinni. Þijú verkanna verða frum-
flutt.
Á tónleikunum klukkan 17.00
eru fjögur verk á efnisskránni og
eru þau hugsuð sem ein heild:
Magnificat, Dicamus gracias,
Hugleiðing og Alleluia. Tvö síðast-
nefndu verða frumflutt. Gunn-
steinn Ólafsson stjórnar kammer-
kór. Manuela verður síðan með
flaututónleika klukkan 21.30. Hún
flytur verk tileinkuð henni eftir
Bo Andersen, Close og Hjátmar
Regnarsson, Rímu. Þá leikur hún
einnig sónötu eftir Sven Erik
Back, Cantilena eftir Erland von
Koch og partítu í a-moll eftir Jo-
hann Sebastian Bach.
Á sunnudaginn klukkan 15.00
verða tónleikar Manuelu frá
laugardeginum endurfluttir og í
messu klukkan 17.00 verða flutt
trúarleg verk eftir Mist.
Aðgangur er ókeypis og barna-
gæsla er á staðnum. Veitingar eru
seldar í Skálholtsskóla.
mun frekar leita að kennileitum í
mannhafmu en listrænu vægi
myndanna.
Sjálfur bar ég ekki kennsl á
nema örfá andlit, þótt allnokkur
fjöldi samferðamanna minna og
jafnaldra blasi við á veggjunum,
en vera má að ég færi að þekkja
fleiri ef nöfn hefðu fylgt, en það
er sjálfsagt aukaatriði. Meginveig-
urinn telst, að hér er komin áhuga-
verð h'fsstígandi mannlífsflórunn-
ar, og getur gestur og gangandi
virt fyrir sér ásjónur íslendinga á
öllum aldri og myndað sér skoðan-
ir samkvæmt athugunum sínum
og athyglisgáfu.
Kemur þá sitthvað í ljós, og
einkum er áberandi hve svipur
barnanna er óræðari og spurulli
eftir því sem myndirnar eru eldri.
Mannfræðingar gætu svo trúlega
lesið margt áhugavert úr myndun-
um, en hér skal síður farið inn á
þeirra svið. En kannski kemur það
sumum á óvart, hve margvísleg
andlitin eru og svipbrigðin sterk.
Þannig telst þetta afar litskrúðug-
ur og blandaður mannsöfnuður
sem gæti allt eins verið frá mörg-
um þjóðlöndum, þótt benda megi
á ýmis sérkenni, og þá einkum
hvað sterka sjálfsvitund og ein-
staklingshyggju snertir.
Hér hefur vel tekist til og mik-
ill er munurinn á þessari hugvit-
samlegu uppsetningu og öðrum
ljósmyndasýningum sem haldnar
hafa verið í húsinu.
Ljóðasýningin er skemmtileg
viðbót og vekur vonandi einnig
forvitni útlendra gesta, þótt þeir
átti sig síður á hvað um er að
vera, þar sem ljóðin eru öll á ís-
lenzku. Og þar sem jafn mikið er
um erlenda gesti á staðnum yfir
sumarmánuðina hefði verið
skemmtilegt ef a.m.k. einhver
þeirra hefðu einnig verið þýdd á
erlend mál, og um leið mikil land-
og listkynning. Stærð kortanna
er á mörkunum vegna þess að þau
fara þeim verr í sendingu sem þau
eru meiri um sig. Stimpillinn er i
sjálfu sér viðunandi hönnun en
eitthvað hefur farið úrskeiðis við
gerð hans, því hann er full óskýr
og Jdístraður.
Á veggjum veitingabúðar á
fjórðu hæð sýnir Bragi Þór Jósefs-
son nokkrar ljósmyndir sem hann
hefur tekið í stuttum dagsferðum
út fyrir höfuðborgarsvæðið. Bragi
nam ljósmyndun í Bandaríkjunum,
og útskrifaðist frá Rochester
Institute of Technology 1986, rek-
ur eigin stofu og starfar einkum
við heimildar-, auglýsinga- og
tímaritaljósmyndun.
Verkin á sýningunni eru öll án
titils og má það vera rétt að nöfn
á stöðum og fjöllum skipta harla
litlu er jafn sértæk viðhorf ráða
ferðinni. Þetta eru þannig ekki
heimildir af því landslagi sem bar
fyrir augu ljósmyndarans, heldur
skáldar hann í landið og þetta mun
sýn hans á litum og formunum
þess.
Allar eru myndirnar í mjúkum
brúnum tónum og í þeim er jöfn
og hæg stígandi frá skugga í ljós,
og þannig séð virka þær ekki svo
lítið eintóna í heildina. Á stundum
eru formin óákveðin og móðu-
kennd og fátt um skarpar útlínur
svo að helst minnir á austurlenzkt
landslag. Annars vegar vöktu at-
hygli mína hreinar og klárar
myndir eins og t.d. nr. 8 og 13,
en þar eru formin afdráttarlaus
og hnitmiðuð og svo hins vegar
dulúðugar ófreskar eins og t.d.
nr. 9 og 14. Ganga má að því
gefnu, að veitingabúðin er ekki
góður kostur fyrir ljósmyndir af
þessari gerð, því þær þurfa af-
markaðra og innilegra rými til að
njóta sín til fulls.
Bragi Ásgeirsson
MYND
LJÓÐ OG