Morgunblaðið - 04.09.1994, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 4. SEPTEMBER 1994 15
BLÓÐIDRIFIN SAGA
Barátta kaþólikka og mótmælenda á rætur að
rekja til þess er Englendingar hófu að leggja
Eyjuna grænu undir sig á 12. öld.
• 14. öld. Konungur Englands bannar þegnum
sínum að giftast Irum og írsk tunga (gelíska)
er bönnuð.
• 16. öld. Hinrik áttundi í Englandi slítur
tengslin við Páfagarð vegna deilna um hjóna-
bandsmál og leggur grunn að ensku biskupa-
kirkjunni. Eignir kirkjunnar gerðar upptækar.
Dóttir Hinriks, Elísabet fyrsta, reynir að fá
íra til að yfirgefa kaþólsku kirkjuna en árang-
urslaust.
• 17. öld. Uppreisn íra brotin á bak aftur og
lagður grunnur að búsetu skoskra landnema
á Norður-írlandi. Oliver Cromwell tekur írland
og íjórðungur landsmanna fellur í átökunum.
Öll réttindi kaþólikka afnumin.
• 1798. Uppreisn íra kæfð í blóði.
• 1801. írland verður stjómarfarslegur hluti
Stóra-Bretlands.
• 1845. Kartöflubresturinn. írum, sem voru
litlu færri en Englendingar um 1800, fækkar
um tvær milljónir á nokkrum árum vegna
hungursneyðar og brottflutninga til Norður-
Ameríku. Hatur á enskum landeigendum vex.
Rætt um írska heimastjórn á breska þinginu.
• 1905. Sinn Fein stofnað, berst fyrir fullveldi
íra.
• 1916. Páskauppreisnin í Dublin mistekst.
• 1921. Bretar skipta írlandi, norðurhlutinn
áfram hluti Stóra-Bretlands enda mótmælend-
ur mikill meirihluti íbúanna. Eamon de Valera,
síðar forseti, neitar að samþykkja skiptinguna.
De Valera vill að mótmælendur verði fluttir
til Bretlands frá Norður-írlandi en í staðinn
flytjist írar í Englandi heim. Borgarastyrjöld
hefst en lýkur með samningum.
• 1938. írska lýðveldið fær nýja stjórnarskrá
og slítur síðar, 1949, öll stjómarfarsleg tengsl
við Bretland.
Hver er Adams?
GERRY Adams, 45 ára gam-
all og af þekktum lýðveldis-
sinnaættum í Belfast, hefur
verið leiðtogi Sinn Fein frá
1983. Hann er kvæntur og á
19 ára gamlan son. Adams
neitar því að hann sé félagi
í Irska lýðveldishernum, IRA,
þótt Sinn Fein sé talinn vera
pólitískur armur hermdar-
verkasamtakanna.
Adams hefur ávallt góða
stjórn á sér en þykir þurr á
manninn og kuldalegur,
framkoman menntamanns-
leg. Hann hefur reynst öflug-
ur'leiðtogi, hefur forðast að
styðja hermdarverkin með
orðum en ekki fordæmt þau,
Gerry Adams
leiðtogi Sinn
Fein.
þá hefði hann umsvifalaust
orðið skotspónn ofstækis-
fyllstu liðsmanna IRA.
Gerð var morðtilraun við
Adams 1984, hann særðist á
hálsi, öxl og handlegg en
slapp við örkuml. Adams er
sagður ósveigjanlegur og
krefst sameiningar. Skoðana-
kannanir benda hins vegar til
þess að minnihluti kaþólikka
vilji sameiningu við Irska lýð-
veldið enda lífskjör í lýðveld-
inu lélegri, einkum er vel-
ferðarkerfið bágborið. í lýð-
veldinu hrýs mönnum hugur
við vandamálunum á N-
írlandi og myndu sennilega
einnig hafna sameiningu.
um á þessu ári. Nú gæti orðið breyt-
ing á ef Gerry Adams, leiðtogi Sinn
Fein og þá um leið pólitískur leið-
togi IRA, fær á ný leyfi til að heim-
sækja Bandaríkin og útskýra mál-
stað sinn. Adams mun þá leggja sig
fram um að fá samtök Bandaríkja-
manna af írskum ættum á sitt band.
Efnahagsvandi Norður-íra hefur
ekki farið fram hjá Clinton Banda-
ríkjaforseta. Var staðfest í vikunni
að stjórnvöld í Washington hyggjast
styrkja Norður-íra efnahagslega ef
raunverulegt vopnahlé kemst á. Er
rætt um allt að 200 milljónum doll-
ara í því sambandi eða nær 14 millj-
arða króna.
Albert Reynolds hefur í samráði
við Major komið á fót Vettvangi frið-
ar og sátta, sem ætlað er að vera
samstarfsgrundvöllur lýðræðislegra
stjórnmálaflokka á öllu Irlandi. Talið
er að Sinn Fein verði smám saman
gerður að „viðræðuhæfum“ stjórn-
málaflokki og líkleg byijun sé þátt-
taka í þessu samstarfi. Þannig yrði
haidið áfram starfi Johns Hume,
leiðtoga Lýðræðislega sósíaldemó-
krataflokksins á N-Irlandi, sem eink-
um er skipaður kaþólikkum. Hume
hefur verið óþreytandi í friðartil-
raunum sínum og reynt að eyða tor-
tryggni Sinn Fein-manna. John Mo-
lyneaux, leiðtogi Sambandssinna,
var varkár en fremur jákvæður í
fyrstu viðbrögðum sínum við vopna-
hléstíðindunum en hefur sagt starf
Hume „samninga við skrattann“.
Breskar skyldur
Sem stendur er íhaldsmaðurinn
John Major háður stuðningi Sam-
bandssinna undir forystu Molyneaux
á breska þinginu vegna þess hve
ótraust hans eigið lið er á stundum,
ekki síst þegar Evrópumálin eru á
dagskrá. Stjórn Majors segir að ekki
komi til mála að fórna hagsmunum
mótmælenda en sagt er að Major
og Reynolds hafi rætt um að fella
úr gildi lög um eilíft samband hér-
aðsins við breska konungdæmið,
sem samþykkt voru 1920. I staðinn
felli írar á brott stjórnarskrárákvæði
þar sem krafist er yfirráða „á allri
eyjunni írlandi".
Major heitir því að N-írland verði
ekki sameinað lýðveldinu „gegn vilja
meirihlutans". Þótt mótmælendur
séu enn í nokkrum meirihluta bend-
ir allt til þess að kaþólikkar verði
orðnir fleiri eftir einn eða tvo ára-
tugi vegna meiri viðkomu. Meiri-
hlutaákvæðið getur því orðið gálga-
frestur.
Samanlagt kostar friðargæslan
og byggðastyrkurinn við Norður-
írland bresk stjórnvöld um 4,5 millj-
arða punda, nær 500 milljarða
króna, á ári. Tjónið sem IRA veldur
með sprengjutilræðum í Bretlandi
sjálfu mælist einnig í milljörðum
punda að ekki sé minnst á mannslíf-
in, oft hafa fórnarlömbin verið börn
og blásaklausir vegfarendur. Sam-
bandssinnum er ljóst að flestir Bret-
ar eru fyrir löngu orðnir dauðþreytt-
ir á vandamálum þeirra og vilja innst
inni gjarnan koma ábyrgð á þeim
af sér. Jafnljóst er að það komast
Bretar ekki upp með, milljón manns
sem á sögulegan rétt á breskri vernd
er ekki hægt að hundsa eða gleyma
en stjórnvöld í London hljóta að leysa
málin í samvinnu við stjórn írska
lýðveldisins í Dublin.
SOIUGSMIÐJAIU
AUGLYSIR:
NÚ 6ETA ALLIR LÆRT AÐ SYN6JA!
FYRIR F0LKÁ
ÖLLUM ALDRI!
NÚ GETAALLIR
HALDIÐ ÁFRAM AÐ
LÆRAAÐSYNGJA!
Byrjendanámskeið:
Námskeið fyrir unga sem aldna, laglausa sem lagvísa.
Söngkennsla í hóp. Þátttakendur fá grunnþjálfun í raddbeitingu, réttri
öndun og ýmsu fleiru sem hjálpar þeim að ná tökum á söngröddinni.
Framhaldsnámskeið:
Fyrir fólk á öllum aldri, fyrir þá sem hafa verið á byrjendanámskeiði hjá
Söngsmiðjunni eða í öðru sambærilegu námi. Einnig fyrir kórfólk sem vill
bæta söngkunnáttuna. Þátttakendur fá þjálfun í raddbeitingu og líkamsburði
(læra að virkja röddina, rétta líkamsbeitingu og rétta öndun). Unnið er með
létta og skemmtilega tónlist sem sungin er í hóp.
Einsönqvaranám:
Fyrir þá sem hafa hæfileika, löngun og memað til að leggja út á einsöngvarabraut,
er boðið upp á einstakt tækifæri til náms.
Kennd er söngtækni Hanne Lore Kuhse (en hún er ein virtasta Wagner söngkona þessarar aldar).
Unnið er með óperu-, óratónu- og ljóðasöng.
Sífellt er leitast við að vinna að skapandi verkefnum svo sem óperuuppsetningum og tónleikum.
Kórskóli Sönqsmiðjunnar:
Fyrir fólk sem vill taka kórstarf föstum tökum.
Nemendur fá grunnþjálfun í raddbeitingu, tónfræði, tónheym og ýmsu fleiru.
Áætlaður námstími er tvö ár.
Sönqleikjadeild Sönqsmiðjunnar:
Býður upp á námskeið fyrir byrjendur og framhaldsnemendur.
Unnið er með söngleikja-, rokk-, popp-, og gospeltónlist.
Kennd er söngtækni, leikræn tjáning, dans, tónfræði og tónheym.
Nemendur fá tækifæri á að kynnast heimi leikhússins,
þar sem unnið er að hinum ýmsu sýningarverkefnum.
iá
OÖ sön^Vvoröno
' <=úróo9u ? ,r m ríóp'
Voúöve'Jngsm\ð\un^
/
- ylOÖ oPP^S
EINSONGVARANAM SONGLEIKJADEILDAR:
Fyrir þá sem hafa hæfileika, löngun og metnað til að leggja út á einsöngvarabraut, er boðið upp á
einstakt tækifæri til náms. Unnið er með söngtækni, leikræna tjáningu, dans, tónfræði og tónheym.
Nemendur ljúka prófum, syngja á tónleikum og taka þátt í sýningum Söngsmiðjunnar.
Barna oq unqlinqaddld:
SÖNGLEIKJASMIÐJA
Námskeiðin eru aldursskipt frá íjögurra ára aldri.
Krakkarnir fá grunnþjálfun í söng, leikrænni tjáningu, hreyfmgu,
tónheym og ýmsun táknum í tónlistinni.
Þau fá að kynnast heimi leikliússins með því að standa á leiksviði,
í búningum, með farða þar sem þau sýna fyrir áhorfendur.
Upplýsingar og innritun í síma: 612455 Fax: 612456
SÖIXIGSIVIIÐJAni Skipholti 25
VJSA